Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.004986
">
<
pb
pagenum
="
465
"
xlink:href
="
016/01/114.jpg
"/>
opalus, qui ſit ſcitur: nec is quem nunc
<
lb
/>
habeo, ſit opalus verus non eſt, quænam
<
lb
/>
gemma fuerit apud maiores coniectari poſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg702
"/>
<
lb
/>
ſumus, Auro incluſa multum hebeſcit, ob
<
lb
/>
id 4. aureis vncis comprehendi debet. </
s
>
<
s
id
="
s.004987
">Mul
<
lb
/>
tum enim ab hac pſeudopalus degenerat,
<
lb
/>
candidus hic eſt & nitet, ſed non perſpi
<
lb
/>
cuus, oculum vocant cati, ſeu felis. </
s
>
<
s
id
="
s.004988
">In eo
<
lb
/>
quem ego habeo hoc mirum videtur quòd
<
lb
/>
altera ex parte candidus ac lacteus videtur
<
lb
/>
totus, ex altera autem fuſcus admodum totus,
<
lb
/>
adeóque fuſcus vt etiam obſcurus appareat:
<
lb
/>
nec hoc illi contingit lucis varietate, quan
<
lb
/>
doquidem ſeu ad lumen, ſeu verſus tenebras
<
lb
/>
conuerteris eum, albus ex ea parte, qua al
<
lb
/>
bus videri ſolet, ſemper eſt, fuſcus verò ex
<
lb
/>
alia. </
s
>
<
s
id
="
s.004989
">Itaque eadem ſuperficies ſola aſpectus
<
lb
/>
varietate ex aduerſis partibus conſpecta,
<
lb
/>
colores duos penè ex toto contrarios oſten
<
lb
/>
dit. </
s
>
<
s
id
="
s.004990
">Horum lapidum quidam molliores,
<
lb
/>
quidam duri, vt is quem ego habeo. </
s
>
<
s
id
="
s.004991
">Tam
<
lb
/>
mirabilis igitur proprietatis cauſam redde
<
lb
/>
re oportet. </
s
>
<
s
id
="
s.004992
">Ea eſt, quod criſpus lapis eſt,
<
lb
/>
atque partibus peruiis, aliis autem mini
<
lb
/>
mè: partibus non peruiis lumen recipit ſed
<
lb
/>
reddit, eóque fit vt candida ac velut nix
<
lb
/>
ſplendens reluceat: contraria conuerſione
<
lb
/>
lumen excipit, ſed non reddit, atque ea de
<
lb
/>
cauſa obſcurus lapis videtur ac fuſcus. </
s
>
<
s
id
="
s.004993
">In
<
lb
/>
dicio eſt ſubſtantia
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt dixi ) illius mini
<
lb
/>
mè æqualis. </
s
>
<
s
id
="
s.004994
">At dices: Cur non excipit lu
<
lb
/>
men, ſi peruia eſt gemma? </
s
>
<
s
id
="
s.004995
">Melius itaque
<
lb
/>
eſt, vt dicamus perſpicuam totam eſſe in
<
lb
/>
ſuperficie, altera quidem tamen parte ſca
<
lb
/>
bram, atque ideo nigram: altera verò po
<
lb
/>
litam, atque ea de cauſa ſplendidam atque
<
lb
/>
albam.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg703
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004996
">
<
margin.target
id
="
marg701
"/>
Opali mira
<
lb
/>
pulchritudo.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.004997
">Lib.37.c.6.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004998
">
<
margin.target
id
="
marg702
"/>
Opali degene
<
lb
/>
ris mira na
<
lb
/>
tura.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.004999
">
<
margin.target
id
="
marg703
"/>
Sapphirus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005000
">Proximus adamanti ac quintus in ordine
<
lb
/>
nobilium gemmarum eſt ſapphirus, duritie
<
lb
/>
maxima, colore cæruleo, atque admodum
<
lb
/>
ſi ſit non dilutus nec vitioſus, iucundo ocu
<
lb
/>
lis: quamobrem nullæ res magis recreant
<
arrow.to.target
n
="
marg704
"/>
<
lb
/>
viſum ſmaragdo & ſapphiro: recreat etiam
<
lb
/>
hominem, & epotus bili nigræ & melan
<
lb
/>
cholicis, ac ſcorpionum ictibus auxiliatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005001
">Refert Albertus Magnus bis expertum, quòd
<
lb
/>
Sapphirus ſolo contactu anthraces curat:
<
lb
/>
optimum & grandem eſſe, ac diu carni
<
lb
/>
hærere illum oportet. </
s
>
<
s
id
="
s.005002
">Id efficit quòd ale
<
lb
/>
xipharmacam habeat vim, & vt ictu di
<
lb
/>
pſadis ſitis inuehitur, & torpedinis con
<
lb
/>
tactu obſtupeſcit manus, ita contactu diu
<
lb
/>
turno Sapphiri virus anthracis extingui
<
lb
/>
tur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg705
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005003
">
<
margin.target
id
="
marg704
"/>
Sapphiro
<
lb
/>
vires.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005004
">
<
margin.target
id
="
marg705
"/>
<
expan
abbr
="
Heliotropiũ
">Heliotropium</
expan
>
<
lb
/>
& vires eius.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005005
">Heliotropium gemma eſt viridis, iaſpidi
<
lb
/>
haud abſimilis: ſed iaſpidi maculæ, aut
<
lb
/>
guttæ ſanguineæ hærent, at Heliotropium
<
lb
/>
ſanguineis venis interſtinguitur, expoſitus
<
lb
/>
Soli ſub aqua ob viuacem rubedinem aut
<
lb
/>
viriditatem colorem croceum ſpargit, vt
<
lb
/>
aërem obnubilare videatur, atque deliquium
<
lb
/>
Solis oſtendere. </
s
>
<
s
id
="
s.005006
">Hunc vſque ad hanc diem
<
arrow.to.target
n
="
marg706
"/>
<
lb
/>
videre non licuit, ſicut nec verum Aſtri
<
lb
/>
tem Hæc gemma eſt dura, quæ Solem dum
<
lb
/>
circumuertitur oſtendit inus lucem. </
s
>
<
s
id
="
s.005007
">Ve
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg707
"/>
<
lb
/>
rùm gemmarij ex Chalcedonio Onyche
<
lb
/>
eam æmulantur, quæ nitorem & vires bre
<
lb
/>
ui amittit, maximè ſi calore, aut ſudore
<
lb
/>
vitietur. </
s
>
<
s
id
="
s.005008
">Melior eſt quæ fit ex Sarda ſplendi
<
lb
/>
diore, quam Carncolum vocant: optima
<
lb
/>
fit ex ea, tum ex aliis lapidibus durioribus
<
lb
/>
cauis, nam cauitate colligitur lumen: ſola ta
<
lb
/>
men vera Atrites pulchritudinem ac deco
<
lb
/>
rem retinet. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005009
">
<
margin.target
id
="
marg706
"/>
Aſtrites.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005010
">
<
margin.target
id
="
marg707
"/>
Pſeudoaſtri
<
lb
/>
tes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005011
">Stellaris ſignificati ratione parum viribus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg708
"/>
<
lb
/>
& ſubſtantia, multum differt ab aſtrite, nam
<
lb
/>
nec gemma eſt, nec perſpicua, maculis ci
<
lb
/>
nerei coloris tota diſtincta eſt, vnde nomen
<
lb
/>
ſumpſit. </
s
>
<
s
id
="
s.005012
">Spontè in aceto ac etiam vino
<
lb
/>
mouetur, ac animalium inceſſum imita
<
lb
/>
tur, procedens inde ad latus, inde retro
<
lb
/>
gradiens. </
s
>
<
s
id
="
s.005013
">Hunc lapidem cognouit ac il
<
lb
/>
lius vires olim Rabbi Aben Ezra: frequens
<
lb
/>
eſt apud nos, ac vilis pretij. </
s
>
<
s
id
="
s.005014
">Ego cùm mo
<
lb
/>
tus illius ſæpius conſideraſſem, lapidem te
<
lb
/>
nui conſtare humido; & quod ab aceti ac
<
lb
/>
vini vi in vaporem conuerti poſſet intelle
<
lb
/>
xi, vnde quærens exitum, nec inueniens,
<
lb
/>
huc illúcque lapidem alioquin etiam leuem
<
lb
/>
facilè impellit: nam tenuitatis vaporis in
<
lb
/>
dicium eſt, quòd bullas non mittit: vnde
<
lb
/>
nec metuas habere magnos illum credere
<
lb
/>
oportet. </
s
>
<
s
id
="
s.005015
">Sunt qui geſtantes collo appenſos,
<
lb
/>
exiſtiment victores efficere. </
s
>
<
s
id
="
s.005016
">Ego quæ ſo
<
lb
/>
lùm expertus ſum, hic ſcribere agreſſus ſum:
<
lb
/>
verùm hoc adiicere non piguit, vt quiſque
<
lb
/>
poſſit experiri: nam de motu ( vt dixi ) in
<
lb
/>
vino & aceto ego ſæpiùs experimentum
<
lb
/>
feci. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005017
">
<
margin.target
id
="
marg708
"/>
Aſtrites &
<
lb
/>
illius vis ad
<
lb
/>
mirabilis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005018
">Iaſpis ſimilis eſt heliotropio: hunc, vi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg709
"/>
<
lb
/>
ridis ſi ſit, & è directo ventriculi ſuſpen
<
lb
/>
ſus, ventriculum non leuiter confirmare
<
lb
/>
ſcripſit Galenus: nos ſiſtere etiam hoc mo
<
lb
/>
do ſanguinem vndequaque manantem, ſed
<
lb
/>
è naribus præcipuè, vidimus: nec mirum,
<
lb
/>
quandoquidem vim maximam habeat
<
lb
/>
aſtringentem. </
s
>
<
s
id
="
s.005019
">Eligitur ex oriente non ad
<
lb
/>
modum paruus, ſplendens, viridis, ſan
<
lb
/>
guineis guttulis plurimis ac valde vinum
<
lb
/>
ſanguinem æmulantibus conſperſus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005020
">
<
margin.target
id
="
marg709
"/>
Iaſpis, &
<
lb
/>
eius vires.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005021
">Omnibus tamen gemmis vnus opponi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg710
"/>
<
lb
/>
tur lapis achates, & ipſe è gemmarum nu
<
lb
/>
mero, ſed tam varij generis, vt vnum la
<
lb
/>
pidem eſſe non credas: candidus, rubens,
<
lb
/>
croceus, cinereus, viridis, niger, varius,
<
lb
/>
cæruleus. </
s
>
<
s
id
="
s.005022
">Quid moror? </
s
>
<
s
id
="
s.005023
">huic vni nec om
<
lb
/>
nium aliarum gemmarum colores ſatisfa
<
lb
/>
ciunt: ille lucos, prata, animalia, flumi
<
lb
/>
na, flores, arbores, natura ludente refert.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005024
">Celeberrimus in hiſtoriis eſt achates Pyr
<
lb
/>
rhi regis, nouem Muſas cum Appolline in
<
lb
/>
medio citharam pulſante referens, ſingu
<
lb
/>
láſque cum propriis ornamentis, vt videa
<
lb
/>
tur tunc natura cum pictore certaſſe: atque
<
lb
/>
hic miraculum dici potiùs debet quàm gem
<
lb
/>
ma. </
s
>
<
s
id
="
s.005025
">Nobis tres ſunt achates, in quorum
<
lb
/>
vno natura hemiſphærium pinxit cœli, di
<
lb
/>
ſtinctis orbibus: in medio terra rotunda,
<
lb
/>
quaſi aquis ſupereminens. </
s
>
<
s
id
="
s.005026
">Secundus, ex
<
lb
/>
hiatu fumum emittere videtur, qui aërem
<
lb
/>
obumbret: atque illud in eo admiratio
<
lb
/>
ne dignum, quòd alius fumi color, alius
<
lb
/>
aëris, qui ex eo obſcuratur: fumus can
<
lb
/>
didus quaſi ac denſus, aër ſubrubens, ac
<
lb
/>
mediocriter perſpicuus. </
s
>
<
s
id
="
s.005027
">Tertius, cæteris
<
lb
/>
longè admirabilior, ſcilicet Galbæ fer
<
lb
/>
mè imaginem huiuſmodi depictam ha
<
lb
/>
bet: nec in ſuperficie, ſed quaſi ſub
<
lb
/>
vitro: & tamen vera gemma eſt, non
<
lb
/>
vitrum: quoniam tamen qua parte tangit </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>