1doopalo, ſcilicet qui ex aſpectu mutetur.
Cauſa iam dicta eſt, nam corticibus con
ſtant margaritæ, quæ ſuperficie vna politæ
ſunt, altera rudes. Experimentum ſume plu
ribus ſpeculis ſimul iunctis eodem ordine,
ita vt nitida ſuperficies tegat rudem alterius.
Inde ſi paruas eas finxeris, atque adeò te
nues, vt ſolùm ſcabrum non diuiſum, aut
varium corpus efficiant, intelliges tandem
qua de cauſa aſpectus ratio colorem, ac
ſplendorem mutet. Colos tamen margaritæ
plerunque eſt candidus, nitidus, modicè fuſ
cus: hunc à ſuis conchyliis mutuantur. Non
abſimilis hic eſt cochleis, quas India ( vt di
cunt ) mittit. De colore, forma ac ſubſtan
tia dicere poſſum, quòd eas viderim ſæpiùs
vnde veniant, non ſat dicere poſſum. Eſt
igitur forma triremis cùm alta puppi, in qua
vaſculum aliud, diceres poculum à natura
excogitatum, nam & magnitudo tanta eſt
eius quam vidi, vt facilè cotylam capiat,
res profectò vſus elegantiſſimi, & pulcher
rimæ formæ, conſtat eſſe nautilum. Eſt &
limacis concha margaritarum conchis, quan
tò Indicus aër, ac terra, tum aqua, noſtris
elementis ſunt præſtantiora: multorum enim
ſeculorum curſus meliores euadunt.
Cauſa iam dicta eſt, nam corticibus con
ſtant margaritæ, quæ ſuperficie vna politæ
ſunt, altera rudes. Experimentum ſume plu
ribus ſpeculis ſimul iunctis eodem ordine,
ita vt nitida ſuperficies tegat rudem alterius.
Inde ſi paruas eas finxeris, atque adeò te
nues, vt ſolùm ſcabrum non diuiſum, aut
varium corpus efficiant, intelliges tandem
qua de cauſa aſpectus ratio colorem, ac
ſplendorem mutet. Colos tamen margaritæ
plerunque eſt candidus, nitidus, modicè fuſ
cus: hunc à ſuis conchyliis mutuantur. Non
abſimilis hic eſt cochleis, quas India ( vt di
cunt ) mittit. De colore, forma ac ſubſtan
tia dicere poſſum, quòd eas viderim ſæpiùs
vnde veniant, non ſat dicere poſſum. Eſt
igitur forma triremis cùm alta puppi, in qua
vaſculum aliud, diceres poculum à natura
excogitatum, nam & magnitudo tanta eſt
eius quam vidi, vt facilè cotylam capiat,
res profectò vſus elegantiſſimi, & pulcher
rimæ formæ, conſtat eſſe nautilum. Eſt &
limacis concha margaritarum conchis, quan
tò Indicus aër, ac terra, tum aqua, noſtris
elementis ſunt præſtantiora: multorum enim
ſeculorum curſus meliores euadunt.
Borax.
Borax, inuenitur ) vt aiunt ) in capi
te bufonis ſenis ac magni. Braſauolus re
fert, in capite illius animalis inueniſſe,
eſſéque os potius quàm lapidem. Duplex
eſt, cauus oſſique perſimilis, colore fuſ
co pallente, & alter qui in oſſe lapidem
continet: verùm os capitis eſt, vt Braſa
uolus refert, quod vetuſtate concreſcit,
quia terra alitur. Sed vires non noui: ad
uerſus calculum valere putant, ego incer
tus ſum, an prohibeat lapidis generationem:
at omninò prohibere non poteſt, neque om
nis: an verò aliquis retardet, dignum dubi
tatione eſt.
te bufonis ſenis ac magni. Braſauolus re
fert, in capite illius animalis inueniſſe,
eſſéque os potius quàm lapidem. Duplex
eſt, cauus oſſique perſimilis, colore fuſ
co pallente, & alter qui in oſſe lapidem
continet: verùm os capitis eſt, vt Braſa
uolus refert, quod vetuſtate concreſcit,
quia terra alitur. Sed vires non noui: ad
uerſus calculum valere putant, ego incer
tus ſum, an prohibeat lapidis generationem:
at omninò prohibere non poteſt, neque om
nis: an verò aliquis retardet, dignum dubi
tatione eſt.
Limacius.
Limacius lapis in capite limacis, quæ
cortice non integitur, ſolet generari. Hunc
vt oſtendere poſſum, candido colore, &
aſpera ſuperficie eſſe oportet, quòd ex
aquea ſubſtantia coactus ſit frigore, & ob
id etiam paruus, quòd in paruo animali
inuentus. Putant alligatum, quartanam pa
tientibus prodeſſe non parum. In perca piſ
ce paruo, hunc coruum vocant, cùm ca
put magnum habeat, duo lapides inue
niuntur candidi, oblongi, plani, altera
parte quaſi dentati, quos lithiaſi conferre
creditum eſt. Auxiliatur & podagricis ( vt
ferunt ) doloribus, & quantò maior fuerit.
cortice non integitur, ſolet generari. Hunc
vt oſtendere poſſum, candido colore, &
aſpera ſuperficie eſſe oportet, quòd ex
aquea ſubſtantia coactus ſit frigore, & ob
id etiam paruus, quòd in paruo animali
inuentus. Putant alligatum, quartanam pa
tientibus prodeſſe non parum. In perca piſ
ce paruo, hunc coruum vocant, cùm ca
put magnum habeat, duo lapides inue
niuntur candidi, oblongi, plani, altera
parte quaſi dentati, quos lithiaſi conferre
creditum eſt. Auxiliatur & podagricis ( vt
ferunt ) doloribus, & quantò maior fuerit.
Oriuntur lapides in animalibus, duobus
modis: altero quidem, frigore, vt in lima
ce, perca, cancris, bufone, & ( vt aiunt)
Indicis teſtudinibus: altero, à calore, vt in
taurorum veſica fellea ſæpe, & in homi
num etiam aliquando: nam inuentus eſt
annis ab hinc paucis antè lapis in fellea
veſica hominis; eo ſcabiei genere quod le
pra vocatur laborantis. Gignitur & in veſi
ca, ac renibus magno illorum malo: tum
etiam apud me eſt, genitus in pulmone bo
uis, lenis, ac cinerei coloris. Lapides om
nes qui in cancris, limacibus, de piſcibus
gignuntur, vt coruo, manati, aliiſque plu
ribus, prohibent generationem lapidum in
renibus, genitóſque diſſoluunt. Nam hi la
pides in his animalibus immodico frigore
concreſcunt: epoti igitur renes refrigerant:
aut in hominibus lapides calore generan
tur immodico: talis autem materia lapidea
eſt & frigidiſſima: conuenit igitur vt etiam
vrinæ abundantiæ, quæ vel calore renum,
vel ſiccitate fit, præſens afferat auxilium.
Ferunt etiam in ventre galli generari ale
ctorium lapidem, quaſi dicas gallinaceum.
Sed tamen ſarda, vel achate fingitur, in
quo flammea macula appareat. Verùm ale
ctorium generari in galli, aut galli gallina
cei ventre, penitùs non poſſe reor. Nam
cùm gallorum ventriculus ſit valde capax,
atque ſorditie ſemper plenus, humor ille
paulatim diſtillare non poteſt, ſed nec col
ligi, nec concreſcere. Si verò concreſcat, in
meatibus potiùs id fiet: at ſic lapis mini
mus eſſet. Nec omninò quieſcere poſſet,
donec coaleſcat. In iecore autem manife
ſtum eſt generari lapides, quia meatus ſunt
anguſti, & caro denſa. Refertque Georgius
Agricola, prægrandem gallo inuentum, &
magnitudinis incredibilis albus erat, & ruf
fus, & qua parte iecur extuberat fuſcus:
inferiore pumicoſus, vt à gemmæ natura
plurimum abeſſet: longitudo vnciæ, latitu
do digiti, altus ſeſquunciæ. Inueniuntur ta
men in ventriculis gallorum gemmæ, quas
fortuitò deuorarunt: atque hæ ſatis pul
chræ, quoniam à calore ventriculi purgan
tur, & nitorem acquirunt: nam & gemma
rij ſolent margaritas columbis offerre, vt
expoliantur. Quid mirum eſt igitur, diutur
niore mora & calore robuſtiore in ventre
galli puriores gemmas expoliri? Vtrum ve
rò in iecore gemma, dubium eſt: nam calor
auium maior eſt calore quadrupedum, &
humor tenuior. Inueniuntur & in aliis ani
malium partibus lapides, vt in chelis gam
mari nodo ſuperiore, atque ego ſemel re
peri: minorem reperit vnus è noſtris con
tubernalibus: quos ego ambos ſeruo. Colos
ex albo, rubeóque miſtus, leuis ac lenis.
Maximi non excedunt granum piſi, imò nec
æquant. Forma milicæ imò (ſi neſcias ) mili
cam eſſe credas, vt nihil habeat commune
cum lapillis, qui in cancrorum oculis inue
niuntur. Raritas facit, vt augurij loco ſit
illorum inuentio. Quædam etiam ſunt lapi
dibus ſimilia, quæ in animalibus inueniun
tur, nec tamen ſunt lapides, vt ouum bouis.
Hoc ſanè in ventriculo illius inuenitur magni
tudine anſerini, ferrugineo colore, leuiſſimum.
ac leniſſimum. Cogitur ex cibi excrementis, &
motu rotunditatem acquirit, pituita cogente.
Vnde ſi frangatur, ex pilis conſtare videtur:
durus eſt pro leuitate tanta. Ita natura ludit,
vt etiam quandoque boues oua pariant.
modis: altero quidem, frigore, vt in lima
ce, perca, cancris, bufone, & ( vt aiunt)
Indicis teſtudinibus: altero, à calore, vt in
taurorum veſica fellea ſæpe, & in homi
num etiam aliquando: nam inuentus eſt
annis ab hinc paucis antè lapis in fellea
veſica hominis; eo ſcabiei genere quod le
pra vocatur laborantis. Gignitur & in veſi
ca, ac renibus magno illorum malo: tum
etiam apud me eſt, genitus in pulmone bo
uis, lenis, ac cinerei coloris. Lapides om
nes qui in cancris, limacibus, de piſcibus
gignuntur, vt coruo, manati, aliiſque plu
ribus, prohibent generationem lapidum in
renibus, genitóſque diſſoluunt. Nam hi la
pides in his animalibus immodico frigore
concreſcunt: epoti igitur renes refrigerant:
aut in hominibus lapides calore generan
tur immodico: talis autem materia lapidea
eſt & frigidiſſima: conuenit igitur vt etiam
vrinæ abundantiæ, quæ vel calore renum,
vel ſiccitate fit, præſens afferat auxilium.
Ferunt etiam in ventre galli generari ale
ctorium lapidem, quaſi dicas gallinaceum.
Sed tamen ſarda, vel achate fingitur, in
quo flammea macula appareat. Verùm ale
ctorium generari in galli, aut galli gallina
cei ventre, penitùs non poſſe reor. Nam
cùm gallorum ventriculus ſit valde capax,
atque ſorditie ſemper plenus, humor ille
paulatim diſtillare non poteſt, ſed nec col
ligi, nec concreſcere. Si verò concreſcat, in
meatibus potiùs id fiet: at ſic lapis mini
mus eſſet. Nec omninò quieſcere poſſet,
donec coaleſcat. In iecore autem manife
ſtum eſt generari lapides, quia meatus ſunt
anguſti, & caro denſa. Refertque Georgius
Agricola, prægrandem gallo inuentum, &
magnitudinis incredibilis albus erat, & ruf
fus, & qua parte iecur extuberat fuſcus:
inferiore pumicoſus, vt à gemmæ natura
plurimum abeſſet: longitudo vnciæ, latitu
do digiti, altus ſeſquunciæ. Inueniuntur ta
men in ventriculis gallorum gemmæ, quas
fortuitò deuorarunt: atque hæ ſatis pul
chræ, quoniam à calore ventriculi purgan
tur, & nitorem acquirunt: nam & gemma
rij ſolent margaritas columbis offerre, vt
expoliantur. Quid mirum eſt igitur, diutur
niore mora & calore robuſtiore in ventre
galli puriores gemmas expoliri? Vtrum ve
rò in iecore gemma, dubium eſt: nam calor
auium maior eſt calore quadrupedum, &
humor tenuior. Inueniuntur & in aliis ani
malium partibus lapides, vt in chelis gam
mari nodo ſuperiore, atque ego ſemel re
peri: minorem reperit vnus è noſtris con
tubernalibus: quos ego ambos ſeruo. Colos
ex albo, rubeóque miſtus, leuis ac lenis.
Maximi non excedunt granum piſi, imò nec
æquant. Forma milicæ imò (ſi neſcias ) mili
cam eſſe credas, vt nihil habeat commune
cum lapillis, qui in cancrorum oculis inue
niuntur. Raritas facit, vt augurij loco ſit
illorum inuentio. Quædam etiam ſunt lapi
dibus ſimilia, quæ in animalibus inueniun
tur, nec tamen ſunt lapides, vt ouum bouis.
Hoc ſanè in ventriculo illius inuenitur magni
tudine anſerini, ferrugineo colore, leuiſſimum.
ac leniſſimum. Cogitur ex cibi excrementis, &
motu rotunditatem acquirit, pituita cogente.
Vnde ſi frangatur, ex pilis conſtare videtur:
durus eſt pro leuitate tanta. Ita natura ludit,
vt etiam quandoque boues oua pariant.