Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005797
">
<
pb
pagenum
="
482
"
xlink:href
="
016/01/131.jpg
"/>
mediæ, vt ſambucus. </
s
>
<
s
id
="
s.005798
">Sunt & quæ ſpontè
<
lb
/>
proueniunt, & quæ ſeruntur, & quæ in
<
lb
/>
ſitione aut ſurculis defoſſis, vt ſalix, &
<
lb
/>
vitis: vel alieno ſemine. </
s
>
<
s
id
="
s.005799
">Hærent quædam,
<
lb
/>
vt hedera: aliæ innaſcuntur, vt viſcum:
<
lb
/>
aliæ repunt, vt chamæciſſos: aliæ terræ ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg832
"/>
<
lb
/>
naſcuntur, vt muſchus, & lichen. </
s
>
<
s
id
="
s.005800
">Sed muſ
<
lb
/>
chus etiam arboribus hæret, & aquis. </
s
>
<
s
id
="
s.005801
">Sunt
<
lb
/>
& ſalubres, & noxiæ: nam taxus, nux, cau
<
lb
/>
les, & ſabina, & ſpartum ac lipum, & ge
<
lb
/>
neraliter omnia malè olentia, vt bombyces,
<
lb
/>
& cuniculi, & his magis ſues, aërem vitiant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005802
">In quibuſdam eſt videre ſexum, vt in quer
<
lb
/>
cu, & robore, ac ilice: in quibuſdam nequa
<
lb
/>
quam, velut oleis ac vitibus. </
s
>
<
s
id
="
s.005803
">Quædam
<
lb
/>
propriam quandam habent ſubſtantiam, vt
<
lb
/>
palma. </
s
>
<
s
id
="
s.005804
">Quædam fructus habent hærentes
<
lb
/>
ramis, quædam ſiliquo, quædam tegmi
<
lb
/>
ne alio, vt caſtanea, incluſos: quædam
<
lb
/>
pediculo annexos, vt ceraſa. </
s
>
<
s
id
="
s.005805
">Quædam non
<
lb
/>
niſi certis regionibus inueniuntur, aliæ au
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg833
"/>
<
lb
/>
tem paſſim. </
s
>
<
s
id
="
s.005806
">Nam buxus, rebus, & filix,
<
lb
/>
frigido cœlo, atque eò vbi ſæuiat hyems,
<
lb
/>
ſpontè, meliúſque proueniunt: de rubo mo
<
lb
/>
ra ferente loquor, ideò argumenta ſunt
<
lb
/>
frigidæ prouinciæ, vt triticum temperatæ:
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg834
"/>
<
lb
/>
& odorata vehementer, quæ aromata Græ
<
lb
/>
ci vocant, calidæ. </
s
>
<
s
id
="
s.005807
">Nam vehementer cali
<
lb
/>
da ſemina in frigido aëre, cùm tenuiſſimæ
<
lb
/>
ſint ſubſtantiæ, adoleſcere nequeunt. </
s
>
<
s
id
="
s.005808
">Nec
<
lb
/>
natura abſque aëris auxilio adeò poteſt
<
lb
/>
fructuum ſubſtantiam concoquere, ſiccare
<
lb
/>
& attenuare: poteſt hoc tamen in radici
<
lb
/>
bus.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg835
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005809
">
<
margin.target
id
="
marg827
"/>
Pappus vnde
<
lb
/>
fiat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005810
">
<
margin.target
id
="
marg828
"/>
Florum co
<
lb
/>
lores.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005811
">
<
margin.target
id
="
marg829
"/>
Flores cur
<
lb
/>
virides, net
<
lb
/>
nigri.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005812
">
<
margin.target
id
="
marg830
"/>
Plantarum
<
lb
/>
differentiæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005813
">
<
margin.target
id
="
marg831
"/>
Modi
<
expan
abbr
="
quibu
">quibus</
expan
>
<
lb
/>
proueniunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005814
">
<
margin.target
id
="
marg832
"/>
Plantæ
<
expan
abbr
="
aërẽ
">aërem</
expan
>
<
lb
/>
vitlantes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005815
">
<
margin.target
id
="
marg833
"/>
Rubus, & fi
<
lb
/>
lix arguunt
<
lb
/>
aſperam
<
lb
/>
hyemem.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005816
">
<
margin.target
id
="
marg834
"/>
Cur aroma
<
lb
/>
ta ſolum in
<
lb
/>
calidiſſimis
<
lb
/>
regionibus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005817
">
<
margin.target
id
="
marg835
"/>
Plantarum
<
lb
/>
partes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005818
">Porrò plantarum partes ſunt, radix,
<
lb
/>
truncus, rami, folia, fructus, pediculi, vm
<
lb
/>
bellæ, acini, ſemina, flores, lanugo, lig
<
lb
/>
num, cortex, neruus, membrana, vena,
<
lb
/>
matrix, ſeu medulla, humor, lachryma,
<
lb
/>
nodus, & alia multa: his igitur atque aliis
<
lb
/>
cauſis arbores, & herbæ inuicem diffe
<
lb
/>
runt.
<
arrow.to.target
n
="
marg836
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005819
">
<
margin.target
id
="
marg836
"/>
Tenuitatis
<
lb
/>
ratio in ar
<
lb
/>
boribus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005820
">Lib. 1. de
<
lb
/>
plantar. cau.
<
lb
/>
1.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005821
">Ergo tenuiores ſunt arbores: primò quæ
<
lb
/>
cunque fronde perpetua circumueſtiuntur,
<
lb
/>
vt quæ calidiores ſint ac ſicciores, vel Theo
<
lb
/>
phraſto teſte, velut palma, oliua, cedrus,
<
lb
/>
myrtus. </
s
>
<
s
id
="
s.005822
">Hæc tamen ratio haud in herbis
<
lb
/>
conſtat, cùm ſemperuiuum craſſioris ſub
<
lb
/>
ſtantiæ ſit, & tamen hyeme folia reti
<
lb
/>
neat: in vtriſque tamen, & agreſtes dome
<
lb
/>
ſticis, & odoratæ olentibus grauiter, aut
<
lb
/>
omninò nihil olentibus, ſunt tenuiores.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005823
">Similiter, ſi in montibus naſcantur: vnde
<
arrow.to.target
n
="
marg837
"/>
<
lb
/>
hæ omnes à medicis præferuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.005824
">Sed cur
<
lb
/>
radices frequentiùs cæteris partibus, flori
<
lb
/>
bus duntaxat exceptis, odoratiores? </
s
>
<
s
id
="
s.005825
">ve
<
lb
/>
lut in ſanamunda. </
s
>
<
s
id
="
s.005826
">At cauſa eſt, quoniam
<
lb
/>
in radicibus melior concoctio perficitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005827
">Olent autem benè, quæcunque humidum
<
lb
/>
benè concoctum habent, tale enim tenuiſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg838
"/>
<
lb
/>
ſimum eſt ac denſiſſimum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005828
">Quocirca flo
<
lb
/>
res omnes fermè benè olent, quoniam te
<
lb
/>
nuiſſimus eſt humor, ac admodum exi
<
lb
/>
guus, qui in eis continetur, vnde facilli
<
lb
/>
mè concoquitur. </
s
>
<
s
id
="
s.005829
">Sed vt facillimè conco
<
lb
/>
quitur, ita etiam eadem cauſa faciliùs pe
<
lb
/>
rit: manet in radicibus, & truncis, ve
<
lb
/>
lut aſpalatho, ſanthalum nos vocamus:
<
lb
/>
nam terreæ ſubſtantiæ firmiter tenuis illa
<
lb
/>
humidi concocti ſubſtantiæ hæret. </
s
>
<
s
id
="
s.005830
">Itaque
<
lb
/>
pueris quibuſdam, & iuuenibus, etiam
<
lb
/>
benè olere aliquando non fruſtrà ſpiritum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg839
"/>
<
lb
/>
perperàm poſſe ſenibus aut intemperatis
<
lb
/>
creditum eſt: nam in pueris humidum te
<
lb
/>
nue, in iuuenibus modicum à magno calore
<
lb
/>
optimè, benè poteſt concoqui. </
s
>
<
s
id
="
s.005831
">Senibus ca
<
lb
/>
loris paruitatis, intemperatis certè humidi
<
lb
/>
qualitas obſtat, quò minùs perfecta con
<
lb
/>
coctio poſſit abſolui. </
s
>
<
s
id
="
s.005832
">Atque ea ratione re
<
lb
/>
ferunt quidam Alexandro ſpiritum olim
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg840
"/>
<
lb
/>
ſuauem fuiſſe, quòd corpus ſiccius haberet,
<
lb
/>
& colorem vehementiſſimum: quamobrem
<
lb
/>
multis diebus inter ſummos calores cada
<
lb
/>
uer illius abſque odore tetro ſeruatum eſt:
<
lb
/>
quanquam non negauerim aut arte ſerua
<
lb
/>
tum, aut veneni eadem vi, qua etiam extin
<
lb
/>
ctus fuiſſe creditur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005833
">
<
margin.target
id
="
marg837
"/>
Cur radices
<
lb
/>
plerunque
<
lb
/>
odoratæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005834
">
<
margin.target
id
="
marg838
"/>
Cur flores
<
lb
/>
omnes fermè
<
lb
/>
benè olent.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005835
">
<
margin.target
id
="
marg839
"/>
Pueris & iu
<
lb
/>
uenibus ſpi
<
lb
/>
ritus benè
<
lb
/>
olere poteſt,
<
lb
/>
non ſenibus,
<
lb
/>
nec intempe
<
lb
/>
ratis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.005836
">
<
margin.target
id
="
marg840
"/>
Alexandro
<
lb
/>
ſpiritum be
<
lb
/>
nè olentem
<
lb
/>
fuiſſe.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005837
">Verùm vt ad partes plantarum redeam,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg841
"/>
<
lb
/>
quæ animalibus ſingulæ ac illorum par
<
lb
/>
tibus reſpondent: radices ventri vt exiſti
<
lb
/>
mat Theophraſtus, nos tamen potiùs ori
<
lb
/>
illas aſſimilamus, caudicis verò, & trunci
<
lb
/>
partem imam, ventri, folia pilis, cortex
<
lb
/>
corio ac cuti, lignum oſſibus: venæ venis,
<
lb
/>
ac nerui arborum, & herbarum, his qui
<
lb
/>
verò ſunt in animalibus: viſceribus anima
<
lb
/>
lium in quibuſdam matrix, quæ ſine matrice
<
lb
/>
viuere nequeunt: in aliis autem, vt ſalice,
<
lb
/>
quarum vita eſt in cortice, cortex non ma
<
lb
/>
trix, imò in ſalicibus matricis pinguedinis
<
lb
/>
loco habenda: oua floribus, ſemen ſemini,
<
lb
/>
extremitates autem animalium, ramis: fru
<
lb
/>
ctus ipſe ſanguinem menſtruum refert, cui
<
lb
/>
includitur plerunque ſemen. </
s
>
<
s
id
="
s.005838
">Sunt verò &
<
lb
/>
partium partes dignæ conſideratione, ve
<
lb
/>
lut radicis: ipſius enim eſt lignoſa media,
<
lb
/>
ex qua plerunque planta germinat. </
s
>
<
s
id
="
s.005839
">Ea ma
<
lb
/>
ioribus ob id viribus prædita eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005840
">Vnde ſi ex
<
lb
/>
allio auferatur, neque adeò quod relinqui
<
lb
/>
tur acre eſt, nec tam malè olet, videtúr
<
lb
/>
que minùs certè ſuccoſa. </
s
>
<
s
id
="
s.005841
">Secunda eſt tuni
<
lb
/>
ca, quæ tenuis eſt admodum: tertia verò,
<
lb
/>
ipſum pericarpium: quarta, tunica exterior
<
lb
/>
pericarpium circundans. </
s
>
<
s
id
="
s.005842
">Pericarpium voco
<
lb
/>
non propriè, cùm tamen dicatur de eo,
<
lb
/>
quod ſemen in fructu, imo fructum cir
<
lb
/>
cundat, ſed quod lignum in radice ſeminis
<
lb
/>
loco ambit. </
s
>
<
s
id
="
s.005843
">Vnde in decoctis malè faciunt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg842
"/>
<
lb
/>
medici, qui ligneam partem abiiciunt, cùm
<
lb
/>
ſit omnium præſtantiſſima: quod enim ger
<
lb
/>
men effundit, hoc ſolùm habet vires, quia
<
lb
/>
ſolùm vixit. </
s
>
<
s
id
="
s.005844
">Ideò lignoſa pars, aut ſola,
<
lb
/>
aut maximè medicamentoſa eſt: pullulat
<
lb
/>
enim ſolùm quod viuit, atque ea parte, qua
<
lb
/>
viuit. </
s
>
<
s
id
="
s.005845
">In cichorea autem ac ſimilibus, fo
<
lb
/>
lia quædam etiam è cortice germinant, ſed
<
lb
/>
ſemen, & flos maximè è ligno. </
s
>
<
s
id
="
s.005846
">Ergo vt
<
lb
/>
folia ſtipiti, ita cortex ligno: vtrunque enim
<
lb
/>
tutelæ gratia. </
s
>
<
s
id
="
s.005847
">Mutatur autem ima parte ſuc
<
lb
/>
cus in radicem, media nutritur radix, ſu
<
lb
/>
prema quod radicis eſt in germen. </
s
>
<
s
id
="
s.005848
">Opti
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg843
"/>
<
lb
/>
ma igitur ſuprema radicis pars, & à terræ
<
lb
/>
naturæ magis aliena. </
s
>
<
s
id
="
s.005849
">Similiter & in flo
<
lb
/>
ribus: eſt enim ſolium floris, quod ſem
<
lb
/>
per nitet, & in omnibus, quoniam ex te
<
lb
/>
nuiſſima ſubſtantia conſtat: & calix ſeu va
<
lb
/>
ginulæ, quibus flos continetur: & ſemen,
<
lb
/>
cuius cauſa flos factus eſt, ſicut illud genera
<
lb
/>
tionis, & pediculus, in quo omnia hæc im
<
lb
/>
plantantur. </
s
>
<
s
id
="
s.005850
">Quærendum eſt igitur forſan, cur </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>