Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.005850
">
<
pb
pagenum
="
483
"
xlink:href
="
016/01/132.jpg
"/>
floribus omnibus calix adſit? </
s
>
<
s
id
="
s.005851
">Sed non A
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg844
"/>
<
lb
/>
pollinis flori, hic nanque calice caret, &
<
lb
/>
croceus eſt, ſenis in eo foliis: ſub vtroque
<
lb
/>
crepuſculo clauditur, meridie totus patet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005852
">Sunt qui dicant nocte media arctè conſtrin
<
lb
/>
gi, vt ſint velut erraticis in paruo circulo
<
lb
/>
mutationes quatuor, geminæ, quæ ad cre
<
lb
/>
puſcula, mediæ & inuicem ſimiles, reliquæ
<
lb
/>
contrariæ. </
s
>
<
s
id
="
s.005853
">Vnus caulis, vnus flos, bulboſa
<
lb
/>
radix, folia velut ari. </
s
>
<
s
id
="
s.005854
">Vidimus hunc apud
<
lb
/>
Gulielmum Caulium nobilem Gallum. </
s
>
<
s
id
="
s.005855
">Cæ
<
lb
/>
terùm cur plerique flores calicem habeant,
<
lb
/>
ratio eſt, quoniam antequam perficiantur,
<
lb
/>
à ſole tenuis florum ſubſtantia diſſiparetur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg845
"/>
<
lb
/>
Quocirca Apollinis craſſæ ſubſtantiæ neceſ
<
lb
/>
ſariò eſt, ac quaſi folium. </
s
>
<
s
id
="
s.005856
">Sed colore ( vt
<
lb
/>
dixi ) & ſemine medio multùm à folio dif
<
lb
/>
fert. </
s
>
<
s
id
="
s.005857
">Flos enim fructus cauſa, imò potiùs
<
lb
/>
ſeminis. </
s
>
<
s
id
="
s.005858
">Sed cur ſeminis? </
s
>
<
s
id
="
s.005859
">Videtur autem
<
lb
/>
ſemen ex terrea parte concocta eſſe, aliter
<
lb
/>
neque in illo vis genitalis eſſe poſſet, nec
<
lb
/>
conſeruari. </
s
>
<
s
id
="
s.005860
">Omni autem terreo, vt coaleſ
<
lb
/>
cat humidi tenuioris aliquid ineſſe eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005861
">Hu
<
lb
/>
midum autem, præſertim ſi totum conti
<
lb
/>
neatur, impedit & genitalem vim, & con
<
lb
/>
ſeruationem. </
s
>
<
s
id
="
s.005862
">Cùm verò ſit in eo, quod
<
lb
/>
concoquitur, & celeriùs ob ſubſtantiæ te
<
lb
/>
nuitatem concoquatur, fructus omnes ali
<
lb
/>
quis flos antecedet. </
s
>
<
s
id
="
s.005863
">Priùs ergo ſemen ge
<
lb
/>
neratur, quàm flos, ſi quidem illius gra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg846
"/>
<
lb
/>
tia, ſed tardiùs abſoluitur. </
s
>
<
s
id
="
s.005864
">Neque verò cre
<
lb
/>
dendum eſt, odoratas plantas inodores flo
<
lb
/>
res ſemper mittere: nam quædam olent om
<
lb
/>
ni parte, vt nardus, medica malus, in qua
<
lb
/>
folia, flores, fructus præcipuè olent opti
<
lb
/>
mè, nec reliqua odoris ſunt expertia. </
s
>
<
s
id
="
s.005865
">Sunt
<
lb
/>
autem medicæ mali plures ſpecies, notiſſi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg847
"/>
<
lb
/>
mæ autem quinque. </
s
>
<
s
id
="
s.005866
">Prima quidem, quæ
<
lb
/>
propriè medica malus dicitur, prægrandis
<
lb
/>
fructus & humani capitis magnitudinem
<
lb
/>
perſæpè ſuperans etiam in Italia. </
s
>
<
s
id
="
s.005867
">Secunda
<
lb
/>
vocatur arantium, ſeu deducta appellatio
<
lb
/>
ne corrupta ab aurantio, quòd aurei colo
<
lb
/>
ris cortex ſit, ſeu ab Arantia Corinthia
<
lb
/>
cæ regionis vrbe iuxta Aſopum flumen.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005868
">Tertia limunium, quòd in eo genere ſuc
<
lb
/>
cum habet acidiſſimum, adeò vt illius con
<
lb
/>
tactu dentes ſtupeant. </
s
>
<
s
id
="
s.005869
">Quarta limuniata,
<
lb
/>
ex malo medica primæ ſpeciei, & limunio
<
lb
/>
per inſitionem commiſta, cuius odor, &
<
lb
/>
ſapor iucundiſſimus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005870
">Quinta Adami
<
lb
/>
malus vocatur, quòd ſingula poma mor
<
lb
/>
ſus imaginem in cortice retineant. </
s
>
<
s
id
="
s.005871
">Quòd
<
lb
/>
verò eiuſdem ſpeciei ſint hæc omnia, pri
<
lb
/>
mùm quidem partes oftendunt, quæ om
<
lb
/>
nibus eædem numero ſunt, cortex, caro,
<
lb
/>
ſuccus, tunicæ, ac ſemen. </
s
>
<
s
id
="
s.005872
">Planta omni
<
lb
/>
bus etiam ſpinoſa, perpetua fronde virens,
<
lb
/>
tota redolens: fructus aureus omnibus: ſed
<
lb
/>
in citrio dilutior color ob magnitudinem,
<
lb
/>
in luminio autem ob frigiditatem. </
s
>
<
s
id
="
s.005873
">Tran
<
lb
/>
ſeunt etiam inſitione mutua altera in alte
<
lb
/>
ram, & ligna in frondes, & flores adeò ſi
<
lb
/>
miles, vt non niſi à peritis ſine fructu al
<
lb
/>
tera ab altera ſecernatur. </
s
>
<
s
id
="
s.005874
">Sunt & vires
<
lb
/>
omnibus eædem, & ſapor acidus omnibus
<
lb
/>
communis eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005875
">Diu quoque ſeruari fructum,
<
lb
/>
ſeróque matureſcere, omnibus conuenit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005876
">Lædi quoque ab eiuſdem cauſis omnibus
<
lb
/>
contingit, ſcilicet frigore. </
s
>
<
s
id
="
s.005877
">Seruantur, &
<
lb
/>
vnà omnes vbique, modò calor non deſiit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005878
">Vnde magno orbi beneficio non ſolum in
<
lb
/>
Europa, & Aſia ac Africa, ſed etiam tota
<
lb
/>
in Æthiopia, Indiáque ſingulæ hæ ſpecies
<
lb
/>
inueniuntur: nec vllus tam communis in or
<
lb
/>
be fructus, neque adeò frequens. </
s
>
<
s
id
="
s.005879
">Nomen
<
lb
/>
etiam ipſum vnicum mali medicæ, docet
<
lb
/>
vnam fuiſſe olim arborem. </
s
>
<
s
id
="
s.005880
">Nam neque
<
lb
/>
arantium, aut limunium. </
s
>
<
s
id
="
s.005881
">Latinæ voces
<
lb
/>
ſunt, nec Græci ipſi horum nominum loco
<
lb
/>
quicquam habent. </
s
>
<
s
id
="
s.005882
">Conſtat igitur pro re
<
lb
/>
gionum, & artis varietate, tum ſapori gra
<
lb
/>
tia, nominum diſcrimina inuenta, non ab
<
lb
/>
antiquis, ſed parùm ante nos. </
s
>
<
s
id
="
s.005883
">Nam Adami
<
lb
/>
pomum inſitione ex citro, arantióque con
<
lb
/>
ſtat, arte morſum æmulante, inde propa
<
lb
/>
gatum, vt docebimus inferiùs. </
s
>
<
s
id
="
s.005884
">Viſum eſt
<
lb
/>
enim memoria primi parentis vile pomum
<
lb
/>
iam abundantia factum, carius vendi poſſe.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005885
">Sed malè quidem technam, quicunque il
<
lb
/>
le fuit, excogitauit, in tam inſuaui fructu
<
lb
/>
tantùm mulieris incontinentiæ exprimens.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005886
">At dices: Arantij cortex inſuauis valde eſt,
<
lb
/>
citrij ſuauis: caro quoque citrio craſſiſſima,
<
lb
/>
arantio propè nulla. </
s
>
<
s
id
="
s.005887
">Sed à regionibus diſ
<
lb
/>
crimina ſumpta fuêre: calidior enim & ſic
<
lb
/>
cior, & agreſtis magis arantij fructus, ma
<
lb
/>
lus autem medica, quaſi domeſtica plan
<
lb
/>
ta, vt arantij ſylueſtris. </
s
>
<
s
id
="
s.005888
">Propagantur au
<
lb
/>
tem vtræque, & eiſdem modis. </
s
>
<
s
id
="
s.005889
">Odoratiſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg848
"/>
<
lb
/>
ſimæ plantarum, quod ſciam ( nam dies no
<
lb
/>
ua ſemper afferre ſolet ) ſunt agallochum,
<
lb
/>
ſeu xyloaloës, cinamomum, aſpalathum,
<
lb
/>
nardus, laſer, & crocus. </
s
>
<
s
id
="
s.005890
">Piper & zingiber
<
lb
/>
etſi ſint calidiſſima, parùm tamen olent.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005891
">Arbores tenuioris ſubſtantiæ ſunt herbis,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg849
"/>
<
lb
/>
ſed & denſiores: nam temporis longitu
<
lb
/>
do vim Solis adiuuat, vnde concocta te
<
lb
/>
nuiora redduntur, & denſiora: arbores
<
lb
/>
enim diu viuunt, herbæ pereunt citò.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.005892
">Quæ etiam benè olent ex herbis, odorem
<
lb
/>
niſi in radicibus ob tenuitatem diu retine
<
lb
/>
re nequeunt, & quæ retinent, vt nardus,
<
lb
/>
ad arbuſculas potiùs, quàm herbas debent
<
lb
/>
referri. </
s
>
<
s
id
="
s.005893
">Sed tamen egregiæ tenuitatis eſt
<
lb
/>
ſiliquaſtrum, ſeu piperitis, aut occiden
<
lb
/>
tale piper. </
s
>
<
s
id
="
s.005894
">Herba eſt caule longo, & qua
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg850
"/>
<
lb
/>
ſi rubro, crebris geniculis, foliis lau
<
lb
/>
ri, floribus candidis, radice vnica ſub
<
lb
/>
alba, capillamentis fibrata, ſiliquis ob
<
lb
/>
longis, magnis ac rubentibus admodum
<
lb
/>
vt purpura, cum non leui ſplendore, vt
<
lb
/>
virulentum quid referant, ſemine intùs
<
lb
/>
flaueſcente, molli: adeò acri, vt longè
<
lb
/>
piper ſuperet, vnde in vltimo caliditatis,
<
lb
/>
ac ſiccitatis, tùm tenuitatis conſiſtere ne
<
lb
/>
ceſſe eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005895
">Acrius etiam vrget, dum imma
<
lb
/>
tura eſt ſiliqua, & ipſe cortex ſiliquæ: vn
<
lb
/>
de tametſi in vſum venerit, & Hiſpanio
<
lb
/>
la inſula orbis alterius in noſtrum aduecta
<
lb
/>
anno 1493. veneni haud eſt expers. </
s
>
<
s
id
="
s.005896
">Ve
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg851
"/>
<
lb
/>
nenum enim plantæ plerunque retinent,
<
lb
/>
aut natura, aut caſu: ſed natura in his po
<
lb
/>
tentior eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.005897
">Natura pernitioſæ ſunt, quæ
<
lb
/>
odorem habent grauiſſimum, aut ſapo
<
lb
/>
rem, qui ferri non poſſit, qualem huic ſi
<
lb
/>
liquaſtro eſſe diximus: aut quæ ſuccum non
<
lb
/>
viridem emittunt, vt tithymalorum ge
<
lb
/>
nera omnia. </
s
>
<
s
id
="
s.005898
">Sed & ficus lac exedens
<
lb
/>
mittit, & lactuca cùm ob ſenium immodicè </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>