Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006008
">
<
pb
pagenum
="
486
"
xlink:href
="
016/01/135.jpg
"/>
Nouembri menſe adhuc viridia colligunt,
<
lb
/>
ac expoſita ſub Sole triduo, nigra efficiunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006009
">Cæterum arboris folium plantaginis folio
<
lb
/>
quaſi perſimile, quod pediculo admodum
<
lb
/>
breui adhæret ſurculo iunctum: ſed qua
<
lb
/>
parte pediculo iungitur, folium ea rotundum
<
lb
/>
eſt, in ſummo autem vertice mucronatum,
<
lb
/>
non ſecùs ac medicæ mali, folia illa quæ in
<
lb
/>
mucronem deſinunt: à tergo folij ſeptem
<
lb
/>
nerui ſunt, vt in plantagine: ſed non oriun
<
lb
/>
tur qui à lateribus, ab eo qui eſt in medio,
<
lb
/>
verùm ex interuallis, ab imo ad ſupremum
<
lb
/>
folij tendentes, medium ſepiunt, obliquè
<
lb
/>
quaſi diſpoſiti, nec ex æquo, nec craſſitu
<
lb
/>
do illa quæ folio mali medici. </
s
>
<
s
id
="
s.006010
">Longi autem
<
lb
/>
piperis procerior arbor, & folia maiora
<
lb
/>
quàm rotundi, attamen ſimillima. </
s
>
<
s
id
="
s.006011
">Satis au
<
lb
/>
tem conſtat vt cinamomum arborem lauri
<
lb
/>
eſſe docuimus, ita piper hederæ ſpeciem,
<
lb
/>
regionis cœlo perfectam ac excultam: quip
<
lb
/>
pe in Calechuto Indiæ naſcitur, atque etiam
<
lb
/>
in agro ſuburbano. </
s
>
<
s
id
="
s.006012
">Huius quod diximus ar
<
lb
/>
gumentum erit, quòd tranſlata ad nos hæc
<
lb
/>
arbor, paucis propagationibus in hederam
<
lb
/>
tranſibit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006013
">
<
margin.target
id
="
marg865
"/>
Garyophy
<
lb
/>
lum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006014
">
<
margin.target
id
="
marg866
"/>
Zingiber.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006015
">
<
margin.target
id
="
marg867
"/>
Piper.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006016
">Scio hæc aduerſari Dioſcoridi: ſed anti
<
lb
/>
qui audita ſcripſerunt: audaciores, neceſſi
<
lb
/>
tate & ſtudio gloriæ, cuius cauſa venia
<
lb
/>
digni ſunt? </
s
>
<
s
id
="
s.006017
">alioqui neque laboribus, nec
<
lb
/>
diligentiæ, aut pecuniæ parcentes. </
s
>
<
s
id
="
s.006018
">Sed à ga
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg868
"/>
<
lb
/>
ryophylo fructu flos quidam apud nos ſua
<
lb
/>
uitate odoris nomen ſumpſit. </
s
>
<
s
id
="
s.006019
">Candidus
<
lb
/>
eſt, alius rubens, alius è duobus colori
<
lb
/>
bus miſtus: humilis herba, porri foliis,
<
lb
/>
ſed anguſtioribus: maxima cura in vaſis
<
lb
/>
educatur, nec minus iucundus aſpectu quàm
<
lb
/>
odore.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg869
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006020
">
<
margin.target
id
="
marg868
"/>
Garyophy
<
lb
/>
lus flos.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006021
">
<
margin.target
id
="
marg869
"/>
Thus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006022
">Eſt & thuris planta, cuius lachryma ſuffiri
<
lb
/>
templa ſolent, quòd odore ſit iucundiſſimo,
<
lb
/>
dum ardet. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006023
">Abies, hæc eſt puſilla: quæ apud Sabæos, ob
<
lb
/>
ſiccitatem cœli, lachrymam hanc mittit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006024
">Vnde Mutuanus Poëta:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
——Molles ſua thura Sabæi.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006025
">Validior quæ ſpontè fluit, imbecillior
<
arrow.to.target
n
="
marg870
"/>
<
lb
/>
quæ ex ſaucia arbore: quod in omnibus li
<
lb
/>
quoribus obſeruatione dignum. </
s
>
<
s
id
="
s.006026
">Sed apud
<
lb
/>
nos, abieti vnica laus eſt, quòd rectà ma
<
lb
/>
ximè inter arbores aſſurgat: propterea in
<
lb
/>
plaſtices proplaſmatis atque fabrili omni
<
lb
/>
alio opere cunctis aliis lignis præfertur, vt
<
lb
/>
quod vix in aliis nec tutò conſequi arte poſ
<
lb
/>
ſis, in huius arboris trunco natura optimè
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg871
"/>
<
lb
/>
præſtet. </
s
>
<
s
id
="
s.006027
">In tantam verò magnitudinem cre
<
lb
/>
ſcit, vt in Zofingen, Bernenſis Prouinciæ
<
lb
/>
Heluetiorum, pleræque centum & triginta
<
lb
/>
pedes longitudine ſuperent. </
s
>
<
s
id
="
s.006028
">Pars verò re
<
lb
/>
cta, craſſa, vndique æqualiter & eno
<
lb
/>
dis, pedes centum & decem. </
s
>
<
s
id
="
s.006029
">Vnde tam
<
lb
/>
longo tractu Ianuam ( ſeu Genuam appel
<
lb
/>
lare malis ) ad malos nauium fabricandos,
<
lb
/>
vehi merentur: ſiquidem primùm per Aro
<
lb
/>
lam fluuium adducuntur, inde Rhenum, po
<
lb
/>
ſtea per mare Anglicum, inde Hiſpanum,
<
lb
/>
demum Mediterraneum deducuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.006030
">Vidi
<
lb
/>
mus nos dum Genuæ eſſemus, plures incre
<
lb
/>
dibili proceritate, rectitudine, æqualitate
<
lb
/>
atque craſſitie, vt mirari neceſſe eſſet natu
<
lb
/>
ræ conatum. </
s
>
<
s
id
="
s.006031
">Naſcitur in montibus, teſte
<
lb
/>
Virgilius.
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
——Abies in montibus altis.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006032
">
<
margin.target
id
="
marg870
"/>
Abies ſola ex
<
lb
/>
arboribus,
<
lb
/>
ſpontè recta. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006033
">
<
margin.target
id
="
marg871
"/>
Abietis ma
<
lb
/>
gnitudo in
<
lb
/>
credibilis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006034
">Cauſa horum eſt primùm ſucci copia: ne
<
lb
/>
que enim ſine materia quicquam magnum
<
lb
/>
eſſe poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006035
">Inde viuacitas: nam tempore
<
lb
/>
augmentum indiget. </
s
>
<
s
id
="
s.006036
">Eſt etiam minimè mul
<
lb
/>
tifida natura neruorum, quibus arboris cau
<
lb
/>
dex conſtat, ſed ſimplex, & enodis, quia
<
lb
/>
humidi ſubſtantia æqualis eſt, & terreo
<
lb
/>
æqualiter miſta. </
s
>
<
s
id
="
s.006037
">Quòd verò nerui ſimplices
<
lb
/>
ſint, hoc contingit ex vi propriæ ſpeciei:
<
lb
/>
nam hypericum vndequaque bifidum eſt,
<
lb
/>
alia ſimiliter in neruorum multitudine ean
<
lb
/>
dem ſeruant rationem. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006038
">Sed ad thuris redeo hiſtoriam. </
s
>
<
s
id
="
s.006039
">Vt ſabina
<
lb
/>
cupreſſo, ita libanotis abieti proxima eſt,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg872
"/>
<
lb
/>
quòd arbuſculoſa ex arboris genere ſit: ita
<
lb
/>
que in Apennino herbam, aut potius ſuf
<
lb
/>
fruticem libanotidi ſimile, imo ex illius ge
<
lb
/>
nere, anguſtioribus foliis, acri ſapore, vi
<
lb
/>
di, quod ita thuris odorem, ſaporémque
<
lb
/>
refert, vt non dubium ſit, thus non ex alio
<
lb
/>
plantæ genere fluere. </
s
>
<
s
id
="
s.006040
">Ergo thuris arbor,
<
lb
/>
abies, libanotiſque, eiuſdem ſunt generis,
<
lb
/>
ſed
<
expan
abbr
="
regionũ
">regionum</
expan
>
qualitate & naturæ robore dif
<
lb
/>
ferunt, Thus in Arabia fœcunditate ſoli
<
lb
/>
prodit è planta: frigore cœlo abies in arbo
<
lb
/>
rem creſcit, & lachrymam minus effica
<
lb
/>
cem, copioſiorem tamen, emittit. </
s
>
<
s
id
="
s.006041
">Liba
<
lb
/>
notis nomine thus referens, ſiccior abiete,
<
lb
/>
non excreſcit in arborem, frigidior thure
<
lb
/>
lachrymam emittere nequit. </
s
>
<
s
id
="
s.006042
">Vires tamen
<
lb
/>
ex his coniectari & vſum transferre licet,
<
lb
/>
mirarique naturæ in his opera: nam eadem
<
lb
/>
fermè ratio in cunctis arborum, & herba
<
lb
/>
rum generibus. </
s
>
<
s
id
="
s.006043
">Thus verò ipſum ſeu lachry
<
lb
/>
ma non eiuſdem generis, nec æqualis apud
<
lb
/>
omnes. </
s
>
<
s
id
="
s.006044
">Æthiopicum nanque adeò fragrat,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg873
"/>
<
lb
/>
vt noſtrum hoc thus dici non mereatur: ſed
<
lb
/>
non omne, verùm ſpecies tantùm quædam.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006045
">Indicio eſt quòd rarum id ſit, & etiam apud
<
lb
/>
illos in pretio: quamobrem eo ſolùm vtun
<
lb
/>
tur Reges, quos Neguz materna lingua vo
<
lb
/>
cant, ad ſuffitus ceremoniarum. </
s
>
<
s
id
="
s.006046
">Neque mi
<
lb
/>
rum: ſpecies enim ſunt & equorum, & ca
<
lb
/>
num, atque ſingulorum quædam genero
<
lb
/>
ſiores, nonnihil conferente ſolo. </
s
>
<
s
id
="
s.006047
">Facit & ad
<
lb
/>
id arborum cultus, vt quæ inter lapides, &
<
lb
/>
in apricis locis, & colligendi ſucci modus,
<
lb
/>
aut quoniam ſyncerum omnino eſt, aut quia
<
lb
/>
ſpontè manat, velut de vinis, quorum diſ
<
lb
/>
crimina colligendi atque extrahendi ratione
<
lb
/>
tam multa ac varia ſunt, atque adeò ma
<
lb
/>
gna, vt vix credere cuiquam liceat, qui non
<
lb
/>
experiatur. </
s
>
<
s
id
="
s.006048
">Nam plerique ſucci igne adu
<
lb
/>
runtur: & qui inter eos arteriaci vocantur,
<
lb
/>
peſſimi: vt liquiritiæ ſeu glycyrrhizæ. </
s
>
<
s
id
="
s.006049
">Op
<
lb
/>
timus ſuccus omnis, qui tranſlucet & con
<
lb
/>
ſiſtit: nam quia tranſlucet, purus eſt, &
<
lb
/>
minimè aduſtus: quum conſiſtit, pingui hu
<
lb
/>
mio abundat. </
s
>
<
s
id
="
s.006050
">Sic aloës optima, & reliqui
<
lb
/>
ſucci, tum lachrymæ. </
s
>
<
s
id
="
s.006051
">Sed thymiamatum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg874
"/>
<
lb
/>
ratio longè diuerſa: nam odor eſt in ſiccato
<
lb
/>
humido: nec comburi debet, ignis enim
<
lb
/>
non olet, ſed fumus: non igitur puluis,
<
lb
/>
exuritur enim, & non emittit fumum. </
s
>
<
s
id
="
s.006052
">Quæ
<
lb
/>
cunque igitur olent, craſſa eſſe oportet: &
<
lb
/>
quæ ſubſtantia ſunt craſſiore, vt thus, mo
<
lb
/>
dicè contrita. </
s
>
<
s
id
="
s.006053
">Puluis autem tenuiſſimus ni
<
lb
/>
hil olet, & quanto rei fuerit ſubſtantiæ te
<
lb
/>
nuioris. </
s
>
<
s
id
="
s.006054
">Sed & aqueum humidum impedit </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>