Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006333
">
<
pb
pagenum
="
493
"
xlink:href
="
016/01/142.jpg
"/>
doque humido detrahatur, conſtat partem
<
lb
/>
& ipſam eſſe pinguioris ſucci, hoc ſolùm
<
lb
/>
ob oleo diſtantem, quòd terream partem ſe
<
lb
/>
cum contineat: at pars hæc craſſa eſt ſi ad
<
lb
/>
oleum comparetur, in quo minimum eſt ter
<
lb
/>
ræ. </
s
>
<
s
id
="
s.006334
">Propterea detracta parte hac, minus
<
lb
/>
continent olei ſemina ſeu radices. </
s
>
<
s
id
="
s.006335
">Radices
<
lb
/>
igitur & ipſæ oleum continent. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006336
">Eſt & aliud diſcrimen, quòd mucoſus
<
lb
/>
ſuccus ſit frigidior & crudior oleo, ob id
<
lb
/>
copioſior in radicibus in quibus parum
<
lb
/>
eſt olei. </
s
>
<
s
id
="
s.006337
">Fit igitur oleum quaſi ex mu
<
lb
/>
coſo ſucco, ſic vt quod in ſeminibus eſt,
<
lb
/>
iampridem fuerit in radicibus. </
s
>
<
s
id
="
s.006338
">Vnde li
<
lb
/>
ni ſemen, quod hoc mucoſo abundet ſuc
<
lb
/>
co, oleum etiam ſine aqua emittit, quòd
<
lb
/>
ſuccus in loco aquæ ei ſit: atque hoc oleo
<
lb
/>
ad dolores tanquam puriore vti ſolemus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006339
">Eadem ratio, ſed non adeò tamen euidens,
<
lb
/>
in amygdalis: parum enim mucoſi conti
<
lb
/>
nent humoris, ſed aqua addita ſemper ſi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg908
"/>
<
lb
/>
non melius, ſaltem copioſius oleum excipi
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.006340
">Horum memoria me reuocat ad ſcri
<
lb
/>
bendum, quibus modis pinguedines im
<
lb
/>
buantur odoribus, v iam deſueta multis ſe
<
lb
/>
culis quod ſtudium nobis ſemper fuit, in
<
lb
/>
vtilem vſum reuocarentur. </
s
>
<
s
id
="
s.006341
">Igitur pingue
<
lb
/>
dine à membranulis omnibus purgata ad
<
lb
/>
dantur ſanſuci tantundem cum floribus con
<
lb
/>
tuſi, ſerpillum, myrtus, cyperus, & aſpa
<
lb
/>
lathum citrinum octaua ponderis: parte vi
<
lb
/>
ni albi odorati & aquæ pro pondere om
<
lb
/>
nium: ſimul hæc coquantur, ſed non diu:
<
lb
/>
inde maneant diei ſpacio, & defæcata pin
<
lb
/>
guedine omnia percolentur: denuò eadem
<
lb
/>
addantur, aut duo triáve ex his, aut vnum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg909
"/>
<
lb
/>
pro odoris natura, additiſque vino & aqua
<
lb
/>
vt prius, eadem ratione ferueant, reſideant,
<
lb
/>
defæcentur ac percolentur: totieſque id fiat,
<
lb
/>
donec pinguedo odorem combiberit. </
s
>
<
s
id
="
s.006342
">Sic
<
lb
/>
aliis etiam odoribus imbuitur, ſeruatur
<
lb
/>
que non ſolùm calore ignis, ſed expreſſa di
<
lb
/>
ligenter aqua, ſiccataque in vmbra: nam
<
lb
/>
( vt dixi ) humidum ſolum aqueum putreſ
<
lb
/>
cit: quod verò corrumpitur pingue, pu
<
lb
/>
treſcere neceſſe eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006343
">Sunt igitur humida
<
lb
/>
quæ in miſtis continentur quatuor gene
<
lb
/>
rum: aut penitus cruda, vocanturque aquea:
<
lb
/>
vel concocta perfectè, vocanturque pinguia:
<
lb
/>
vel mediocriter concocta, hæc autem muco
<
lb
/>
ſa dicuntur: aut præter modum, hanc par
<
lb
/>
tem ignem alchymiſtæ vocant, præſertim ſi
<
lb
/>
dum extrahitur hæc pars, multo igne indi
<
lb
/>
geat, velut in metallicis, dum igne reflexo
<
lb
/>
humidum acre excipitur. </
s
>
<
s
id
="
s.006344
">Manifeſtum eſt
<
lb
/>
igitur, quòd neque plura, neque pauciora
<
lb
/>
poſſunt eſſe humidorum genera. </
s
>
<
s
id
="
s.006345
">At in qui
<
lb
/>
buſdam miſtis non omnia eſſe nihil prohi
<
lb
/>
bet: ſed quæcunque miſta ſunt verè, tria
<
lb
/>
prima ſaltem habent. </
s
>
<
s
id
="
s.006346
">Latet autem in me
<
lb
/>
tallicis pleriſque quod medium eſt ex illis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006347
">Vltimum verò quoniam terreo iungitur, ex
<
lb
/>
trahi non facilè poteſt: vnde ignibus adhi
<
lb
/>
bitis incertum redditur an ſpontè acre ſit,
<
lb
/>
an ob vim ignis ſolam, an vtroque modo.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006348
">Vt verò à primo humidi genere magis di
<
lb
/>
ſtant, eò putredini etiam minus ſunt obno
<
lb
/>
xia. </
s
>
<
s
id
="
s.006349
">Aquea igitur & celeriter & perfectè
<
lb
/>
putreſcunt: mucoſa perfectè, ſed ſerò: pin
<
lb
/>
guia ſerò etiam ſed non perfectè: exuſta au
<
lb
/>
tem nec perfectè, nec imperfectè. </
s
>
<
s
id
="
s.006350
">E carni
<
lb
/>
bus quicquid eſt pingue, quo ego modo vti
<
lb
/>
ſoleo extrahitur, inciſis his in fruſta, & vaſe
<
lb
/>
vitreo concluſis: hoc contectum pergamena
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg910
"/>
<
lb
/>
charta feruenti aquæ per ſex ſeptemve ho
<
lb
/>
ras immittitur, totaque caro fermè in pin
<
lb
/>
guedinem tranſit & colliquatur. </
s
>
<
s
id
="
s.006351
">Tartarum
<
lb
/>
verò humido colliquatur, ſeu in marmore
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg911
"/>
<
lb
/>
ſub terra ſepultum, ſeu in vitro fumum fer
<
lb
/>
uentis aquæ excipiens. </
s
>
<
s
id
="
s.006352
">Aliter, vt pater meus:
<
lb
/>
ollam cum tartaro accenſam in aquam in
<
lb
/>
funde, ſtatimque oleum ſupernatabit: quibus
<
lb
/>
modis multa igne in calcem redacta mutan
<
lb
/>
tur in oleum. </
s
>
<
s
id
="
s.006353
">Vnde incertum, an tartari ſuc
<
lb
/>
cus ille oleum ſit, an potius aqua. </
s
>
<
s
id
="
s.006354
">Sulphur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg912
"/>
<
lb
/>
verò ardendo tranſit in oleum: fumus enim
<
lb
/>
qui colligitur dum refrigerantur, oleum ef
<
lb
/>
ficitur, vt expertus ſum. </
s
>
<
s
id
="
s.006355
">Opus eſt autem va
<
lb
/>
ſe vnico tantùm vitreo, quod nolam vocant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006356
">Et vt ſenſim vratur, induſtria eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006357
">Sed cur
<
lb
/>
exuſta metallica faciliùs oleum reddunt, &
<
lb
/>
aquam etiam retinent? </
s
>
<
s
id
="
s.006358
">aqua autem acerrima
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006359
">An quia terreum admiſtum, vt prohibet
<
lb
/>
pingue humidum conſumi, ita etiam aquam
<
lb
/>
non totam? </
s
>
<
s
id
="
s.006360
">an verò quòd non exuruntur,
<
lb
/>
ſed potius torrentur? </
s
>
<
s
id
="
s.006361
">nam in cineres
<
expan
abbr
="
redirẽt
">redirent</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006362
">Videtur ergo aqua ſublata, maxima ex par
<
lb
/>
te celerior exitus olei: quod autem celerius
<
lb
/>
exit, non adeò vim patitur ignis, quia non
<
lb
/>
adeò incaleſcit, ob id faciliùs oleum extra
<
lb
/>
hitur, ac copioſiùs. </
s
>
<
s
id
="
s.006363
">Modus autem horum ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg913
"/>
<
lb
/>
librum Secretorum pertinet. </
s
>
<
s
id
="
s.006364
">Sunt & lachry
<
lb
/>
mæ, & ligna quæ oleum mittunt abſque co
<
lb
/>
ctione, atque illud efficaciſſimum eſt, vt te
<
lb
/>
rebinthi, vel lentiſci. </
s
>
<
s
id
="
s.006365
">Cùm enim partes te
<
lb
/>
nuiores ſolùm educantur, quòd exit, eſt im
<
lb
/>
becille: nam neque abſque ſubſtantia perfe
<
lb
/>
ctæ vires eſſe poſſunt, nec modus eſt vt ſcia
<
lb
/>
mus cum perfectè eductę fuerint. </
s
>
<
s
id
="
s.006366
">Quod verò
<
lb
/>
ignibus extrahitur, non puras rei à qua ex
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.142.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/142/1.jpg
"
number
="
73
"/>
<
lb
/>
trahitur, nec incorruptas vires retinet. </
s
>
<
s
id
="
s.006367
">Op
<
lb
/>
timum igitur cuius ſubſtantia abſque co
<
lb
/>
ctione effluit: pòſt tutiſſimum quod per in
<
lb
/>
fuſiones fit: efficaciſſimum quod per coctio
<
lb
/>
nes: coctionem dico ſiccam, non in aqua,
<
lb
/>
ea enim ſecundo loco habenda eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.006368
">Quarto
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg914
"/>
<
lb
/>
igitur ordine quod amygdalis excipitur,
<
lb
/>
quinto antiquus, vltimò qui oleo & aqua
<
lb
/>
per coctiones fit. </
s
>
<
s
id
="
s.006369
">Aquarum verò diſtillatio
<
lb
/>
eodem modo fit: ſed longè melius odorem
<
lb
/>
retinet, ſi hac vtaris arte: nam roſacea, fra
<
lb
/>
grans mirum in modum euadit. </
s
>
<
s
id
="
s.006370
">Accipe vas
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
figulinũ
">figulinum</
expan
>
A, ſuper quod linteum
<
expan
abbr
="
lineũ
">lineum</
expan
>
rarum B </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>