Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006632
">
<
pb
pagenum
="
499
"
xlink:href
="
016/01/148.jpg
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg958
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006633
">
<
margin.target
id
="
marg957
"/>
Iuncus cur
<
lb
/>
flexilis, &
<
lb
/>
fronde ca
<
lb
/>
rens.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006634
">
<
margin.target
id
="
marg958
"/>
Dantes Al
<
lb
/>
digerio Flo
<
lb
/>
rentinus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006635
">Simili ratione flexiles ſunt, vt Dantes in
<
lb
/>
Purgatorio eleganter docet, & quæcunque
<
lb
/>
aliæ plantæ fluctibus aquarum exponuntur,
<
lb
/>
vt cannæ: nam aquarum fluctibus frange
<
lb
/>
rentur, aut extirparentur, ſi non flexiles
<
lb
/>
eſſent.
<
arrow.to.target
n
="
marg959
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006636
">
<
margin.target
id
="
marg959
"/>
Cannæ & ca
<
lb
/>
lami cur
<
lb
/>
inanes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006637
">Præſtitit autem omni calamorum generi,
<
lb
/>
tum cannarum, vt eſſent inanes: nam craſ
<
lb
/>
ſum flecti non poteſt, niſi ſit inane. </
s
>
<
s
id
="
s.006638
">At fin
<
lb
/>
ge cannas craſſas & ſolidas, ac flexiles, num
<
lb
/>
ſua grauitate ſponte torquebuntur? </
s
>
<
s
id
="
s.006639
">Vt igi
<
lb
/>
tur rectæ eſſe poſſent, & grandes, inanes,
<
lb
/>
ac duræ factæ ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.006640
">Vnde baculi ſenum tum
<
lb
/>
ex his, tum ex ferulis elegantes fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.006641
">Ve
<
lb
/>
rùm cannæ Indicæ quædam enodes viden
<
lb
/>
tur, ſiue ſit genus aliud, certè inane atque
<
lb
/>
leuiſſimum. </
s
>
<
s
id
="
s.006642
">Creſcunt autem ibi in incredi
<
lb
/>
bilem magnitudinem: mediocriter dum vi
<
lb
/>
rent molles, dum ſiccantur duræ. </
s
>
<
s
id
="
s.006643
">Pingui au
<
lb
/>
tem, non ſalſo aluntur humido: ob id pin
<
lb
/>
guiſſimum & minimè ſalſum Indiæ ſolùm
<
lb
/>
exiſtimandum eſt, quòd in immenſum ibi
<
arrow.to.target
n
="
marg960
"/>
<
lb
/>
creſcant arbores. </
s
>
<
s
id
="
s.006644
">Referunt enim ibi quan
<
lb
/>
dam inuentam è Ceibæ genere
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
nam hoc
<
lb
/>
eſt arboris genus omnium maximæ ) trifi
<
lb
/>
dam inter cæteras, cui ſinguli trunci vigin
<
lb
/>
ti pedum ambitu cingebantur. </
s
>
<
s
id
="
s.006645
">Spatia verò
<
lb
/>
ipſa inter truncos iuxta terram totidem pe
<
lb
/>
dibus diſtabant: per ipſa verò ſpatia currus
<
lb
/>
onuſtus pulchrè duci poterat. </
s
>
<
s
id
="
s.006646
">At vbi trunci
<
lb
/>
in vnum coïbant, hoc autem a terra procul
<
lb
/>
fermè pedibus quindecim, craſſitudo arbo
<
lb
/>
ris pedum erat quadragintaquinque. </
s
>
<
s
id
="
s.006647
">Ab
<
lb
/>
ima parte craſſioris trunci, vſque ad locum
<
lb
/>
vbi primò prodibant rami, pedes octogin
<
lb
/>
ta: ſuperior pars, ex qua rami pendebant,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg961
"/>
<
lb
/>
abſque menſuræ modo. </
s
>
<
s
id
="
s.006648
">Huius tantæ proce
<
lb
/>
ritatis cauſa ſolùm fœcundum, cœli robur
<
lb
/>
arboris natura: nam lignum eius leuiſſimum
<
lb
/>
eſt, terræ modicum & tenuioris habens,
<
lb
/>
humidi plurimùm. </
s
>
<
s
id
="
s.006649
">Innituntur plerunque
<
lb
/>
radicibus profundioribus magnæ arbores,
<
lb
/>
quò fit vt vbi ſicca eſt regio, tribus, aut
<
lb
/>
tantùm quatuor cubitis radix procedit in
<
lb
/>
profundum: nec arbores ſolidioris materiæ
<
lb
/>
in immenſum creſcere poſſunt, velut in
<
lb
/>
Hiſpania inſula Noui orbis. </
s
>
<
s
id
="
s.006650
">Atque ibi tum
<
lb
/>
in montibus, vbi arbores radices in imum
<
lb
/>
terræ non demittunt, homines infidi ſunt
<
lb
/>
& inconſtantes, ſeu quòd immodica ſic
<
lb
/>
citas, ſeu mutatio ventorum frequens, mo
<
lb
/>
bilia & leuia mortalium ingenia reddit,
<
lb
/>
atque ideò infida & inconſtantia. </
s
>
<
s
id
="
s.006651
">Homi
<
lb
/>
nes enim plerunque ſui cœli naturam ſe
<
lb
/>
quuntur.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg962
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006652
">
<
margin.target
id
="
marg960
"/>
Arborum
<
lb
/>
magnitudo
<
lb
/>
incredibilis,
<
lb
/>
nomine Cei
<
lb
/>
barum, ab
<
lb
/>
Hiſpanis
<
lb
/>
Gordarum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006653
">
<
margin.target
id
="
marg961
"/>
Solum quod
<
lb
/>
arborum ra
<
lb
/>
dices in pro
<
lb
/>
fundum mer
<
lb
/>
gi non pati
<
lb
/>
tur, homines
<
lb
/>
gignit infi
<
lb
/>
dos & incon
<
lb
/>
ſtantes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006654
">
<
margin.target
id
="
marg962
"/>
Arborum
<
lb
/>
vile.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006655
">Ipſæ verò arbores, quæ ob ſoli ſiccita
<
lb
/>
tem profundas non mittunt radices, diu vi
<
lb
/>
uere nequeunt. </
s
>
<
s
id
="
s.006656
">Quippe arborum natura
<
lb
/>
ſponte ſua in immenſum æuum producitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006657
">Narrat enim Ioſephus, quercum Abra
<
lb
/>
hæ ſua adhuc ætate manſiſſe: Interſunt inter
<
lb
/>
excidium Hieroſolymę & Abrahæ ſomnium,
<
lb
/>
anni ad vnguem bis mille. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006658
">Poſt quercum, palma, plantanus, fagus,
<
lb
/>
olea, pinus, vlmus. </
s
>
<
s
id
="
s.006659
">Aliter ſentit Theo
<
lb
/>
phraſtus: ſed rebus ipſis magis credendum,
<
lb
/>
quàm Græcorum nugis. </
s
>
<
s
id
="
s.006660
">Oſtendit plerun
<
arrow.to.target
n
="
marg963
"/>
<
lb
/>
que ſenectutem longam, arborum magni
<
lb
/>
tudo, radicúmque amplitudo. </
s
>
<
s
id
="
s.006661
">Cauſa diu
<
lb
/>
turnioris vitæ, paucitas fructus, ac
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt ita
<
lb
/>
dicam) ſterilitas, tum verò ſolida ſubſtantia
<
lb
/>
ligni. </
s
>
<
s
id
="
s.006662
">Vnde etiam quercus lignum ſub aqua
<
lb
/>
illæſum perpetuò manet, tantummodóque
<
lb
/>
denigratur: ſolidum enim cùm ſit, nec cor
<
lb
/>
rumpitur ab aqua, necdum viuit facilè ab
<
lb
/>
ſumitur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006663
">
<
margin.target
id
="
marg963
"/>
Quercus li
<
lb
/>
gnum aquæ
<
lb
/>
minimè ob
<
lb
/>
noxium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006664
">Contraria ratione arbor, quæ poma fert
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg964
"/>
<
lb
/>
paradiſi, breuiſſimæ eſt vitæ, anno enim
<
lb
/>
ſecunda truncus, areſcit: fructus fert in bo
<
lb
/>
tris, vt ſunt acini vuæ, ſed mali magnitu
<
lb
/>
dine, ac in botro vno quandoque centenos,
<
lb
/>
vnde ciſtæ magnitudinem refert botrus: cro
<
lb
/>
ceo verò velatur amictu, quo detracto fru
<
lb
/>
ctus prædulcis, ac ſuauis ſubeſt folium tam
<
lb
/>
longum fert, vt hominem ſtantem æquet:
<
lb
/>
latum non parum. </
s
>
<
s
id
="
s.006665
">Ita fructuum multitudi
<
lb
/>
ne, ac magnitudine tum foliorum exhau
<
lb
/>
ritur. </
s
>
<
s
id
="
s.006666
">Vnde nulli propemodum arbori lon
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg965
"/>
<
lb
/>
gæuæ folia ampla: ſed potiùs herbis, cauli,
<
lb
/>
lapatho, cucurbitæ: nec huic prodeſt pro
<
lb
/>
ceritas, cùm anno eodem quo nata eſt in
<
lb
/>
tereat, nam humido copioſo indigent ma
<
lb
/>
gna folia: hoc autem cùm plurimùm ſit nec
<
lb
/>
pingue, mortem affert celeriter: ob id
<
lb
/>
etiam agreſtes cultis, & quæ naſcuntur
<
lb
/>
in terra, his quæ in aquis, vitæ diutur
<
lb
/>
nioris. </
s
>
<
s
id
="
s.006667
">His de cauſis breuis vitæ ſunt lau
<
lb
/>
rus, ligno ſpongioſo, punica malus, tum
<
lb
/>
ficus, & quæ mala etiam fert: omnes enim
<
lb
/>
fructibus pro arboris magnitudine nimis
<
lb
/>
luxuriant. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006668
">
<
margin.target
id
="
marg964
"/>
Poma Para
<
lb
/>
diſi.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006669
">
<
margin.target
id
="
marg965
"/>
Cur arbores
<
lb
/>
non habeant
<
lb
/>
tam lata fo
<
lb
/>
lia vt olera.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006670
">Inter fructiferas, ne vitem ſilentio præ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg966
"/>
<
lb
/>
teream, quæ quandoque ter in anno ferat
<
lb
/>
fructum, vnde trifera vocata eſt, vltima
<
lb
/>
tamen vua non matureſcit. </
s
>
<
s
id
="
s.006671
">Ficui familiare
<
lb
/>
eſt, bis anno eodem ferre fructum, primò
<
lb
/>
rariorem ac maiorem, ſecundò tantò fre
<
lb
/>
quentiorem, quantò etiam minorem. </
s
>
<
s
id
="
s.006672
">Pa
<
lb
/>
làm eſt autem, omnem arborem præter fi
<
lb
/>
cum toties florere, quoties fructum editu
<
lb
/>
ra eſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006673
">
<
margin.target
id
="
marg966
"/>
Fructifera
<
lb
/>
maximæ ar
<
lb
/>
bores.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006674
">Sunt & arbores arboribus inhærentes, vt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg967
"/>
<
lb
/>
hædera: aliæ etiam innaſcuntur, vt viſ
<
lb
/>
cum: huius ſemen à pica, aut turdo cùm
<
lb
/>
comeditur, haud concoquitur, ſed ſtercori
<
lb
/>
immiſtum calore, ac humore dum arbori in
<
lb
/>
ciderit, radices gignit. </
s
>
<
s
id
="
s.006675
">Tria ex arbore com
<
lb
/>
moda habet: quòd plus ſtercoris habeat,
<
lb
/>
non enim plurimùm in terra colligi poteſt:
<
lb
/>
quòd nec imbre, nec Sole ramis intectum
<
lb
/>
facilè læditur. </
s
>
<
s
id
="
s.006676
">quòd humore ſoli non dilui
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.006677
">Eſt igitur denſum valde, quòd non co
<
lb
/>
quatur in ventribus auium, paucóque indi
<
lb
/>
get humido, multóque calore: innaſcitur
<
lb
/>
optimum abieti, quercui, pinóque: per
<
lb
/>
petuò viret, etiam in arboribus, quibus fo
<
lb
/>
lia decidunt: videtur enim vim habere
<
lb
/>
<
foreign
lang
="
grc
">γενάρχιον. </
foreign
>
</
s
>
<
s
id
="
s.006678
">Narrat Ariſtoteles lincoſtim her
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg968
"/>
<
lb
/>
bam fuiſſe multum aculeatam, quæ aliam
<
lb
/>
ex ſe pareret, hac ratione. </
s
>
<
s
id
="
s.006679
">Nam cùm in
<
lb
/>
aqua oriretur, & eſſet aculeata, multum
<
lb
/>
humoris inter ſpinas colligebat, qui tem
<
lb
/>
poris ſucceſſu putreſcens, à calore Solis aliud
<
lb
/>
herbæ genus producebat. </
s
>
<
s
id
="
s.006680
">Perſpicuum igi
<
lb
/>
tur, quomodo & cur planta plantæ innaſ
<
lb
/>
catur: illud dubitatione dignum, an quæ
<
lb
/>
innaſcitur, ſemper ſit, eadem videtur enim
<
lb
/>
herba, quæ alteri innaſcitur, certis generi
<
lb
/>
bus definiri: non enim omnis innaſci poteſt:
<
lb
/>
vt plurimùm ergo eadem, ſemper non. </
s
>
<
s
id
="
s.006681
">Vi-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>