Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006939
">
<
pb
pagenum
="
505
"
xlink:href
="
016/01/154.jpg
"/>
trifolium, pentaphyllon, heptaphyllon, hel
<
lb
/>
leborus qui nouem habet folia: nam ſi plura
<
lb
/>
ſint, melius eſt, vt per totam plantam iuxta
<
lb
/>
nodos bina ac bina digerantur, nec tantùm
<
lb
/>
oneris cacumen ſubeat. </
s
>
<
s
id
="
s.006940
">At contraria ratio
<
lb
/>
ne ſi pauca, melius fuit totam ad ſummum
<
lb
/>
plantæ traduci: nam folia ibi melius totam
<
lb
/>
plantam, atque ideò etiam flores & fructus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1012
"/>
<
lb
/>
tegunt. </
s
>
<
s
id
="
s.006941
">Indicio eſt, folia propter flores, &
<
lb
/>
multò ante fructus naſcuntur: quibuſque
<
lb
/>
perpetua ſunt, his etiam toto tempore anni
<
lb
/>
fructus, aut flores: & quòd ſi folia ſeriùs
<
lb
/>
floribus naſcantur, his maxima pars fru
<
lb
/>
ctuum perit: hyeméque cum folia decidunt,
<
lb
/>
nulli flores, ac fructus naſcuntur, viden
<
lb
/>
turque ob id ſolum nata: nam cum hyeme
<
lb
/>
non pariat arbos, decidunt folia. </
s
>
<
s
id
="
s.006942
">Ergo im
<
lb
/>
paria ſunt folia plantarum, quoniam quæ
<
lb
/>
in cacumine ſunt, imparia eſſe neceſſe eſt,
<
lb
/>
inde hinc de alia prodire æqualiter dextra
<
lb
/>
ac ſiniſtra. </
s
>
<
s
id
="
s.006943
">Indicio primum eſt, quòd nul
<
lb
/>
la planta, quæ nudum habeat truncum, pa
<
lb
/>
ria habeat in vertice: deinde, quòd medium
<
lb
/>
folium ſemper ſit maius, pinguius ac ro
<
lb
/>
buſtius reliquis, tum illi proximiora remo
<
lb
/>
tioribus, quodque ex aduerſo nerui ſemper
<
lb
/>
cauitas in ſtipite adiacet, ipſeque truncus
<
lb
/>
faciliùs inflectitur in ipſam cauitatem, quàm
<
lb
/>
in neruum.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1013
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006944
">
<
margin.target
id
="
marg1012
"/>
Folia pro
<
lb
/>
pter flores &
<
lb
/>
fructus facta
<
lb
/>
eſſe oſtendi
<
lb
/>
tur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006945
">
<
margin.target
id
="
marg1013
"/>
Nerui folio
<
lb
/>
rum cur
<
lb
/>
impares.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006946
">Eadem ratione nerui foliorum etiam im
<
lb
/>
pares ſunt, vt in plantagine: nam vel qui
<
lb
/>
ni, vel ſepteni, vel etiam plures: nam præ
<
lb
/>
ter eos, qui bini à lateribus ſtant, medius
<
lb
/>
adiicitur. </
s
>
<
s
id
="
s.006947
">Sed ſi plantarum materia pro fo
<
lb
/>
liis abundauerit vnico cum neruo, adhuc
<
lb
/>
eadem ratione in cacumine imparia, per to
<
lb
/>
tam plantam bina ac bina in ſingulis no
<
lb
/>
dis. </
s
>
<
s
id
="
s.006948
">Quòd ſi plures nerui in trunco vt bini,
<
lb
/>
erunt quaterna folia in nodis: aut bina ac
<
lb
/>
bina, ſed non è regione: in cacumine verò
<
lb
/>
ſena vel dena. </
s
>
<
s
id
="
s.006949
">Eadem ratio in ramis, vnde
<
lb
/>
niſi quid oblæſum fuerit, aut monſtrificum
<
lb
/>
quod (vt dixi) frequenter contingit in plan
<
lb
/>
tis, foliorum numerum in omnibus certa
<
lb
/>
ratione colligere licet.
<
arrow.to.target
n
="
marg1014
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006950
">
<
margin.target
id
="
marg1014
"/>
Mala omnia
<
lb
/>
certo grano
<
lb
/>
rum numero
<
lb
/>
conſtant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006951
">Simili modo & in fructibus: atque vt à
<
lb
/>
difficiliori ſumam exemplum, mala punica
<
lb
/>
quæque pro ſuo genere, & quæ ex eadem
<
lb
/>
arbore naſcuntur, certum granorum nume
<
lb
/>
rum retinent, quædam nongenta quadra
<
lb
/>
gintaquatuor, alia centum viginocto, atque
<
lb
/>
alia alio numero, omnibus certo ordine ex
<
lb
/>
ambitu latiore corticis in anguſtum verſus
<
lb
/>
centrum tendentibus. </
s
>
<
s
id
="
s.006952
">Sic pyrorum ſemina,
<
lb
/>
ſic malorum, aut meſpilorum. </
s
>
<
s
id
="
s.006953
">Annectun
<
lb
/>
tur pediculis omnes, quia humidum, ſic
<
lb
/>
aqueum melius ab aëre diſſipatur, & fructus
<
lb
/>
etiam ob id melius nutriuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.006954
">Semina ve
<
lb
/>
rò in his contenta, & quorum gratia fructus
<
lb
/>
facti ſunt, robuſtiora euadunt, & magis apta
<
lb
/>
generatio.
<
arrow.to.target
n
="
marg1015
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006955
">
<
margin.target
id
="
marg1015
"/>
Sycomori
<
lb
/>
fructus &
<
lb
/>
biferarum
<
lb
/>
plantarum</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006956
">Indicio eſt huic, quòd ſycomori fructus
<
lb
/>
abſque pediculo innaſcuntur trunco: nam
<
lb
/>
cùm hæc arbor valde pingue habeat (vt dixi)
<
lb
/>
humidum, non indiget, vt in pediculo hu
<
lb
/>
mor amplius ſiccetur. </
s
>
<
s
id
="
s.006957
">His de cauſis fructus
<
lb
/>
quater in anno edit, & quæ niſi ſaucietur
<
lb
/>
arbor non maturantur. </
s
>
<
s
id
="
s.006958
">Quòd iudicium in
<
lb
/>
ficu & vitibus, quæ ſæpius in anno fructifi
<
lb
/>
cant, facere debemus: abundant enim co
<
lb
/>
pia pinguis humidi, & ſerò vel vix matu
<
lb
/>
rantur, & ventriculo graues ſunt, velut &
<
lb
/>
ſycomori. </
s
>
<
s
id
="
s.006959
">Oportebat autem talem eſſe arbo
<
lb
/>
rem, quæ fructum adeò vberem ferret, vt
<
lb
/>
frumenti vice apud incolas haberetur, ſatiſ
<
lb
/>
facerétque hominum vitæ. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006960
">Quæ igitur plantæ fructum vnicum edunt
<
lb
/>
& celeriter maturantur, parum habent pin
<
lb
/>
guis humidi, & adeò maturantur, vt facilè
<
lb
/>
putreſcant, vt ceraſa: quæ verò non matu
<
lb
/>
rantur, vnicum tamen habent fructum, fri
<
lb
/>
gida ſunt & ſicca, vt ſorba, ac meſpila: quæ
<
lb
/>
verò multiplicem edunt fructum, vt ficus,
<
lb
/>
vitis, ſycomorus, omnia difficulter ad ma
<
lb
/>
turitatem perducunt extremos fructus, ſunt
<
lb
/>
que humida valde, & humido quidem pin
<
lb
/>
gui, & multum nutriunt, & ſerò conco
<
lb
/>
quuntur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006961
">Quidam verò fructus poſtquàm decerpti
<
arrow.to.target
n
="
marg1016
"/>
<
lb
/>
defuerint ſeruantur & areſcunt, vt iuglan
<
lb
/>
des, auellanæque alij ſeruantur, nec areſ
<
lb
/>
cunt, vt punica: quidam non ſeruantur, vt
<
lb
/>
ceraſa. </
s
>
<
s
id
="
s.006962
">Reuireſcunt, qui ſeruantur aridi, vt
<
lb
/>
quaſi nuper decerpti è planta, ſi perforato
<
lb
/>
cortice in ſacculo per octo dies in puteum
<
lb
/>
demittantur, aut quindecim diebus ſub hu
<
lb
/>
mida terra ſepeliantur. </
s
>
<
s
id
="
s.006963
">Cato verò & hos, &
<
lb
/>
vuas nondum maturas vaſis vitreis ſub terra
<
lb
/>
reconditis ſeruari docuit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006964
">
<
margin.target
id
="
marg1016
"/>
Fructus du
<
lb
/>
ri corticis
<
lb
/>
quomodo re
<
lb
/>
uireſcant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006965
">Multa ſunt quæ ad hæc pertinent, non
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1017
"/>
<
lb
/>
tamen ſunt ex his de quibus, vt ſermo ſit
<
lb
/>
completus, nunc dicendum erit. </
s
>
<
s
id
="
s.006966
">Huiuſcemo
<
lb
/>
di ſunt, quomodo transferantur plantæ è
<
lb
/>
regione in regionem, vt ex India in Ita
<
lb
/>
liam: aliæ quidem ſemine tranſlatæque aliæ
<
lb
/>
in vaſis integræ, ac terra obſitæ, aliarum
<
lb
/>
ſurculi in melle ſepulti: quandoquidem mel
<
lb
/>
lis humidum, tenue eſt, dulce ac tempera
<
lb
/>
tum, non pingue, non putredini obnoxium
<
lb
/>
hoc autem alendis teneris germinibus com
<
lb
/>
modiſſimum. </
s
>
<
s
id
="
s.006967
">Quamobrem & iuglandes to
<
lb
/>
to anno virides in eo ſeruantur, fructus
<
lb
/>
verò & caro non paucis diebus abſque pu
<
lb
/>
tredine. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006968
">
<
margin.target
id
="
marg1017
"/>
Plantæ quo
<
lb
/>
modo tranſ
<
lb
/>
ferantur in
<
lb
/>
longinquas
<
lb
/>
regiones.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006969
">Sed ſucci poſtquàm efferbuerint
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
ſic enim
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1018
"/>
<
lb
/>
humidum aqueum, quod eſt putredinis prin
<
lb
/>
cipium, reſoluitur ) ſuperiniecto oleo ſer
<
lb
/>
uantur. </
s
>
<
s
id
="
s.006970
">Fumi terræ ſuccus tamen, vel ſic
<
lb
/>
ex amaro in acerbum tranſit & acidum,
<
lb
/>
quoniam pars terrea, quæ cauſa eſt amari
<
lb
/>
tudinis, deſcendens ſuccum inſipidum relin
<
lb
/>
quit: hic cùm ab aere vitiatur, tranſit in
<
lb
/>
acidum, vt omnia dulcia, & inſipida. </
s
>
<
s
id
="
s.006971
">Præ
<
lb
/>
ſtat igitur & diu coxiſſe, & loco frigidiſſi
<
lb
/>
mo condidiſſe. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006972
">
<
margin.target
id
="
marg1018
"/>
Succi quo
<
lb
/>
modo ſer
<
lb
/>
uantur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006973
">Putredo etiam (vt dixi) omnis, calida eſt: ob
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1019
"/>
<
lb
/>
id tubera naſcentia, niues in directo ſuper
<
lb
/>
ſtantes colliquant: calor enim putridus dum
<
lb
/>
terreum humidum ſecernit, radices gignit
<
lb
/>
ſine germine, quæ tubera vocantur: contra
<
lb
/>
ria ratione cùm frigidam, & humidam, te
<
lb
/>
nuemque materiam concoquit, germina ſi
<
lb
/>
ne radicibus emittit, quę fungos appellamus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.006974
">Ideóque fungi humidiores, tubera ſecuriora. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.006975
">
<
margin.target
id
="
marg1019
"/>
Tubera vbi
<
lb
/>
ſunt, niues
<
lb
/>
diſcutiunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.006976
">Generaliter autem conſeruamus, ne pu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1020
"/>
<
lb
/>
treſcant, vel ſiccatis, vel refrigeratis, vel hu
<
lb
/>
mido pingui obratis. </
s
>
<
s
id
="
s.006977
">Quod enim putreſ
<
lb
/>
cit, vt humidum habeat, aqueum neceſſe </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>