Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.007207
">
<
pb
pagenum
="
511
"
xlink:href
="
016/01/160.jpg
"/>
Hac de cauſa nulli fermè piſces veneno
<
emph
type
="
italics
"/>
ſi:
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
quòd ſi ſint ſicciſſima parte tales ſunt, vt
<
lb
/>
lepores marini felle, & ſpinis aranei piſces.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007208
">Quinetiam veſpæ, aculeo, quòd ſicciſſima
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1051
"/>
<
lb
/>
pars earum ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.007209
">Indicio rurſus eſt quantum
<
lb
/>
poſſent afferre perniciem animalibus cæte
<
lb
/>
ris, ſi vel curſu, vel volatu valerent ſerpentes,
<
lb
/>
quòd præter tigridem nullum animal fermè
<
lb
/>
rapax pernix fuit: & in regionibus vbi ia
<
lb
/>
culi arbores aſcendunt, vix homines poſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1052
"/>
<
lb
/>
ſint habitare. </
s
>
<
s
id
="
s.007210
">Multæ verò in ſerpentibus non
<
lb
/>
ſecùs ac in piſcibus, variæque formæ, adeò
<
lb
/>
vt hac varietate freti quidam noſtris tem
<
lb
/>
poribus, auſi ſint oſtendere ſerpentem pe
<
lb
/>
dibus duobus, capitibus ſeptem: velut in
<
lb
/>
Apocalypſi legitur: medium quidem caput
<
lb
/>
longius, craſſiúſque, reliqua vt æqualiter ab
<
lb
/>
illo diſtabant paria atque æqualia: vt verò
<
lb
/>
magis recedebant ab illo, ſic etiam colla
<
lb
/>
erant tenuiora ac breuiora. </
s
>
<
s
id
="
s.007211
">Capita quidem
<
lb
/>
viperarum, oculi poſt aures, hiatus maximus,
<
lb
/>
dentes caninis dentibus ſimillimi, ſed gra
<
lb
/>
ciliores, anteriores autem exigui cum his,
<
lb
/>
qui à lateribus ſunt longioribus: lingua la
<
lb
/>
ta, vt homini, capútque humano capite ſi
<
lb
/>
mile: cutis duriſſima, continua, cum ſudibus
<
lb
/>
cartilagineis velut in ſturione maculoſa.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007212
">Colla inter ſe diuiſa è corpore prodibant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007213
">Cauda dimidio longior corpore toto, ſer
<
lb
/>
pentum caudæ ſimilis. </
s
>
<
s
id
="
s.007214
">Pedes parui, longis
<
lb
/>
vnguibus: magnitudo cuniculi: ſub ventre
<
lb
/>
candidus, in dorſo citreus ad vnguem, id eſt,
<
lb
/>
viridi diluto, palearíque intermiſtus. </
s
>
<
s
id
="
s.007215
">Adde
<
lb
/>
bant inuentos viuos, & vtriuſque ſexus: ſed
<
lb
/>
cùm ego commentum eſſe exiſtimarem, hac
<
lb
/>
ductus ratione, quòd duo principia in ani
<
lb
/>
mali eiuſdem generis, aut plura multò mi
<
lb
/>
nùs eſſe nequeant, ac fictitiam hydram, vir
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1053
"/>
<
lb
/>
doctus Ioannes Meona Piſanus rem mihi
<
lb
/>
totam aperuit. </
s
>
<
s
id
="
s.007216
">Mantuæ ſcilicet diſfectum
<
lb
/>
narrabat hoc monſtrum, fictúmque inuen
<
lb
/>
tum. </
s
>
<
s
id
="
s.007217
">Quanquam neſcio quodnam maius mi
<
lb
/>
raculum dici debeat, an naturæ produxiſſe,
<
lb
/>
an artis tam appoſitè finxiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.007218
">Tantum po
<
lb
/>
teſt auri ſacra fames. </
s
>
<
s
id
="
s.007219
">Sed an animali duo,
<
lb
/>
aut plura poſſint eſſe principia, à pluribus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1054
"/>
<
lb
/>
dubitatum eſt: quia Salamandra animal no
<
lb
/>
tiſſimum, & lacertæ fermè ſimillimum, quod
<
lb
/>
in fontibus, maceriis murorum & ſub terra
<
lb
/>
inuenitur. (Eſt autem frequentiſſima in Ita
<
lb
/>
lia, maximè prope Patauium, vbi aliquando
<
lb
/>
tranſiens riuulorum fundum, non ſecùs ac
<
lb
/>
lapillus conſperſum vidi) maculoſo colore,
<
lb
/>
& lurido, cauda verò ſerpentis fermè, quæ
<
lb
/>
etiam paruis ignibus admota vix ſentit, &
<
lb
/>
humore effuſo illos reſtinguit per medium
<
lb
/>
diuiſa parte anteriore antè progreditur, po
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1055
"/>
<
lb
/>
ſteriore autem retrorſum incedit: ob id verò
<
lb
/>
duo credita eſt, habere motus principia. </
s
>
<
s
id
="
s.007220
">Sed
<
lb
/>
quomodo animali duo poſſint eſſe principia
<
lb
/>
motus, & quomodo non apertè demonſtran
<
lb
/>
dum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.007221
">Itaque monſtra quædam duplici
<
lb
/>
capite naſci nihil prohibet, quandoquidem
<
lb
/>
etiam pueri tales quoque inuenti ſint, vt in
<
lb
/>
frà docebimus. </
s
>
<
s
id
="
s.007222
">Quod autem natura in ho
<
lb
/>
minibus quibuſdam facit, in imperfectis ſpe
<
lb
/>
ciebus poteſt efficere. </
s
>
<
s
id
="
s.007223
">Oſtenſum eſt autem
<
lb
/>
ſuprà ſpecies eſſe monſtrificas, genitas qui
<
lb
/>
dem ab his animalibus, quæ à putredine ge
<
lb
/>
nerantur. </
s
>
<
s
id
="
s.007224
">Sunt igitur talia ad ſimilitudinem
<
lb
/>
ſpeciei, ſed non ſunt, verùm animalia à ge
<
lb
/>
nerationis principio mutila Impoſſibile
<
lb
/>
enim eſt, naturam non rectè iuxta finis ra
<
lb
/>
tionem operari, ſi nullo prorſus medo impe
<
lb
/>
diatur. </
s
>
<
s
id
="
s.007225
">Eſt igitur fortuitum inueniri animal
<
lb
/>
duplici capite, quamuis ſit in pluribus ani
<
lb
/>
malibus ſecundùm eandem formam. </
s
>
<
s
id
="
s.007226
">Nam
<
lb
/>
talia omnia ab eiſdem ſpecie generantur, &
<
lb
/>
ab his, quæ in eodem deficiunt inſtrumento.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007227
">Sed ſalamandræ neque monſtra ſunt, neque
<
lb
/>
ſui motus habent plus quàm vnum princi
<
lb
/>
pium: verùm cùm diuiduntur, imaginatri
<
lb
/>
cem virtutem habent imperfectiſſimam.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007228
">Quid mirum cùm dum valent, ſint hebetis
<
lb
/>
ſenſus? </
s
>
<
s
id
="
s.007229
">exterioris dico: quid de interiore di
<
lb
/>
cendum eſt? </
s
>
<
s
id
="
s.007230
">Cauſa igitur huius inceſſus eſt,
<
lb
/>
quòd cùm imaginatricem habeant debiliſ
<
lb
/>
ſimam, hæcautem virtus dolorem, & malum
<
lb
/>
effugere docet, vtraque pars autem dolo
<
lb
/>
rem ſentit, vbi præciſum eſt corpus, & al
<
lb
/>
tera ab altera diuiſa, anterior igitur verſus
<
lb
/>
poſteriorem vulnus habet, poſterior verſus
<
lb
/>
partem anteriorem: quare vt dolorem vtra
<
lb
/>
que pars effugiat, anterior anterius moue
<
lb
/>
bit, poſterior poſterius: ob ídque ſpeciem re
<
lb
/>
fert animalis duo principia motus habentis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007231
">Nullum igitur animal niſi monſtrificum, &
<
lb
/>
natura imperfectum, duo poteſt habere ca
<
lb
/>
pita, tum quia quod paucioribus abſolui po
<
lb
/>
teſt, natura plurimis haud perficit: tum quia
<
lb
/>
id animal ſibiipſi poſſet diſſentire, & aduer
<
lb
/>
ſari. </
s
>
<
s
id
="
s.007232
">Atque hæ ſunt rationes perſuaſoriæ, de
<
lb
/>
monſtratiuæ autem in libris de Arcanis æter
<
lb
/>
nitatis adducentur. </
s
>
<
s
id
="
s.007233
">At dices: Cancri tamen
<
lb
/>
ad vtranque partem mouentur: ſed pedes
<
lb
/>
habent antè reſpicientes, ob id non mouen
<
lb
/>
tur in vtranque partem ex principio. </
s
>
<
s
id
="
s.007234
">Si
<
lb
/>
enim haberent principium motus vtrinque,
<
lb
/>
haberent & vtrinque ſenſus,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
etiam
<
expan
abbr
="
in-ſtrumẽta
">in
<
lb
/>
ſtrumenta</
expan
>
motus. </
s
>
<
s
id
="
s.007235
">Animalia verò natura diui
<
lb
/>
ſa, ſunt dextra ac ſiniſtra, & ſenſus etiam
<
lb
/>
per partes diſtributi, tum etiam antè retró
<
lb
/>
que: & ideò diuiſa viuunt, perfecta autem
<
lb
/>
parum, quia multo calore indigent. </
s
>
<
s
id
="
s.007236
">Signum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1056
"/>
<
lb
/>
huius eſt, quòd Ioannes Leo refert in Ægy
<
lb
/>
pto diuidi homines ſupplicij cauſa à carni
<
lb
/>
fice, ſuperpoſitáque ſuperiore parte foco,
<
lb
/>
vbi calx viua ſparſa ſit, ſuperuiuere per quar
<
lb
/>
tam horæ partem, agnoſceréque ac reſponſa
<
lb
/>
dare. </
s
>
<
s
id
="
s.007237
">Animal igitur ſenſum vbique retinet,
<
lb
/>
modò per calorem liceat, atque etiam fun
<
lb
/>
ctionem omnem, cui inſtrumentum non pe
<
lb
/>
rierit. </
s
>
<
s
id
="
s.007238
">Inde ſedari tot controuerſias quorun
<
lb
/>
dam nolentium animal ſine capite, aliorum
<
lb
/>
ſine corde viuere: nam ſine capite non ſen
<
lb
/>
tiunt, ſed viuunt: ſine corde ſentiunt, ſed ce
<
lb
/>
lerrimè calor deficit atque motus ac vita.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007239
">Omne igitur animal ſi diuidatur, modò ſer
<
lb
/>
uetur calor, ſeruatur & ſenſus. </
s
>
<
s
id
="
s.007240
">Inſecta verò
<
lb
/>
qui paruo indigent calore, tantiſper viuunt
<
lb
/>
ac mouentur, & imaginantur imperfectè,
<
lb
/>
quantiſper vita perſeuerat, ſeu calor vitalis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.007241
">Et autem vis imaginandi futurorum, vt ſen
<
lb
/>
ſus præſentium. </
s
>
<
s
id
="
s.007242
">Dolorem igitur fugiendo
<
lb
/>
(hoc autem ad futurum tempus pertinet) ſa
<
lb
/>
lamandræ partes (vt dictum eſt) in diuerſa
<
lb
/>
mouentur. </
s
>
<
s
id
="
s.007243
">Sed vt ad propoſitum redeam,
<
lb
/>
circulator ille alium oſtendit ſerpentem,
<
lb
/>
quem draconem vocabat, priore dimidio
<
lb
/>
minorem: cruribus duobus, pedes vetuſtas </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>