1
indigerent, & formicæ viſu, quòd terreſtre
animal non adeò viſu indigerent, cornibus
auxiliantibus, quæ illis loco baculi ſunt ad
prætentandam viam, velut & limacibus: hæ
enim ob ſiccam temperiem, illæ ob paruita
tem oculis priuatæ, cornua pro baculo ac
ceperunt vt cæci. Nullum autem animal vo
lans poterat eſſe cæcum, nam adeò ſenſim
animal volare poteſt, quin impingat & ex
cidat, ſi viſu careat: Apibus verò cùm paruæ
eſſent, & oculis indigerent, ſuſtulit auditum,
ne in tam paruo capite ambo ſenſus collo
cati fierent, ob imperfectionem inutiles.
Formicæ igitur cæcæ, apes verò ſurdæ meri
tò fuerunt: retinent tamen forſan vræque
imaginem quandam ſenſus deficientis. Sed
alij tres ſenſus, tametſi imperfecti ſint, ma
gis tamen ob vitæ neceſſitatem vigent. Sunt
autem, vt dixi, guſtus, odoratus, & tactus.
Iuxta hos igitur inuenta ratio depellendi
hæc animalia. Tactu quidem metalla refu
giunt, & lapides ob frigus: cùm enim ſint
exanguia, frigida ſunt, & à frigore ob calo
ris inopiam maximè læduntur. Calce illita
cimices necantur, quoniam in parietum fo
raminibus viuunt: ob id inuat lectos à pa
rietibus remouere: viuunt & in libris adeò
ſanguine pleni vt haud dubium ſit natura
non hauſtu tales eſſe: quamobrem ſpiritu
humano maximè eorum generatio conſtat.
Ab odore, quoniam omnia refugiunt odo
rem, qui fit animalibus ſui generis exuſtis.
Ita locuſtæ fugiunt, docente natura, locuſta
rum nidorem, & formicæ formicarum, cra
brones crabronum. Fugiunt & omnem im
modicè ſiccum odorem, ob ídque cedriam
etiam non exuſtam, & cerui cornu dum cre
matur. Cùm enim ſint ſicca hæc animalia,
vt dixi, à ſiccis vehementer offenduntur. Gu
ſtu verò amara refugiunt, vt abſinthium
abrotonúmque. Et ob id talia in veſtibus
ſparſa, tum folia citrij, & nardi, & ſabina
cedria & duplici ratione, altera quidem
quòd amara ſunt, reliqua quòd ſiccum odo
rem atque vehementem ſpargunt. Eadem
ratione aceti odor culices, & ſimilia pellit,
eſt enim acris: non tamen muſcas, quo
niam (vt dictum eſt) culex dulci magis ma
teria gaudet, nam in aquis & humidioribus
locis gignitur quàm muſca. Ob id referunt,
ſpongiam acri, aceto plenam in medio cu
biculi ſuſpenſam, arcere culices ne cubicu
lum illud ingrediantur. In locis vbi abun
dant, claudunt cubiculi feneſtras antequam
lumen referatur. Nam ad claritatem lucis
hoc animal, vt pleraque talia, accedit liben
ter, adeò vt genus ſit quoddam papilionis,
quod non ceſſat ad lumen toties ac tam pro
pè accedere, donec conſumptis ab igne alis
decidat & moriatur. Vocant hoc genus vul
gari ſermone farfallam: erophon Græcè li
ceat appellare, ſi Latinum nomen non ha
beat. Quæ verò illa arcent, cùm (vt dixi) acria
omnia & amara, peculiari tamen ratione
ſtaphiſagria quaſi dicas vua ſylueſtris, adeò
vt intrita oleo atque filo eo imbuto ſi cir
cundetur capiti, omnes pediculi refugiunt,
aut moriuntur. Culices verò cannabe foren
ſe indita cubiculo. Pilo etiam equino ante
cubiculum ſuſpenſo non ingredi putant: fa
bulæque hoc propius quam præſtigiæ eſſe
videtur In priore genere eſt cucumer agre
ſtis, elleborus niger, maius dracontium &
raphanus, cuius ſucco perunctos negant à
ſerpentibus vulnerari. Corij quoque cremati
odor, quo etiam hyſtericæ mulieres reuocari
ſolent, ſerpentes fugat. Referunt, quendam
qui viperam dormiens deuorauerat fumo
corij liberatum, illa refugiente fumum quem
æger ore excipiebat. Certum eſt igne omnes
fugari ſerpentes, & non ſolùm ſerpentes, ſed
ferarum pleraſque. Et quæ ſerpentes fugant,
ea omnia inſecta occîdunt, fugántque. Pu
ſillum tamen ignem & lucem multa inſe
ctorum genera amant, vt muſcæ, culices, pa
piliones: amant & cancri, & mugiles perni
cie ſua. Omnia tamen hæc magnum ignem
timent. Ignis etiam illa occîdit, & oua delet
atque illuuiem qua genus eorum (vt dixi)
reparatur. Quæcunque etiam in hudo latita
re ſolent, ſub ſole celerrimè pereunt. Nuper
cùm menſe Iulio ſcilicet, ſcorpiones in
oleum (quod aduerſus febres parare ſoleo)
immittere vellem, in ſole repoſui, ſtatim è
furfuribus diſcurrere cœperunt: erant autem
circiter decem. Ego exiſtimabam, ipſo calo
re viuidiores factos: verùm momento extin
ctos omnes inueni: vt res miraculo proxima
exiſtimari poſſet, ſi idem in talpis non con
tingeret.
indigerent, & formicæ viſu, quòd terreſtre
animal non adeò viſu indigerent, cornibus
auxiliantibus, quæ illis loco baculi ſunt ad
prætentandam viam, velut & limacibus: hæ
enim ob ſiccam temperiem, illæ ob paruita
tem oculis priuatæ, cornua pro baculo ac
ceperunt vt cæci. Nullum autem animal vo
lans poterat eſſe cæcum, nam adeò ſenſim
animal volare poteſt, quin impingat & ex
cidat, ſi viſu careat: Apibus verò cùm paruæ
eſſent, & oculis indigerent, ſuſtulit auditum,
ne in tam paruo capite ambo ſenſus collo
cati fierent, ob imperfectionem inutiles.
Formicæ igitur cæcæ, apes verò ſurdæ meri
tò fuerunt: retinent tamen forſan vræque
imaginem quandam ſenſus deficientis. Sed
alij tres ſenſus, tametſi imperfecti ſint, ma
gis tamen ob vitæ neceſſitatem vigent. Sunt
autem, vt dixi, guſtus, odoratus, & tactus.
Iuxta hos igitur inuenta ratio depellendi
hæc animalia. Tactu quidem metalla refu
giunt, & lapides ob frigus: cùm enim ſint
exanguia, frigida ſunt, & à frigore ob calo
ris inopiam maximè læduntur. Calce illita
cimices necantur, quoniam in parietum fo
raminibus viuunt: ob id inuat lectos à pa
rietibus remouere: viuunt & in libris adeò
ſanguine pleni vt haud dubium ſit natura
non hauſtu tales eſſe: quamobrem ſpiritu
humano maximè eorum generatio conſtat.
Ab odore, quoniam omnia refugiunt odo
rem, qui fit animalibus ſui generis exuſtis.
Ita locuſtæ fugiunt, docente natura, locuſta
rum nidorem, & formicæ formicarum, cra
brones crabronum. Fugiunt & omnem im
modicè ſiccum odorem, ob ídque cedriam
etiam non exuſtam, & cerui cornu dum cre
matur. Cùm enim ſint ſicca hæc animalia,
vt dixi, à ſiccis vehementer offenduntur. Gu
ſtu verò amara refugiunt, vt abſinthium
abrotonúmque. Et ob id talia in veſtibus
ſparſa, tum folia citrij, & nardi, & ſabina
cedria & duplici ratione, altera quidem
quòd amara ſunt, reliqua quòd ſiccum odo
rem atque vehementem ſpargunt. Eadem
ratione aceti odor culices, & ſimilia pellit,
eſt enim acris: non tamen muſcas, quo
niam (vt dictum eſt) culex dulci magis ma
teria gaudet, nam in aquis & humidioribus
locis gignitur quàm muſca. Ob id referunt,
ſpongiam acri, aceto plenam in medio cu
biculi ſuſpenſam, arcere culices ne cubicu
lum illud ingrediantur. In locis vbi abun
dant, claudunt cubiculi feneſtras antequam
lumen referatur. Nam ad claritatem lucis
hoc animal, vt pleraque talia, accedit liben
ter, adeò vt genus ſit quoddam papilionis,
quod non ceſſat ad lumen toties ac tam pro
pè accedere, donec conſumptis ab igne alis
decidat & moriatur. Vocant hoc genus vul
gari ſermone farfallam: erophon Græcè li
ceat appellare, ſi Latinum nomen non ha
beat. Quæ verò illa arcent, cùm (vt dixi) acria
omnia & amara, peculiari tamen ratione
ſtaphiſagria quaſi dicas vua ſylueſtris, adeò
vt intrita oleo atque filo eo imbuto ſi cir
cundetur capiti, omnes pediculi refugiunt,
aut moriuntur. Culices verò cannabe foren
ſe indita cubiculo. Pilo etiam equino ante
cubiculum ſuſpenſo non ingredi putant: fa
bulæque hoc propius quam præſtigiæ eſſe
videtur In priore genere eſt cucumer agre
ſtis, elleborus niger, maius dracontium &
raphanus, cuius ſucco perunctos negant à
ſerpentibus vulnerari. Corij quoque cremati
odor, quo etiam hyſtericæ mulieres reuocari
ſolent, ſerpentes fugat. Referunt, quendam
qui viperam dormiens deuorauerat fumo
corij liberatum, illa refugiente fumum quem
æger ore excipiebat. Certum eſt igne omnes
fugari ſerpentes, & non ſolùm ſerpentes, ſed
ferarum pleraſque. Et quæ ſerpentes fugant,
ea omnia inſecta occîdunt, fugántque. Pu
ſillum tamen ignem & lucem multa inſe
ctorum genera amant, vt muſcæ, culices, pa
piliones: amant & cancri, & mugiles perni
cie ſua. Omnia tamen hæc magnum ignem
timent. Ignis etiam illa occîdit, & oua delet
atque illuuiem qua genus eorum (vt dixi)
reparatur. Quæcunque etiam in hudo latita
re ſolent, ſub ſole celerrimè pereunt. Nuper
cùm menſe Iulio ſcilicet, ſcorpiones in
oleum (quod aduerſus febres parare ſoleo)
immittere vellem, in ſole repoſui, ſtatim è
furfuribus diſcurrere cœperunt: erant autem
circiter decem. Ego exiſtimabam, ipſo calo
re viuidiores factos: verùm momento extin
ctos omnes inueni: vt res miraculo proxima
exiſtimari poſſet, ſi idem in talpis non con
tingeret.
Myuſcij ob
culices oppi
dum deſer
uerunt.
culices oppi
dum deſer
uerunt.
Quædam verò proprietate quadam ea re
pellunt, vt platanus fertur veſpertiliones: ne
que enim hoc animal ad eam arborem ac
cedere affirmant. Inuentum vtiliſſimum fuit
amurcam olei calci miſcuiſſe ad illiniendas
tabernas pannorum, ne araneæ, blattæve pan
nos infeſtent: prohibétque vdum. Et forſan pro
prietate quadam inſecta omnia arcet amur
ca, aut odore id facit, vel quia vdum prohi
bet illorum originem: ab vdo enim generan
tur, aut ab omnibus his. Quædam verò etiam
de his inferius exponemus, peculiariter qui
dem aduerſus cimices ingratum animal, prę
ter reliqua etiam odore tetro: & aduerſus for
micas. Nunc ſatis ſit de his ſermonem habuiſ
ſe. Adeò verò ante nos non perſpecta ratione
cæcutierunt veteres, vt Plinius neget locu
ſtis oculos eſſe, quaſi nunquam locuſtas vi
derit: conſpicui enim ſunt ac prægrandes: he
beti tamen ſunt viſu, vt diximus. Nos verò
etiamſi locuſtas non vidiſſemus, prouincia
re tutò auſi eſſemus, oculos illas habere, quòd
eſſe non poſſit, vt animal volatu præditum cæcum
ſit: imò ſi animali volanti oculos effodias, vo
lare deſinet, ſui periculi memor. Hæc igitur
atque alia demonſtrando intelligere licet.
pellunt, vt platanus fertur veſpertiliones: ne
que enim hoc animal ad eam arborem ac
cedere affirmant. Inuentum vtiliſſimum fuit
amurcam olei calci miſcuiſſe ad illiniendas
tabernas pannorum, ne araneæ, blattæve pan
nos infeſtent: prohibétque vdum. Et forſan pro
prietate quadam inſecta omnia arcet amur
ca, aut odore id facit, vel quia vdum prohi
bet illorum originem: ab vdo enim generan
tur, aut ab omnibus his. Quædam verò etiam
de his inferius exponemus, peculiariter qui
dem aduerſus cimices ingratum animal, prę
ter reliqua etiam odore tetro: & aduerſus for
micas. Nunc ſatis ſit de his ſermonem habuiſ
ſe. Adeò verò ante nos non perſpecta ratione
cæcutierunt veteres, vt Plinius neget locu
ſtis oculos eſſe, quaſi nunquam locuſtas vi
derit: conſpicui enim ſunt ac prægrandes: he
beti tamen ſunt viſu, vt diximus. Nos verò
etiamſi locuſtas non vidiſſemus, prouincia
re tutò auſi eſſemus, oculos illas habere, quòd
eſſe non poſſit, vt animal volatu præditum cæcum
ſit: imò ſi animali volanti oculos effodias, vo
lare deſinet, ſui periculi memor. Hæc igitur
atque alia demonſtrando intelligere licet.
Proprium videtur eſſe animalibus è putre
dine genitis, quòd inſecta ſint, vt pręciſa menm
bra illis renaſcantur: vt caudæ ſerpentum &
lacertorum, chelæ cancrorum, oculi hirundi
num certè, & vt multi exiſtimant, etiam ſer
pentum. Cauſa huius eſt, quòd imperfecta
ſunt: vnde non hirundinibus, ſed pullis hi
rundinum oculi renaſcuntur, & in fœtibus
etiam perſæpè, dum in vtero ſunt membra
oblæſa reſtaurantur. Medici ob id quòd hu
midiora ſunt, dicerent. Forſan vtraque cauſa
vera dici poteſt. In genere igitur inſecto
rum erunt teſtudines, & crocodili, & cha
mæleontes, & quæcunque quadrupeda
dine genitis, quòd inſecta ſint, vt pręciſa menm
bra illis renaſcantur: vt caudæ ſerpentum &
lacertorum, chelæ cancrorum, oculi hirundi
num certè, & vt multi exiſtimant, etiam ſer
pentum. Cauſa huius eſt, quòd imperfecta
ſunt: vnde non hirundinibus, ſed pullis hi
rundinum oculi renaſcuntur, & in fœtibus
etiam perſæpè, dum in vtero ſunt membra
oblæſa reſtaurantur. Medici ob id quòd hu
midiora ſunt, dicerent. Forſan vtraque cauſa
vera dici poteſt. In genere igitur inſecto
rum erunt teſtudines, & crocodili, & cha
mæleontes, & quæcunque quadrupeda