Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009142
">
<
pb
pagenum
="
553
"
xlink:href
="
016/01/202.jpg
"/>
veniant merces, & per loca deſerta,
<
expan
abbr
="
periculo-ſáq;
">periculo
<
lb
/>
ſáque</
expan
>
neceſſe eſt vt ſimul plures veniant mer
<
lb
/>
catores, ac in modum agminis, ob
<
expan
abbr
="
ſecuritatẽ
">ſecuritatem</
expan
>
:
<
lb
/>
quare cum in aliquam vrbem ſedem poſue
<
lb
/>
rint, incommodum nimis eſſet eam ſocieta
<
lb
/>
tem vagari, non ſolùm mercatoribus, ſed vr
<
lb
/>
bibus: vnde melius eſt, & longè faciliùs, vi
<
lb
/>
cinos omnes in eum locum confluere, quod
<
lb
/>
cùm multis perſeuerat annis, contingit
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
è paruo pago vrbem fieri populoſiſſimam.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1270
"/>
<
lb
/>
Tales igitur ſunt, Quiſnai, Singui, Camba
<
lb
/>
la, & Cairum. </
s
>
<
s
id
="
s.009143
">Hanc ciuitatem Gehoar Il
<
lb
/>
liricus ſeruus Elcaim Mahumetanorum
<
lb
/>
Pontificis in Ægypto ædificauit ſecuritatis
<
lb
/>
cauſa, vocatáque nomine Pontificis Elcaira,
<
lb
/>
inde corruptio, vocabulo Cairum. </
s
>
<
s
id
="
s.009144
">Si quis ob
<
lb
/>
iiciat Byzantium ſeu Conſtantinopolim, ta
<
lb
/>
metſi cum his, quæ ſexaginta atque amplius
<
lb
/>
habent paſſuum millia in ambitu, conferri
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1271
"/>
<
lb
/>
minimè debeat, cauſa tamen imperium eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009145
">Antiquitate autem nulla nobilior Lycoſura
<
lb
/>
Arcadiæ ciuitate: ante illam inquit Pauſa
<
lb
/>
nias, ſol ciuitatem non vidit. </
s
>
<
s
id
="
s.009146
">In Lyceo mon
<
lb
/>
te à Lycaone Pelaſgi filio ædificata eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009147
">Ci
<
lb
/>
uitates ſitu ac viris conſtant. </
s
>
<
s
id
="
s.009148
">Situs ſalubris,
<
lb
/>
inexpugnabilis, aditúque facilis eſſe debet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009149
">Inexpugnabilis ſitus eſſe non poteſt, niſi
<
lb
/>
monte, vel palude, aut aquis. </
s
>
<
s
id
="
s.009150
">In montibus
<
lb
/>
aditus difficilis eſt, in paludibus ſalubris eſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1272
"/>
<
lb
/>
non poteſt: igitur in aqua ciuitate æterna
<
lb
/>
collocanda eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009151
">At nec in omni aqua, ſed
<
lb
/>
quæ breuibus & vadis abundet. </
s
>
<
s
id
="
s.009152
">Neque bre
<
lb
/>
uia & vada ſufficiunt, in dulcibus enim
<
lb
/>
aquis inſalubris fiet aër. </
s
>
<
s
id
="
s.009153
">Quòd ſi à conti
<
lb
/>
nente abſit plurimùm, aut mari obruetur,
<
lb
/>
aut ſiccabuntur vada: quæ ſi ſiccentur, fama
<
lb
/>
intereat neceſſe eſt: nam nec nauigationi
<
lb
/>
locus, nec agri in mari eſſe poſſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009154
">Talis ſi
<
lb
/>
tus eſt Venetianum, & Singui vbi ſex mil
<
lb
/>
lia pontium lapideorum, & Quiſnai, vbi
<
lb
/>
duodecim millia, & in Amſterdano Batauo
<
lb
/>
rum, ſeu Holandiæ vrbe. </
s
>
<
s
id
="
s.009155
">Atque has omnes
<
lb
/>
& maximas, & opulentiſſimas eſſe haud du
<
lb
/>
bium eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009156
">Quod ad viros attinet, horum duæ
<
lb
/>
ſunt partes, corporea ménſque. </
s
>
<
s
id
="
s.009157
">Corpori
<
lb
/>
bus vtimur ad ea, quæ mens docet, & im
<
lb
/>
perat. </
s
>
<
s
id
="
s.009158
">Mens pura eſſe nequit, nec cui omnes
<
lb
/>
libenter pareant, niſi quòd puriſſimum eſt
<
lb
/>
illius ſeparetur & imperet. </
s
>
<
s
id
="
s.009159
">Pars autem hæc
<
lb
/>
mentis, lex vocatur. </
s
>
<
s
id
="
s.009160
">Sola igitur ciuitas in
<
lb
/>
qua lex imperet, non homines, & corpora
<
lb
/>
hominum militari robore exercitata, ſitúſ
<
lb
/>
que tum ſalubris, tum tutus, & aditu fa
<
lb
/>
cilis, æterna in libertate manere, id eſt, diu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1273
"/>
<
lb
/>
turna poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009161
">Talis eſt Venetiarum conditio:
<
lb
/>
quamobrem vrbi Venetiarum vel ſola, vel
<
lb
/>
maximè libera vrbs meretur appellari. </
s
>
<
s
id
="
s.009162
">Di
<
lb
/>
ctum eſt autem de his alibi. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009163
">
<
margin.target
id
="
marg1269
"/>
Ratio tri
<
lb
/>
plex magni
<
lb
/>
tudinis vr
<
lb
/>
bium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009164
">
<
margin.target
id
="
marg1270
"/>
Quatuor vr
<
lb
/>
bes maximæ
<
lb
/>
orbis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009165
">Cairi vrbis
<
lb
/>
origo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009166
">
<
margin.target
id
="
marg1271
"/>
Lycoſura ci
<
lb
/>
uitatum om
<
lb
/>
nium prima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009167
">
<
margin.target
id
="
marg1272
"/>
Vrbium ater
<
lb
/>
narum quin
<
lb
/>
que conditio
<
lb
/>
nes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009168
">
<
margin.target
id
="
marg1273
"/>
Veneta vr urbis laus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009169
">Tertia diſcriminis ratio, ex lingua eſt: nec
<
lb
/>
eſt aliud in quo plus homo ab homine dif
<
lb
/>
ferat, cùm cætera animalia iiſdem vocibus
<
lb
/>
eoſdem demonſtrent affectus. </
s
>
<
s
id
="
s.009170
">Solus homo
<
lb
/>
ab homine non plus intelligitur, quàm à leo
<
lb
/>
ne hirundo. </
s
>
<
s
id
="
s.009171
">Quot verò ſint diſcrimina lin
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1274
"/>
<
lb
/>
guarum, explicare numero vix queam. </
s
>
<
s
id
="
s.009172
">Sunt
<
lb
/>
tamen ſex ſimplicia genera: ab ore, & hi
<
lb
/>
quaſi ſibilant: à lingua intra dentes, à lingua
<
lb
/>
exerta: tum hæc duplex, vt in labiis, & in
<
lb
/>
palato: à gutture, & à pectore. </
s
>
<
s
id
="
s.009173
">Licet autem
<
lb
/>
hæc omnia fermè diſcrimina in Italia inſpi
<
lb
/>
cere: nam Florentini gula, Veneti Palato,
<
lb
/>
Neapolitani dentibus, Ianuenſes labiis pro
<
lb
/>
ferunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009174
">In vniuerſum lingua quatuor modis
<
lb
/>
ſimplicibus ſermonem edit acuta, reflexa, ſu
<
lb
/>
perius, inferius, & libera. </
s
>
<
s
id
="
s.009175
">Libera lingua eſt
<
lb
/>
Romana, ſuperius inflectitur Anglica. </
s
>
<
s
id
="
s.009176
">Fiunt
<
lb
/>
autem modi compoſiti quinquaginta ſex,
<
lb
/>
quibus additis ſex ſimplicibus, erunt ex pro
<
lb
/>
lationis differentia ſexaginta duo linguarum
<
lb
/>
genera. </
s
>
<
s
id
="
s.009177
">Sed hæc variantur ſingula pro no
<
lb
/>
minum ratione, vt homo Latinè
<
foreign
lang
="
grc
">ἄνθρωπος</
foreign
>
<
lb
/>
Græcè, vmbri Hiſpanicè, etiamſi nulla eſſet
<
lb
/>
in prolatione varietas. </
s
>
<
s
id
="
s.009178
">Quædam etiam eſt
<
lb
/>
differentia in prolationibus, nam vel idem
<
lb
/>
verbum ſubiicitur pluribus prolationum
<
lb
/>
generibus, aut quædam iis, quædam aliis:
<
lb
/>
quis igitur infinita genera linguarum eſſe
<
lb
/>
non nouerit? </
s
>
<
s
id
="
s.009179
">Sunt autem ex his, quæ non
<
lb
/>
facilè nomina iungunt, vt Romana & Hiſ
<
lb
/>
pana. </
s
>
<
s
id
="
s.009180
">Quædam mira felicitate vtuntur com
<
lb
/>
poſitis nominibus, vt Græca atque Germa
<
lb
/>
nica. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009181
">
<
margin.target
id
="
marg1274
"/>
Linguarum
<
lb
/>
diſcrimina.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009182
">Vltimum erat diſcrimen à moribus, vt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1275
"/>
<
lb
/>
ſint qui homines edant, quorum genus ad
<
lb
/>
huc in Nouo orbe apud Hiſpaniam inſulam
<
lb
/>
perſeuerat. </
s
>
<
s
id
="
s.009183
">Neceſſe eſt autem hos homines
<
lb
/>
feros eſſe, atque
<
expan
abbr
="
eãdem
">eandem</
expan
>
habere
<
expan
abbr
="
rationẽ
">rationem</
expan
>
quàm
<
lb
/>
lupi ad iumenta. </
s
>
<
s
id
="
s.009184
">Initium ex odio fuit: inde
<
lb
/>
ſapore allecti, atque ignauia, cum nefanda
<
lb
/>
omnia ſuis incrementis augeantur apud ho
<
lb
/>
mines, in vſum vindicta tranſiit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009185
">
<
margin.target
id
="
marg1275
"/>
Germania
<
lb
/>
lingua vt
<
lb
/>
Græca felici
<
lb
/>
ter nomina
<
lb
/>
iungit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009186
">Homines
<
expan
abbr
="
edẽ
">eden
<
lb
/>
tes</
expan
>
humanas
<
lb
/>
carnes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009187
">Sunt & præter hæc diſcrimina natura
<
lb
/>
lia ſexus, ætatis ac temperamenti, adeò vt
<
lb
/>
plus homo ab homine differat, quàm à lu
<
lb
/>
po capra. </
s
>
<
s
id
="
s.009188
">Differunt igitur primùm magni
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1276
"/>
<
lb
/>
tudine: & qui ſunt immenſi, gigantes vo
<
lb
/>
cantur: qui parui, pygmæi ſeu pumiliones.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009189
">Fuiſſe gigantes cùm multa teſtentur monu
<
lb
/>
menta, id tamen in primis argumento eſſe
<
lb
/>
debet, quòd Claudij Cæſaris temporibus
<
lb
/>
Gabbara nomine Arabs fuit longitudine no
<
lb
/>
uem pedum ac totidem vnciarum, quæ ſi in
<
lb
/>
noſtram redigatur menſuram, implet ſeptem
<
lb
/>
brachia lignea, & quartam partem cum ſex
<
lb
/>
tadecima. </
s
>
<
s
id
="
s.009190
">Minus mirum videri poſſit noſtra
<
lb
/>
ætate, cùm inſula gigantum in Nouo orbe
<
lb
/>
inuenta ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.009191
">Nec ſcio tamen an is, quem
<
lb
/>
Cæſar noſter Italiæ, non parua cum admi
<
lb
/>
ratione oſtendit, ex illa inſula eſſet oriun
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1277
"/>
<
lb
/>
dus. </
s
>
<
s
id
="
s.009192
">Vnum tamen ſat eſt, Gabbaræ magni
<
lb
/>
tudinem fuiſſe mirabilem, cùm homo ma
<
lb
/>
gnus trium brachiorum longitudinem non
<
lb
/>
expleat. </
s
>
<
s
id
="
s.009193
">Adducor autem auctoritate ſcri
<
lb
/>
bentium olim de re militari, qui tyronum
<
lb
/>
mediocrem magnitudinem quinque pedum
<
lb
/>
eſſe ſtatuerunt: vt quarta parte pes antiquus
<
lb
/>
menſura brachij noſtri minor ſit: ita Gab
<
lb
/>
bara brachiorum quinque, & trium par
<
lb
/>
tium è quatuor, ſeu nouem vnciarum,
<
lb
/>
quæ menſura dupla eſt communi hominum
<
lb
/>
ætatis huius magnitudini. </
s
>
<
s
id
="
s.009194
">Vt non abs re
<
lb
/>
dictum ſit ab illis, hominem tanta magni
<
lb
/>
tudine neque poſt Claudij tempora, nec
<
lb
/>
mille annis ante Auguſtum viſum eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.009195
">An
<
lb
/>
te autem belli Troiani tempora Aiax Te
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1278
"/>
<
lb
/>
lamonius ingentis magnitudinis fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.009196
">Re
<
lb
/>
fert nanque Pauſania, detectum illius mo
<
lb
/>
numentum inundatione aditu præbente, vi
<
lb
/>
ſámque genu rotulam diſco Pentathli ado
<
lb
/>
leſcentis æqualem. </
s
>
<
s
id
="
s.009197
">Hic autem ambitu capitis </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>