Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009373
">
<
pb
pagenum
="
557
"
xlink:href
="
016/01/206.jpg
"/>
etiam ſimul generantur, & eadem die oriun
<
lb
/>
tur, teſte Hippocrate. </
s
>
<
s
id
="
s.009374
">Itaque partis ad par
<
lb
/>
tem in motu Solis ratio conſtat in vteri ge
<
lb
/>
ſtatione, cùm dierum numerus idem ſit, ne
<
lb
/>
que enim alio diei menſura definiri poteſt,
<
lb
/>
quàm motu Solis in eadem parte: vel quia
<
lb
/>
natura humana, non vltra diem ferre poteſt
<
lb
/>
irritata priore partu. </
s
>
<
s
id
="
s.009375
">Immenſum me æquor
<
lb
/>
ingredi iam ſentio, de abditis naturæ hu
<
lb
/>
manæ differentiis dicturus, maſculorum ac
<
lb
/>
fœminarum, ſenum ac iuuenum, tum gen
<
lb
/>
tium, atque partium. </
s
>
<
s
id
="
s.009376
">Siquidem adeò ex his
<
lb
/>
quædam diſtare videntur, vt non vnius ge
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1303
"/>
<
lb
/>
neris eſſe credantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009377
">Numidarum enim ple
<
lb
/>
rique nunquam manus, aut faciem lauarunt,
<
lb
/>
à potúque abſtinent aquæ: gladium non
<
lb
/>
habent, ſed contenti ſunt camelarum lacte,
<
lb
/>
& iure carnium, adeò ſordido conuictu,
<
lb
/>
vt nihil à belluis diſtare credas. </
s
>
<
s
id
="
s.009378
">Quid rudes
<
lb
/>
hos & agreſtes, cùm lautiſſimis Cambaiæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1304
"/>
<
lb
/>
populis, ac ingeniſiſſimis conferes? </
s
>
<
s
id
="
s.009379
">Senes
<
lb
/>
his delectantur, quæ paria ſunt ipſis cum
<
lb
/>
iuuenibus, vt ludo aleæ: non enim vinci
<
lb
/>
ſtudio iuuenum æquo animo patiuntur: ob
<
lb
/>
id ſenes mentis exercitationem magis
<
lb
/>
amant, iuuenes corporis, in cæteris ſtu
<
lb
/>
dia ex toto diuerſa, imò contraria. </
s
>
<
s
id
="
s.009380
">Senes,
<
lb
/>
auari, mœſti, ac timidi ſunt: iuuenes verò
<
lb
/>
prodigi, alacres, & audaces. </
s
>
<
s
id
="
s.009381
">Videntur igi
<
lb
/>
tur ſtudia ætatum diuerſarum non minus
<
lb
/>
eſſe inuicem contraria, quàm animalium di
<
lb
/>
uerſæ ſpeciei. </
s
>
<
s
id
="
s.009382
">Equidem humana natura, vt
<
lb
/>
& aliàs dictum eſt, vniuerſam rerum om
<
lb
/>
nium molem videtur amplecti: & in illius
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1305
"/>
<
lb
/>
ſtructura multa, ac magna latent. </
s
>
<
s
id
="
s.009383
">Nam ſan
<
lb
/>
guis menſtruus ex quo coagmentatur, vim
<
lb
/>
magnam habet. </
s
>
<
s
id
="
s.009384
">Siquidem mulier dum eo
<
lb
/>
laborat, ſpecula chalybea ſpiritu inficit ru
<
lb
/>
bigine, & ſata per quæ vadit, lædit. </
s
>
<
s
id
="
s.009385
">Sed &
<
lb
/>
balneum primogeniti filij, vbi illius ſangui
<
lb
/>
nis ſunt reliquiæ, vt experimento vidi, le
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1306
"/>
<
lb
/>
proſos mundat. </
s
>
<
s
id
="
s.009386
">Cauſa à ſympathia, mea
<
lb
/>
ſententia quærenda eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009387
">Corruptior enim
<
lb
/>
ſanguis per arterias, & venas ingreſſus,
<
lb
/>
corruptum attrahit. </
s
>
<
s
id
="
s.009388
">Eſt autem ſanguis qui à
<
lb
/>
partu effunditur, & potentia qualis noſter,
<
lb
/>
& corruptior, & viribus adhuc partus, ac
<
lb
/>
pueri calidior: quocirca vehementer vrget,
<
lb
/>
& purgat, & extinguit, velut radij Solis
<
lb
/>
ignis flammam obruunt, & euaneſcere co
<
lb
/>
gunt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1307
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009389
">
<
margin.target
id
="
marg1301
"/>
Modus pro
<
lb
/>
creandi filios
<
lb
/>
maſculos.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009390
">
<
margin.target
id
="
marg1302
"/>
Lib.4.c.183.
<
lb
/>
Lib.25 c.5.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009391
">
<
margin.target
id
="
marg1303
"/>
Numidarum
<
lb
/>
mores agre
<
lb
/>
fies.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009392
">
<
margin.target
id
="
marg1304
"/>
Senes quibus
<
lb
/>
ſtudiis ma
<
lb
/>
ximè gau
<
lb
/>
deant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009393
">
<
margin.target
id
="
marg1305
"/>
Menſtrui
<
expan
abbr
="
sã-guinis
">san
<
lb
/>
guinis</
expan
>
vires</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009394
">
<
margin.target
id
="
marg1306
"/>
Lepræ cura.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009395
">
<
margin.target
id
="
marg1307
"/>
Filij omnes
<
lb
/>
patrium, aut
<
lb
/>
auitum ali
<
lb
/>
quid
<
expan
abbr
="
vnguẽ
">vnguem</
expan
>
<
lb
/>
retinent.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009396
">Spurij cur ro
<
lb
/>
buſtiores.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009397
">Sed vt ad rem reuertar, oſtendiſſe me ſcio
<
lb
/>
in ſecundo contradicentium medicorum,
<
lb
/>
omnes filios patrium aliquid, aut auitum ad
<
lb
/>
vnguem retinere: dico autem verrucam,
<
lb
/>
vel cicatricem, vel effigiem, vel mores,
<
lb
/>
aut manuum lineas. </
s
>
<
s
id
="
s.009398
">Itaque ſi bene miſ
<
lb
/>
ceantur hæc ſemina, & ad minimas partes
<
lb
/>
iungantur, robuſti fœtus euadunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009399
">Quam
<
lb
/>
obrem ſpurij robuſtiores ſunt, quoniam ob
<
lb
/>
amoris vehementiam ſemina multum miſ
<
lb
/>
centur. </
s
>
<
s
id
="
s.009400
">Simili ratione & qui paucos gene
<
lb
/>
rant, non enim conueniunt ſemina, in
<
lb
/>
columiores, & validiores gignunt: quia
<
lb
/>
quæ non conueniebant, cum miſta ſunt, cau
<
arrow.to.target
n
="
marg1308
"/>
<
lb
/>
ſam validam miſtionis ſortita ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009401
">Eadem
<
lb
/>
ratione muli longæui magis ſunt equis, &
<
lb
/>
aſinis, à quibus procreantur: nec quia à
<
lb
/>
coïtu abſtineant, nam & qui ex eis coëunt,
<
lb
/>
diu viuunt, & qui à coïtu abſtinent, equi
<
lb
/>
parum: relinquitur igitur quòd hoc ob va
<
lb
/>
lidam miſtionem contingat: nam vbi vali
<
lb
/>
da miſtio, ibi tenuitas ſubſtantiæ: & vbi te
<
lb
/>
nuis ſubſtantia, ibi & ſolida. </
s
>
<
s
id
="
s.009402
">Cùm enim
<
lb
/>
diſſident, quæ miſceri debent, vt attenuen
<
lb
/>
tur plurimo indigent motu, vnde tenuia &
<
lb
/>
ſolida euadunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009403
">Hinc fit, vt duo homines
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1309
"/>
<
lb
/>
eadem temperie præditi, diuerſa ſpatia vitæ
<
lb
/>
attingant, eodem quamvis vtantur regimi
<
lb
/>
ne, alter enim in iuuentute, alter valde ſenex
<
lb
/>
obibit. </
s
>
<
s
id
="
s.009404
">Nam longiſſimæ vitæ erit, ſi denſa
<
lb
/>
& ſubtili ſubſtantia conſtet: breuis, ſi ſubti
<
lb
/>
li & rara: mediocris, ſi craſſa & rara: nam
<
lb
/>
denſa ( vt dixi
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
& craſſa conſtare non po
<
lb
/>
teſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009405
">
<
margin.target
id
="
marg1308
"/>
Muli cur
<
lb
/>
longæui.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009406
">
<
margin.target
id
="
marg1309
"/>
Cur duo ho
<
lb
/>
mines eadem
<
lb
/>
temperie, &
<
lb
/>
victu eodem
<
lb
/>
vtentes, di
<
lb
/>
uerſa vitæ
<
lb
/>
ſpatia ſor
<
lb
/>
tiantur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009407
">Sunt qui ex dentium forma, vitæ tempo
<
lb
/>
ra coniectantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009408
">Sed tamen Auguſtus, qui
<
lb
/>
annis 76. vixit, dentes habuit raros, paruos
<
lb
/>
& ſcabros, vt oculos ſplendidos, ac vibran
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1310
"/>
<
lb
/>
tes, quales & Alexandro Magno fuêre, vt
<
lb
/>
refert Adamantius Sophiſta. </
s
>
<
s
id
="
s.009409
">Facit & ad vi
<
lb
/>
tæ longitudinem, atque robur, Veneris
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1311
"/>
<
lb
/>
paruus vſus: namque plurimùm in ea effun
<
lb
/>
ditur ex arteriali illo ſanguine, atque puriſ
<
lb
/>
ſimo ſpiritu, quòd his indigeat generatio,
<
lb
/>
propter quam Venus ipſa conſtituta eſt:
<
lb
/>
colliquat etiam corpora, & cerebrum offen
<
lb
/>
dit, ac neruos, tremulóſque efficit, ſe
<
lb
/>
nium accelerat & canos oculóſque præcipuè
<
lb
/>
debilitat. </
s
>
<
s
id
="
s.009410
">Sed quoniam de ſanguine arteria
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1312
"/>
<
lb
/>
li mentio facta eſt, non ignorare decet du
<
lb
/>
plices in nobis eſſe venas: alias quidem te
<
lb
/>
nues, & immobiles in ipſa ſuperficie corpo
<
lb
/>
ris, in quibus ſanguis tepidus ac ruber: alias
<
lb
/>
verò ſub his craſſas, & pulſantes, in qui
<
lb
/>
bus ſanguis flauus, ac calidiſſimus contine
<
lb
/>
tur, qui à corde prouenit, vt primi origo
<
lb
/>
eſt iecur. </
s
>
<
s
id
="
s.009411
">Pulſant venæ hæ craſſiores vnà
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1313
"/>
<
lb
/>
cum corde & æquis temporibus: hôcque
<
lb
/>
motu calor ipſe naturalis conſeruatur, &
<
lb
/>
quicquid fuliginoſum collectum fuerit eii
<
lb
/>
citur. </
s
>
<
s
id
="
s.009412
">Dum enim dilatantur, refrigeran
<
lb
/>
tur: dum conſtringuntur, fuligo eiicitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009413
">Accendi verò ex motu ipſo calorem, indi
<
lb
/>
cat pulſus vehemens & reſpirandi deſide
<
lb
/>
rium, & incendium corporis, & ſudor ma
<
lb
/>
nans poſt curſum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009414
">
<
margin.target
id
="
marg1310
"/>
Auguſti for
<
lb
/>
ma.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009415
">
<
margin.target
id
="
marg1311
"/>
Veneris dam-
<
lb
/>
na.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009416
">
<
margin.target
id
="
marg1312
"/>
Duo genera
<
lb
/>
in nobis ve
<
lb
/>
narum &
<
lb
/>
ſanguinis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009417
">
<
margin.target
id
="
marg1313
"/>
Pulſus &
<
lb
/>
motus cordis
<
lb
/>
vtilitas.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009418
">Cur curren
<
lb
/>
tibus vena
<
lb
/>
rum pulſus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009419
">Sed vt ad reſpirationis commoda reuer
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1314
"/>
<
lb
/>
tar: reſpirant animalia omnia manifeſtè, vel
<
lb
/>
occultè. </
s
>
<
s
id
="
s.009420
">In aëre quidem volucres, ſerpen
<
lb
/>
tes, & quadrupeda: in aqua autem piſces
<
lb
/>
branchiis calorem ſuum moderantur. </
s
>
<
s
id
="
s.009421
">Indi
<
lb
/>
cio eſt, quòd ad aërem tranſlata ſuffocan
<
lb
/>
tur, vt animalia quadrupeda viciſſim in
<
lb
/>
aquis. </
s
>
<
s
id
="
s.009422
">Cancri autem & aqua, & aëre ad
<
lb
/>
reſpirationem vtuntur, & modicè vtroque.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009423
">Manifeſtè reſpirant muſcæ, culices, ac
<
lb
/>
bombyces. </
s
>
<
s
id
="
s.009424
">Tardigrada vix videas reſpirare,
<
lb
/>
cancrum, teſtudinem, limacem, ſcara
<
lb
/>
beum, chamæleonta, ſalama ndram: cauſa eſt
<
lb
/>
in his, quod vbi motus frequens, ibi reſpira
<
lb
/>
tio frequens eſt neceſſaria, tum magna: vbi
<
lb
/>
paruus, nec celer, nec magna. </
s
>
<
s
id
="
s.009425
">Ob id animalia
<
lb
/>
magna, quæ parùm & tardè reſpirant, breuis
<
lb
/>
vitæ ſunt, vt boues: parua enim reſpiratio,
<
lb
/>
parui coloris eſt indicium, qui magnam
<
lb
/>
molem diu regere nequit. </
s
>
<
s
id
="
s.009426
">Signum tamen
<
lb
/>
maximum vitæ longæuæ eſt, multùm ac tar
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1315
"/>
<
lb
/>
dè creſcere. </
s
>
<
s
id
="
s.009427
">Huic proximum, parùm & tar
<
lb
/>
dè. </
s
>
<
s
id
="
s.009428
">Sed ſi multùm & celeriter, hoc breuis </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>