Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009852
">
<
pb
pagenum
="
569
"
xlink:href
="
016/01/216.jpg
"/>
proximorem illi non incertum, ſed ex ge
<
lb
/>
nere fabricare, non reluctante materia. </
s
>
<
s
id
="
s.009853
">Ob
<
lb
/>
id cum materia diuerſarum partium fuerit,
<
lb
/>
monſtrum, multiforme generabitur: cùm
<
lb
/>
verò admodum inutilis, penitus informe.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009854
">Ob id quæ omninò forma carent, vita pau
<
lb
/>
lò meliore plantæ viuunt, & ſtatim inte
<
lb
/>
reunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009855
">Cùm verò mod cùm pars materiæ à
<
lb
/>
proprio temperamento diſtiterit, paruus fit
<
lb
/>
error in ea parte: velut nobilis virgo in gy
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1380
"/>
<
lb
/>
næcio Lucemburgenſis Principis os duplex
<
lb
/>
loco dentium habuit nec quicquam aliud
<
lb
/>
inſigne præter egregiam morum grauita
<
lb
/>
tem conſecutum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009856
">Qua de cauſa dubitari
<
lb
/>
ſolet, an monſtra aliquid ſemper præmon
<
lb
/>
ſtrent. </
s
>
<
s
id
="
s.009857
">Melanchthon vir eruditus refert, an
<
lb
/>
te bellum, quod Cæſar contra Germanos
<
lb
/>
geſſit, natum in Francorum pago infantem
<
lb
/>
ac protinus gladium apparuiſſe ex vtero
<
lb
/>
puerperæ prominentem, qui nulla arte an
<
lb
/>
tequam ſuppuraretur vterus extrahi potuit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009858
">Idque prodigium, bellum ciuile Germaniæ
<
lb
/>
oſtendiſſe, quòd gladius ex vtero, & viſceri
<
lb
/>
bus prodiret. </
s
>
<
s
id
="
s.009859
">Sed quomodo gladius? </
s
>
<
s
id
="
s.009860
">Exiſti
<
lb
/>
mo materiam fuiſſe duram, & colore ferro
<
lb
/>
ſimilem, nam ferrum eſſe non potuit. </
s
>
<
s
id
="
s.009861
">Ve
<
lb
/>
rùm an ſemper talia aliquid præſagiant, ad
<
lb
/>
libros de Æternitatis arcanis, demonſtrare
<
lb
/>
pertinet. </
s
>
<
s
id
="
s.009862
">Frequens eſſet prænuncìatio in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1381
"/>
<
lb
/>
Ægypto, quum frequentia ſint monſtra.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009863
">Cauſa duplex eſt: primum, quod fœminæ
<
lb
/>
plures vno partu edunt infantes: ob id tum
<
lb
/>
ex imbecillitate, tum ex concuſſione fœtum
<
lb
/>
inuicem plurima degenerant à natura pro
<
lb
/>
pria, & in monſtra tranſeunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009864
">Viuunt etiam
<
lb
/>
facillimè monſtra tam in vtero, quàm ex
<
lb
/>
tra, ob aëris ſalubritatem, vnde etiam ibi
<
lb
/>
naſcuntur octimeſtres: & ob id in Ægypto
<
lb
/>
plura ex mulieribus tum aliis animalibus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1382
"/>
<
lb
/>
monſtra naſcuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.009865
">Cauſa igitur genera
<
lb
/>
tionis monſtrorum eſt facilitas genera
<
lb
/>
tionis, vnde in plantis frequentiſſima
<
lb
/>
fiunt, pòſt vilioribus animalibus: poſt in
<
lb
/>
nobilibus, & fœcundis, vltimò in perfe
<
lb
/>
ctis, & parùm fœcundis, vt homine, &
<
lb
/>
elephante, rariſſima fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.009866
">Accedunt his
<
lb
/>
concubitus monſtroſi, imagines abſurdæ, &
<
lb
/>
prauitas temperaturarum. </
s
>
<
s
id
="
s.009867
">Atque ob id
<
lb
/>
quamuis fruſtrà, tales partus in Dei iram
<
lb
/>
referuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.009868
">Fiunt & monſtroſi homines no
<
lb
/>
bilitate ac perfectione, ſeu prophetæ dican
<
lb
/>
tur, ſeu ſapientes, vel ob parentum egre
<
lb
/>
giam naturam, aut cometas, & conſtellatio
<
lb
/>
nes, ſeu ſyderum concurſus præcedentes, aut
<
lb
/>
quia natura multorum membrorum vim in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1383
"/>
<
lb
/>
vnum tranſtulit. </
s
>
<
s
id
="
s.009869
">Ob id factum eſt, vt hi mi
<
lb
/>
nus quandoque opere valeant. </
s
>
<
s
id
="
s.009870
">Vnde fit tum
<
lb
/>
ob hoc, tum quia inuentores circa inuen
<
lb
/>
tionem fatigantur, vt inclyti viri maiores
<
lb
/>
ſeipſis fama, & operibus diſcipulos relin
<
lb
/>
quant, vt Socrates Platonem, Plato Ari
<
lb
/>
ſtotelem, Ariſtoteles Theophraſtum. </
s
>
<
s
id
="
s.009871
">Quod
<
lb
/>
& Chriſtus docuit, dicens: Hæc & maiora
<
lb
/>
his facietis. </
s
>
<
s
id
="
s.009872
">Non eſt diſcipulus maior ma
<
lb
/>
giſtro. </
s
>
<
s
id
="
s.009873
">Sed quum homines ſint veluti tym
<
lb
/>
pana, quæ niſi pulſentur, nihil ſunt, pul
<
lb
/>
ſata homines etiam nolentes, in ſui trahunt
<
lb
/>
admirationem, conuenit vt qui velut aliquo
<
lb
/>
eſſe in numero, vt omnia verſet, & aſſiduè
<
lb
/>
omnia iactet. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009874
">
<
margin.target
id
="
marg1377
"/>
Monſtra cur
<
lb
/>
in vtero vi
<
lb
/>
uant, nata
<
lb
/>
non.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009875
">
<
margin.target
id
="
marg1378
"/>
Quæ
<
expan
abbr
="
mõſtra
">monſtra</
expan
>
<
lb
/>
viuant, quæ
<
lb
/>
non.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009876
">
<
margin.target
id
="
marg1379
"/>
Cur rarò
<
lb
/>
monſtra
<
lb
/>
abortiantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009877
">Monſtra an
<
lb
/>
ex intento
<
lb
/>
fine.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009878
">
<
margin.target
id
="
marg1380
"/>
Monſtra an
<
lb
/>
aliquid præ
<
lb
/>
monſtrent
<
lb
/>
ſemper.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009879
">
<
margin.target
id
="
marg1381
"/>
Cur in Ægy
<
lb
/>
pto monſtra
<
lb
/>
plura.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009880
">
<
margin.target
id
="
marg1382
"/>
Cauſæ gene
<
lb
/>
rationis
<
expan
abbr
="
mõ-ſtrorum
">mon
<
lb
/>
ſtrorum</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.009881
">
<
margin.target
id
="
marg1383
"/>
Homines in
<
lb
/>
clyti maio
<
lb
/>
res operibus
<
lb
/>
profeſſores re
<
lb
/>
linquunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009882
">Modus quo
<
lb
/>
quis magnus
<
lb
/>
euadat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009883
">Hoc cum faciant clarorum virorum
<
lb
/>
alumni, alioquin haud imperiti, earum re
<
lb
/>
rum, quas illi inuenerunt, ob hoc ſucceſſo
<
lb
/>
res magnorum virorum maiores habentur
<
lb
/>
ipſis inuentoribus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.009884
">Iam tandem ſupereſt, vt cum de omnibus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1384
"/>
<
lb
/>
dixerimus, de ipſo principio etiam agamus:
<
lb
/>
dico autem corde. </
s
>
<
s
id
="
s.009885
">Videtur tamen princi
<
lb
/>
pium multipliciter dici: aut originis, velut
<
lb
/>
ſemen: aut generationis, vt primæ arteriæ,
<
lb
/>
& venæ, quæ ad vmbilicum terminantur,
<
lb
/>
cuius gratia etiam referunt, eos, qui in
<
lb
/>
Ægypto ſupplicij cauſa excoriantur, non
<
lb
/>
prius mori, quàm excoriato vmbilico. </
s
>
<
s
id
="
s.009886
">Ne
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1385
"/>
<
lb
/>
que liberum eſſe carnifici, niſi conceſſa ve
<
lb
/>
nia locum eum excoriare, vt diutius dam
<
lb
/>
natus crucietur. </
s
>
<
s
id
="
s.009887
">Cauſa huius igitur eſt, quo
<
lb
/>
niam iam excoriatus ſpiritum vndequaque
<
lb
/>
exhalauit, ſed non confertim, confertim au
<
lb
/>
tem per vmbilicum, quia peritonæum per
<
lb
/>
foratum ibi eſt propter vaſa generationis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.009888
">itaque eo demùm excoriato debilis iam
<
lb
/>
factus homo protinus extinguitur. </
s
>
<
s
id
="
s.009889
">Eſt &
<
lb
/>
principium motus, vt cerebrum: aut gene
<
lb
/>
randi, quod generationis principio prius
<
lb
/>
eſt, vt teſticuli: tum aliis modis dicitur, ſed
<
lb
/>
omnium & verè principium eſt cor: de illo
<
lb
/>
igitur tanquam primo, maioréque dignum
<
lb
/>
admiratione nunc dicendum erit. </
s
>
<
s
id
="
s.009890
">Quomo
<
lb
/>
do enim moueatur, & in amoribus ſubſiliat
<
lb
/>
ac palpitet, ſatis dubitatum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009891
">Verùm mo
<
lb
/>
tus hic naturalis eſt: ſi enim voluntati non
<
lb
/>
paret, non eſt voluntarius: ſi principium
<
lb
/>
functionum non fatiſcit, non eſt violentus:
<
lb
/>
naturalis igitur eſt: at naturalis alius ſimplex
<
lb
/>
alius compoſitus, dilatatur à facultate, & ab
<
lb
/>
ea etiam conſtringitur, non ſpontè conſi
<
lb
/>
det: nam & lentè conſtringitur in debilibus:
<
lb
/>
& ſequitur fuliginoſi aëris abundantiam
<
lb
/>
conſtrictio: igitur compoſitus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009892
">An igitur
<
lb
/>
calor, an anima? </
s
>
<
s
id
="
s.009893
">Melius eſt igitur calorem
<
lb
/>
dicere, vt inſtrumentum, animam autem
<
lb
/>
vt primum mouens
<
emph
type
="
italics
"/>
:
<
emph.end
type
="
italics
"/>
neque enim calor in
<
lb
/>
contraria diducere aliquid poteſt, anima ve
<
lb
/>
rò poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009894
">Similis igitur eſt cœli motui, &
<
lb
/>
quòd ab anima, & quòd reditum habet, &
<
lb
/>
quia nunquam ceſſat, & æqualis eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.009895
">Sed ta
<
lb
/>
men hic compoſitus extractu, & impulſu,
<
lb
/>
ille ſimplex: hic non circularis, ſed à cen
<
lb
/>
tro, & ad centrum, ille circularis: hic pro
<
lb
/>
affectibus mutatur, ille eſt abſque muta
<
lb
/>
tione: hic medio caloris fit, ille ab anima
<
lb
/>
ipſa: reliquæ differentiæ inter hunc, & il
<
lb
/>
lum ſunt mortalitatis detrimenta. </
s
>
<
s
id
="
s.009896
">Porrò ani,
<
lb
/>
mi affectus calorem mouent, inde inſtru
<
lb
/>
mento moto cordis corpus moueri neceſſe
<
lb
/>
eſt, ita ex ſolis animi affectibus totum cor
<
lb
/>
pus manifeſtè immutatur. </
s
>
<
s
id
="
s.009897
">Affectus verò ipſi
<
lb
/>
ad nos per ſenſus adueniunt, de quibus nunc
<
lb
/>
dicendum eſt. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>