Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010238
">
<
pb
pagenum
="
577
"
xlink:href
="
016/01/224.jpg
"/>
nunquam, vt ſalix. </
s
>
<
s
id
="
s.010239
">Sed hæc fructifera non
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1444
"/>
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.010240
">Quòd ſi mutare colores propoſitum eſt,
<
lb
/>
arbori inſerito, quæ fructum eius coloris fe
<
lb
/>
rat: velut citrio in morum inſito, citrium ru
<
lb
/>
brum ſi rubra mora fuerint, naſcetur. </
s
>
<
s
id
="
s.010241
">Inuen
<
lb
/>
tum hac ratione putant, vt roſeapoma fie
<
lb
/>
rent, primò quidem inſito pomi ſurculo in
<
lb
/>
mori rubri arborem, inde propagata per in
<
lb
/>
ſitionum ſucceſſiones planta Indicio eſt hæc
<
lb
/>
poma colorem non ſolùm, ſed ſaporem, &
<
lb
/>
paruitatem retinuiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.010242
">Ergo eadem ratio,
<
lb
/>
idémque conſilium ac ſingulare mutandi
<
lb
/>
odorem, ſaporem, & colorem. </
s
>
<
s
id
="
s.010243
">Veruntamen
<
lb
/>
etiam prodeſt nouas plantas ſimilibus colo
<
lb
/>
re, & odore, vel ſapore alere: nam in omni
<
lb
/>
mutatione veſtigium aliquod eius, ex quo
<
lb
/>
mutatio fit, ſeruatur. </
s
>
<
s
id
="
s.010244
">Oportet igitur diutur
<
lb
/>
nam eſſe mutationem, aut validam: cùm va
<
lb
/>
lidam arbores non ferant, diuturnam eſſe
<
lb
/>
neceſſe eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.010245
">Videntur etiam mutari plantæ,
<
lb
/>
propter regiones aut loca, ad quæ transfe
<
lb
/>
runtur: & loco quidem tanquam alimento,
<
lb
/>
aut propter ventos, Solémque. </
s
>
<
s
id
="
s.010246
">Læſæ etiam
<
lb
/>
mutantur, colore nempe ad vtrunque, ſapore
<
lb
/>
autem, & odore rarò in meliùs, niſi amaros,
<
lb
/>
aut acres fructus edant. </
s
>
<
s
id
="
s.010247
">Sunt etiam qui per
<
lb
/>
ſica conſitis ſub ipſis rubris roſis rubicunda
<
lb
/>
fieri exiſtiment, quaſi arbores imaginatione
<
lb
/>
quadam moueantur, quod in palma certum
<
lb
/>
eſt, cùm fœmina maſculi amore conſuma
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1445
"/>
<
lb
/>
tur, & tabeſcat. </
s
>
<
s
id
="
s.010248
">Excipiunt omne genus ar
<
lb
/>
borum inſitum duæ arbores, cydoneum, at
<
lb
/>
que caprificus, adeò benigna eſt illarum na
<
lb
/>
tura. </
s
>
<
s
id
="
s.010249
">Olea etiam quandoque viti inſeritur,
<
lb
/>
viſáque eſt olim à Varrone apud Macium
<
lb
/>
Maximum, vocatúrque eleoſtaphylon: fru
<
lb
/>
ctus eſt, vt oliua, ſaporem acini ſecum mi
<
lb
/>
ſtum afferens. </
s
>
<
s
id
="
s.010250
">Inſeritur tamen ea ratione,
<
lb
/>
qua ſuperiùs dixi, ceraſo vitem inſeri poſſe:
<
lb
/>
nam tutior hic motus eſt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1446
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010251
">
<
margin.target
id
="
marg1442
"/>
Ne fructus
<
lb
/>
putreſcant
<
lb
/>
in arbore.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010252
">
<
margin.target
id
="
marg1443
"/>
Quinam fru
<
lb
/>
ctus non pu
<
lb
/>
treſcant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010253
">
<
margin.target
id
="
marg1444
"/>
Vt fructus
<
lb
/>
colorem, ſa
<
lb
/>
porem,
<
expan
abbr
="
odorẽ
">odorem</
expan
>
,
<
lb
/>
& formam.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010254
">
<
margin.target
id
="
marg1445
"/>
Arbores quæ
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
excipiũt
">excipiunt</
expan
>
<
expan
abbr
="
aliã
">aliam</
expan
>
<
lb
/>
arborem in
<
lb
/>
ſitione.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010255
">
<
margin.target
id
="
marg1446
"/>
Vt fructus
<
lb
/>
abſque nu
<
lb
/>
cleo naſcan
<
lb
/>
tur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010256
">Quo pacto inſitæ arbores ſalici, perficus,
<
lb
/>
pinus, & quæ nucleum habent, aliæ feruntur
<
lb
/>
ſine nucleo edere fructum, quod mihi ad
<
lb
/>
hanc vſque diem nondum compertum eſt:
<
lb
/>
alij ramos, vt vitiis per medium diuiſos, ex
<
lb
/>
tractáque diligenter medulla denuò iunctos
<
lb
/>
plantantes, vnam abſque nucleo naſci affir
<
lb
/>
mant: idemque in aliis arboribus, quæ ſar
<
lb
/>
mentis plantatis propagantur. </
s
>
<
s
id
="
s.010257
">Nanque ſe
<
lb
/>
mina in acinis cùm terrea materiæ genita
<
lb
/>
ſint, neceſſe eſt, vt per rariorem arboris par
<
lb
/>
tem deferatur id, ex quo fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.010258
">Ea autem pars
<
lb
/>
proculdubio medulla eſt: ficui denſior cor
<
lb
/>
tex, & lignum per quæ tranſit ſuccus. </
s
>
<
s
id
="
s.010259
">Exem
<
lb
/>
pta igitur medulla, ſi planta ſuperuixerit, ne
<
lb
/>
ceſſe eſt acino? </
s
>
<
s
id
="
s.010260
">ſine ſemine generari. </
s
>
<
s
id
="
s.010261
">Nam
<
lb
/>
neque perdenſam ſubſtantiam corticis, aut
<
lb
/>
ligni, illorum materia deferri poteſt, nec per
<
lb
/>
inanem medullæ locum. </
s
>
<
s
id
="
s.010262
">Quamobrem & mi
<
lb
/>
nores acini fiunt, pereunte parte craſſioris
<
lb
/>
humidi, & tenuior cortex, tenuíſque tota
<
lb
/>
ſubſtantia, qualis in paſſis vuis: nam in his
<
lb
/>
maximè experientia proceſſit, tum ob ex qui
<
lb
/>
ſitam diligentiam, tum quia, multæ ſint ar
<
lb
/>
bores, quæ ſine medulla viuere nequeant,
<
lb
/>
aliæ autem ægrè. </
s
>
<
s
id
="
s.010263
">Sunt qui nucleum ipſum
<
lb
/>
cortice poſtquam ſpontè apertum fuerit ſpo
<
lb
/>
lient, inde
<
expan
abbr
="
inuolutũ
">inuolutum</
expan
>
lana rurſus
<
expan
abbr
="
ſepeliãt
">ſepeliant</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.010264
">Sic
<
lb
/>
ferunt nucem Tarentinam abſque putamine
<
lb
/>
naſci: circundatur luna, ne à vermibus eda
<
lb
/>
tur nucleus, vt aliud quippiam oriatur. </
s
>
<
s
id
="
s.010265
">Sed
<
arrow.to.target
n
="
marg1447
"/>
<
lb
/>
vtiliſſimæ inſitiones perfici in amygdalo,
<
lb
/>
vuæ in myrtho: ex altera perficus fit cum
<
lb
/>
nucleo iucundi ſaporis, habetúrque in Italia:
<
lb
/>
è reliqua ſapori vnæ iucundus odor myrti
<
lb
/>
adiicitur. </
s
>
<
s
id
="
s.010266
">Nec ſolùm amygdalæ, vt pleri
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1448
"/>
<
lb
/>
que alij fructus, ſapore commendantur, ſed
<
lb
/>
viribus egregiis: nutrire enim cerebrum
<
lb
/>
creduntur, & renes. </
s
>
<
s
id
="
s.010267
">Amaras ferunt occidere
<
lb
/>
vulpes, ſi ab eis deguſtentur Athenæus &
<
lb
/>
Plutarchus referunt, Druſi medicum cum
<
lb
/>
Germanis ea fiducia potando certaſſe: nam
<
lb
/>
præmanſæ perhibentur mirum in modum
<
lb
/>
prohibere ebrietatem: ob ſiccitatem enim
<
lb
/>
abſumunt tenuiorem & odoratiorem meri
<
lb
/>
partem. </
s
>
<
s
id
="
s.010268
">Dulces olei fœcundæ ſunt, atque in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1449
"/>
<
lb
/>
cibis gratæ & ſaluberrimæ. </
s
>
<
s
id
="
s.010269
">Si verò ſurculi
<
lb
/>
diuerſarum vuarum depangantur exciſi per
<
lb
/>
medium, medulla tamen ſeruata, ac iuncti,
<
lb
/>
fructus ex eadem arbore, iiſdémque ramis
<
lb
/>
coloribus variis prodibunt, maximè autem
<
lb
/>
hoc in vuis, vnde vuæ albæ, ac nigræ, tum
<
lb
/>
virides. </
s
>
<
s
id
="
s.010270
">Nec ſolùm mutantur ex aliena inſi
<
lb
/>
tione plantarum fructus, ſed ſi truncus ipſe
<
lb
/>
præciſus fuerit, illíque inſerantur rami præ
<
lb
/>
ciſæ arboris, fructus longè diuerſi à primis
<
lb
/>
orientur. </
s
>
<
s
id
="
s.010271
">Sic tot orta pomorum, pyrorúm
<
lb
/>
que genera: nam molleſcit arbor quælibet,
<
lb
/>
ex inſitione: agreſtes enim plantæ ſicciores
<
lb
/>
ſunt domeſticis, ideo cortice aſperiore foliis
<
lb
/>
& fructibus frequentioribus, ſed minoribus,
<
lb
/>
ac minus ſuauibus: floribus etiam minori
<
lb
/>
bus, tenuioribúſque, at magis odoratis: ipſa
<
lb
/>
verò planta tota minor, & ad aculeos para
<
lb
/>
tior, ſi ex earum genere ſit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010272
">
<
margin.target
id
="
marg1447
"/>
Vtiliſſimæ in
<
lb
/>
ſitiones.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010273
">
<
margin.target
id
="
marg1448
"/>
Amygdala
<
lb
/>
rum vires.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010274
">
<
margin.target
id
="
marg1449
"/>
Quomodo ex
<
lb
/>
eodem ramo
<
lb
/>
fructus di
<
lb
/>
uerſorum co
<
lb
/>
lorum ha
<
lb
/>
beantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010275
">Plantas ex
<
lb
/>
propria inſi
<
lb
/>
tione mutari.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010276
">Agreſtium
<
lb
/>
& domeſti
<
lb
/>
ca.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010277
">Roſæ forſan quærat cur ſpinæ? </
s
>
<
s
id
="
s.010278
">Cauſa eſt,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1450
"/>
<
lb
/>
quoniam odoratam eſſe oportebat, & odoris
<
lb
/>
firmioris, tum minimè excalefacientis, vt
<
lb
/>
iucundior eſſet: odores enim frigidi ma
<
lb
/>
gis animam recreant, quòd cerebrum calore
<
lb
/>
aſſiduo ob motus infeſtetur: cùm igitur flos
<
lb
/>
eſſet, tenuis ſubſtantiæ futurus erat, terreo
<
lb
/>
igitur adiungi oportebat: itaque flos roſæ
<
lb
/>
terream habet ſubſtantiam, & calidam, ac
<
lb
/>
tenuem, aliter non eſſet odorata. </
s
>
<
s
id
="
s.010279
">At ſi talis
<
lb
/>
futurus erat, oportebat totam plantam talem
<
lb
/>
eſſe, ac craſſiorum partium, vt tenui parte
<
lb
/>
ſeparata flos conficeretur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010280
">
<
margin.target
id
="
marg1450
"/>
Cur roſa ſit
<
lb
/>
ſpinoſa.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010281
">Cùm verò tota planta terrea eſſet, ac
<
lb
/>
ſicca, neceſſe erat vel vt terreum retinere
<
lb
/>
tur, breuíque exaruiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.010282
">Sin autem expel
<
lb
/>
li conduxit, vel foliis poterat admiſceri, red
<
lb
/>
didiſſétque folia contumacia, ac quæ ob
<
lb
/>
nimiam ſiccitatem breui excidiſſent: re
<
lb
/>
linquitur igitur, vt quod poſtremum eſt
<
lb
/>
factúque melius, ſcilicet materiam hanc ſic
<
lb
/>
cam, quæ eſt velut floris fæx, aduſtámque ex
<
lb
/>
pelli ſeorſum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010283
">Cùmque non fuiſſet è cortice duriore pro
<
lb
/>
ditura, niſi aculeata, ideo ſpina prodiit, quæ
<
lb
/>
vt frequentior eſt, & minor, eò roſam ma
<
lb
/>
gis odoratam, tenuiorem atque calidiorem
<
lb
/>
docet: inde etiam ad purgandum aptiorem,
<
lb
/>
minimè verò odoris tenacem: talíſque eſt
<
lb
/>
agreſtis, cuius flos quinque foliis per ſæ
<
lb
/>
pè completur: ſpinæ verò acutæ, minutæ,
<
lb
/>
frequentes etiam ipſa folia tegunt, adeò vt
<
lb
/>
non tutò liceat tangere, ita omnia ſpinis </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>