Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010330
">
<
pb
pagenum
="
579
"
xlink:href
="
016/01/226.jpg
"/>
nihil tamen ſine ea. </
s
>
<
s
id
="
s.010331
">Si enim alimentum tra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1462
"/>
<
lb
/>
hit, ſi viua aut augetur, etiamſi non viuat, à
<
lb
/>
terra trahit, oportet autem id quod trahit, ei
<
lb
/>
à quo trahit iunctum eſſe: pars autem quam
<
lb
/>
iungitur, radix eſt: </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010332
">
<
margin.target
id
="
marg1462
"/>
Nulla plan
<
lb
/>
ta abſque
<
lb
/>
radice.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010333
">In vniuerſum igitur, generationes plan
<
lb
/>
tarum omnium, & incrementa, & figuræ, &
<
lb
/>
ſapores, & odores, coloreſque, ac ſubſtantiæ,
<
lb
/>
etſi quid aliud eſt, ſiunt mutatione locorum,
<
lb
/>
& alimenti, & permutatione ſeminum ab
<
lb
/>
his quibus infunduntur, & coniunctione
<
lb
/>
cum aliis, & præciſione partium, & vincu
<
lb
/>
lis, aut vaſis, & corruptione ſubſtantiæ, vt
<
lb
/>
quæ fit cum contuſione, & tranſplantatio
<
lb
/>
ne, inſitioneque ac longa propagatione.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010334
">Quædam verò à ſimilibus, quædam à diſſi
<
lb
/>
milibus propagantur, vt fungi. </
s
>
<
s
id
="
s.010335
">Hos non
<
lb
/>
vtilitate genus humanum excoluit, ſed gula.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1463
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010336
">
<
margin.target
id
="
marg1463
"/>
Cardui ge
<
lb
/>
nera.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010337
">Tutius eduntur cardui. </
s
>
<
s
id
="
s.010338
">Hi ſunt globoſa
<
lb
/>
quædam capita ſpinis ſuprà vndique obſita:
<
lb
/>
hæcque velut floris calix, ex quo ſemen.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010339
">Vernales deliciæ Lutetiæ, & Venetiis, inſi
<
lb
/>
pidiores qui ſpinis carent. </
s
>
<
s
id
="
s.010340
">Ob id ſi inter
<
lb
/>
aculeatos ſerantur, à muribus non exedun
<
arrow.to.target
n
="
marg1464
"/>
<
lb
/>
tur, verum aculeati. </
s
>
<
s
id
="
s.010341
">Huic nobiliſſimo gene
<
lb
/>
ri, alia plura ſuccedunt, atque ita vt totus an
<
lb
/>
nus per illa diſtributus videatur. </
s
>
<
s
id
="
s.010342
">Nam ſub
<
lb
/>
æſtatis fine, & autumno, cardui agreſtes mi
<
lb
/>
nores, ſed eò guſtu iucundiores. </
s
>
<
s
id
="
s.010343
">Inde initio
<
lb
/>
hyemis & per totam hyemem cardi, planta
<
lb
/>
alba fruticoſa, ſubamara, ſpinis obſita, cuius
<
lb
/>
non ſolùm folia, ſed etiam trunci pars ima,
<
lb
/>
& ſuprema radicis, quæ bulboſa quaſi eſt,
<
lb
/>
manditur. </
s
>
<
s
id
="
s.010344
">Vere ineunte rurſus & vſque ad æ
<
lb
/>
ſtatem cardi ſylueſtres, non foliis ob lanu
<
lb
/>
ginem, nec radice ob duritiem, ſed ima trun
<
lb
/>
ci & ſuprema radicis lignea parte commen
<
lb
/>
dantur: quoniam in omnibus fermè plantis
<
lb
/>
amaris lignea pars vbi in folia expullulat
<
lb
/>
abundantia ſucci, mollis & minus amara,
<
lb
/>
gratiam ſaporis retinet, quod guſtui ingra
<
lb
/>
tum eſt amittit. </
s
>
<
s
id
="
s.010345
">Eduntur talia omnia ſale,
<
lb
/>
aceto, oleo, pipere, non ſolùm iucundè, ſed
<
lb
/>
etiam ſalubriter. </
s
>
<
s
id
="
s.010346
">Nam ſal concoquit, & gra
<
lb
/>
tum reddit ſaporem: piper etiam præter hæc
<
lb
/>
odorem commendat: acetum caliditatem
<
lb
/>
omnium reliquorum frangit, vt oleum ſicci
<
lb
/>
tatem, quum præter id etiam ad ſaporis gra
<
lb
/>
tiam non parum conferat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010347
">
<
margin.target
id
="
marg1464
"/>
Cardi.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010348
">Quintum aculeatorum genus eſt ſcoly
<
lb
/>
mos, ad medicinæ vſum, non ad cibos vti
<
lb
/>
lis. </
s
>
<
s
id
="
s.010349
">Quum enim omnia aculeatarum planta
<
lb
/>
rum genera ventriculo maximè proſint, &
<
lb
/>
renes purgent, veneniſque reſiſtant, miro ta
<
lb
/>
men modo peſtilentes morbos id genus car
<
lb
/>
dui ſanat, quod diuiſam habet naturaliter ra
<
lb
/>
dicem. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010350
">Perfertur ex India ſextum genus Cerium
<
lb
/>
vocatum, quòd haſtis rectis & candidis ce
<
lb
/>
reas candelas referat, ſed magnitudine tanta
<
lb
/>
vt lanceas, æquet, fructu qui nucem non ex
<
lb
/>
cedat ſatis iucundo, rubro, granis pleno.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010351
">Eſt & pithaia ibi, fructu vt melongena,
<
lb
/>
ſed inſignis magnitudine, vt quæ cucur
<
lb
/>
biti nos pepones, quos Arabes bathecas vo
<
lb
/>
cant. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010352
">Vltimum ex nobiliſſimis aculeatarum
<
lb
/>
herbarum generibus quod & India habet,
<
lb
/>
tuna vocatur, cuius fructus citra omne pe
<
lb
/>
riculum multùm ſanguinis cum vrina edu
<
lb
/>
cit, nec ſecus tamen minorem ventriculo
<
lb
/>
vtilitatem affert. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010353
">Parum ab his omnibus oliuæ guſtu diffe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1465
"/>
<
lb
/>
runt, ſed inuenit ars quod adderet: incluſas
<
lb
/>
in tabulæ cauo malleis tundunt ligneis, ex
<
lb
/>
cluduntque oſſa: nec aliter eduntur Ianuæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010354
">Mirum quòd oleo oliuarum oliuæ meliores
<
lb
/>
multo euadant, inſigne argumentum egre
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1466
"/>
<
lb
/>
giæ ſiccitatis. </
s
>
<
s
id
="
s.010355
">Optimæ inter omnes maxime
<
lb
/>
que Hiſpaniæ colymbades ex oliuarum ſunt
<
lb
/>
genere, cùm ramulis enim excipiuntur,
<
lb
/>
lauantur in aqua, per diem ſiccantur, in
<
lb
/>
de ſubſtrato ſale & ſuperfuſa muria, quam
<
lb
/>
ſuperius docuimus, ſeruantur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010356
">
<
margin.target
id
="
marg1465
"/>
Oliuæ quo
<
lb
/>
modo à nu
<
lb
/>
cleis libe
<
lb
/>
rentur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010357
">
<
margin.target
id
="
marg1466
"/>
Oliuæ co
<
lb
/>
lympades.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010358
">Fructus humidiores, vt mala punica, pira,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1467
"/>
<
lb
/>
vuę, maximè ſeruantur, ſi collecti longa ſere
<
lb
/>
nitate præcedente, purgatique ab acinis, ſi
<
lb
/>
vuæ ſint, vitiatis, pediculo in feruente pi
<
lb
/>
ce, aut ſi deeſt vino torreantur, inde biduo
<
lb
/>
ſiccentur in Sole, & inter paleas, ne mu
<
lb
/>
tuò ſe tangant, diſponantur: quum enim
<
lb
/>
putredo ab aqueo humido ortum habeat,
<
lb
/>
vt alibi oſtenſum eſt, neceſſe erit eo abſum
<
lb
/>
pto non corrumpi fructum, abſumitur autem
<
lb
/>
maximè parte ea, qua inducitur, ſcilicet pe
<
lb
/>
diculo. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010359
">
<
margin.target
id
="
marg1467
"/>
Fructus om
<
lb
/>
nes quomodo
<
lb
/>
ſeruantur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010360
">Verùm alia arte cucumeres ſeruantur: in
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1468
"/>
<
lb
/>
fæce enim dulcis vini collocati tandiu con
<
lb
/>
cluſo dolio incorrupti manent, quamdiu &
<
lb
/>
fæx. </
s
>
<
s
id
="
s.010361
">Aliter cucumeres, meloneſque dulci
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1469
"/>
<
lb
/>
muſto immerſos ſeruare licet: nec falleris,
<
lb
/>
modò muſtum dulce eſſe non deſinat: nam ſi
<
lb
/>
deſinat, vinoſi redduntur: Quòd ſi hos præ
<
lb
/>
coces habere conſilium ſit, in calathis ſeri
<
lb
/>
to, aquaque calida perfundito, calidoque lo
<
lb
/>
co ſeruato, nubiloſo tempore igni: ſere
<
lb
/>
no Soli exgonens. </
s
>
<
s
id
="
s.010362
">Nam cùm præhumida
<
lb
/>
hæc ſint, ac viuacia, ſponteque luxurient,
<
lb
/>
ignis non lædit, nec exurit, ſed illius vis re
<
lb
/>
tunditur, quæ in ſiccioribus, aut minus vi
<
lb
/>
uacibus læderet plantam ac occideret. </
s
>
<
s
id
="
s.010363
">Ergo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1470
"/>
<
lb
/>
verno tempore è calathis effoſſi cum tota
<
lb
/>
terra tranſplantantur ſub dio in areas. </
s
>
<
s
id
="
s.010364
">Hi
<
lb
/>
etiam fructus ſi contecti à Sole & ventis tu
<
lb
/>
ti reddantur, mirum in quam excreſcant ma
<
lb
/>
gnitudinem. </
s
>
<
s
id
="
s.010365
">Quòd ſi per hyemem ſeruare
<
lb
/>
virentes conſilium eſt, iuxta puteum ſeran
<
lb
/>
tur, & poſtquam adoleuerint iuxta aquam
<
lb
/>
in puteo demittantur, ſic enim non ſiccan
<
lb
/>
tur: quoniam neque Sole ſiccantur, neque
<
lb
/>
ventis tabeſcunt, ſed vapore, ac calore aquæ
<
lb
/>
vireſcunt. </
s
>
<
s
id
="
s.010366
">Quòd ſi vt iterum naſcantur
<
expan
abbr
="
con-ſiliũ
">con
<
lb
/>
ſilium</
expan
>
fuerit, immaturos fructus vſque ad ter
<
lb
/>
ram præcide, inde
<
expan
abbr
="
plãtam
">plantam</
expan
>
ipſam terra obrue
<
lb
/>
& conculca, virides enim radices, cauleſque
<
lb
/>
fructum reſtaurant. </
s
>
<
s
id
="
s.010367
">Quæ ratio etiam in flo
<
lb
/>
ribus generaliter obſeruanda eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.010368
">Reliqua
<
lb
/>
turba quæ ab oleribus ducit originem, vt ra
<
lb
/>
pæ, cretanus, naſturtia, ſolo vt expertus ſum
<
lb
/>
aceto ſeruantur, ſed omnibus commodé ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1471
"/>
<
lb
/>
ditur fœniculus. </
s
>
<
s
id
="
s.010369
">Alia melius condiuntur, vt
<
lb
/>
cucurbitæ, melonum cortices, & citrangu
<
lb
/>
lorum, caro mali medicę, tota nux, atque li
<
lb
/>
munium. </
s
>
<
s
id
="
s.010370
">Quę integra condiuntur, non per
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1472
"/>
<
lb
/>
fecta decerpi ſolent, vt rapæ, nuces, limunia
<
lb
/>
que. </
s
>
<
s
id
="
s.010371
">Macerantur diu aqua, quæ aſſiduè per
<
lb
/>
mutanda eſt: coquuntur vt molles fiant, ſic
<
lb
/>
canturque in vmbra, inde mel, ſaccharum
<
lb
/>
ve defæcatum igne ſuperinfundito. </
s
>
<
s
id
="
s.010372
">Poſt
<
lb
/>
dies ſeptem detractum liquorem coquito, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>