Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010372
">
<
pb
pagenum
="
580
"
xlink:href
="
016/01/227.jpg
"/>
& ſuperinfundito, terque aut quater repe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1473
"/>
<
lb
/>
tes, ſic dulciſſimi & clari reddentur. </
s
>
<
s
id
="
s.010373
">Iam
<
lb
/>
verò & illud dixi, mucidos fieri ſi quid
<
lb
/>
aquei humidi ſuperſuerit. </
s
>
<
s
id
="
s.010374
">Mel verò & ſac
<
lb
/>
charum, reliquique ſucci, candido oui, &
<
lb
/>
aqua repurgantur, deſpumando, coquendo
<
lb
/>
que. </
s
>
<
s
id
="
s.010375
">Coctum verò dicitur & eſt, cùm gutta
<
lb
/>
coierit. </
s
>
<
s
id
="
s.010376
">Seruantur & fructus aliis modis, ve
<
lb
/>
lut ficus: primò ſerotini, cum decidentes ex
<
lb
/>
arbore, immaturique frigore maturantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010377
">Serotinos diximus fieri prioribus fructibus
<
lb
/>
antequam adoleſcant præciſis: frigore enim
<
lb
/>
calor qui intus eſt cogitur, & concoquit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010378
">Alia verò ſeruantur liquoribus, vt aceto
<
lb
/>
vuæ: quòd ſi mel addideris, non abſurdum
<
lb
/>
erit. </
s
>
<
s
id
="
s.010379
">Vidi enim ſeruatas, quæ virides vide
<
lb
/>
rentur. </
s
>
<
s
id
="
s.010380
">Seruantur etiam vuæ quaſi ſpontè
<
lb
/>
in frigidioribus locis purgatæ, & ſuſpenſæ
<
lb
/>
ad Boreæ regionem, vſque ad ver. </
s
>
<
s
id
="
s.010381
">Melle au
<
lb
/>
tem nuces commodiſſimè: ipſæ dulces eua
<
lb
/>
dunt, mel autem fit arteriacum, faucibus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1474
"/>
<
lb
/>
enim non parum conducit. </
s
>
<
s
id
="
s.010382
">Sed mellis ratio
<
lb
/>
generalis eſt, velut & aceti & olei: liquo
<
lb
/>
res enim qui ſeruantur, ſeruant, niſi admo
<
lb
/>
dum vincento equo humido. </
s
>
<
s
id
="
s.010383
">Sed acetum
<
lb
/>
peruertit ſaporem, oleum autem odorem,
<
lb
/>
mel verò meliùs eſt, poteſtate quidem cali
<
lb
/>
dum, & ſiccum, ac pingue.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1475
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010384
">
<
margin.target
id
="
marg1468
"/>
Cucumeres
<
lb
/>
quomodo ſer
<
lb
/>
uentur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010385
">
<
margin.target
id
="
marg1469
"/>
Cucumeres
<
lb
/>
vt præcoces
<
lb
/>
ac melones
<
lb
/>
habeas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010386
">
<
margin.target
id
="
marg1470
"/>
Fructus &
<
lb
/>
flores vt
<
expan
abbr
="
tẽ-pore
">tem
<
lb
/>
pore</
expan
>
quouis
<
lb
/>
habeas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010387
">
<
margin.target
id
="
marg1471
"/>
Radices her
<
lb
/>
bæque omnes
<
lb
/>
quomodo ſer
<
lb
/>
uentur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010388
">
<
margin.target
id
="
marg1472
"/>
Condita
<
lb
/>
quomodo
<
lb
/>
fiant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010389
">
<
margin.target
id
="
marg1473
"/>
Saccærum
<
lb
/>
mel quomo
<
lb
/>
do purgtur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010390
">
<
margin.target
id
="
marg1474
"/>
Nuces quo
<
lb
/>
modo optimè
<
lb
/>
ſeruentur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010391
">
<
margin.target
id
="
marg1475
"/>
Carnes æſti
<
lb
/>
uo tempore
<
lb
/>
quomodo
<
lb
/>
ſeruentur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010392
">Carnes quoque æſtate coactas non perfe
<
lb
/>
ctè, expreſſa aqua diligenter in vmbra per
<
lb
/>
horam ſiccabis loco perflato, inde aceto al
<
lb
/>
bo, ſaleque conſperſas, collocabis in olla fri
<
lb
/>
gidiore loco, reuolues ſingulis diebus. </
s
>
<
s
id
="
s.010393
">Suffi
<
lb
/>
ciet hæc conditura ad dies decem. </
s
>
<
s
id
="
s.010394
">Aliter ſe
<
lb
/>
coctam ac ſiccatam, ſale, iuniperique con
<
lb
/>
trito ſemine inſperge, ac in ollam aceto albo
<
lb
/>
plenam, locoque frigido poſitam merge, re
<
lb
/>
uoluens ſingulis diebus: miraberis ſaporis
<
lb
/>
& odoris gratiam.
<
arrow.to.target
n
="
marg1476
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010395
">
<
margin.target
id
="
marg1476
"/>
Piſces quo
<
lb
/>
modo ſeruen
<
lb
/>
tur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010396
">Aquam cor
<
lb
/>
ruptam quæ
<
lb
/>
corrigant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010397
">Quæ mollia ſunt, non coquuntur quùm
<
lb
/>
ſeruare voles, præter piſces: nam hi frigun
<
lb
/>
tur in oleo mediocriter, & inter folia lauri,
<
lb
/>
myrtiue ſale conſperſi reponuntur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010398
">Seruant lauri folia non ſolùm piſces, ſed
<
lb
/>
iam corruptam aquam emendant, innoxiam
<
lb
/>
que atque benè olentem reddunt, & aduer
<
lb
/>
ſus venena præſenti auxilio ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.010399
">Emendat
<
lb
/>
& calx, itemque coctio, ſed nil lauri foliis
<
lb
/>
melius.
<
arrow.to.target
n
="
marg1477
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010400
">
<
margin.target
id
="
marg1477
"/>
Aqua à qui
<
lb
/>
bus corrum
<
lb
/>
patur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010401
">Corrumpitur autem aqua ab his præci
<
lb
/>
puè quæ ab aqua corrumpuntur: talia ſunt
<
lb
/>
triticum & cadauera maximè humana: nam
<
lb
/>
ſi ab aqua corrumpuntur magis in dies, vt
<
lb
/>
aquam corrumpant vehementer neceſſe eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010402
">Corrumpunt etiam eam lupini, ac linum, vt
<
lb
/>
in foſſa vrbis noſtræ multitudinem piſcium
<
lb
/>
in ea extinctam ob id admirarer. </
s
>
<
s
id
="
s.010403
">In vniuer
<
lb
/>
ſum quum multa corrumpant aquas, in duo
<
lb
/>
genera rediguntur, vel ea quæ in aquis cor
<
lb
/>
rumpuntur, vel quæ iam ſpontè pernicioſa
<
lb
/>
ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.010404
">Sed nihil quiete deterius eſt, vt nihil
<
lb
/>
ad purgandam motu. </
s
>
<
s
id
="
s.010405
">Sed motus ſerò aquam
<
lb
/>
purgat, quies autem celerius corrumpit. </
s
>
<
s
id
="
s.010406
">Sed
<
lb
/>
ſi calida ſit aqua, aut vinum in vaſis poſita,
<
arrow.to.target
n
="
marg1478
"/>
<
lb
/>
ea vaſa in aquam aliam in qua halinitri li
<
lb
/>
bra ſit diſſoluta immergito, aſſiduè mouens:
<
lb
/>
refrigeratur enim aqua exterior, quoniam
<
lb
/>
velut ob ignem quendam vapores exhalant,
<
lb
/>
nec tamen vt ab igne alij generantur. </
s
>
<
s
id
="
s.010407
">Quan
<
lb
/>
titas verò ac modus eius talis eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.010408
">In aquæ
<
lb
/>
libras centum, halinitri libras à 20. ad 25. aſ
<
lb
/>
ſumes: huius ex tribus partes duas infunde,
<
lb
/>
ac ſenſim embolo maſculo in piſtilli
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
<
lb
/>
ligneo verte, lente primò, inde paulò conci
<
lb
/>
tatius, donec creſcente frigiditate celerrimè
<
lb
/>
vertatur, ſemperque ad eandem partem. </
s
>
<
s
id
="
s.010409
">Ex
<
lb
/>
plorabis autem digito ſæpius cùm ad
<
expan
abbr
="
ſummũ
">ſummum</
expan
>
<
lb
/>
frigiditatis peruenerit, inde adde dimidium
<
lb
/>
reſidui halinitri, ac verte denuò, vltimò reli
<
lb
/>
quam partem ſeu ſextam totius addes, ac
<
lb
/>
circumages, donec ad ſummum frigiditatis
<
lb
/>
aqua peruenerit: quæ vbi ad ſummum per
<
lb
/>
uenit, ſi paululum contrario motu agatur,
<
lb
/>
nihil officies: at antè, multum ex frigiditate
<
lb
/>
tolleretur. </
s
>
<
s
id
="
s.010410
">Solutum verò halinitrum rurſus
<
lb
/>
excocta aqua cogitur, cùm tandiu excoctum
<
lb
/>
fuerit, donec cochleari in pauimentum effu
<
lb
/>
ſum concreuerit Et quanquam hæc genera
<
lb
/>
lior ac ſubtilior ſit aqua, & aquis immerſa
<
lb
/>
vina refrigerandi ratio, nihilominus tamen
<
lb
/>
melius a glacie, & niue aquæ refrigerantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010411
">Seruantur hæc ad æſtatis extremum fruſtis
<
lb
/>
magnis, puris, frigore duratis diuturno,
<
lb
/>
qualia refert. </
s
>
<
s
id
="
s.010412
">Munſterus inueniri in Valeſiæ
<
lb
/>
montium iugis, millibus multis annorum
<
lb
/>
durata. </
s
>
<
s
id
="
s.010413
">Nam hæc Germaniæ regio adeò fri
<
lb
/>
gida eſt, vt nullis æſtatis caloribus glacies
<
lb
/>
diſſoluatur: diſſoluitur tamen calore ignis,
<
lb
/>
aut Solis, ſed ſerò. </
s
>
<
s
id
="
s.010414
">Huius igitur glaciei fru
<
lb
/>
ſtum oui magnitudine, aquæ magnum vas
<
lb
/>
refrigerat, eamque ſtatim, velut & vinum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010415
">Vidiſſe ſe refert horridam glaciei ſpeciem,
<
lb
/>
magnitudine & ſciſſuris, quæ in ea erant
<
lb
/>
adeò aſpectu terribilem, vt etiam fortes tur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1479
"/>
<
lb
/>
bare poſſet: quæ cum frangitur, ſtrepitum
<
lb
/>
adeò diſſonum & magnum edit, vt orbis
<
lb
/>
ruere videatur. </
s
>
<
s
id
="
s.010416
">Hoc genus glaciei, & quod
<
lb
/>
cunque aliud tantum durat, quanto maiore
<
lb
/>
mora concretum fuit: tempora enim diſſolu
<
lb
/>
tionis, & generationis ſibi inuicem reſpon
<
lb
/>
dent: quò diutius enim cogitur, eò fit grauior
<
lb
/>
& denſior, & ob id etiam diſſolutioni minus
<
lb
/>
obnoxia. </
s
>
<
s
id
="
s.010417
">Oſtenſum eſt autem hoc, in his quę
<
lb
/>
de ferro diximus. </
s
>
<
s
id
="
s.010418
">Ergo huius fruſtra pluribus
<
lb
/>
ſeruantur diebus in antris montium vmbro
<
lb
/>
ſis, aut ſi inter ſaxa condiantur, ac marmora,
<
lb
/>
paleaſque aut inter crvſtalla in vinaria cella
<
lb
/>
Boreæ expoſita. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010419
">
<
margin.target
id
="
marg1478
"/>
Aqua & vi
<
lb
/>
num quomo
<
lb
/>
do
<
expan
abbr
="
refrigerẽ-tur
">refrigeren
<
lb
/>
tur</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010420
">
<
margin.target
id
="
marg1479
"/>
Glacies &
<
lb
/>
nix quomo
<
lb
/>
do æſtate
<
lb
/>
ſeruantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010421
">Glacies
<
lb
/>
mira.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010422
">Sed ad radices quas ſeruare propoſitum eſt
<
lb
/>
venio, tum duriora reliqua, in quibus tamen
<
lb
/>
teneriores eligemus. </
s
>
<
s
id
="
s.010423
">Et quæ ſeruanda cruda
<
lb
/>
ſunt, aceto ac pipere, tum garyophylis atque
<
lb
/>
aliis adiectis odoribus, facilè ſeruantur: mo
<
lb
/>
dò memineris odorum alios quidem aliis
<
lb
/>
conuenire, tum etiam gratiam apud homines
<
lb
/>
non eandem eſſe, vt nec ſaporum. </
s
>
<
s
id
="
s.010424
">Sed quæ
<
lb
/>
melle condire volumus, mediocriter cocta, &
<
lb
/>
ſiccata eſſe debent, quoniam molliora fiunt,
<
lb
/>
& melius ſapores atque odores combibunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010425
">Inde
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
ſuauiora redduntur. </
s
>
<
s
id
="
s.010426
">Simili ſubtili
<
lb
/>
te humana induſtria etiam in delectandis
<
lb
/>
oculis artes adoritur. </
s
>
<
s
id
="
s.010427
">Hinc amicus noſter bi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1480
"/>
<
lb
/>
bliopola Nicolaus Landrianus corio ſic ex
<
lb
/>
preſſit imagines, vt ex cyprio ære factæ vi
<
lb
/>
derentur Corium enim vt parum maduerit,
<
lb
/>
tepidum proplaſmatibus diligenter intrudi
<
lb
/>
tur ligneis, aut alia ex materia factis: additur
<
lb
/>
cera vt ad amuſſim compleatur inane, &
<
lb
/>
ſuperinducta charta inter tabulas torculari
<
lb
/>
conſtringitur, pingiturque quod cælatum </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>