Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
241
241
242
242
243
243
244
244
245
245
246
246
247
247
248
248
249
249
250
250
< >
page |< < of 403 > >|
1minor ſit toto, erit angulus contactuum quan­
tumcunque magnus minor angulo rectili­
neo quantumcunque paruo: quod erat de­
monſtrandum.
Igitur primi argumenti diſ­
ſolutio eſſe videtur, quòd angulus ille non
æqualiter augetur eo motu linea CB, ſed vt
magis proximus fit ipſi A, eò maius fit ar­
gumentum, ideò ſtatim tranſit ab acuto in
obtuſum abſque recto.
Demonſtratio huius
eſt, quòd in proceſſu primæ medietatis ſe­
micirculi à C vſque ad M. ſolùm acquiritur
angulus C M L, & in proceſſu alterius
medietatis ſemicirculi acquiritur angulus
CMA, ab M vſque ad A, ſed angulus CMA
eſt maior angulo C ML in angulo CM A
à rectis contento, qui eſt dimidium recti:
igitur multò magis augetur angulus recta &
circumferentia contentus in medietate ſemi­
circuli MA, quam CM.
Eadem ratione de
partibus circumferentiæ M A inuicem col­
latis.
Igitur incrementum anguli CEK, ſu­
per CKB maius eſt incremento CKB ſuper
CBL: & incrementum CAE ſuper CEK,
maius eſt incremento CEK ſuper CKB: igi­
tur etiam quòd linea tranſiret per omnia
media ex B in K, non tamen ex K in E, &
multò minùs ex E in A, ideóque nec ex A
in G Apparet igitur primi paralogiſmi diſ­
ſolutio.
Sed ſecundus non eadem ratio­
ne diſſoluitur, verùm multi ſunt modi de­
monſtrationum, & longè plures aſſumptio­
num.
In multis enim profuit ſcire, quòd ita
eſſet, vt in ſolidi cubi numeri generatio­
ne paulò pòſt demonſtrauimus.
Et quod ma­
ximum productum ex parte cuiuſlibet quan­
titatis in reſidui quadratum eſt, cum tertia
pars quantitatis in reſidui quadratum duci­
tur: hoc enim in Geometricorum elemen­
torum duodecimo libro demonſtratur à no­
bis.
Verùm id antiqui latêre voluerunt, vt
magis admiratione digni viderentur.
Quæ
enim nobis non parùm profuere, etiam illis
præſidio fuerunt: quandoquidem nos in plu­
ribus principia cum tota arte inuenerimus.
Quod etiam feciſſe Apollonium, & Archi­
medem arbitror, non tamen Euclidem, ne­
que Philoſophorum quenquam aliorum:
nam demonſtratis, ab aliis adiuti ſunt.
Ve­
luti penultimam primi elementorum refe­
runt inuentum eſſe Pythagoræ Samij, ob
cuius inuentionem lætatum adeò tradunt,
vt bouem immolauerit: quod tamen vix cre­
di poteſt, quandoquidem ac omni cæde ani­
malium abſtinuerit Pythagoras.
Sed certum
eſt, ex demonſtratione Architæ Tarentini
illius diſcipuli de inuentione duarum linea­
rum inter alias duas continua proportione
iunctarum, ante tempora Euclidis Megaren­
ſis geometrica inuenta, & præſtantiſſima
floruiſſe.
Neque tamen parum fuit, Eucli­
dem in eum ordinem adeò exquiſitum cun­
cta redegiſſe, & quæ defecerant adieciſſe.
Reſolutoriæ
methodi
exemplum.
Duæ quan­
titates parum
magnitudi­
ne differen­
tes, quarum
maiore ſem­
per per me­
dium diuiſa,
& minore
ſemper du­
plicata, mi­
nor nunquam
maiorem ex­
cedere poteſt
aut æquare.
Sed vbi finis non adeò certus eſt, diffici­
lior profectò eſt inuenio.
Quorundam qui­
dem difficillima prorſus, veluti, quæ maxi­
ma poſſit eſſe proportio dupli tertiæ quan­
titatis ad aggregatum primæ & quartæ con­
tinuæ proportionis.
Nam ea conſtant in mi­
nore proportione ſeſquiquarta, & maiore
ſeſquiquinta.
Si enim capiamus 64. & 80.
& 100. & 125. duplum tertiæ quantitatis eſt
200. aggregatum primæ, & quartæ 189. Pro­
portio autem 369/341 minor eſt 299/189. Eſt au­
tem 360 duplum tertiæ quantitatis, & 341.
eſt aggregatum primæ & quartæ in propor­
tione ſeſquiquinta, vt ſint quantitates ipſæ
125. 150. 180. 216. Hoc autem demonſtra­
ri poteſt, ducto 360. in 189. fit 68. M 40.
Eſt autem hoc minùs, quàm 68. M. 200.
In talibus igitur inuenire demonſtratione,
difficillimum eſt: quantò magis vbi duarum
quantitatum diuerſorum generum, quæ ad
æqualitatem nullam perueniunt, in genere
perfecto fit comparatio.
Nam paraboles ad
trigonum interiorem exquiſita eſt ratio epi­
trita, vt ab Archimede demonſtratur, quod
in quinto priuilegio à nobis expoſito ſupe­
rius continetur.
Hoc igitur principium fuit,
quo Archimedes proportionem, & menſu­
ram parabolis potuerit inuenire.
Liquet ex
illius demonſtratione, quòd ſi proportio hæc
in abſurdam aliquam, & quæ nullo modo
numeris deſcribi poſſet quantitatem incidiſ­
ſet, Archimedem illam non potuiſſe demon­
ſtrare.
Ita & ratio ſphæræ ad conum dupla
apud illum: & rurſus apud Euclidem cylin­
dri ad conum tripla exquiſita.
Quibus inuen­
tis, facilè fuit etiam partium rationem inui­
cem declaraſſe.
Nam quæ inuicem non iun­
guntur rationali proportione, medio dua­
rum proportionem innoteſcere conſueuerunt.
Quamobrem quadratum circulo æquale
impoſſibile eſt inuenire: & qui conati ſunt,
non videntur demonſtrationes Archimedis,
aut Apollinij, aut Euclidis intellexiſſe: aut ſi
modò intellexerunt, non animaduerterunt.
Nam principium omne inuentionis à com­
poſitione fit, compoſitionem ſequitur reſo­
lutio.
At in compoſitione notus neceſſariò
eſt finis, ob id igitur in genere diuerſarum
quantitatum finem, & rationem notam eſſe
illarum oportet.
At in circuli magnitudine,
ſeu ſuperficies ac quadrati ſuperficiem refe­
ratur, ſeu periferia ad diametrum, nulla per
ſe nota proportio eſt: demonſtratum enim
eſt ab Archimede, rationem periferiæ ad
diametrum minorem eſſe, quàm 22. ad 7.
maiorem verò tripla, & 10/71. Atque id eſt di­
cere minorem tripla, & 19/70 maiorem tri­
pla, 10/71 ſeu inter proportionem 15/4 62/97 &
15/4 61/97. Sed neque in ſuperficiebus: nam po­
ſita diametro 7. erit quadratum interius
circuli 24. 1/22. Sed area circuli vt ab Archi­
mede, & nobis demonſtratum eſt, fit ex di­
midio diametri in dimidium periferiæ, qua­
re erit 308. 1/2. Igitur proportio qualis 77.
ad 49. quare vt 11. ad 7. Verùm vt dictum
eſt periferia eſt minor 22. quantitate non
ſenſili, nec rationali: quadratum autem inte­
rius non mutatur, igitur proportio circuli ad
quadratum interius inſcriptum eſt minor
aliquantò, quàm 11. ad 7. igitur abſurda, &
incognita.
Conati autem ſunt antiquorum
plurimi, & alij noſtro tempore, quorum vix
eſt numerum, & nomina referre, verùm res
quæ poſſibilis non eſt, claritatem ingenij il­
lorum hebetiorem videri fecit.
Sed ortum
hic conatus irritus habuit ex verbis Ariſto­
telis malè interpretantis.
Exempli loco enim

Text layer

  • Dictionary
  • Places

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index