Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011092
">
<
pb
pagenum
="
601
"
xlink:href
="
016/01/248.jpg
"/>
minor ſit toto, erit angulus
<
expan
abbr
="
contactuũ
">contactuum</
expan
>
quan
<
lb
/>
tumcunque magnus minor angulo rectili
<
lb
/>
neo quantumcunque paruo: quod erat de
<
lb
/>
monſtrandum. </
s
>
<
s
id
="
s.011093
">Igitur primi argumenti diſ
<
lb
/>
ſolutio eſſe videtur, quòd angulus ille non
<
lb
/>
æqualiter augetur eo motu linea CB, ſed vt
<
lb
/>
magis proximus fit ipſi A, eò maius fit ar
<
lb
/>
gumentum, ideò ſtatim tranſit ab acuto in
<
lb
/>
obtuſum abſque recto. </
s
>
<
s
id
="
s.011094
">Demonſtratio huius
<
lb
/>
eſt, quòd in proceſſu primæ medietatis ſe
<
lb
/>
micirculi à C vſque ad M. ſolùm acquiritur
<
lb
/>
angulus C M L, & in proceſſu alterius
<
lb
/>
medietatis ſemicirculi acquiritur angulus
<
lb
/>
CMA, ab M vſque ad A, ſed angulus CMA
<
lb
/>
eſt maior angulo C ML in angulo CM A
<
lb
/>
à rectis contento, qui eſt dimidium recti:
<
lb
/>
igitur multò magis augetur angulus recta &
<
lb
/>
circumferentia contentus in medietate ſemi
<
lb
/>
circuli MA, quam CM. </
s
>
<
s
id
="
s.011095
">Eadem ratione de
<
lb
/>
partibus circumferentiæ M A inuicem col
<
lb
/>
latis. </
s
>
<
s
id
="
s.011096
">Igitur incrementum anguli CEK, ſu
<
lb
/>
per CKB maius eſt incremento CKB ſuper
<
lb
/>
CBL: & incrementum CAE ſuper CEK,
<
lb
/>
maius eſt incremento CEK ſuper CKB: igi
<
lb
/>
tur etiam quòd linea tranſiret per omnia
<
lb
/>
media ex B in K, non tamen ex K in E, &
<
lb
/>
multò minùs ex E in A, ideóque nec ex A
<
lb
/>
in G Apparet igitur primi paralogiſmi diſ
<
lb
/>
ſolutio. </
s
>
<
s
id
="
s.011097
">Sed ſecundus non eadem ratio
<
lb
/>
ne diſſoluitur, verùm multi ſunt modi de
<
lb
/>
monſtrationum, & longè plures aſſumptio
<
lb
/>
num. </
s
>
<
s
id
="
s.011098
">In multis enim profuit ſcire, quòd ita
<
lb
/>
eſſet, vt in ſolidi cubi numeri generatio
<
lb
/>
ne paulò pòſt demonſtrauimus. </
s
>
<
s
id
="
s.011099
">Et quod ma
<
lb
/>
ximum productum ex parte cuiuſlibet quan
<
lb
/>
titatis in reſidui quadratum eſt, cum tertia
<
lb
/>
pars quantitatis in reſidui quadratum duci
<
lb
/>
tur: hoc enim in Geometricorum elemen
<
lb
/>
torum duodecimo libro demonſtratur à no
<
lb
/>
bis. </
s
>
<
s
id
="
s.011100
">Verùm id antiqui latêre voluerunt, vt
<
lb
/>
magis admiratione digni viderentur. </
s
>
<
s
id
="
s.011101
">Quæ
<
lb
/>
enim nobis non parùm profuere, etiam illis
<
lb
/>
præſidio fuerunt: quandoquidem nos in plu
<
lb
/>
ribus principia cum tota arte inuenerimus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011102
">Quod etiam feciſſe Apollonium, & Archi
<
lb
/>
medem arbitror, non tamen Euclidem, ne
<
lb
/>
que Philoſophorum quenquam aliorum:
<
lb
/>
nam demonſtratis, ab aliis adiuti ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011103
">Ve
<
lb
/>
luti penultimam primi elementorum refe
<
lb
/>
runt inuentum eſſe Pythagoræ Samij, ob
<
lb
/>
cuius inuentionem lætatum adeò tradunt,
<
lb
/>
vt bouem immolauerit: quod tamen vix cre
<
lb
/>
di poteſt, quandoquidem ac omni cæde ani
<
lb
/>
malium abſtinuerit Pythagoras. </
s
>
<
s
id
="
s.011104
">Sed certum
<
lb
/>
eſt, ex demonſtratione Architæ Tarentini
<
lb
/>
illius diſcipuli de inuentione duarum linea
<
lb
/>
rum inter alias duas continua proportione
<
lb
/>
iunctarum, ante tempora Euclidis Megaren
<
lb
/>
ſis geometrica inuenta, & præſtantiſſima
<
lb
/>
floruiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.011105
">Neque tamen parum fuit, Eucli
<
lb
/>
dem in eum ordinem adeò exquiſitum cun
<
lb
/>
cta redegiſſe, & quæ defecerant adieciſſe. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011106
">
<
margin.target
id
="
marg1552
"/>
Reſolutoriæ
<
lb
/>
methodi
<
lb
/>
exemplum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011107
">
<
margin.target
id
="
marg1553
"/>
Duæ quan
<
lb
/>
titates
<
expan
abbr
="
parũ
">parum</
expan
>
<
lb
/>
magnitudi
<
lb
/>
ne differen
<
lb
/>
tes, quarum
<
lb
/>
maiore ſem
<
lb
/>
per per me
<
lb
/>
dium diuiſa,
<
lb
/>
& minore
<
lb
/>
ſemper du
<
lb
/>
plicata, mi
<
lb
/>
nor
<
expan
abbr
="
nunquã
">nunquam</
expan
>
<
lb
/>
maiorem ex
<
lb
/>
cedere poteſt
<
lb
/>
aut æquare.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011108
">Sed vbi finis non adeò certus eſt, diffici
<
lb
/>
lior profectò eſt inuenio. </
s
>
<
s
id
="
s.011109
">Quorundam qui
<
lb
/>
dem difficillima prorſus, veluti, quæ maxi
<
lb
/>
ma poſſit eſſe proportio dupli tertiæ quan
<
lb
/>
titatis ad aggregatum primæ & quartæ con
<
lb
/>
tinuæ proportionis. </
s
>
<
s
id
="
s.011110
">Nam ea conſtant in mi
<
lb
/>
nore proportione ſeſquiquarta, & maiore
<
lb
/>
ſeſquiquinta. </
s
>
<
s
id
="
s.011111
">Si enim capiamus 64. & 80.
<
lb
/>
& 100. & 125. duplum tertiæ quantitatis eſt
<
lb
/>
200. aggregatum primæ, & quartæ 189. Pro
<
lb
/>
portio autem 369/341 minor eſt 299/189. Eſt au
<
lb
/>
tem 360 duplum tertiæ quantitatis, & 341.
<
lb
/>
eſt aggregatum primæ & quartæ in propor
<
lb
/>
tione ſeſquiquinta, vt ſint quantitates ipſæ
<
lb
/>
125. 150. 180. 216. Hoc autem demonſtra
<
lb
/>
ri poteſt, ducto 360. in 189. fit 68. M 40.
<
lb
/>
Eſt autem hoc minùs, quàm 68. M. 200.
<
lb
/>
In talibus igitur inuenire demonſtratione,
<
lb
/>
difficillimum eſt: quantò magis vbi duarum
<
lb
/>
quantitatum diuerſorum generum, quæ ad
<
lb
/>
æqualitatem nullam perueniunt, in genere
<
lb
/>
perfecto fit comparatio. </
s
>
<
s
id
="
s.011112
">Nam paraboles ad
<
lb
/>
trigonum interiorem exquiſita eſt ratio epi
<
lb
/>
trita, vt ab Archimede demonſtratur, quod
<
lb
/>
in quinto priuilegio à nobis expoſito ſupe
<
lb
/>
rius continetur. </
s
>
<
s
id
="
s.011113
">Hoc igitur principium fuit,
<
lb
/>
quo Archimedes proportionem, & menſu
<
lb
/>
ram parabolis potuerit inuenire. </
s
>
<
s
id
="
s.011114
">Liquet ex
<
lb
/>
illius demonſtratione, quòd ſi proportio hæc
<
lb
/>
in abſurdam aliquam, & quæ nullo modo
<
lb
/>
numeris deſcribi poſſet quantitatem incidiſ
<
lb
/>
ſet, Archimedem illam non potuiſſe demon
<
lb
/>
ſtrare. </
s
>
<
s
id
="
s.011115
">Ita & ratio ſphæræ ad conum dupla
<
lb
/>
apud illum: & rurſus apud Euclidem cylin
<
lb
/>
dri ad conum tripla exquiſita. </
s
>
<
s
id
="
s.011116
">Quibus inuen
<
lb
/>
tis, facilè fuit etiam partium rationem inui
<
lb
/>
cem declaraſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.011117
">Nam quæ inuicem non iun
<
lb
/>
guntur rationali proportione, medio dua
<
lb
/>
rum proportionem innoteſcere
<
expan
abbr
="
conſueuerũt
">conſueuerunt</
expan
>
. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011118
">Quamobrem quadratum circulo æquale
<
lb
/>
impoſſibile eſt inuenire: & qui conati ſunt,
<
lb
/>
non videntur demonſtrationes Archimedis,
<
lb
/>
aut Apollinij, aut Euclidis intellexiſſe: aut ſi
<
lb
/>
modò intellexerunt, non animaduerterunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011119
">Nam principium omne inuentionis à com
<
lb
/>
poſitione fit, compoſitionem ſequitur reſo
<
lb
/>
lutio. </
s
>
<
s
id
="
s.011120
">At in compoſitione notus neceſſariò
<
lb
/>
eſt finis, ob id igitur in genere diuerſarum
<
lb
/>
quantitatum finem, & rationem notam eſſe
<
lb
/>
illarum oportet. </
s
>
<
s
id
="
s.011121
">At in circuli magnitudine,
<
lb
/>
ſeu ſuperficies ac quadrati ſuperficiem refe
<
lb
/>
ratur, ſeu periferia ad diametrum, nulla per
<
lb
/>
ſe nota proportio eſt: demonſtratum enim
<
lb
/>
eſt ab Archimede, rationem periferiæ ad
<
lb
/>
diametrum minorem eſſe, quàm 22. ad 7.
<
lb
/>
maiorem verò tripla, & 10/71. Atque id eſt di
<
lb
/>
cere minorem tripla, & 19/70 maiorem tri
<
lb
/>
pla, 10/71 ſeu inter proportionem 15/4 62/97 &
<
lb
/>
15/4 61/97. Sed neque in ſuperficiebus: nam po
<
lb
/>
ſita diametro 7. erit quadratum interius
<
lb
/>
circuli 24. 1/22. Sed area circuli vt ab Archi
<
lb
/>
mede, & nobis demonſtratum eſt, fit ex di
<
lb
/>
midio diametri in dimidium periferiæ, qua
<
lb
/>
re erit 308. 1/2. Igitur proportio qualis 77.
<
lb
/>
ad 49. quare vt 11. ad 7. Verùm vt dictum
<
lb
/>
eſt periferia eſt minor 22. quantitate non
<
lb
/>
ſenſili, nec rationali: quadratum autem inte
<
lb
/>
rius non mutatur, igitur proportio circuli ad
<
lb
/>
quadratum interius inſcriptum eſt minor
<
lb
/>
aliquantò, quàm 11. ad 7. igitur abſurda, &
<
lb
/>
incognita. </
s
>
<
s
id
="
s.011122
">Conati autem ſunt antiquorum
<
lb
/>
plurimi, & alij noſtro tempore, quorum vix
<
lb
/>
eſt numerum, & nomina referre, verùm res
<
lb
/>
quæ poſſibilis non eſt, claritatem ingenij il
<
lb
/>
lorum hebetiorem videri fecit. </
s
>
<
s
id
="
s.011123
">Sed ortum
<
lb
/>
hic conatus irritus habuit ex verbis Ariſto
<
lb
/>
telis malè interpretantis. </
s
>
<
s
id
="
s.011124
">Exempli loco enim </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>