Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011191
">
<
pb
pagenum
="
604
"
xlink:href
="
016/01/251.jpg
"/>
debeat, atque ita ſyllabas ſub loci voce pro
<
lb
/>
feras. </
s
>
<
s
id
="
s.011192
">Hæ modus melior eſt primo: ſed cùm
<
lb
/>
occurrerint dieſes, & ſemitonia toníve ficti,
<
lb
/>
non ſatis faciet, ægréque proferentur. </
s
>
<
s
id
="
s.011193
">Ter
<
lb
/>
tius omnium optimus eſt, vt imaginatione,
<
lb
/>
& voce quidem notas, & vocum magnitu
<
lb
/>
dinem retineas, lingua verò ſyllabam ſubie
<
lb
/>
ctam proferas: atque hic vt eſt optimus, ita
<
lb
/>
difficillimus. </
s
>
<
s
id
="
s.011194
">Igitur tribus modis rurſus
<
lb
/>
hunc aſſequemur: vel longa conſuetudine,
<
lb
/>
vtſenſim dimiſſa nota, proferas ſyllabam in
<
lb
/>
notis, primò longioris moræ, & vniſonis:
<
lb
/>
deinde ſenſim aſcendentibus ac deſcenden
<
lb
/>
tibus, mox in diapaſon, & diapente, &
<
lb
/>
diateſſaron. </
s
>
<
s
id
="
s.011195
">
<
expan
abbr
="
Itẽ
">Item</
expan
>
in conſonantiis, quas vocant
<
lb
/>
cadentias, demùm in aliis vocibus, pòſt ad
<
lb
/>
notas breuis moræ te transferas. </
s
>
<
s
id
="
s.011196
">Alter mo
<
lb
/>
dus eſt, vt linguam immobilem retinere
<
lb
/>
condiſcas, atque ita vocem ſine notis acſyl
<
lb
/>
labis proferas. </
s
>
<
s
id
="
s.011197
">Pòſt ſub vna tantùm ſyllaba
<
lb
/>
ſemper, vt ſub A, vel E. </
s
>
<
s
id
="
s.011198
">Vltimò ad ſyllabas
<
lb
/>
proferendas accedas. </
s
>
<
s
id
="
s.011199
">Hic modus varietatem
<
lb
/>
ex modo proferendi ſuſcipit, vt primus ex
<
lb
/>
re ipſa ſeu cantu. </
s
>
<
s
id
="
s.011200
">Tertius, qui meo iudi
<
lb
/>
cio melior eſt, fit alterius auxilio, qui no
<
lb
/>
tas proferat te ſyllabas canente: ſic enim
<
lb
/>
& temporis, & vocis magnitudo ſeruabitur,
<
lb
/>
& tu ſenſim te transferes conſuetudine ad
<
lb
/>
id, quod eſt difficillimum. </
s
>
<
s
id
="
s.011201
">Erat & aliud
<
lb
/>
in diſcendo compendium, vt ſine manu
<
lb
/>
optimè, quis diſcat. </
s
>
<
s
id
="
s.011202
">Hoc autem contin
<
lb
/>
get, ſi diſcipulum docueris diapaſon vnius
<
lb
/>
omnes voces, nam reliquæ omnes eiſdem
<
lb
/>
ordinibus recurrunt, atque ita mutationes
<
lb
/>
pro vocatis clauibus, quæ ſemper tribus in
<
lb
/>
locis habentur ob ſemitonia. </
s
>
<
s
id
="
s.011203
">Nam claues
<
lb
/>
mutata fermè ratione ita ſibi comparantur,
<
lb
/>
vt in duas omnes ob ſimilitudinem redigan
<
lb
/>
tur, cùm ſex videantur: tres quidem voca
<
lb
/>
ti B, mollis, totidem ſine illo: has ſi ob
<
lb
/>
ſeruaueris diligenter, in duas tantùm redu
<
lb
/>
ces, non ſolùm mirabili, & compendioſa
<
lb
/>
ratione, ſed etiam admodum facili: verùm
<
lb
/>
de his diffusè in Muſicis ( vt dixi ) tracta
<
lb
/>
tum eſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011204
">
<
margin.target
id
="
marg1559
"/>
Canendi
<
lb
/>
præcepta.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011205
">Poſt has Optica eſt diſciplina, cuius
<
lb
/>
ſubtiliſſimum inuentum eſt horologiorum,
<
lb
/>
quæ vmbris horas edocent, eam traduxit, vt
<
lb
/>
multa alia Vitruuius in opus ſuum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011206
">Verùm hæc ſcientia optica media vide
<
lb
/>
tur inter Mathematicas, & pulcherrimam
<
lb
/>
naturalium rerum ſcientiam, quam voca
<
lb
/>
mus Philoſophiam, cuius ambitus latiſſimè
<
lb
/>
patet. </
s
>
<
s
id
="
s.011207
">Scripſimus de dignioribus illius
<
lb
/>
partibus in libris de Æternitatis Arca
<
lb
/>
nis, animi immortalitate, rerúmque va
<
lb
/>
rietate. </
s
>
<
s
id
="
s.011208
">Verùm nobiliſſima pars eſt illius,
<
lb
/>
quæ temporum naturam præcognoſcere do
<
lb
/>
cet, & aëris temperiem: vtilis nanque agri
<
lb
/>
colis, nautis, mercatoribus, imperatori
<
lb
/>
búſque, denique omni humano generi tum
<
lb
/>
iucunda, tum ſalutaris. </
s
>
<
s
id
="
s.011209
">Aëris igitur con
<
lb
/>
ſtitutiones duabus conſtant differentiis,
<
lb
/>
quarum altera in frigido, & calido, reliqua
<
lb
/>
verò circa humidum, & ſiccum verſatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011210
">Hoc in genere quinque ſunt ſpecies: Sere
<
lb
/>
num, quòd & tranquillum ſit: ventoſum,
<
lb
/>
nubes, imbres, grando, ſeu horrida tempe
<
lb
/>
ſtas. </
s
>
<
s
id
="
s.011211
">Niues imbrium loco habentur, cùm
<
lb
/>
hyems fuerit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011212
">Ventorum ſigna ex naturalibus decretis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1560
"/>
<
lb
/>
ita habentur: Tuber quidam Lunæ iunctus,
<
lb
/>
quem ego cùm vidiſſem, ſtatim ſubſecutus
<
lb
/>
eſt ventus validiſſimus. </
s
>
<
s
id
="
s.011213
">Nubecula circa
<
lb
/>
aſinorum alterum ex eadem parte futuros
<
lb
/>
prænuntiat ventos. </
s
>
<
s
id
="
s.011214
">Rubeæ nubes toto cœ
<
lb
/>
lo ſparſæ, aut rubra Luna, item Solis oc
<
lb
/>
caſus inter nubes rubeas, nubes volitantes:
<
lb
/>
nolarum ſonus, qui modò optimè auditur,
<
lb
/>
modò vix percipitur: vexilla in turrium
<
lb
/>
culminibus poſita cùm mouentur: areæ cir
<
lb
/>
ca Lunam, quæ repentè diſſoluuntur, ventos
<
lb
/>
ex qua parte orientur oſtendunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011215
">At verò
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1561
"/>
<
lb
/>
Luna pura dum occidit, aut oritur, aſtráque
<
lb
/>
tum Sol candidus ac purus occidens, aut ſi
<
lb
/>
Sol paucis cum nubibus cadat, & corui ve
<
lb
/>
lut lætitia gregatim crocitantes, aſſiduéque
<
lb
/>
obſtrepens noctua noctu, ſerenitatem nun
<
lb
/>
tiant. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011216
">
<
margin.target
id
="
marg1560
"/>
Ventorum
<
lb
/>
ſigna.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011217
">
<
margin.target
id
="
marg1561
"/>
Serenitatis
<
lb
/>
iudicia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011218
">Tempeſtatum ſigna melius, quàm
<
lb
/>
Poëta tuus explicare me poſſe non con
<
lb
/>
fido, tametſi mihi libera ſit oratio, Vir
<
lb
/>
gilij verò numeris veluti compedibus con
<
lb
/>
tineatur. </
s
>
<
s
id
="
s.011219
">Primo igitur Georgicorum ſic in
<
lb
/>
quit:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
At Boreæ de parte trucis cùm fulminat, & cùm
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1562
"/>
<
lb
/>
Eurique, Zephyrique tonat domus, omnia plenis
<
lb
/>
Rura natant foſſis,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
omnis nauitaponto
<
lb
/>
Humida vela legit. </
s
>
<
s
id
="
s.011220
">Nunquam imprudentibus imber
<
lb
/>
Obfuit, aut illum ſurgentem vallibus imis
<
lb
/>
Aëuiæ fugêre grues: aut bucula cœlum
<
lb
/>
Suſpiciens, patulis captauit naribus auras:
<
lb
/>
Autarguta lacus circumuolitauit hirundo:
<
lb
/>
Et veterem in limo ranæ cecinêre querelam:
<
lb
/>
Sæpiùs & tectis penetralibus extulit oua,
<
lb
/>
Anguſtum formica terens iter: & bibit ingens
<
lb
/>
Arcus: & è paſtu decedens agmine magno.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011221
">Coruorum increpuit denſis exercitus alis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011222
">Iam varias pelagi volucres, & quæ Aſia circùm
<
lb
/>
Dulcibus in ſtagnis rimantur prata Cayſtri,
<
lb
/>
Certatim largos humeris infundere rores:
<
lb
/>
Nunc caput obiectare fretis, nunc currere in vno
<
lb
/>
Et ſtudio in caſum videas geſtire leuandi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011223
">
<
expan
abbr
="
Tũ
">Tum</
expan
>
cornix plena
<
expan
abbr
="
pluuiã
">pluuiam</
expan
>
vocat improba voce,
<
lb
/>
Et ſola in ſicca ſecum ſpatiatur arena.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011224
">Ne nocturna quidem carpentes penſa puellæ
<
lb
/>
Neſciuêre hyemem, teſta cum ardente viderent.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011225
">Scintillare
<
expan
abbr
="
oleũ
">oleum</
expan
>
, & putres
<
expan
abbr
="
cõcreſcere
">concreſcere</
expan
>
fungos.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011226
">
<
margin.target
id
="
marg1562
"/>
<
expan
abbr
="
Tempeſtatũ
">Tempeſtatum</
expan
>
<
lb
/>
præſagium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011227
">Illud etiam certo ſigno adiecit, quod ob
<
lb
/>
ſeruatione dignum eſt?
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Si nigrum obſcuro
<
expan
abbr
="
cõprehenderit
">comprehenderit</
expan
>
aëra cornu.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011228
">
<
emph
type
="
center
"/>
Tum illa à Sole:
<
emph.end
type
="
center
"/>
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Ille vbi naſcentem maculis variauertit
<
expan
abbr
="
ortũ
">ortum</
expan
>
<
lb
/>
Conditus in nubem,
<
expan
abbr
="
medióq;
">medióque</
expan
>
refugerit orbe,
<
lb
/>
Suſpecti tibi ſint imbres:
<
expan
abbr
="
nãq;
">nanque</
expan
>
vrget ab alto,
<
lb
/>
Arboribúſque ſatiſque Notus, pecorique ſiniſter.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011229
">Aut vbi ſub lucem denſa inter nubila ſeſe
<
lb
/>
Diuerſi
<
expan
abbr
="
erũpent
">erumpent</
expan
>
radij: aut vbi pallida ſurgit
<
lb
/>
Tithoni croceum linquens aurora cubile:
<
lb
/>
Heumalè
<
expan
abbr
="
tũmites
">tummites</
expan
>
<
expan
abbr
="
defẽdet
">defendet</
expan
>
pampinus vuas: </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>