Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
pb
pagenum
="
608
"
xlink:href
="
016/01/255.jpg
"/>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011376
">
<
margin.target
id
="
marg1586
"/>
Galeni laus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011377
">Vltimus omnium Vitruuius, qui tamen ſi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1587
"/>
<
lb
/>
propria non aliena inuenta conſcripſiſſet, in
<
lb
/>
ter primos adnumerari poterat. </
s
>
<
s
id
="
s.011378
">Eminent au
<
lb
/>
tem quædam in ſingulis: vt in Archimede
<
lb
/>
æqualitas ſphæræ cum cylindro, ſepulchro
<
lb
/>
ſuo inſcripta: in Euclide ordo, in Ariſtotele
<
lb
/>
contextus, in Galeno diuidendi ratio. </
s
>
<
s
id
="
s.011379
">Alij
<
lb
/>
etiam præclaras quaſdam dotes habent, ta
<
lb
/>
metſi ſubtilitate non præſtiterint. </
s
>
<
s
id
="
s.011380
">Quis in
<
lb
/>
Homero non admiretur affectus, grauitatem
<
lb
/>
in Virgilio, commiſerationem & affluentiam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1588
"/>
<
lb
/>
in Cicerone, orationis qualitatem tum ſche
<
lb
/>
mata ſenſui verborum appoſita in Quintilia
<
lb
/>
no? </
s
>
<
s
id
="
s.011381
">Nec eſt vnum genus ſubtilitatis in quo
<
lb
/>
auctores celebrantur, ſed plura. </
s
>
<
s
id
="
s.011382
">Ariſtotelis
<
lb
/>
ab ingenio, cuius æmuli Theophraſtus &
<
lb
/>
Scotus. </
s
>
<
s
id
="
s.011383
">Ab ingenio, ac imaginatione Archi
<
lb
/>
medis. </
s
>
<
s
id
="
s.011384
">Ab imaginatione, vt Calculatoris. </
s
>
<
s
id
="
s.011385
">A
<
lb
/>
ſenſu cum imaginatione, vt Euclidis. </
s
>
<
s
id
="
s.011386
">A iudi
<
lb
/>
cio: vt Algebræ. </
s
>
<
s
id
="
s.011387
">A ſenſu atque experientia,
<
lb
/>
vt Vitruuij: cuius æmulus fuit Hero clariſ
<
lb
/>
ſimus inuentis, ſed parum vtilib. </
s
>
<
s
id
="
s.011388
">Præſtantiſ
<
lb
/>
ſimus in Vitruuio modus horologiorum, ſeu
<
lb
/>
per tympana & aquam, ſeu in anaporicis ex
<
lb
/>
ſignifero, ſeu per analema quod cauis plan
<
lb
/>
tis, ac ſphæricis commune eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011389
">Atque hi om
<
lb
/>
nes ingenio præſtiterunt, ſed qui humanas
<
lb
/>
vires ſupergreſſi, proprioréſque diuinitati
<
lb
/>
cuipiam fuiſſe videntur, tres ſunt: Ptolemæus
<
lb
/>
Alexandrinus, Hippocrates, Cous, & Ploti
<
lb
/>
nus. </
s
>
<
s
id
="
s.011390
">Huic debeo, quòd intelligere multa poſ
<
lb
/>
ſe confidam, illi artis ſcientiam: primum ad
<
lb
/>
miror quod vix intelligam. </
s
>
<
s
id
="
s.011391
">Coniector hanc
<
lb
/>
claritatem virorum, quòd reliquorum ſi per
<
lb
/>
iiſſent monumenta, propoſitis mihi tracta
<
lb
/>
tionibus
<
expan
abbr
="
auxiliiſq;
">auxiliiſque</
expan
>
, quibus illi freti ſunt, cur
<
lb
/>
ſingula reſtituere non poſſem, & ſi non poſ
<
lb
/>
ſem, non intelligo: at vnius ex his, ne ſeptem
<
lb
/>
quidem lineas facturum me non poſſe toto
<
lb
/>
vitæ meæ tempore ſatis intelligo. </
s
>
<
s
id
="
s.011392
">At qui
<
lb
/>
Hippocrati, Galenum parem eſſe putant,
<
lb
/>
neutrum eorum ſe intelligere ea confeſſio
<
lb
/>
ne fatentur. </
s
>
<
s
id
="
s.011393
">Multò enim plus Hippocrates à
<
lb
/>
Galeno diſtat, quam Galenus à puerulo quo
<
lb
/>
vis. </
s
>
<
s
id
="
s.011394
">Itaque qui nondum ex his tribus ali
<
lb
/>
quem intelligit, ad ſcientiam quidem exer
<
lb
/>
citatum capeſſendam, ex aliorum intellectu
<
lb
/>
exiſtimare verè poteſt, ſe tamen ſcire quic
<
lb
/>
quam omnino non exiſtimet. </
s
>
<
s
id
="
s.011395
">Horum enim
<
lb
/>
eſt meta humanæ ſcientiæ.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1589
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011396
">
<
margin.target
id
="
marg1587
"/>
Vitruuij
<
lb
/>
laus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011397
">Quæ in ſin
<
lb
/>
gulis aucto
<
lb
/>
ribus maxi
<
lb
/>
ma.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011398
">
<
margin.target
id
="
marg1588
"/>
Subtilitatis
<
lb
/>
in auctoribus
<
lb
/>
genera
<
expan
abbr
="
ſeptẽ
">ſeptem</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011399
">
<
margin.target
id
="
marg1589
"/>
Ratio abſo
<
lb
/>
lutiſſima
<
lb
/>
conſcriben
<
lb
/>
dorum libro
<
lb
/>
rum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011400
">Vt verò abſolutorum librorum rationem
<
lb
/>
quiſque intelligat, & quónam modo ars vna
<
lb
/>
quæque doceri poſſit, neminem inuenio qui
<
lb
/>
id exactius me tradiderit, præter vnum Ga
<
lb
/>
lenum: quam ſi nos tempeſtiuè tenuiſſemus,
<
lb
/>
à multis ſanè laboribus excuſaſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.011401
">Ea eſt rat
<
lb
/>
io, qua ſæpius eadem ad hanc vſque diem
<
lb
/>
noſtra immutare coactus ſim, quæ prius aliis
<
lb
/>
placere cœperunt quàm mihi. </
s
>
<
s
id
="
s.011402
">Nunc verò
<
lb
/>
quæ edentur, percepta conſcribendi ratione,
<
lb
/>
non minus nobis quàm aliis (vt exiſtimo) ſa
<
lb
/>
tisfaciens. </
s
>
<
s
id
="
s.011403
">Mihi quidem præter Deum, ad
<
lb
/>
hanc vſque diem nullus auxiliator ad com
<
lb
/>
ponendos libros fuit, vtinam non magis im
<
lb
/>
pedimento quiſquam fuiſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.011404
">Itaque inita ra
<
lb
/>
tione mecum, vt cogitarem aliquem eſſe, &
<
lb
/>
huius rei modum, caſus qui non ſine numine
<
lb
/>
fuit, oblatus eſt, quo Galeni ſententiam de
<
lb
/>
hoc intelligerem. </
s
>
<
s
id
="
s.011405
">Ea autem talis erat: Si do
<
lb
/>
ctrinam aliquam, cuiuſpiam rei tradere ab
<
lb
/>
ſolutiſſimè atque perfectè volueris, quòd
<
lb
/>
officium eſt cuiuſque ſcribentis, id commo
<
lb
/>
dè aſſequi licebit, ſi rem de qua tractatur in
<
lb
/>
ſpecies diuiſerimus, atque illas rurſus, ac rur
<
lb
/>
ſus diſtinxerimus in alias minores, donec ad
<
lb
/>
vltimas peruenerimus. </
s
>
<
s
id
="
s.011406
">Eadem quoque ratio
<
lb
/>
in affectibus, qui de his ſpeciebus demon
<
lb
/>
ſtrari poſſunt, obſeruanda erit. </
s
>
<
s
id
="
s.011407
">Atque hoc
<
lb
/>
primum præceptum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011408
">Aliud verò fuerit, vt
<
lb
/>
demonſtremus tam in ſpeciebus rei tractatæ,
<
lb
/>
quàm affectibus, non plura eſſe, aut poſſe ge
<
lb
/>
nera membrorum ſub tractata re contineri,
<
lb
/>
quódque deſcripta membra ſub illa omnia
<
lb
/>
contineantur. </
s
>
<
s
id
="
s.011409
">Initium verò huius diuiſionis
<
lb
/>
ab artis fine ſumendum erit, aliter in incerto
<
lb
/>
vagabimur. </
s
>
<
s
id
="
s.011410
">Sic igitur optimæ conſtructionis
<
lb
/>
præcepta nos docuit Galenus: atque ex hoc,
<
lb
/>
quinam in vnaquaque arte tradenda fuerint
<
lb
/>
præſtantiſſimi. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011411
">Sed poſtquam ad artificem ventum eſt,
<
lb
/>
proſequamur & artes, quæ adeò ætate noſtra
<
lb
/>
inclaruerunt, vt quæ hîc ſcripſi, apud poſte
<
lb
/>
ros fidei parum ſint habitura. </
s
>
<
s
id
="
s.011412
">Sed ſi quis ſe
<
lb
/>
cum exiſtimet, vnamquanque ætatem ſua
<
lb
/>
habuiſſe miracula, antiquiſſimam, tot dilu
<
lb
/>
uia, tot incendia, Romanorum, prodigia ora
<
lb
/>
cula, ſequentem verò etiam miracula, non
<
lb
/>
eſt cur poſteri de artium inuentis noſtræ
<
lb
/>
tempeſtatis dubitent: nec nos de his quæ di
<
lb
/>
gna admiratione tradita ſunt ab aliis, qui
<
lb
/>
priore ſeculo vixerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011413
">Sunt artium inuenta
<
lb
/>
in ſingulos dies noua, nec vllo fine compræ
<
lb
/>
henduntur: in quibuſdam ſufficit ſcire quid
<
lb
/>
velis. </
s
>
<
s
id
="
s.011414
">Nuper quidam inuenit haſtati enſis ra
<
lb
/>
tionem. </
s
>
<
s
id
="
s.011415
">Nam cùm enſis dirigitur, duplica
<
arrow.to.target
n
="
marg1590
"/>
<
lb
/>
tur, vncinóque firmatus haſtam ferream re
<
lb
/>
fert, cuius cuſpis eſt ipſe enſis. </
s
>
<
s
id
="
s.011416
">Alius roſtra
<
lb
/>
tam manum ferream fecit, quæ cùm tange
<
lb
/>
retur, concurrentibus in ſe vncinis manum
<
lb
/>
furis deprehendebat: nam inter pecunias de
<
lb
/>
liteſcebat in crumena. </
s
>
<
s
id
="
s.011417
">Sic infinita excogi
<
lb
/>
tare licet, quæ ſolo iudicio indicent. </
s
>
<
s
id
="
s.011418
">At no
<
lb
/>
ſtra ætas illuſtribus inuentis, & maximis
<
lb
/>
fœcunda eſt. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>