Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011455
">
<
pb
pagenum
="
610
"
xlink:href
="
016/01/257.jpg
"/>
pitudinem declarant. </
s
>
<
s
id
="
s.011456
">Qui igitur fingere ali
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1596
"/>
<
lb
/>
quid volunt, formam eius primùm viſam
<
lb
/>
mente, quaſi memoria concipere debent, in
<
lb
/>
de typum quendam ſeorſum delineare ſub
<
lb
/>
tilius, pòſt præſente eo quod fingis ſingula
<
lb
/>
animaduertendo ad amuſſim perficere: latet
<
lb
/>
enim in vnoquoque partium quædam ſym
<
lb
/>
metria, quam ſi non mente comceperis,
<
lb
/>
oculorum verò præſidio tantum innixus
<
lb
/>
tentes exprimere, operam luſeris. </
s
>
<
s
id
="
s.011457
">Neque
<
lb
/>
dimidium velut latus quoddam finges ne
<
lb
/>
mo enim ſic inſpicit hominem, ſed paulu
<
lb
/>
lum deflexo capite inter vtrunque ſitum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011458
">Vnde etiam fit, vt ob hoc media facies
<
lb
/>
facilius, quàm tota repræſentetur: nam
<
lb
/>
quum media plures ( quemadmodum di
<
lb
/>
ctum eſt
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
habeat ſitus, ideo illius forma in
<
lb
/>
quadam latitudine conſiſtit: tota verò in
<
lb
/>
vno quaſi puncto poſita eſſet ſumma qua
<
lb
/>
dam perfectione repræſentationis. </
s
>
<
s
id
="
s.011459
">Facilius
<
lb
/>
autem multò quod quantitatem habet aſ
<
lb
/>
ſequi, quàm rem diuiſionis expertem, &
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1597
"/>
<
lb
/>
quæ ſolùm fermè cogitatione concipi poſ
<
lb
/>
ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.011460
">Quum verò videantur tria repræſentandi
<
lb
/>
genera, primum quidem in ſuperficiebus,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1598
"/>
<
lb
/>
vocaturque pictura, alterum in corporibus
<
lb
/>
iam factis cælando, ſculpendoque, tertium
<
lb
/>
quod ipſa efficit corpora, vocaturque pla
<
lb
/>
ſtice, manifeſtum eſt picturam omnium ha
<
lb
/>
rum eſſe difficillimam, atque ideo nobiliſ
<
lb
/>
ſimam. </
s
>
<
s
id
="
s.011461
">Eius partes tres ſunt, delineatio,
<
lb
/>
vmbra atque color. </
s
>
<
s
id
="
s.011462
">Cùm enim in plano
<
lb
/>
corpora effingere cogatur, vmbrarum & de
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1599
"/>
<
lb
/>
lineationum auxilio indiget: ob idque aliis
<
lb
/>
artibus, quæ in corporibus ipſis effigies ex
<
lb
/>
primunt, difficilior eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011463
">Albus
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
color res
<
lb
/>
minores oſtendit, velut niger maiores. </
s
>
<
s
id
="
s.011464
">Argu
<
lb
/>
mento ſunt libri impreſſi, quorum atramen
<
lb
/>
tum, vt dilutius fuerit, eò literas minores
<
lb
/>
videri facit. </
s
>
<
s
id
="
s.011465
">Ob id quæcunque minima pin
<
lb
/>
gere volumus, albo pingimus, velut in tabel
<
lb
/>
la illuſtris viri Gulielmi Caulij præfecti
<
lb
/>
montium Allobrogum, apud quem multa
<
lb
/>
noua atque præclara vidimus, dum eſſe
<
lb
/>
mus Lugduni. </
s
>
<
s
id
="
s.011466
">Eſt enim vir eruditus, atque
<
lb
/>
humaniſſimus. </
s
>
<
s
id
="
s.011467
">Inter multa enim naturæ
<
lb
/>
monſtra, & hoc artis oſtendit, hyemem
<
lb
/>
ſcilicet in tabella depictam. </
s
>
<
s
id
="
s.011468
">Ibi dum fin
<
lb
/>
gitur eques inter montes procul, vt conſpi
<
lb
/>
ci vix omninò queat, albo pictus eſt, ſoler
<
lb
/>
ti artificis inuento, vt minor etiam videre
<
lb
/>
tur, quàm videri poſſet, & tamen videre
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.011469
">Albus enim color luci ipſi propinquiſ
<
lb
/>
ſimus eſt, vt nulla illius pars, vt nec lucis
<
lb
/>
ipſius, latere poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.011470
">Nihil verò videtur abſ
<
lb
/>
que communibus ſenſilibus. </
s
>
<
s
id
="
s.011471
">Sic etiam co
<
lb
/>
loribus iuuatur ad fallendum, eſtque hæc
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1600
"/>
<
lb
/>
tinctura potius quàm pictura. </
s
>
<
s
id
="
s.011472
">Sæpè enim
<
lb
/>
contingit, vt tigna vetuſta fuco inficiamus,
<
lb
/>
nouaque videantur. </
s
>
<
s
id
="
s.011473
">Id quia facillimum eſt,
<
lb
/>
& pro natura cuiuſque ligni variatur, nunc
<
lb
/>
prætermitto. </
s
>
<
s
id
="
s.011474
">Adiuuatur in vmbris ab obſcu
<
lb
/>
ritate, & parte quandoque plaſtici operis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011475
">Quæ duo cùm in cœnaculo beati Saluato
<
lb
/>
ris, (ſic enim vulgari nomine apud Papien
<
lb
/>
ſes dicitur ) iuncta ſint, effecerunt vt nullibi
<
lb
/>
melius pictum columnarum theatrum pro
<
lb
/>
verò habeatur. </
s
>
<
s
id
="
s.011476
">Nam præter loci obſcurita
<
lb
/>
tem, & artificis miram induſtriam, fornix
<
lb
/>
medio picturæ non ficta, ita fallit oculos, vt
<
lb
/>
vel omnia picta, vel omnia fabricata exiſti
<
lb
/>
mare cogaris. </
s
>
<
s
id
="
s.011477
">Mirum ad quantam audaciam
<
lb
/>
ars hæc proceſſerit, vt tonitrua, voceſque
<
lb
/>
hominum, & mentis affectus, & ſucceſſus
<
lb
/>
temporum, & quæ pingi non poſſunt, imò
<
lb
/>
vix dici, exprimere conata ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.011478
">Succeſſiones
<
lb
/>
itaque temporum & locorum ita inſtituit,
<
lb
/>
vt prima antè & maiora, & caduca, vt quaſi
<
lb
/>
vmbræ videantur. </
s
>
<
s
id
="
s.011479
">Exemplum: latrunculo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1601
"/>
<
lb
/>
rum ludus poſtquam proceſſerit pingendus
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011480
">Inanes locos quos primò latrunculi re
<
lb
/>
liquerunt facies, quoniam peritis ſatis con
<
lb
/>
ſtat ab initio latrunculum ibi fuiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.011481
">Eos qui
<
lb
/>
ſemel tantùm proceſſerunt, efficacibus colo
<
lb
/>
ribus pinges, non ſecus ac immotos, eò ta
<
lb
/>
men minores, quò magis proceſſerint: con
<
lb
/>
trà, aduerſæ partis eò maiores. </
s
>
<
s
id
="
s.011482
">Quòd ſi iam
<
lb
/>
bis proceſſerit latrunculus, quò propior eſt,
<
lb
/>
eò paulò maior, ſed primi proceſſus figura
<
lb
/>
dilutior, ac quaſi obſoleta, locus quem iam
<
lb
/>
vltimò poſſidet figuram coloribus integram
<
lb
/>
oſtendet. </
s
>
<
s
id
="
s.011483
">Agedum ter latrunculus aliquis
<
lb
/>
proceſſerit, primo quidem loco vmbrati
<
lb
/>
lem deſcribes, ſecundo efficaciorem, tertio
<
lb
/>
abſolutam. </
s
>
<
s
id
="
s.011484
">Menſuram autem ab eo qui ſæ
<
lb
/>
pius locum mutarit accipito: ſit ille, qui
<
lb
/>
iam quinquies locum mutarit, extremo ab
<
lb
/>
ſoluetur latrunculus, pingeturque efficacibus
<
lb
/>
coloribus, non ſecus, ac ſi nunquam motus
<
lb
/>
eſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.011485
">Penultimo fatiſcet, & quaſi vetus iam
<
lb
/>
ſit pictura, pingendus erit. </
s
>
<
s
id
="
s.011486
">Tertio loco iam
<
lb
/>
obſoletus, qui tamen integer videri poſſit,
<
lb
/>
reliquiis adhuc colorum extantibus. </
s
>
<
s
id
="
s.011487
">In ſe
<
lb
/>
cundo loco effigiem vmbræ latrunculi habe
<
lb
/>
bunt nullis coloribus fultam, ſed tamen in
<
lb
/>
tegram. </
s
>
<
s
id
="
s.011488
">Primo autem loco veſtigia vmbræ
<
lb
/>
tantùm erunt, & figuræ partes mutilæ qua
<
lb
/>
ſi exciderint, ita tamen vt dignoſci forma
<
lb
/>
latrunculi poſſit, menteſque aſſequi illum
<
lb
/>
quandoque licet iampridem ibi fuiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.011489
">Ita
<
lb
/>
reliquorum ab vltimis ſucceſſionibus, non
<
lb
/>
primis imitatio ſumenda erit. </
s
>
<
s
id
="
s.011490
">Itaque facilè
<
lb
/>
fuerit, vbi locorum non magna eſt differen
<
lb
/>
tia, tum etiam auxilio diſtinctionis partium
<
lb
/>
vt quæ antè proceſſerint, in limite quaſi ex
<
lb
/>
tremo ponantur, ſucceſſionem exprimere.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011491
">Similiter & inceſſum hominum atque ani
<
lb
/>
malium faciei aſpectus oſtendit. </
s
>
<
s
id
="
s.011492
">At ſi loci
<
lb
/>
longinquitas temporis ſucceſſioni repugnet,
<
lb
/>
plerique pictores dum non ſolùm magnitu
<
lb
/>
dinem, ſed & colorem auferunt, ſucceſſionis
<
lb
/>
imaginem tollunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011493
">Ob id igitur non vt illi
<
lb
/>
locum primum imagine magna, & ob pro
<
lb
/>
pinquitatem expreſſa, procul autem parua, &
<
lb
/>
vmbratili temporis ſucceſſum auferendo, ſed
<
lb
/>
propè magnam quidem, ſed velut vmbram
<
lb
/>
prorſus, vt quæ quod fuerit, non quod ſit re
<
lb
/>
præſentet, procul autem paruam quidem
<
lb
/>
pro diſtantiæ magnitudine, & deliteſcen
<
lb
/>
tem, non tamen adeò vt primam, nec cu
<
lb
/>
ius pars quaſi caduca ſit, depingemus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011494
">
<
margin.target
id
="
marg1595
"/>
Mediam fa
<
lb
/>
ciem fingere
<
lb
/>
facilius
<
lb
/>
quàm
<
expan
abbr
="
totã
">totam</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011495
">
<
margin.target
id
="
marg1596
"/>
Pingendi,
<
lb
/>
cælandi, &
<
lb
/>
ſculpendi
<
lb
/>
commune
<
lb
/>
præceptum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011496
">
<
margin.target
id
="
marg1597
"/>
Picturæ par
<
lb
/>
tes tres.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011497
">
<
margin.target
id
="
marg1598
"/>
Color albus
<
lb
/>
res facit vi
<
lb
/>
deri mino
<
lb
/>
res.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011498
">
<
margin.target
id
="
marg1599
"/>
Gulielmi
<
lb
/>
Caulij Galli
<
lb
/>
laus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011499
">
<
margin.target
id
="
marg1600
"/>
Cœnaculum
<
lb
/>
beati Salua
<
lb
/>
toris Papiæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011500
">
<
margin.target
id
="
marg1601
"/>
Succeſſiones
<
lb
/>
temporum
<
lb
/>
quomodo
<
lb
/>
pingantur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011501
">Quod verò hoc etiam eſt admirabilius, &
<
lb
/>
miraculo propius, eſt faciem quaquaverſum
<
lb
/>
( quod nos aliquando vidimus ) reſpicien
<
lb
/>
tem pingere. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011502
">Sed de his iam ſuperius multa diximus,
<
lb
/>
ad cælandi ſculpendique præcepta tranſeun
<
lb
/>
dum eſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011503
">Sculpere dico, quum prominere imagines
<
lb
/>
facimus, vt in ſtatuis ac nummis, qui Prin-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>