Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011503
">
<
pb
pagenum
="
611
"
xlink:href
="
016/01/258.jpg
"/>
cipum effigies referunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011504
">Cælare, quum
<
lb
/>
excauamus velut in gemmarum ſigillis at
<
lb
/>
que aliis, quæ ceram comprimendo imagi
<
lb
/>
nes exprimunt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1602
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011505
">
<
margin.target
id
="
marg1602
"/>
Cælare
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
<
lb
/>
ſculpure
<
lb
/>
difficilius.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011506
">Difficilius eſt hoc non parum, quàm ſcul
<
lb
/>
pere. </
s
>
<
s
id
="
s.011507
">Nam qui ſculpunt, quod vident agunt:
<
lb
/>
qui cælant, aliud vident, aliud agunt: &
<
lb
/>
dum vident, non agunt: dum agunt, non
<
lb
/>
vident. </
s
>
<
s
id
="
s.011508
">Similiter neque mente concipere
<
lb
/>
poſſunt quid facturi ſint dum cælant, vt qui
<
lb
/>
ſculpunt: ignota enim eſt tum natura, tum
<
lb
/>
vſu cauitas illa. </
s
>
<
s
id
="
s.011509
">Et ſi dum auges in cera
<
lb
/>
quod prominere debet, paululum aberraue
<
lb
/>
ris, in gemma cauitate aucta errorem effi
<
lb
/>
cies, qui non niſi toto ſubuerſo opere po
<
lb
/>
teris emendari. </
s
>
<
s
id
="
s.011510
">At in ſculptura, opereque
<
lb
/>
toreumatico primum facilius eſt non ni
<
lb
/>
mis adimere, ſed relinquere, quàm cælan
<
lb
/>
do non implere: deinde ſi etiam nimio plus
<
lb
/>
adimas, facilius in opere exuberante, quàm
<
lb
/>
cauo totum opus reſtaurare atque commo
<
lb
/>
dius. </
s
>
<
s
id
="
s.011511
">Cælando quoque dextra ſiniſtris, ſini
<
lb
/>
ſtra dextris referuntur, quod difficillimum
<
lb
/>
eſt in hoc opere, dum totam effigiem cæ
<
lb
/>
lare volumus, cùm in ſculptura, dextra re
<
lb
/>
maneant dextra, ac ſiniſtra, ſiniſtra. </
s
>
<
s
id
="
s.011512
">Ob tot
<
lb
/>
cauſas longè difficilius eſt cælare, quàm ſcul
<
lb
/>
pere. </
s
>
<
s
id
="
s.011513
">Difficillimum verò ac ſingularis exem
<
lb
/>
pli opus faciem totam cælare, atque id etiam
<
arrow.to.target
n
="
marg1603
"/>
<
lb
/>
magis in parua gemma. </
s
>
<
s
id
="
s.011514
">Eam ob cauſam
<
lb
/>
imagines meas multis in gemmis cælatas,
<
lb
/>
chryſolitho, hyacintho, atque aliis, cum no
<
lb
/>
mine ac prænomine dimidium faciei, aut
<
lb
/>
certè ſeſquidimidium repræſentare feci. </
s
>
<
s
id
="
s.011515
">Seſ
<
lb
/>
quidimidium qui pingunt aut cælant, ſcul
<
lb
/>
punt, aut formant, alterius oculi partem ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1604
"/>
<
lb
/>
iungunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011516
">Hic modus ad confuſam quandam
<
lb
/>
hominis
<
expan
abbr
="
cognitionẽ
">cognitionem</
expan
>
faciliorem præſtantior
<
lb
/>
eſt eo, qui dimidiam faciem ſolùm refert: ſed
<
lb
/>
tantò inferior exquiſita repræſentatione,
<
lb
/>
quantò melior facillitate cognoſcendi. </
s
>
<
s
id
="
s.011517
">Nam
<
lb
/>
in medio facie, & næui, & rugæ, & lineæ
<
lb
/>
etiam, ac puncta, ac quicquid à latere illo
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1605
"/>
<
lb
/>
eſt exprimere ad vnguem licet: in ſeſquime
<
lb
/>
dia exquiſitè non licet, quoniam ſecun
<
lb
/>
dum nullum aſpectum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011518
">Plaſticè verò
<
lb
/>
pura omnium eſt difficillima præter pi
<
lb
/>
cturam: nec tamen illa inferior, niſi à
<
lb
/>
ſcultura iuuetur. </
s
>
<
s
id
="
s.011519
">Nam quicquid difficultatis
<
lb
/>
habet qui cælat, id totum, & præter id &
<
lb
/>
materiæ diſpoſitionem, & ſcientiam tem
<
lb
/>
peramenti ignis, & multorum caſuum pe
<
lb
/>
riculum, imò innumerabilium, qui fingit,
<
lb
/>
habet. </
s
>
<
s
id
="
s.011520
">Ex cælatis enim prius figuris fingun
<
lb
/>
tur humore infuſo ſtatuæ. </
s
>
<
s
id
="
s.011521
">Quamobrem qui
<
lb
/>
non rectè celauerit, quomodo rectè finget?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011522
">Refert Munſterus, in Vormacia quinque eſ
<
lb
/>
ſe columnas plaſtici operis mirifici. </
s
>
<
s
id
="
s.011523
">Hoc vo
<
lb
/>
lui adieciſſe, quoniam ſi non decipitur,
<
lb
/>
ſcribendo fictas pro ſculptis, egregiæ artis
<
lb
/>
non leue hoc argumentum eſt, laudiſque
<
lb
/>
artificis. </
s
>
<
s
id
="
s.011524
">Siquidem plaſtica inuentio in ma
<
lb
/>
ximis operibus, & in minimis parem fermè
<
lb
/>
atque maximam habet difficultatem: ſed ta
<
lb
/>
men adhuc longè maiorem in maximis
<
lb
/>
quàm minimis. </
s
>
<
s
id
="
s.011525
">In mediocribus verò longè
<
lb
/>
minorem, adeò vt facilia dici poſſint. </
s
>
<
s
id
="
s.011526
">Non
<
lb
/>
paucos vidimus qui cùm ſe egregios exiſti
<
lb
/>
marent artifices, quòd ſibi in mediocris
<
lb
/>
magnitudine ſtatuis placuiſſent, dum im
<
lb
/>
menſas cogitant, ſuæ inſcitiæ & diſcrimi
<
lb
/>
nis operum his relictis imperfectis exem
<
lb
/>
plum dederunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011527
">Quid modò exiſtimas futu
<
lb
/>
rum, ſi magno operi ſubtilis delineationum,
<
lb
/>
& particularum expreſſio adiungatur? </
s
>
<
s
id
="
s.011528
">non
<
lb
/>
ne hoc opus propè vltra humanitatis vires
<
lb
/>
ac ſolertiæ exempla accedet? </
s
>
<
s
id
="
s.011529
">Itaque quin
<
lb
/>
que columnarum, ſi modò, ( vt dixi ) pla
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1606
"/>
<
lb
/>
ſtici ſint operis, non alterius, non abs re me
<
lb
/>
mini. </
s
>
<
s
id
="
s.011530
">In minimis verò non tantum indu
<
lb
/>
ſtriæ, modò materia admodum tenuis non
<
lb
/>
deſit. </
s
>
<
s
id
="
s.011531
">Olim ars erat qua maximæ columnæ,
<
lb
/>
tum coloſſi aliaque eiuſcemodi fabricaren
<
lb
/>
tur? </
s
>
<
s
id
="
s.011532
">Memini me Lugduni legiſſe librum
<
lb
/>
Græcè ſcriptum, qui docebat Rhodios ma
<
lb
/>
xima opera hac induſtria conſtruxiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.011533
">Re
<
lb
/>
ferunt etiam quatuor illas prægrandes co
<
lb
/>
lumnas quibus templi Athenæi pinnaculum
<
lb
/>
Lugduni ſuſtinetur, ex hoc genere eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.011534
">Et
<
lb
/>
certè ſunt cruſtatæ. </
s
>
<
s
id
="
s.011535
">Artem hanc quidam
<
lb
/>
fuiſſe perhibent, vt ex ſpuma ferri & lapi
<
lb
/>
dibus duriſſimis, qui in fundo fluuiorum in
<
lb
/>
ueniuntur, tum marmore duriore in polli
<
lb
/>
nem redactis, & oui candido, formentur
<
lb
/>
opere plaſtico columnæ & vaſa, ſepeliantur
<
lb
/>
que in multos annos. </
s
>
<
s
id
="
s.011536
">Exiſtimo artis eſſe, vt
<
lb
/>
diu tundantur, & vt perfectè in tenuiſſimum
<
lb
/>
puluerem redacta ſint. </
s
>
<
s
id
="
s.011537
">Quæ verò ignè exa
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1607
"/>
<
lb
/>
ctius formantur, ſunt gypſum ac ſulphur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011538
">Sine igne etiam ex charta alba natura aquæ
<
lb
/>
immiſta, opera fiunt pulchra, ſed parui pre
<
lb
/>
cij. </
s
>
<
s
id
="
s.011539
">At ex calce & lapidibus ſuis ſubtiliſſi
<
lb
/>
mè tritis, genus cæmenti fit
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
Stuchum vo
<
lb
/>
cant noſtri ) quod in lapidis marmorei can
<
lb
/>
dorem, ac duritiem concreſcit. </
s
>
<
s
id
="
s.011540
">Cuiuſvis pre
<
lb
/>
ti ( capax hæc materia fingendi arte: nam
<
lb
/>
nemora & venationes adeò tenuiter fin
<
lb
/>
gunt, tum alia quæque, vt etiam additis
<
lb
/>
coloribus talentorum magnorum præmia
<
lb
/>
meretur. </
s
>
<
s
id
="
s.011541
">Quiſdam eoſdem lapides recenti
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1608
"/>
<
lb
/>
ſanguine bouino ſubigunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011542
">Eſcreſcit his to
<
lb
/>
phus ad eam duritiem, vt nihilo à natiuo
<
lb
/>
lapide differat quiſque eius cuius fruſtis tri
<
lb
/>
tis confectus fuerit. </
s
>
<
s
id
="
s.011543
">Vidimus hæc omnia. </
s
>
<
s
id
="
s.011544
">Sed
<
lb
/>
nihil mirabilius quàm cum mortuos, aut
<
lb
/>
etiam viuentes ſuperfuſo gypſo frigido ta
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1609
"/>
<
lb
/>
men ita cælamus, vt oleo illito atque gyp
<
lb
/>
ſo, vel charta, aut ſulphure, ſic hominem
<
lb
/>
fingimus, vt nulla in partè præterquàm co
<
lb
/>
lore, & quòd non ſpiret, imago ab homine
<
lb
/>
ipſo differat. </
s
>
<
s
id
="
s.011545
">Qui verò rem hanc diligentius
<
lb
/>
curant, deraſam barbam, detonſoſque capil
<
lb
/>
los à mortuo imagini agglutinant, inde ad
<
lb
/>
iecto colore viuam imaginem efficiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011546
">Hu
<
lb
/>
iuſcemodi vidi dum in Gallia diuerſarer, nu
<
lb
/>
per mortui Franciſci primi Gallorum regis,
<
lb
/>
in domo ſplendidiſſimi Cardinalis Turno
<
lb
/>
nenſis. </
s
>
<
s
id
="
s.011547
">Nihil enim ſimilius ars homini fa
<
lb
/>
cere potuit ea imagine: nec nix viui. </
s
>
<
s
id
="
s.011548
">Porrò
<
lb
/>
ea delata fuerat in funere. </
s
>
<
s
id
="
s.011549
">Inuentus præte
<
lb
/>
rea eſt è magnis imaginibus in paruas breui
<
lb
/>
tempore traducendi modus. </
s
>
<
s
id
="
s.011550
">Quis? </
s
>
<
s
id
="
s.011551
">niſi vt ex
<
lb
/>
cepta à typo ſe contrahat ſtatim dum ſicca
<
lb
/>
tur Hæc efficere poteſt quòd humidum eſt,
<
lb
/>
ac molle, tenuiumque partium, quod ta
<
lb
/>
men dum ſiccatur, ſtringitur. </
s
>
<
s
id
="
s.011552
">Medulla igi
<
lb
/>
tur panis calidi dum pingitur, in paſtam de
<
lb
/>
nuò redit. </
s
>
<
s
id
="
s.011553
">Hac excipiuntur imagines, & ſic
<
lb
/>
cantur, inde ſuperfuſo gypſo atque ſiccato
<
lb
/>
ſenſim in minorem formam tranſit. </
s
>
<
s
id
="
s.011554
">Fit </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>