Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
261
261
262
262
263
263
264
264
265
265
266
266
267
267
268
268
269
269
270
270
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.011642">
                <pb pagenum="614" xlink:href="016/01/261.jpg"/>
              nem per partes ſingulas etiam minimas
                <lb/>
              oſtendit, ita quę ab arte pendet cum graci­
                <lb/>
              litate iuncta omninò eſt inutilis. </s>
              <s id="s.011643">Verùm in
                <lb/>
              vnoquoque quod tenuiſſimum eſt poſſe, ac
                <lb/>
              ſcire ſegregare, diuinę cuiuſdam artis eſt
                <lb/>
              opus. </s>
              <s id="s.011644">Atque in hoc genere pręcellunt Indi,
                <lb/>
              qui pennis minoribus pſittacorum, tum aui­
                <lb/>
              cularum quarundam, imagines quaſcunque,
                <lb/>
              ita ad viuum effingunt, vt neque repręſenta­
                <lb/>
              tione, neque venuſtate, aut ſubtilitate pi­
                <lb/>
              cturę cedant: ſplendore verò etiam vincant.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.011645">Opus diuturnum, & quod arundinibus non
                <lb/>
              digitis attexitur atque perficitur. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.011646">
                <margin.target id="marg1615"/>
              Artificum
                <lb/>
              exempla
                <lb/>
              ſubtilitatis
                <lb/>
              mira.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.011647">Memnonis
                <lb/>
              ſtatas.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.011648">
                <margin.target id="marg1616"/>
              Opera parua
                <lb/>
              ſubtilia, fra­
                <lb/>
              gilia.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.011649">Artes autem ſubtilitate præſtantes, ta­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1617"/>
                <lb/>
              metſi diuinæ non ſint, inueniuntur Inter has
                <lb/>
              quatuor toto genere ſunt clariores: Magia,
                <lb/>
              Notarum Occultandi, & Chymiſtica. </s>
              <s id="s.011650">Adii­
                <lb/>
              ciamus & quædam harum exempla. </s>
              <s id="s.011651">Nota­
                <lb/>
              rum ſit, veluti cùm ad te ingreditur. </s>
              <s id="s.011652">Sunt
                <lb/>
              autem notæ in timorum animi affectuum
                <lb/>
              verba oculorum motus, cauſa, locus tem­
                <lb/>
              pus, animi mores, corporis habitus, ſpe­
                <lb/>
              cies, ſocietas, conſcientia tua, potentia, oc­
                <lb/>
              caſio, quam arripit. </s>
              <s id="s.011653">Hæc ſi rectè conſidera­
                <lb/>
              bis, quid in animo habeat qui ad te venit,
                <lb/>
              facilè intelliges. </s>
              <s id="s.011654">Quandoque ex tribus tan­
                <lb/>
              tùm diuinare licebit. </s>
              <s id="s.011655">Venit inimicus ad te,
                <lb/>
              celeri gradu, intentis oculis: abſque armis
                <lb/>
              ſenex, para linguam: ſi cum armis iuuenis,
                <lb/>
              para manus: hoc tantillo tamen licet ſerua­
                <lb/>
              re vitam ac decus. </s>
              <s id="s.011656">Iam non eſt cur ſingula
                <lb/>
              diſcutiam.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1618"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.011657">
                <margin.target id="marg1617"/>
              Quæ artes
                <lb/>
              ſubtilitate
                <lb/>
              præſtantes.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.011658">
                <margin.target id="marg1618"/>
              Tres modi
                <lb/>
              literas oc­
                <lb/>
              cultandi,
                <lb/>
              tranſmutan­
                <lb/>
              di, primus,
                <lb/>
              cum tribus
                <lb/>
              literis omnia
                <lb/>
              ſcribendo.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.011659">Sed ad occultandi rationem venio. </s>
              <s id="s.011660">Tri­
                <lb/>
              plex hæc eſt: tranſmutandi, quæ in vſu, vt
                <lb/>
              de Cæſare olim Suetonius, velut ſi pro a, d,
                <lb/>
              pro b, n ſcribatur. </s>
              <s id="s.011661">Eſt autem infinitorum
                <lb/>
              generum. </s>
              <s id="s.011662">Secundus tranſlatione fit, atque
                <lb/>
              hic duplex. </s>
              <s id="s.011663">Primus, cum tribus literis ( gra­
                <lb/>
              tia exempli
                <emph type="italics"/>
              )
                <emph.end type="italics"/>
              omnia ſcribimus, facilius au­
                <lb/>
              tem addita aſpiratione, ne quid in his pror­
                <lb/>
              ſus præter hanc ſit varietatis. </s>
              <s id="s.011664">Cb‘abb‘aacb‘
                <lb/>
              acaccab‘bb‘ababbbaa cabbca‘abb‘abcbacab
                <lb/>
              bbb ‘acabbcbbabbabb ‘ab ‘b cba abbaac b
                <lb/>
              ‘b ‘aac ababb bab cabcbbbac bbb ‘aa ac
                <lb/>
              aaabaa bbb ‘cacbabb ‘aba cababbaa‘ca‘abb
                <lb/>
              ca‘ cbabab. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.011665">Alter tranſlationis modus eſt, vt deliteſ­
                <arrow.to.target n="marg1619"/>
                <lb/>
              cant, in quibuſdam ſuſcipionis nota qua­
                <lb/>
              dam, vt Laconica ſcytala, in aliis nulla pe­
                <lb/>
              nitus relicta, qui modus eſt elegantiſſimus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.011666">Nam membranas duas æquales accipies de­
                <lb/>
              lineatas ad ſcribendum, atque in ipſis lineis
                <lb/>
              foramina ſparſim è regione in vtraque par­
                <lb/>
              ua, ſed tamen pro elementorum magnitudi­
                <lb/>
              ne ſeu altitudine facies. </s>
              <s id="s.011667">Quædam ſeptem,
                <lb/>
              quædam tria, quædam octo, vel decem ele­
                <lb/>
              menta continebunt, vt omnia ſimul forami­
                <lb/>
              na 120. elementa ſimul iunctis omnibus quę
                <lb/>
              inſcribi poſſunt contineant. </s>
              <s id="s.011668">Harum alte­
                <lb/>
              ram dabis illi ad quem ſcribere deſideras.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.011669">Cùm verò opus eſt, ſcribere primùm ſen­
                <lb/>
              tentiam tuam quam breuiſſimè potes, ſic vt
                <lb/>
              numerum elementorum minorem conti­
                <lb/>
              neat ſententia quàm is eſt quem capiunt
                <lb/>
              interualla. </s>
              <s id="s.011670">Inde in membrana ſuppoſita fo­
                <lb/>
              raminibus ſcribes eam ſententiam, atque
                <lb/>
              item in alia atque alia: demum imple ſpatia
                <lb/>
              primæ membranæ ſententias complendo,
                <lb/>
              delendo, implendo, donec ſenſus
                <expan abbr="cõſtet">conſtet</expan>
              . </s>
              <s id="s.011671">
                <expan abbr="Hãc">Hanc</expan>
                <lb/>
              ſecundam ſententiam complebis in ſecunda
                <lb/>
              membrana, ſic vt verba, & ſententia cohæ­
                <lb/>
              rere videantur: in tertia quoque ita apta­
                <lb/>
              bis, vt illeſis primis literis, ſententia tota
                <lb/>
              verborum numerus, magnitudoque
                <expan abbr="conſtẽt">conſtent</expan>
              ,
                <lb/>
              ac concinnitatem retineant. </s>
              <s id="s.011672">Quibus peractis
                <lb/>
              ſuperpone exemplar quod præcidiſti mem­
                <lb/>
              branæ coæquali, atque in terminis forami­
                <lb/>
              num puncta tenuiſſima ſignabis eouſque
                <lb/>
              quo literæ pertingant quas ſcribere deſide­
                <lb/>
              ras: tum etiam membranam accipe, epiſto­
                <lb/>
              lamque continuis verbis decenti ſpaciorum
                <lb/>
              ordine, ac magnitudine, tum etiam litera­
                <lb/>
              rum ſic vt prima ſententia, ac verba illius
                <lb/>
              inter punctorum terminos contineantur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.011673">Ergo fuci ſuſpicio tunc nulla manet, alter
                <lb/>
              cùm recipit ſuperpoſito exemplari ſenten­
                <lb/>
              tiam animi tui illicò intelligit. </s>
              <s id="s.011674">Nec huic
                <lb/>
              rei tametſi laboris haud leuis ſit, aliquid ad
                <lb/>
              ſignificandam ſententiam periculoſis tem­
                <lb/>
              poribus amicis ſuis par inueniri poteſt. </s>
              <s id="s.011675">Præ­
                <lb/>
              ſtat verò ad facilitatem plures huiuſcemodi
                <lb/>
              tabulas habere diuerſis magnitudinibus, or­
                <lb/>
              dinéque diuerſo diſtinctas. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.011676">
                <margin.target id="marg1619"/>
              Modus
                <expan abbr="ſecũ-dus">ſecun­
                  <lb/>
                dus</expan>
              ſcribendi
                <lb/>
              occultè abſ­
                <lb/>
              que ſuſpi­
                <lb/>
              cione.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.011677">Tertia occultandi ratio fit, cum literæ alu­
                <lb/>
              mine ſcribuntur: latent enim, immerſæ aqua
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1620"/>
                <lb/>
              leguntur, quia aqua membranam reddit ob­
                <lb/>
              ſcuriorem, in qua candicat alumen. </s>
              <s id="s.011678">Quæ ve­
                <lb/>
              rò ſale ammoniaco, apparent dum igni ex­
                <lb/>
              ponuntur. </s>
              <s id="s.011679">Ita aliæ limunij, aliæ ceparum
                <lb/>
              ſucco ſcribuntur, quæ omnes ignibus ex­
                <lb/>
              poſitæ legi poſſunt, ſecùs deliteſcunt. </s>
              <s id="s.011680">Sed
                <lb/>
              opus eſt haud mediocri diligentia. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.011681">
                <margin.target id="marg1620"/>
              Modus ter­
                <lb/>
              tius ſcriben­
                <lb/>
              di literas,
                <lb/>
              quæ ſolum
                <lb/>
              aquæ im­
                <lb/>
              merſæ, vel
                <lb/>
              igni expoſitæ
                <lb/>
              leguntur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.011682">Papyrus an­
                <lb/>
              tiqua.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.011683">Thadeus
                <lb/>
              Dunus.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.011684">Scribebatur olim papyro quadam craſſa
                <lb/>
              admodum atque ignobili, cuius fruſtum
                <lb/>
              oſtendi mihi Thadeus Dunus diſcipulus
                <lb/>
              meus, nunc medicus egregius, multarúmque
                <lb/>
              linguarum peritus. </s>
              <s id="s.011685">Erat hoc fruſtum literis
                <lb/>
              Græcis inſcriptum: in quo & illud animad­
                <lb/>
              uerti, olim libros Græcos ſolere abſque ac­
                <lb/>
              centibus atque ſpiritibus ſcribi. </s>
              <s id="s.011686">Vetuſtior
                <lb/>
              ætas corticibus lignorum & tabulis ſcribe­
                <lb/>
              bat ligneis. </s>
              <s id="s.011687">In his etiam Hippocratis libri
                <lb/>
              ſcripti ſunt, vt Galenus refert. </s>
              <s id="s.011688">Scribebatur
                <lb/>
              & plumbo. </s>
              <s id="s.011689">Epiſtolæ verò etiam cera. </s>
              <s id="s.011690">Æter­
                <lb/>
              na, vt leges, ære. </s>
              <s id="s.011691">Sed maximum commo­
                <lb/>
              dum Ægyptia papyrus exhibuit. </s>
              <s id="s.011692">Meminit
                <lb/>
              Apuleius in initio libri de Aſino aureo,
                <lb/>
              dicens:
                <lb/>
                <emph type="quote"/>
                <emph type="italics"/>
              Modò ſi papyrum Ægyptiam tu argutia.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="quote"/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.011693">Nilotici calami inſcriptam non ſpreueris
                <lb/>
              Inſpicere. </s>
              <s id="s.011694">Fuerat & membrana, quæ ex pel­
                <lb/>
              le hœdina etiam nunc frequenti in vſu eſt,
                <lb/>
              diuturnior omnibus chartæ generibus, ſo­
                <lb/>
              lumque ære, quod magni conſtat, inferior.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.011695">Patrum ante noſtram ætatem, cum nondum
                <lb/>
              inuenta eſſet ars imprimendi, libri plerique
                <lb/>
              pergamena ſcribebantur, quod
                <expan abbr="operepræciũ">operepræcium</expan>
                <lb/>
              materiam chariorem toleraret. </s>
              <s id="s.011696">Euiluit poſt­
                <lb/>
              modum inuenta imprimendi arte, quoniam
                <lb/>
              charta noſtra, quæ ex telæ lineæ fruſtis fit,
                <lb/>
              diu in aqua maceratis, ac tuſis, & pulte illa
                <lb/>
              ſuper cicotrigonizum æneum tenuiſſimè ex­
                <lb/>
              tenſa, vt aqua effluere poſſit, inde inter fru­
                <lb/>
              ſtra pannorum laneorum repoſita cùm ſic­
                <lb/>
              ceſcit, in mirum candorem, tenuitatem ac le­
                <lb/>
              uitatem tranſit. </s>
              <s id="s.011697">Quæ denuò madefacta aqua
                <lb/>
              in qua lachryma Arabica fuerit diſſoluta,
                <lb/>
              non ſinit atramentum ſpargi. </s>
              <s id="s.011698">Memini ex hoc
                <lb/>
              genere vidiſſe in qua libri, ante inuentam
                <lb/>
              typographicam artem, hiſtoriarum Eutropij </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>