Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011698
">
<
pb
pagenum
="
615
"
xlink:href
="
016/01/262.jpg
"/>
inſcripti erant (Pauli Cardani patrui mei vi
<
lb
/>
ri eruditiſſimi hi fuerunt ) quæ membranæ
<
lb
/>
pergamenæ nulla ex parte inferior videba
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.011699
">Sed noſtra ætas dum ad lucrum
<
expan
abbr
="
captandũ
">captandum</
expan
>
<
lb
/>
nimis ſedula eſt, omnia traducit in deterius,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
videturq;
">videturque</
expan
>
ars hæc librorum, ſeu ad
<
expan
abbr
="
materiã
">materiam</
expan
>
,
<
lb
/>
ſeu ad pulchritudinem, ſeu etiam ad facili
<
lb
/>
tatem ſpectes, ſummam adepta perfectio
<
lb
/>
nem, vt nec ſi velis, plus poſſis optare quam
<
lb
/>
præſtet. </
s
>
<
s
id
="
s.011700
">Neque vlla alia eſt ars cui quic
<
lb
/>
quam addi non poſſe videatur, præter hanc.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011701
">Quæ cùm ſerius aliis inuenta ſit periculum
<
lb
/>
eſt, ne cùm tam breui ad virilem, & abſolu
<
lb
/>
tam ætatem peruenerit, rurſus neglecta re
<
lb
/>
cidat: quod tamen etiam bellis difficile vi
<
lb
/>
detur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011702
">Chymiſtica ars habet admirabilia plura,
<
lb
/>
multa inania, dubia longè plura, pulchra
<
lb
/>
non pauca, nonnulla ſalutaria, efficacia quæ
<
lb
/>
dam alia quaſi diuina, plurima momenti
<
lb
/>
nullius alia magnæ ſpei, alia tandem quæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1621
"/>
<
lb
/>
cæteris omnibus numero præſtant maioris
<
lb
/>
iacturæ. </
s
>
<
s
id
="
s.011703
">Sunt verò Chymica inuenta, vi
<
lb
/>
trum ducere in longiſſimas lineas, tenax aut
<
lb
/>
prædurum efficere poſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.011704
">Dudum conſtat ſa
<
lb
/>
nè vidiſſe me ſphæram exiguam è vitro, quæ
<
lb
/>
illiſa omni conatu ſolo lapideo non commi
<
lb
/>
nuebatur, ſed reſiliebat ad laquearia. </
s
>
<
s
id
="
s.011705
">Erat
<
lb
/>
autem ex eo vitri genere quod albis lineis
<
lb
/>
interſtinguitur. </
s
>
<
s
id
="
s.011706
">Sed paruitatem ac rotundi
<
lb
/>
tatem, ad duritiem, non parum contuliſſe
<
lb
/>
reor. </
s
>
<
s
id
="
s.011707
">nam facilè aër hinc inde delabitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011708
">Nuper vidi vitri fruſtum pro gemma, quàm
<
lb
/>
aquam marinam vocant emptum, aliquod
<
lb
/>
aureis coronatis, mira pulchritudine, adeò
<
lb
/>
vt fulgore natiuas vinceret, Eiuſdem eſt
<
lb
/>
ipſum ( vt dixi
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
albis lineis interſtinguere,
<
lb
/>
aut in illo cælare imagines, falſas fabricare
<
lb
/>
gemmas, purgare Caphuram, metalla mi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1622
"/>
<
lb
/>
ſcere, immutare, aut nobiliora immutari. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011709
">
<
margin.target
id
="
marg1621
"/>
Chymica in
<
lb
/>
uenta nota.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.011710
">
<
margin.target
id
="
marg1622
"/>
Quomodo ſe
<
lb
/>
ricum deal
<
lb
/>
betur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011711
">Modus fa
<
lb
/>
ciendi roſas
<
lb
/>
varias. </
s
>
<
s
id
="
s.011712
">Vaſa
<
lb
/>
pro metallis
<
lb
/>
liquandis.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011713
">Sericum ſic etiam fumo ſulfuris dealba
<
lb
/>
tur: immodicè enim ſiccat, interſtinguit
<
lb
/>
etiam flores, tum præcipuè roſas eadem
<
lb
/>
cauſa, nam parte alba reddita fit color varius. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011714
">Docuit hæc etiam vaſa pro liquandis me
<
lb
/>
tallis conficere: nam ex arietis cornibus
<
lb
/>
præcipuè ſumitur, & oſſibus in cinerem
<
lb
/>
redactis, piſtilloque ſubactis, pinſitiſque
<
lb
/>
fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.011715
">Si verò Smirin aut ſummitates cerui
<
lb
/>
ni cornu, vel mandibularum lucij ignitas,
<
lb
/>
ac in aceto extinctas bis, aut ter addideris,
<
lb
/>
neque frangentur vaſa, nec metallum effu
<
lb
/>
giet: adduntur hæc intus, & vbique nec
<
lb
/>
combibat, ſed in imo præcipuè. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.011716
">Eadem nos docuit deſtillationis vſum,
<
lb
/>
commodo, vires, vaſa. </
s
>
<
s
id
="
s.011717
">Sed de vſu, viribus
<
lb
/>
ac commodis ſuperius dictum eſt ſatis: nunc
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1623
"/>
<
lb
/>
de vaſis, eorumque generibus dicendum
<
lb
/>
eſt, ne ars hæc imperfectè tradita, ſola vi
<
lb
/>
deatur. </
s
>
<
s
id
="
s.011718
">Nempe hoc in libro artes omnes
<
lb
/>
perfectè traduntur, de quibus tamen agitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011719
">Quòd ſi hoc non demonſtrauero, iure ne
<
lb
/>
mo mihi credat. </
s
>
<
s
id
="
s.011720
">Nam non diffusè artes hic
<
lb
/>
traduntur, ſed per capita. </
s
>
<
s
id
="
s.011721
">Quod ſi non
<
lb
/>
omnia capita attigiſſem, noſtri præcepti
<
lb
/>
ex Galeno ſumpti fuiſſem immemor. </
s
>
<
s
id
="
s.011722
">Si ve
<
lb
/>
rò non præſtantiſſima, non eſſe hic liber de
<
lb
/>
Subtilitate. </
s
>
<
s
id
="
s.011723
">Si igitur omnia capita & maxi
<
lb
/>
ma, & difficillima attigi, manifeſtum eſt,
<
lb
/>
eum qui quæ hic ſcripta ſunt, aſſequitur,
<
lb
/>
vniuerſæ artis perfectam & abſolutam ha
<
lb
/>
bere cognitionem. </
s
>
<
s
id
="
s.011724
">Docui autem qualiter ex
<
lb
/>
his in omnium aliorum
<
expan
abbr
="
cognitionẽ
">cognitionem</
expan
>
deuenia
<
lb
/>
mus reſolutoria methodo, tum ex his quæ
<
lb
/>
proxima ſunt fini, tum ex fine ipſo. </
s
>
<
s
id
="
s.011725
">Sed iam
<
lb
/>
ad rem ipſam inſtitutam de vaſis redeo,
<
lb
/>
quam tractare oculis & manibus mihi con
<
lb
/>
tigit, cùm pater meus maximum huic arti,
<
lb
/>
licet non methodo aliqua, ſed empericè,
<
lb
/>
operam daret. </
s
>
<
s
id
="
s.011726
">Vaſa igitur quibus fiunt de
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1624
"/>
<
lb
/>
ſtillationes, quatuor ſunt generum: aut
<
lb
/>
enim vno vaſe ad nolæ formam fit deſtilla
<
lb
/>
tio, cùm ea, quæ ſponte ardent, nola con
<
lb
/>
uerſa deſtillantur. </
s
>
<
s
id
="
s.011727
">Nam quæ ſponte ardent,
<
lb
/>
vt ſulphur & bitumen, eò ardent ſponte, vt
<
lb
/>
demonſtratum eſt, quòd humidum pingue
<
lb
/>
flammas concipit. </
s
>
<
s
id
="
s.011728
">Sed quod in fumum ver
<
lb
/>
titur, refrigeratum à fundo nolæ vitreæ in
<
lb
/>
humidum concreſſit: hoc autem pingue, vt
<
lb
/>
ſuperius demonſtratum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.011729
">Ex canali igi
<
lb
/>
tur oleum effundetur. </
s
>
<
s
id
="
s.011730
">Aut duobus vaſis de
<
lb
/>
ſtillatio perficitur. </
s
>
<
s
id
="
s.011731
">Contingit autem hoc
<
lb
/>
duobus modis (nam nunc exhalationem tan
<
lb
/>
quam notiſſimam, quæ vnico fit horum va
<
lb
/>
ſorum recto, maximè cum materia intus ſic
<
lb
/>
catur, omitto ) aut quod deſtillatur, in idem
<
lb
/>
vas redeat, & vocatur circulatio, aut vt in
<
lb
/>
aliud: hocque bifariam fit, aut obliquis va
<
lb
/>
ſis, aut rectis, quorum amborum exempla
<
lb
/>
poſui. </
s
>
<
s
id
="
s.011732
">Si verò tribus ſimul opus ſit, vnum
<
lb
/>
vocatur Bozia à Barbaris, non dicemus Con
<
lb
/>
ceptaculum, huic imponitur pileus, qui
<
lb
/>
quandoque latior fit in ſummo eius vertice,
<
lb
/>
habétque duo foramina, alterum quo con
<
lb
/>
ceptaculo imponitur breuius, latiuſque, re
<
lb
/>
liquum quo illi recipiens, hoc autem tertium
<
lb
/>
eſt vas, iungitur. </
s
>
<
s
id
="
s.011733
">Expoſui & formam cli
<
lb
/>
bani pluribus vaſis ſeruientis, in quo tria
<
lb
/>
animaduertere oportet: primum vt fundus
<
lb
/>
perforatus ſit, vbi non omninò validum
<
lb
/>
ignem excipere volumus: ſecundum, vt ſpi-
<
lb
/>
racula habeat inferius ad accendendum ig
<
lb
/>
nem: tertium, vt ſi volumus, leui igne de
<
lb
/>
ſtillare, foramina etiam habeat ſuperius,
<
lb
/>
quibus vis ignis miteſcat. </
s
>
<
s
id
="
s.011734
">Expreſſi quoque
<
lb
/>
Balnei Mariæ figuram, vt ſcires: quod lon
<
lb
/>
gum fieri ſolet, vt plura vaſa capere queat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.011735
">Plura habeat oſtia, vt æqualiter ſimul aqua
<
lb
/>
caleſcat. </
s
>
<
s
id
="
s.011736
">Nec altitudine indiget, paruo enim
<
lb
/>
igne aqua feruet. </
s
>
<
s
id
="
s.011737
">Et quæ in eo deſtillantur,
<
lb
/>
temperatis indigent ignibus. </
s
>
<
s
id
="
s.011738
">Fiunt autem
<
lb
/>
vaſa è pluribus materiis, argento, ære, figu
<
lb
/>
lina: ſed omnium præſtantiſſima, è ferro,
<
lb
/>
auro, ac vitro. </
s
>
<
s
id
="
s.011739
">Porro, cùm volumus vim
<
lb
/>
ignis magnam experiri, vt in oleo calchan
<
lb
/>
ti. </
s
>
<
s
id
="
s.011740
">Auro, cùm rem valetudini noſtræ ſaluta
<
lb
/>
rem quærimus, cuius iactura precium non
<
lb
/>
leue perdat: vt in auro diſſoluto, & æthe
<
lb
/>
rea aqua, & elyſir vocato. </
s
>
<
s
id
="
s.011741
">Vitro autem ple
<
lb
/>
raque alia: nam vt vitrum nihil tribuit, ita
<
lb
/>
aurum ad perfectionem talium facit. </
s
>
<
s
id
="
s.011742
">Vt ve
<
lb
/>
rò vitrea vaſa non frangantur, craſſior eſſe
<
lb
/>
debent, & ex candido vitro, & diutius in
<
lb
/>
fornace excocto, vt ampullis omninò ca
<
lb
/>
reat: & ſic æqualis ſubſtantiæ, & ab omni
<
lb
/>
ſorde purgatum. </
s
>
<
s
id
="
s.011743
">Senſim quoque excalefie
<
lb
/>
ri, ac rurſus refrigerari debet. </
s
>
<
s
id
="
s.011744
">Subiici quo
<
lb
/>
que molle ſtratum, & ſi magnis ignibus </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>