Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012157
">
<
pb
pagenum
="
626
"
xlink:href
="
016/01/273.jpg
"/>
dictum eſt autem de his aliàs. </
s
>
<
s
id
="
s.012158
">Verum &
<
lb
/>
aquæ quædam, vt boraginis, quæ per deſtil
<
lb
/>
lationem habentur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012159
">Sed in omnibus, præter rem ipſam ars
<
lb
/>
deſideratur: velut in maculis tollendis, ab
<
lb
/>
luere oportet, inde exprimere non leuiter, ac
<
lb
/>
rurſus madefacere, exprimeréque, id quater
<
lb
/>
aut quinquies cùm effeceris, emaculatam
<
lb
/>
oleo, pinguedineve confeſtim veſtem con
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1667
"/>
<
lb
/>
ſpicies. </
s
>
<
s
id
="
s.012160
">Caue tamen, ne felis vrina color pe
<
lb
/>
rierit, macula enim videbitur, quæ non eſt:
<
lb
/>
ergo tunc inſtaurandus colos, non detergen
<
lb
/>
da macula: Cocco purpureus, rubens braſi
<
lb
/>
lio, cœruleus Indico, & glaſto, ſed addito vio
<
lb
/>
lento, ſine quo locus eſt viridi, velut ferrugi
<
lb
/>
neum ſchuodenum lignum cum braſilio ef
<
lb
/>
ficit, croceum indico, & glaſto, nigrum verò
<
lb
/>
atramento. </
s
>
<
s
id
="
s.012161
">Pingues verò maculas valdè, fe
<
lb
/>
runt cinere oſſium caſtratorum tenuiſſimo
<
lb
/>
aboleri, cùm ſemper maculam inſperſus per
<
lb
/>
horas 24. inter tabulas ac linea comprimi
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.012162
">Verùm dices, cur non in candido aut
<
lb
/>
croceo, quæ in omnibus aliis coloribus va
<
lb
/>
lent, maculas detergere etiam poſſunt? </
s
>
<
s
id
="
s.012163
">an
<
lb
/>
quia quæ detergunt, cùm valida ſint, macu
<
lb
/>
lam aliam efficiunt in albo? </
s
>
<
s
id
="
s.012164
">at in croceo pro
<
lb
/>
prium colorem tollunt: ſunt tamen quæ in
<
lb
/>
omnibus eluere maculas valeant. </
s
>
<
s
id
="
s.012165
">Sed modus
<
lb
/>
& res lino, lanæ, ſericóque diuerſa.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1668
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012166
">
<
margin.target
id
="
marg1667
"/>
Colores qui
<
lb
/>
bus inſtau
<
lb
/>
rentur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012167
">
<
margin.target
id
="
marg1668
"/>
Quomodo li
<
lb
/>
brum confe
<
lb
/>
ſtim in ordi
<
lb
/>
nem rediges.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012168
">Quædam ſunt tamen, quæ non ad vnum
<
lb
/>
artis genus reducuntur, etſi ſubtilitate con
<
lb
/>
ſtent mira: velut ſi librum in ordinem breui
<
lb
/>
redigere tentares, librum alium conficies è
<
lb
/>
charta duriore ac tenui malleo durata. </
s
>
<
s
id
="
s.012169
">Inde
<
lb
/>
duplici filo nec fragili, aut quadruplici à ver
<
lb
/>
tice ad imum ducto, connexóque hinc inde,
<
lb
/>
duo capies exemplaria penitùs ſimilia, iuxta
<
lb
/>
typi vnius formam, diuidéſque ſententias,
<
lb
/>
vnius quidem à fronte, alterius à tergo ac
<
lb
/>
quas, quibus voles, ſubiicies inter fila, char
<
lb
/>
támque, totiéſque mutabis ac tranſpones,
<
lb
/>
adiicies, demes, donec ordo non ſolum ſen
<
lb
/>
tentiarum, ſed & verborum vndequaque
<
lb
/>
conueniat. </
s
>
<
s
id
="
s.012170
">Tunc glutine aliquo ſublata li
<
lb
/>
bellorum fruſtra chartis annectes puris. </
s
>
<
s
id
="
s.012171
">Ita
<
lb
/>
tridui labore totum librum melius in ordi
<
lb
/>
nem ac facilius rediges, quàm ſi toto anno
<
lb
/>
tranſcribendo laboraſſes. </
s
>
<
s
id
="
s.012172
">Nam ſæpè prior
<
lb
/>
commutatio meliore oblata diſplicebit. </
s
>
<
s
id
="
s.012173
">In
<
lb
/>
hac tranſmutandi locus ſemper relinquitur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012174
">Multa ſunt in hoc genere ſingularis cuiuſ
<
lb
/>
dam ſubtilitatis, & egregiæ vtilitatis, ſed
<
lb
/>
ſufficiat tria adieciſſe exempla: nam his
<
lb
/>
quatuor ducibus ſatisfacere etiam in aliis
<
lb
/>
quiſque ſibi poterit. </
s
>
<
s
id
="
s.012175
">Primùm igitur eſt, cùm
<
lb
/>
farraginem quandam in ordinem aliquem
<
lb
/>
conſtitutum, vel etiam alterius libri, certa ra
<
lb
/>
tione redigere volueris. </
s
>
<
s
id
="
s.012176
">Præpones ordine
<
lb
/>
numerorum ab vnitate numeros vnicuique:
<
lb
/>
diuides & totam farraginem in decem par
<
lb
/>
tes, aut nouem, vndecimve, & totam ad ca
<
arrow.to.target
n
="
marg1669
"/>
<
lb
/>
pita illa rediges. </
s
>
<
s
id
="
s.012177
">Primo præpone 1, ſecun
<
lb
/>
do 1. tertio 2. atque ita deinceps, vt præter
<
lb
/>
quam primæ vnitati, cæteris punctis adii
<
lb
/>
ciatur. </
s
>
<
s
id
="
s.012178
">Quæ igitur ſub prima vnitate conti
<
lb
/>
nentur, iterum in ordinem rediges: ſi quidem
<
lb
/>
pauca fuerint, ab vno ad decem: ſi valdè
<
lb
/>
plura, ab vno ad mille, ſi mediocria, ab vno
<
lb
/>
ad centum. </
s
>
<
s
id
="
s.012179
">Sic quæ ſubiiciuntur 1. ſi pauca,
<
lb
/>
à decem ad viginti: ſi plurima, à mille ad
<
lb
/>
duo millia: ſi mediocria, à centum ad ducen
<
lb
/>
ta. </
s
>
<
s
id
="
s.012180
">Eodem ordine procedes poſt 2. in his, quæ
<
lb
/>
illi notæ ſubiiciuntur, donec in exquiſitum
<
lb
/>
ordinem cuncta redegeris. </
s
>
<
s
id
="
s.012181
">Poſtmodum præ
<
lb
/>
pones ordine numerorum alios numeros cor
<
lb
/>
reſpondentes, maiores maioribus, minores
<
lb
/>
minoribus, ita tamen, vt qui ſunt in primo,
<
lb
/>
& vltimo ordine ſint æquales, non tamen
<
lb
/>
ſibi inuicem reſpondentes. </
s
>
<
s
id
="
s.012182
">Dele omnes me
<
lb
/>
dios numeros, relinquuntur igitur tibi duo
<
lb
/>
ordines, primus atque vltimus, quos cauſa
<
lb
/>
breuitatis exempli placuit
<
lb
/>
ad decem ſolùm extendi.
<
arrow.to.target
n
="
marg1669a
"/>
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012183
">Primus igitur ordinem ſi
<
lb
/>
nificat, quo farrago ſcri
<
lb
/>
pta eſt, vltimus, quo ſcribi
<
lb
/>
deberet. </
s
>
<
s
id
="
s.012184
">Vt igitur vnum
<
lb
/>
ad alterum traducas, ſcri
<
lb
/>
bes ſerie numerorum to
<
lb
/>
tidem in alia tabula, vt
<
lb
/>
fiat primus ordo tabulæ
<
lb
/>
ſecundæ: quare igitur in
<
lb
/>
primo ordine primæ ta
<
lb
/>
bulæ vnumquenque nu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1669b
"/>
merum, cui reſpondeat ex
<
lb
/>
vltimo primæ tabulæ, &
<
lb
/>
illum, cui correſpondet,
<
lb
/>
quære in tabula ſecunda
<
lb
/>
in primo ordine (hoc enim
<
lb
/>
facillimum eſt, cùm ſerie
<
lb
/>
naturali ibi numeri diſpo
<
lb
/>
nantur) eóque inuento in
<
lb
/>
illius directo numerum
<
lb
/>
primi ordinis primæ tabu
<
lb
/>
læ colloca. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012185
">
<
margin.target
id
="
marg1669
"/>
Farrago quo
<
lb
/>
modo in or
<
lb
/>
dinem redi
<
lb
/>
gatur.</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.273.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/273/1.jpg
"
number
="
130
"/>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012186
">
<
margin.target
id
="
marg1669a
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Vlt. Primus
<
emph.end
type
="
italics
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
figure
id
="
id.016.01.273.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/273/2.jpg
"
number
="
131
"/>
<
s
id
="
s.012187
">
<
margin.target
id
="
marg1669b
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Pri. Secundus.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012188
">Atque ita bre
<
lb
/>
uiſſimo temporis ſpatio
<
lb
/>
rem perages, quoniam tres
<
lb
/>
numeros, quos quæris, abſque labore inue
<
lb
/>
nies: illos quidem primæ tabulæ primi or
<
lb
/>
dinis: quia ſemper procedis deſcendendo: il
<
lb
/>
los vltimi ordinis, quia è regione ſunt inuen
<
lb
/>
torum: illos primi ordinis ſecundæ tabulæ,
<
lb
/>
quia ſunt ſecundùm naturalem numerorum
<
lb
/>
ſeriem diſpoſiti. </
s
>
<
s
id
="
s.012189
">Vt in exemplo: primò in
<
lb
/>
uenio in primo ordine primæ tabulæ 1. è re
<
lb
/>
gione inuenio 7. quæro 7. in primo ordine
<
lb
/>
ſecundæ tabulæ, è cuius regione ſcribo 1. In
<
lb
/>
de inuenio 2. in primo ordine primæ tabulæ,
<
lb
/>
in cuius directo inuenio 3. quæro 3. in primo
<
lb
/>
ordine ſecundæ tabulæ, in cuius directo ſcri
<
lb
/>
bo 2. inuentum in primo ordine primæ ta
<
lb
/>
bulæ. </
s
>
<
s
id
="
s.012190
">Sic igitur abſoluta tabula ſecunda: pri
<
lb
/>
mus ordo indicat, quod primo tractandum:
<
lb
/>
ſecundus vbi è ferragine ſumendum ſit, quod
<
lb
/>
ſub eo argumento tractare volumus. </
s
>
<
s
id
="
s.012191
">Tunc
<
lb
/>
autem numeri omnes ordinis vltimi primæ
<
lb
/>
tabulæ ſunt obliterandi. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012192
">Secundum in his ſubtilitatis exemplum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1670
"/>
<
lb
/>
eſt, cùm addere quicquam volueris libro
<
lb
/>
iam conſcripto, illud commodè efficies, ſi
<
lb
/>
ſingula, quæ addere velis, numerorum ſerua
<
lb
/>
ta ſerie notaueris, eundémque numerum in
<
lb
/>
loco libri, ad quem transferri debent, ſcripſe
<
lb
/>
ris. </
s
>
<
s
id
="
s.012193
">At ſi abſoluta hac additione, alta ſuccur
<
lb
/>
rant, quæ prætermittere nolis, nec tamen
<
lb
/>
tranſcribere: alium libellum compones
<
lb
/>
præpoſitis numeris ordine naturali ſingulis
<
lb
/>
additionibus: ſed ſi prima additione mille
<
lb
/>
non exceſſerit, ſecundæ additionis nume
<
lb
/>
ri à mille inchoabunt, & vltra per ordinem </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>