Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012266
">
<
pb
pagenum
="
629
"
xlink:href
="
016/01/276.jpg
"/>
prominet facta G longiore, paruam habet
<
lb
/>
proportionem ad quieſcentem, ideò eleuare
<
lb
/>
poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.012267
">Si G parua fiat, multò minùs, quia
<
lb
/>
E minùs à perpendiculo diſtat, ideò parùm
<
lb
/>
aggrauat. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012268
">
<
margin.target
id
="
marg1677
"/>
Cur trabes
<
lb
/>
inſtrumento
<
lb
/>
triangulo
<
lb
/>
facilè ſuſti
<
lb
/>
neantur.</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.276.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/276/1.jpg
"
number
="
145
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012269
">Quædam etiam ſpontè videntur ſuſtine
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1678
"/>
<
lb
/>
ri, ac etiam alia ſuſtinent nullo vinculo: vt,
<
lb
/>
capio A B, trahem, cui ſuperpono CD,
<
lb
/>
Ipſi CD, ſuperpono EF, ita vt EF, cadat
<
lb
/>
ſub AB, tunc dico, quòd niſi ſoluantur, ca
<
lb
/>
dere non poſſunt: nam AB, ſuſtinetur ab
<
lb
/>
FE, & EF, à CD, & CD, ſuſtinetur ab
<
lb
/>
AB, igitur nulla earum cadet. </
s
>
<
s
id
="
s.012270
">Locus autem
<
lb
/>
BDF, ſuſtinetur, & ſuſtinet, experimento
<
lb
/>
enim id patet, igitur ab aliquo ſuſtinetur,
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.276.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/276/2.jpg
"
number
="
146
"/>
<
lb
/>
igitur ab omnibus, quum par ſit omnium
<
lb
/>
ratio, igitur firmiſſimus? </
s
>
<
s
id
="
s.012271
">Qui quantò ma
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1679
"/>
<
lb
/>
gis premitur, eò eſt firmior: nec faciſcit,
<
lb
/>
niſi aliqua illarum frangatur. </
s
>
<
s
id
="
s.012272
">Diximus de
<
lb
/>
his, quæ plus ſuſtinent, quàm ratio videa
<
lb
/>
tur oſtendere, & de his, quæ mutuò ſe ſu
<
lb
/>
ſtinent: nunc demonſtrandum, quomodo
<
lb
/>
aliquid ſeipſum ſuſtinere videtur. </
s
>
<
s
id
="
s.012273
">Sit aba
<
lb
/>
cus planus AB, & baculus CE, cuius exterior
<
lb
/>
pars ſit ſub anſa D ſitulæ plena aqua GFH,
<
lb
/>
& inter baculum CE, & F, ſitulę imum col
<
lb
/>
locetur EF, lignum rectum arctè, vt dilabi
<
lb
/>
non queat, dico ſitulam pendere nec cadere.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012274
">Conſtat enim, quòd cùm F, ſit imum ſitu
<
lb
/>
læ, quòd baculus EF, & F, grauitatis cen
<
lb
/>
trum, & centrum terræ quod ſit K, & cen
<
lb
/>
trum ſitulæ, quòd ſit L, ſunt in vna recta
<
lb
/>
linea, quæ ſit KFLE. </
s
>
<
s
id
="
s.012275
">Si igitur ſitula cadet,
<
lb
/>
vel per rectam FK, vel priùs inclinabitur
<
lb
/>
latus aliquod, vt G, vel H. </
s
>
<
s
id
="
s.012276
">Si igitur incli
<
lb
/>
netur verſus H, in M, duco KM: quia igitur
<
lb
/>
duæ linæ veniunt ex K, KE, & KM, ad cir
<
lb
/>
culum, & KE, tranſit per centrum circuli,
<
lb
/>
id eſt, ſitulæ, erit ex demonſtratis ab Eucli
<
lb
/>
de in tertio elementorum KF, minor KM:
<
lb
/>
igitur centrum grauitatis F, elongatum eſt
<
lb
/>
à centro terræ K, ſpontè igitur motu natu
<
lb
/>
rali graue aſcendit, quod eſſe non poteſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012277
">Non igitur ſitula deſcendit inclinando ſe
<
lb
/>
ad aliquam partem. </
s
>
<
s
id
="
s.012278
">Sed neque per rectam
<
lb
/>
KF, quia angulus FEC, rectus eſt, & con
<
lb
/>
ſtans, deſcendentes D, in L, ducatur LB: igi
<
lb
/>
tur æqualis eſt EB: igitur cùm LB, oppona
<
lb
/>
tur recto, vel per quintam primi triangu
<
lb
/>
lus, LEB, duos rectos habebit, vel maiori
<
lb
/>
angulo maius latus non opponitur, quorum
<
lb
/>
utrumque aduerſatur his, quæ ab Euclide in
<
lb
/>
primo elementorum ſunt demonſtrata. </
s
>
<
s
id
="
s.012279
">Ex
<
lb
/>
quo ſequitur maius quoddam miraculum, &
<
lb
/>
eſt, quòd aliquid ſpontè caſurum, addito
<
expan
abbr
="
põ-dere
">pon
<
lb
/>
dere</
expan
>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
cadet. </
s
>
<
s
id
="
s.012280
">Nam poſita parte baculi BD,
<
lb
/>
maiore, DC, baculus cadet, quia extremum
<
lb
/>
eius cadendo appropinquatur centro terræ
<
lb
/>
K, & ita C, poterit eleuari, & ſic cadet: &
<
lb
/>
tamen addito ſitulæ pondere
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
cadet. </
s
>
<
s
id
="
s.012281
">Opor
<
lb
/>
tet autem ( ne te cum riſu aſtantium fallat
<
lb
/>
experimentum: nam rudes vbi res non ſuc
<
lb
/>
cedit, non hominem, ſed
<
expan
abbr
="
demõſtrationes
">demonſtrationes</
expan
>
cul
<
lb
/>
pant) vt diligentiſſimus ſis: primùm vt aba
<
lb
/>
ci ſuperficies ſuperior ſit ad libellam poſi
<
lb
/>
ta, & lignum rectum ad vnguem, nec flexi
<
lb
/>
le: & ſimiliter lignum EF, rectum, & arctè
<
lb
/>
iunctum inter ſitulæ imum, & CE, ita quod
<
lb
/>
faciat hærere firmiter lignum CE, manubrio
<
lb
/>
D. </
s
>
<
s
id
="
s.012282
">Et quod F, punctus ſit centrum grauita
<
lb
/>
tis, & ſitula rotunda. </
s
>
<
s
id
="
s.012283
">Ob id multi legent hęc,
<
lb
/>
ſed pauci intelligent. </
s
>
<
s
id
="
s.012284
">Plura enim intelligere
<
lb
/>
oportet, quàm quæ ſcripta ſint, cùm tamen
<
lb
/>
ad perfectionem nihil deſit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012285
">
<
margin.target
id
="
marg1678
"/>
Trabes mu
<
lb
/>
tuò ſe ſuſti
<
lb
/>
nentes.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012286
">
<
margin.target
id
="
marg1679
"/>
Situla aqua
<
lb
/>
plena quomo
<
lb
/>
do ſuſtinea
<
lb
/>
tur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012287
">Sunt & medicæ artis vſus à ſubtilitate
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1680
"/>
<
lb
/>
ſumpti non leues. </
s
>
<
s
id
="
s.012288
">Primus ex medicamento
<
lb
/>
rum miſtione, qua noxiæ vires deliteſcant,
<
lb
/>
reliquæ in proprias corporis partes diſtri
<
lb
/>
buuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.012289
">Medicis enim perſuaſum eſt, cali
<
lb
/>
da medicamenta à frigidis membris, & fri
<
lb
/>
gida à calidis trahi. </
s
>
<
s
id
="
s.012290
">Sic ab humidis ſicca, &
<
lb
/>
à ſiccis humida, parique ratione qualitati
<
lb
/>
bus ſecundis ac tertiis, præter has primas,
<
lb
/>
corpus noſtrum vti. </
s
>
<
s
id
="
s.012291
">Quomodo autem in di
<
lb
/>
uerſis id agant membris, vel etiam abſque il
<
lb
/>
la mirabili attractione, ſapientiaque, docere
<
lb
/>
ad hunc librum pertinet. </
s
>
<
s
id
="
s.012292
">Sit igitur piper
<
lb
/>
commiſtum lactucæ: homo autem qui hæc
<
lb
/>
ſumit, frigidum habeat ventriculum, cali
<
lb
/>
dum verò iecur, liquet primùm cur hic ci
<
lb
/>
bus ſeu medicamentum refrigerabit, lactuca
<
lb
/>
iecur non autem pipere excalefaciet. </
s
>
<
s
id
="
s.012293
">Nam
<
lb
/>
piper in ventriculo iam refrigeratum eſt,
<
lb
/>
lactuca verò etiam facta frigidior, & in pro
<
lb
/>
pria frigiditate confirmata. </
s
>
<
s
id
="
s.012294
">Piper igitur ni
<
lb
/>
hil mirum eſt, cur non excalefaciat, lactuca
<
lb
/>
autem refrigeret iecur. </
s
>
<
s
id
="
s.012295
">Solum dubium eſt,
<
lb
/>
cur lactuca ventriculum non refrigeret, cùm
<
lb
/>
ipſa nihil tale paſſa ſit ab alio, quale piper à
<
lb
/>
ventriculo. </
s
>
<
s
id
="
s.012296
">Primùm igitur quantum refrige
<
lb
/>
ratur à lactuca, tantùm aut magis à pipere
<
lb
/>
incaleſcit. </
s
>
<
s
id
="
s.012297
">Deinde, ſi frigidior ſit ventricu
<
lb
/>
lus, quàm lactuca, ab vtroque verſus tempe
<
lb
/>
ramentum reducetur. </
s
>
<
s
id
="
s.012298
">Demùm, cùm plus
<
expan
abbr
="
vẽ-triculi
">ven
<
lb
/>
triculi</
expan
>
temperies à piperis natura, quàm à
<
lb
/>
lactuca diſtet, maius eſt, quod piper, quam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1681
"/>
<
lb
/>
quod lactuca à ventriculo patitur. </
s
>
<
s
id
="
s.012299
">Atque ea
<
lb
/>
dem videtur ratio cæterarum qualitatum vt
<
lb
/>
primarum. </
s
>
<
s
id
="
s.012300
">Primas verò qualitates quatuor
<
lb
/>
eſſe conſtat, calidum, frigidum, humidum, ac
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
ſiccũ
">ſiccum</
expan
>
: ſic dictæ, vel quòd ab his reliquæ
<
expan
abbr
="
fluãt
">fluant</
expan
>
,
<
lb
/>
vel, vt Galeno placet, quòd ſolæ hæ ad inti
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1682
"/>
<
lb
/>
ma penetrent, & id quod agunt, ſimile effi
<
lb
/>
ciunt ſibi: non enim ita molle redditur con
<
lb
/>
tactu mollis vt calidum calidi contactu. </
s
>
<
s
id
="
s.012301
">Ma
<
lb
/>
nifeſtior eſt inter primas vis caloris, inde fri
<
lb
/>
goris. </
s
>
<
s
id
="
s.012302
">In patiendo humidum aptius eſt ſic
<
lb
/>
co, ob id cuncta viuentia calido, & humi
<
lb
/>
do conſtant, quòd duplici ratione actio
<
lb
/>
nes in his validiores ſint, cùm calor fri
<
lb
/>
gore ad agendum, humidum ſicco ad
<
lb
/>
patiendum aptius ſit. </
s
>
<
s
id
="
s.012303
">Sunt porrò opera
<
lb
/>
caloris, calefacere, attenuare, ſpargere, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>