1omnia cuiuſdam præſtigiatrici artis opus po
tius, quàm vel dæmonum, aut multò minus
miracula: ſed tamen quæ admirabilior eſſet,
quàm humanâ cogitatione poſſemus eam
aſſequi. Et niſi plures diuerſas chartas exci
pere aliquando iuſſiſſet, ſuſpicatus fuiſſem
cumulum illum ſuppoſuiſſe, qui ex vniuſ
modi chartis conſtaret, veluti geminorum
florum. Nam ea techna fieret, vt quicunque
chartam detraheret, ſemper in eandem inci
dere videretur. Sed (vt dixi)varietas reliqua
rum obſtabat.
tius, quàm vel dæmonum, aut multò minus
miracula: ſed tamen quæ admirabilior eſſet,
quàm humanâ cogitatione poſſemus eam
aſſequi. Et niſi plures diuerſas chartas exci
pere aliquando iuſſiſſet, ſuſpicatus fuiſſem
cumulum illum ſuppoſuiſſe, qui ex vniuſ
modi chartis conſtaret, veluti geminorum
florum. Nam ea techna fieret, vt quicunque
chartam detraheret, ſemper in eandem inci
dere videretur. Sed (vt dixi)varietas reliqua
rum obſtabat.
Damauti
ſeu Dalmagi
Hiſpani præ
ſtigiatoris
hiſtoriis.
ſeu Dalmagi
Hiſpani præ
ſtigiatoris
hiſtoriis.
Quicquid ſit, memini me legiſſe hanc ar
tem, háſque præſtigias, è nouo orbe tranſla
tas eſſe, vbi earum miri ſunt artifices. Certum
eſt, antiquos authores non cognouiſſe, aut
adoraſſe: vt apud Pharaonem, & de Simone
Mago legitur. Cúmque tam mirabilis ſit hæc
ars, attamen nullo in pretio habetur, cùm vel
coquus, non vulgaris aliquam retineat exi
ſtimationem. Cauſa multiplex eſt, vt opinor:
primò, quòd circa inutilia verſetur. Secundò,
quòd à vilibus hominibus tractetur. Tertiò,
quòd diuinitatis olim præſidio inniterentur,
nunc deſtituta ſit. Accedit quòd legibus dam
netur: quodque decepti olim Principes dum
fruſtra ſperarent, contemptui expoſiti ſint.
Etenim quid iuuat, aut ignem vorare, aut
efflare? Nam aut qui vorant illum, prius col
lecta ſub lingua ſaliua extinguunt: qui
efflant, cotto & ſtupæ inuoluunt. Audaciæ
potius hæc ſunt portenta quàm ingenij. Infi
nita ſunt huius artis inuenta, transferre, oc
culere, vorare, ex oculis, è fronte humorem
copioſum elicere, ab ore clauos, filúmque
educere, vitrum mandere, brachia, manúſve
ſtylo penetrare, nectere cathenas ferreas cir
culis integris manentibus, imò quod maius
eſt ſurſum proiectos tres annulos deſcendere
vidi inuicem implicitos, cùm integri eſſent
& ſeparati antequàm, & dum proiiceren
tur: formas varias in vno, eodémque libel
lo oſtendunt, ſemper prioribus abſcenden
tibus: enſem ab acie nudo ventre, vſque
ad capulum premendo flectunt, alij ab dere
illum, & abſcondere penetrantem videntur.
Puerum ſine capite, caput ſine puero oſten
dunt, viuunt tamen omnia, & nihil detri
menti puer patitur interim. Iam ſi enume
rem, quot, quantáque ſtatuis ligneis paruis,
magatellos vocat vulgus, dies me deficiet.
Nam ludunt, pugnant, venantur, ſaltant,
tuba canunt, coquinariam exercent artem,
atque hæc omnia, vt mirabilia ſunt, ita nul
lius (vt dixi) vilitatis, & cùm reſciueris ra
tionem qua oculos fallunt, ea autem duobus
conſtat inſtrumentis variis ad hoc paratis,
manuumque agilitate, nec ſi te docere velint
precariò digneris diſcere. Solùm quæ in ore
abſcondunt ratione naturali conſtant, nam
latent poſt columellam in quodam amplo
ſpatio, quòd aſperam arteriam, atque gulam,
& os palati interiacet: alij verò etiam vo
rant, & cùm volunt, euomunt, longa conſue
tudine adiuti.
tem, háſque præſtigias, è nouo orbe tranſla
tas eſſe, vbi earum miri ſunt artifices. Certum
eſt, antiquos authores non cognouiſſe, aut
adoraſſe: vt apud Pharaonem, & de Simone
Mago legitur. Cúmque tam mirabilis ſit hæc
ars, attamen nullo in pretio habetur, cùm vel
coquus, non vulgaris aliquam retineat exi
ſtimationem. Cauſa multiplex eſt, vt opinor:
primò, quòd circa inutilia verſetur. Secundò,
quòd à vilibus hominibus tractetur. Tertiò,
quòd diuinitatis olim præſidio inniterentur,
nunc deſtituta ſit. Accedit quòd legibus dam
netur: quodque decepti olim Principes dum
fruſtra ſperarent, contemptui expoſiti ſint.
Etenim quid iuuat, aut ignem vorare, aut
efflare? Nam aut qui vorant illum, prius col
lecta ſub lingua ſaliua extinguunt: qui
efflant, cotto & ſtupæ inuoluunt. Audaciæ
potius hæc ſunt portenta quàm ingenij. Infi
nita ſunt huius artis inuenta, transferre, oc
culere, vorare, ex oculis, è fronte humorem
copioſum elicere, ab ore clauos, filúmque
educere, vitrum mandere, brachia, manúſve
ſtylo penetrare, nectere cathenas ferreas cir
culis integris manentibus, imò quod maius
eſt ſurſum proiectos tres annulos deſcendere
vidi inuicem implicitos, cùm integri eſſent
& ſeparati antequàm, & dum proiiceren
tur: formas varias in vno, eodémque libel
lo oſtendunt, ſemper prioribus abſcenden
tibus: enſem ab acie nudo ventre, vſque
ad capulum premendo flectunt, alij ab dere
illum, & abſcondere penetrantem videntur.
Puerum ſine capite, caput ſine puero oſten
dunt, viuunt tamen omnia, & nihil detri
menti puer patitur interim. Iam ſi enume
rem, quot, quantáque ſtatuis ligneis paruis,
magatellos vocat vulgus, dies me deficiet.
Nam ludunt, pugnant, venantur, ſaltant,
tuba canunt, coquinariam exercent artem,
atque hæc omnia, vt mirabilia ſunt, ita nul
lius (vt dixi) vilitatis, & cùm reſciueris ra
tionem qua oculos fallunt, ea autem duobus
conſtat inſtrumentis variis ad hoc paratis,
manuumque agilitate, nec ſi te docere velint
precariò digneris diſcere. Solùm quæ in ore
abſcondunt ratione naturali conſtant, nam
latent poſt columellam in quodam amplo
ſpatio, quòd aſperam arteriam, atque gulam,
& os palati interiacet: alij verò etiam vo
rant, & cùm volunt, euomunt, longa conſue
tudine adiuti.
Fingunt alij vulnera adeò ad viuum, vt
chirurgos fallant. In manus dorſo fruſtrum
maſſæ tenuis fidibus interpoſitis compla
nant: diuidunt gladio ad cutim vſque rimas
ſanguine recenti ſpargunt, miraberis. Talia
multa vir Græcus amicus noſter propoſita
mercede docebat. Nuper Phratrius quidam
Mantuanus ſenex, Petro Mariæ Locarno im
poſita ſecuri, quàm nuper acuerat, ſuper cu
tem è regione lienis claua ferrea, quàm dex
tra habebat ponderis librarum duodecim,
cùm ſecurim ſiniſtra continet ſex magnis
ictibus (dictu incredibile ) vna die percuſſit,
ſequenti tribus, nec diuiſit cutim: ſed tamen
ſecuris acies quaſi rimam reliquit. Intus ve
rò in ſubiectis membris, rugarum inſtar, il
lata vulnera deprehendebantur. Dedit &
hic egregius vir vomitorium medicamen
tum, quo penè peremit hominem, nec tamen
venter detumuit, nec lien ſolutus eſt. Conſtat
igitur cedente ventre, & percutientis dexte
ritate, non verbulis illis miſeris, quæ ob
murabat, interim non penetraſſe ſecurim:
forſitan & aciei clam obducta cera. Omnia
credas potius, quàm miraculum, quòd irri
tum ſit: aut præcantationem, vel dæmonas,
vbi non illuſio ſenſuum, ſed res feria agitur,
ſeu quid diuiditur, aut frangitur, aut non fit
cùm fieri debeat, aut transfertur, dæmonas
carneos ipſis veris dæmonibus callidiores
eſſe ſcito. Verùm qui venena deuorant, & ſi
fraude ſæpe id fingant, periculoſiore tamen
exemplo, ac quod multis malè ceſſit, agunt.
Ipſi tamen circulatores, præſtigiis ſi locus
non ſit, copioſo prius ingeſto butyro aduer
ſum ea ſe muniunt. Alij tractant ſerpentes,
ſed vel innoxios, vel exenteratis prius den
tibus, vel fame prius maceratos, vel frigo
re torpentes, vel educatos familiariter. Vn
de aliis temeritatem ſolùm ſine auxilio ad
dunt, hiſque exemplis egregiè ſimplicibus
viris, tum pueris nocent, exponúntque pe
riculis, vnde iure circulatores, ſycophantæ
que ac impoſtores dicuntur, & infames ha
bentur. Et nunc etiam aliquibus in vrbi
bus puniuntur, tanquam malum abſque
nono afferentes. Sunt qui temere perculſos
diuino afflatu ſe fingant, res prorſus mira
ob perſeuerantiam, quàm conſuetudine ſibi
pararunt. Alij ſunt è minorum genere, &
ſaltatores, qui præterquàm quòd ſint inno
xij: etiam delectant plurimùm, nec hi legibus
vllibi prohibentur.
chirurgos fallant. In manus dorſo fruſtrum
maſſæ tenuis fidibus interpoſitis compla
nant: diuidunt gladio ad cutim vſque rimas
ſanguine recenti ſpargunt, miraberis. Talia
multa vir Græcus amicus noſter propoſita
mercede docebat. Nuper Phratrius quidam
Mantuanus ſenex, Petro Mariæ Locarno im
poſita ſecuri, quàm nuper acuerat, ſuper cu
tem è regione lienis claua ferrea, quàm dex
tra habebat ponderis librarum duodecim,
cùm ſecurim ſiniſtra continet ſex magnis
ictibus (dictu incredibile ) vna die percuſſit,
ſequenti tribus, nec diuiſit cutim: ſed tamen
ſecuris acies quaſi rimam reliquit. Intus ve
rò in ſubiectis membris, rugarum inſtar, il
lata vulnera deprehendebantur. Dedit &
hic egregius vir vomitorium medicamen
tum, quo penè peremit hominem, nec tamen
venter detumuit, nec lien ſolutus eſt. Conſtat
igitur cedente ventre, & percutientis dexte
ritate, non verbulis illis miſeris, quæ ob
murabat, interim non penetraſſe ſecurim:
forſitan & aciei clam obducta cera. Omnia
credas potius, quàm miraculum, quòd irri
tum ſit: aut præcantationem, vel dæmonas,
vbi non illuſio ſenſuum, ſed res feria agitur,
ſeu quid diuiditur, aut frangitur, aut non fit
cùm fieri debeat, aut transfertur, dæmonas
carneos ipſis veris dæmonibus callidiores
eſſe ſcito. Verùm qui venena deuorant, & ſi
fraude ſæpe id fingant, periculoſiore tamen
exemplo, ac quod multis malè ceſſit, agunt.
Ipſi tamen circulatores, præſtigiis ſi locus
non ſit, copioſo prius ingeſto butyro aduer
ſum ea ſe muniunt. Alij tractant ſerpentes,
ſed vel innoxios, vel exenteratis prius den
tibus, vel fame prius maceratos, vel frigo
re torpentes, vel educatos familiariter. Vn
de aliis temeritatem ſolùm ſine auxilio ad
dunt, hiſque exemplis egregiè ſimplicibus
viris, tum pueris nocent, exponúntque pe
riculis, vnde iure circulatores, ſycophantæ
que ac impoſtores dicuntur, & infames ha
bentur. Et nunc etiam aliquibus in vrbi
bus puniuntur, tanquam malum abſque
nono afferentes. Sunt qui temere perculſos
diuino afflatu ſe fingant, res prorſus mira
ob perſeuerantiam, quàm conſuetudine ſibi
pararunt. Alij ſunt è minorum genere, &
ſaltatores, qui præterquàm quòd ſint inno
xij: etiam delectant plurimùm, nec hi legibus
vllibi prohibentur.
Audaciores his ſunt, quos funambulos
vocamus. Iam verò in iſtis, artis aliquid
eſt, & naturalis rationis plus: propterea
de illis tractare incipiam, quaſi ab initio
naturalis magiæ originem ducens. Eſt enim
magia, cùm rationibus naturalibus, occul
tis tamen aliquid mirabile perficitur. Er
go funambulorum ratio hæc eſt. Vir au
dax & exercitatus ſuper funem diſtentum
admodum, nudis pedibus inambulat, dex
tra læuáque pondus decem, aut quindecim,
vel etiam 20. librarum plumbeum conti
net, cùm ad dextram inclinatur intentus
operi ( ob hoc audaciſſimum eſſe oportet)
ſiniſtram intendit, ac extendit, remittit ac
contrahit dextram, ita antequàm vi dex
tra præponderet ſiniſtræ, pondera æquat,
& corpus reducit ad æquilibrium, inde
ſenſim & pondera, & brachia priſtino ſta
tui reſtituit. Hoc autem neceſſarium eſt:
nam antequàm caſurus ſit, oportet partem
alteram altera certa proportione pondere
vocamus. Iam verò in iſtis, artis aliquid
eſt, & naturalis rationis plus: propterea
de illis tractare incipiam, quaſi ab initio
naturalis magiæ originem ducens. Eſt enim
magia, cùm rationibus naturalibus, occul
tis tamen aliquid mirabile perficitur. Er
go funambulorum ratio hæc eſt. Vir au
dax & exercitatus ſuper funem diſtentum
admodum, nudis pedibus inambulat, dex
tra læuáque pondus decem, aut quindecim,
vel etiam 20. librarum plumbeum conti
net, cùm ad dextram inclinatur intentus
operi ( ob hoc audaciſſimum eſſe oportet)
ſiniſtram intendit, ac extendit, remittit ac
contrahit dextram, ita antequàm vi dex
tra præponderet ſiniſtræ, pondera æquat,
& corpus reducit ad æquilibrium, inde
ſenſim & pondera, & brachia priſtino ſta
tui reſtituit. Hoc autem neceſſarium eſt:
nam antequàm caſurus ſit, oportet partem
alteram altera certa proportione pondere