Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012679
">
<
pb
pagenum
="
638
"
xlink:href
="
016/01/285.jpg
"/>
qua in annuli motu ſuperius dicebamus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012680
">Ergo quanquam hæc quæ dicta ſunt de
<
lb
/>
funambulis propiora ſint miraculo, mino
<
lb
/>
ra tamen faciunt quæ olim legimus apud
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1732
"/>
<
lb
/>
Suetonium, ſcilicet Claudium Cæſarem in
<
lb
/>
ter ludos elephantes funambulos exhibuiſſe,
<
lb
/>
id mirabilius illis quàm in puero, quòd ca
<
lb
/>
reant ratione, quòd tanto eſſent ponderoſio
<
lb
/>
res, quodque duobus non vni funibus inſi
<
lb
/>
ſterent. </
s
>
<
s
id
="
s.012681
">Sed tantum poteſt conſuetudo, im
<
lb
/>
probáque hominis cupiditas, & docilitas il
<
lb
/>
lius belluæ egregia, quæ maximè hominum
<
lb
/>
ingenio proxima eſt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1733
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012682
">
<
margin.target
id
="
marg1730
"/>
Funambulo
<
lb
/>
rum Turca
<
lb
/>
rum mira.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012683
">
<
margin.target
id
="
marg1731
"/>
Ferrandus
<
lb
/>
Turca.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012684
">
<
margin.target
id
="
marg1732
"/>
Elephantes
<
lb
/>
funambuli.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012685
">
<
margin.target
id
="
marg1733
"/>
Flumina
<
lb
/>
quomodo tu
<
lb
/>
tò quis poſſit
<
lb
/>
tranare.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012686
">Modus de
<
lb
/>
ambulandi
<
lb
/>
ſuper aquas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012687
">Vtilius flumina tranantur, coriaceo in
<
lb
/>
teſtino craſſiore: quod vbi opus fuerit infla
<
lb
/>
tur vehementer, & concluſis capitibus ſub
<
lb
/>
alis circumligatur: ita tutò equites & pe
<
lb
/>
dites in magnis neceſſitatibus fluminibus
<
lb
/>
ſe committunt, quandoque hoc ſolo tra
<
lb
/>
nare auxilio etiam auſi. </
s
>
<
s
id
="
s.012688
">Securius id fiet
<
lb
/>
etiam tympanis coriaceis ſub pedibus po
<
lb
/>
ſitis, baculóque cui tympanum ſit ſuppo
<
lb
/>
ſitum. </
s
>
<
s
id
="
s.012689
">Nam enim ſolùm tranare, ſed deam
<
lb
/>
bulare ſuper aquas, res propè oſtentum vi
<
lb
/>
deri poterit. </
s
>
<
s
id
="
s.012690
">Manifeſtum autem quod etiam
<
lb
/>
in his, quemadmodum & funambulis,
<
lb
/>
opus eſt audacia, exercitatione, roboréque
<
lb
/>
corporis eximio: quibus ſi leuitas accedat,
<
lb
/>
ſpecioſius erit ſpectaculum: quòd edidiſſe
<
lb
/>
quoſdam accepi. </
s
>
<
s
id
="
s.012691
">Multa ſuperius in gene
<
lb
/>
re magiæ retulimus, dum de ſpeculis lo
<
lb
/>
queremur, de carneóque magnete, tum in
<
lb
/>
his præcedentibus libris, tum etiam medi
<
lb
/>
cinæ, & non Arithmeticæ: ſed tamen nunc
<
lb
/>
per capita attingemus ſolùm quæ à no
<
lb
/>
bis intacta fuêre, vt pauciſſimis exemplis
<
lb
/>
quantum humani ingenij ſubtilitas poſſit,
<
lb
/>
oſtendamus. </
s
>
<
s
id
="
s.012692
">Igitur vt ad rem reuertar,
<
lb
/>
ſimile eſt exemplum funambulorum his,
<
lb
/>
qui virgam digito erectam, aut haſtam de
<
lb
/>
ferunt. </
s
>
<
s
id
="
s.012693
">Alij virgulam digiti ſuprema par
<
arrow.to.target
n
="
marg1734
"/>
<
lb
/>
te, inclinatam ob gladios ex aduerſo in
<
lb
/>
imo ipſius infixos. </
s
>
<
s
id
="
s.012694
">Quid quòd cuilibet li
<
lb
/>
cet experiri, lapidem frangimus palmi craſ
<
lb
/>
ſitudine, quem malleo fruſtra quandoque
<
lb
/>
tentare licet, ſolo pugno. </
s
>
<
s
id
="
s.012695
">Ea res ſic ſe
<
lb
/>
habet: lapis extenditur ſuper planum li
<
lb
/>
gneum, melius ſuper lapideum: eleuatur
<
lb
/>
ab altero capite ſic vt ſolum ſuſtineatur,
<
lb
/>
nulla vi adhibita, inde pugno eleuata pars
<
lb
/>
percutitur, quo ictu alliditur ſimul plano,
<
lb
/>
& in multa fruſta frangitur. </
s
>
<
s
id
="
s.012696
">Quòd ſi celerius
<
lb
/>
feriat pugnus, aut ſerius quàm extremam la
<
lb
/>
pidis tabulam tetigerit, irrita euadit percuſ
<
lb
/>
ſio, nec frangitur. </
s
>
<
s
id
="
s.012697
">Ita etiam leui ictu lateres
<
lb
/>
fregimus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012698
">
<
margin.target
id
="
marg1734
"/>
De virga
<
lb
/>
quæ inclina
<
lb
/>
ta defertur
<
lb
/>
ſumma digiti
<
lb
/>
parte.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012699
">Lapis quo
<
lb
/>
modo pugno
<
lb
/>
frangatur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012700
">Dùm enim extremum ſimul cum vi ictus
<
lb
/>
tabulæ illiſum fuerit, pondus iungitur cum
<
lb
/>
impetu, & fit non ſecus ac ſi malleo ictu
<
lb
/>
vehementi percuteretur. </
s
>
<
s
id
="
s.012701
">Sed iam placet hoc
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.285.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/285/1.jpg
"
number
="
151
"/>
<
lb
/>
demonſtrare. </
s
>
<
s
id
="
s.012702
">Sit planum AB, lapis in eo ere
<
lb
/>
ctus CD, impellatúrque adeò violenter hic
<
lb
/>
ſupra AB, vt aër qui eſt in medio, è dire
<
lb
/>
ctóque ſub E, dilabi nequeat. </
s
>
<
s
id
="
s.012703
">Omnis enim
<
lb
/>
motus tempore indiget. </
s
>
<
s
id
="
s.012704
">Cùm igitur non di
<
lb
/>
labitur, neceſſariò lapidem franget: quia
<
lb
/>
duo corpora penetrare ſe non poſſunt, niſi
<
lb
/>
quòd ſolidum eſt ſcindatur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012705
">Manifeſtum igitur ex hoc, quòd quantò
<
lb
/>
lapis latior fuerit, & planum vtriuſque
<
lb
/>
æquale, & quantò magis lapidem eleuabi
<
lb
/>
mus, & celerior erit ictus, eò facilius fran
<
lb
/>
getur. </
s
>
<
s
id
="
s.012706
">Vidimus autem qui ſuper fune poſi
<
lb
/>
tum frangerent. </
s
>
<
s
id
="
s.012707
">Tantum poteſt exercitatio,
<
lb
/>
quæ ad amuſſim deducta ſit.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1735
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012708
">
<
margin.target
id
="
marg1735
"/>
Funis quo
<
lb
/>
modo ſolis
<
lb
/>
manibus
<
lb
/>
frangatur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012709
">Funis quoque nouus & craſſus arte rum
<
lb
/>
pitur: eius extremum clauo infixo, vel vn
<
lb
/>
cino nectitur, inde ter, quatérve aut etiam
<
lb
/>
ſæpius manui circumuoluitur, demum funis
<
lb
/>
reliquum extremum obequitat iuxta ſupre
<
lb
/>
mum palmæ, inter indicem, & pollicem
<
lb
/>
funis partem, quæ ad clauum tendit, & ca
<
lb
/>
put ad imum palmæ, vnde venerat rurſus
<
lb
/>
reflectitur, denuóque ſemel, aut bis cir
<
lb
/>
cumducitur: ita vibrato impetu ſcindatur,
<
lb
/>
ea in parte, qua à fune obequitatur: nam
<
lb
/>
funus ipſe qui ſubeſt, prohibet ne manus
<
lb
/>
patiatur, & vltima circumductione labatur:
<
lb
/>
funis verò funem diſſecare ob impetum, tum
<
lb
/>
maximè cùm mollis fuerit pars quæ manum,
<
lb
/>
& clauum interiacet, & manus robuſta, &
<
lb
/>
impetus rectus ac velox. </
s
>
<
s
id
="
s.012710
">Ita hæc ſæpe vidi
<
lb
/>
mus ab omni miraculo aliena, quæ tamen
<
lb
/>
mira videntur. </
s
>
<
s
id
="
s.012711
">Sunt qui vtriſque manibus
<
lb
/>
eandem vinculi ſeruant rationem, ſoliſque
<
lb
/>
manibus funes frangant, taléſque qui boues
<
lb
/>
facilè ſuſtineant. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012712
">Iam verò & illud ſum expertus homine
<
lb
/>
altero in humeros aſſumpto, duos alios ob
<
lb
/>
nitentes eiuſdem fermè roboris inuitos
<
lb
/>
trahi, cùm ſine pondere vix vnum ſufficiat.
<
arrow.to.target
n
="
marg1736
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012713
">
<
margin.target
id
="
marg1736
"/>
Quomodo
<
lb
/>
homine in
<
lb
/>
humeros aſ
<
lb
/>
ſumpto faci
<
lb
/>
lius trahi
<
lb
/>
mus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012714
">Sympathia
<
lb
/>
& antipathia
<
lb
/>
quid ſint.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012715
">Sic quædam ex ſympathia contingunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012716
">Sympathiam voco conſenſum rerum abſque
<
lb
/>
manifeſta ratione: velut antipathiam diſſi
<
lb
/>
dium. </
s
>
<
s
id
="
s.012717
">Vtranque eſſe in rebus, infinita do
<
lb
/>
cent exempla: vt quòd lacerta homine
<
lb
/>
gaudeat, quanquam non ſine periculo illius
<
lb
/>
præſentia ſit: & humanam ob id ſaliuam
<
lb
/>
auidè fugit. </
s
>
<
s
id
="
s.012718
">Exiſtimant equos gaudere ſo
<
lb
/>
cietate arietum, oculiſque & ſanitati illo
<
lb
/>
rum conferre, & ob id ſtabulis nutrire arie
<
lb
/>
tes ſolent: certè mirum in modum mutuò ſe
<
lb
/>
diligunt. </
s
>
<
s
id
="
s.012719
">Teſtudinem odit mirum in mo
<
lb
/>
dum ſimia, & horret. </
s
>
<
s
id
="
s.012720
">Vagantur hæ per
<
lb
/>
animalia, plantas, lapides: nec harum ex
<
lb
/>
pers homo eſt: obmuteſcit enim, vt creditur,
<
lb
/>
ſi eum prior lupus viderit: vnde Virgilianum
<
lb
/>
illud:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Lupi Mœrim vidêre priores.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1737
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.012721
">
<
margin.target
id
="
marg1737
"/>
Homo lupo
<
lb
/>
viſo obmute
<
lb
/>
ſcit & cur?</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.012722
">Neque hoc ob terrorem, nam nec leone,
<
lb
/>
aut vrſo viſis hoc contingit: nec par erat vt
<
lb
/>
lupo hominem vidente prius, ſed homine
<
lb
/>
lupum, hoc contingere. </
s
>
<
s
id
="
s.012723
">Cæterùm hoc quan
<
lb
/>
doque verum fuiſſe experti ſumus: non om
<
lb
/>
ninò obmuteſcunt, ſed rauci euadunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.012724
">Cùm verò non ſemper contingeret, dixêre
<
lb
/>
hoc in cauſa eſſe cùm non contingit, quòd
<
lb
/>
homo lupum prius viderit. </
s
>
<
s
id
="
s.012725
">Cauſa igitur eſt
<
arrow.to.target
n
="
marg1738
"/>
<
lb
/>
in oculis lupi. </
s
>
<
s
id
="
s.012726
">Habet enim quid homini ad
<
lb
/>
uerſum, quo ſpiritus cohibetur: nec poteſt
<
lb
/>
fieri violenta illa ſpiritus exufflatio, quæ ad
<
lb
/>
vocem neceſſaria eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.012727
">Simili ratione dicunt
<
lb
/>
equi pedes ſi diu veſtigia lupi ſequan
<
lb
/>
tur, obſtupeſcere: nam ſi recentia ſint ve
<
lb
/>
ſtigia, odore vexatur. </
s
>
<
s
id
="
s.012728
">Ob id quandoque nec </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>