Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
281
281
282
282
283
283
284
284
285
285
286
286
287
287
288
288
289
289
290
290
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.012728">
                <pb pagenum="639" xlink:href="016/01/286.jpg"/>
              homo obmuteſcit, nec equus obſtupeſcit,
                <lb/>
              quoniam impreſſio quælibet etiam cœle­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1739"/>
                <lb/>
              ſtis, & tempore, & paruitate, & ſubiecti ra­
                <lb/>
              tione, & contrarietate eius quod affici de­
                <lb/>
              bet, debilitatur & inanis redditur. </s>
              <s id="s.012729">Eadem ra­
                <lb/>
              tione dicunt, caudam lupi in præſepio boum,
                <lb/>
              vel equorum ſuſpenſam, illos prohibere ne
                <lb/>
              comedant. </s>
              <s id="s.012730">Si verùm hoc non ſit, eſſe tamen
                <lb/>
              poteſt, quandoquidem metu ob odorem per­
                <lb/>
              culſi eſurientes obliuiſcentur cibi, velut
                <lb/>
              etiam in magnis timoribus hominibus con­
                <lb/>
              tingere ſolet. </s>
              <s id="s.012731">Verùm huiuſcemodi antipa­
                <lb/>
              thiæ, atque ſympathiæ cauſa eſt conſenſus,
                <lb/>
              aut diſſenſio dum viuerent. </s>
              <s id="s.012732">Velut cùm agni
                <lb/>
              fides, lupi fidibus obſtrepunt, quanquam hoc
                <lb/>
              idem contingat neruis fermè omnibus di­
                <lb/>
              uerſarum animalium, vt canis & agni. </s>
              <s id="s.012733">Mani­
                <lb/>
              feſtius hoc contingit etiam in tympanis:
                <lb/>
              nam ouina coram lupinis penè obmuteſcunt,
                <lb/>
              ſtridéntque. </s>
              <s id="s.012734">Haud mirum videri debet, ouis
                <lb/>
              pellem à lupo dilaniatæ pruritum mouere:
                <lb/>
              nam ob vehementem metum, tum etiam ob
                <lb/>
              contrariam naturam, malè afficitur. </s>
              <s id="s.012735">Et ſi
                <lb/>
              mors enim vltimum ſit ſupplicium, magis
                <lb/>
              tamen afficitur corporis in vno quàm alio
                <lb/>
              genere. </s>
              <s id="s.012736">Metuit homo magis in mari flu­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1740"/>
                <lb/>
              ctuans, quàm coram hoſtibus. </s>
              <s id="s.012737">Lupi etiam
                <lb/>
              caput, ſeu odore, ſeu ſpecie creditur ſuſpen­
                <lb/>
              ſum in columbario arcere viuarias, & mu­
                <lb/>
              ſtelas. </s>
              <s id="s.012738">Quid mirum? </s>
              <s id="s.012739">nam & nos niſi ratione
                <lb/>
              præmiſſa ad leonis caput non accederemus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012740">Quis illa animalia tuta reddat, ne poſt promi­
                <lb/>
              nens caput reliquum lateat corporis? </s>
              <s id="s.012741">Illud
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1741"/>
                <lb/>
              penè mirum, ſi verum ſit, caudam lupi ſe­
                <lb/>
              pultam arcere muſcas. </s>
              <s id="s.012742">Illud certum eſt, lupi
                <lb/>
              ſtercus, inteſtina, corium comeſta, vel etiam
                <lb/>
              ſolùm geſtata, colicam tollere: confirmant
                <lb/>
              enim hæc inteſtinum illud. </s>
              <s id="s.012743">At membra va­
                <lb/>
              lida, ni vlcere langueant, morbum à ſe pro­
                <lb/>
              pellunt: at confirmant inteſtina, lupi partes
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1742"/>
                <lb/>
              hæ, ſiccando, & propria etiam natura, &
                <lb/>
              quia validiſſima ſunt: nam lupus etiam ter­
                <lb/>
              ram concoquit, nec vnquam ingluuie labo­
                <lb/>
              rat, tametſi poſt longam famem impleatur,
                <lb/>
              & carnes ſemper fermè putridas voret: in­
                <lb/>
              teſtinum vnicum habere dicitur, quòd vn­
                <lb/>
              dequaque forma, & magnitudine omnes
                <lb/>
              partes illius inter ſe ſint ſimiles, non quod
                <lb/>
              quemadmodum & in cæteris animalibus
                <lb/>
              non ſit circumuolutum, cùm ſit pedum no­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1743"/>
                <lb/>
              uem. </s>
              <s id="s.012744">At verò lupi virga in furno ſiccata, ſi
                <lb/>
              maſticetur, venerem illicò appetere, &
                <lb/>
              coëundi vim excitare poſſit, mihi adhuc eſt
                <lb/>
              inexpertum. </s>
              <s id="s.012745">Ratione quidem hoc non caret,
                <lb/>
              ſemper tamen id facere poſſe perabſurdum
                <lb/>
              eſt: oſtenſum eſt enim, maximam ac prom­
                <lb/>
              ptiſſimam Veneris cauſam eſſe
                <foreign lang="grc">φαντασίαν</foreign>
              rei
                <lb/>
              quam amamus, vt potiatur. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012746">
                <margin.target id="marg1738"/>
              Equorum
                <lb/>
              pedes lupi
                <lb/>
              veſtigia in­
                <lb/>
              ſectantium
                <lb/>
              obſtupeſcunt.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012747">
                <margin.target id="marg1739"/>
              Cauda lupi
                <lb/>
              in præſepiis
                <lb/>
              ſuſpenſa, pro­
                <lb/>
              hibet iumen­
                <lb/>
              ta, ne come­
                <lb/>
              dant.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012748">Nerui &
                <lb/>
              tympana
                <lb/>
              agni obſtre­
                <lb/>
              punt, & pa­
                <lb/>
              rum
                <expan abbr="reſonãt">reſonant</expan>
                <lb/>
              lupinis pul­
                <lb/>
              ſatis.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012749">Ouina pellis
                <lb/>
              à lupo lace­
                <lb/>
              rata mouet
                <lb/>
              pruritum.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012750">
                <margin.target id="marg1740"/>
              Lupi caput
                <lb/>
              in columba­
                <lb/>
              rio ſuſpenſum
                <lb/>
              arcet nox a
                <lb/>
                <expan abbr="colũbis">columbis</expan>
              ani­
                <lb/>
              malia.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012751">
                <margin.target id="marg1741"/>
              Lupi cauda
                <lb/>
              an arceat
                <lb/>
              muſcas ſe­
                <lb/>
              pulta,
                <expan abbr="dubiũ">dubium</expan>
                <lb/>
              eſt.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012752">
                <margin.target id="marg1742"/>
              Lupi inteſti­
                <lb/>
              na, ſtercus, &
                <lb/>
              corium, cur
                <lb/>
              colli dolori­
                <lb/>
              bus
                <expan abbr="vehemẽ-ter">vehemen­
                  <lb/>
                ter</expan>
              præſint.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012753">
                <margin.target id="marg1743"/>
              Lupi virga
                <lb/>
              ſiccata, &
                <lb/>
              maſticata,
                <lb/>
              an illicò ve­
                <lb/>
              nerem exci­
                <lb/>
              tet, dubium
                <lb/>
              eſt.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012754">Magis mirabile eſt, quod referunt, den­
                <lb/>
              tem taxi, vel ſiniſtrum pedem brachio dex­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1744"/>
                <lb/>
              tro hominis alligatum memoriam roborare.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012755">Veriſimilibus forſan quod tradit Symeon
                <lb/>
              Sethi, ſcilicet fel perdicis arteriis temporum
                <lb/>
              illitum, vt penetret ſemel in menſe: ad me­
                <lb/>
              moriam confirmandam plurimùm prodeſſe.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1745"/>
                <lb/>
              Sed & meliſſa confirmat eam, & ingenium
                <lb/>
              acuit, ac hominum comeſta facit induſtrium:
                <lb/>
              quòd etiam naſturtium efficere poteſt. </s>
              <s id="s.012756">Et
                <lb/>
              gallinæ cerebrum ingenium & memoriam
                <lb/>
              iuuat, adeò vt aliquos qui delirare cœperant,
                <lb/>
              reſipiſcere fecerit. </s>
              <s id="s.012757">Sed meliſſa præter hæc
                <lb/>
              animi tranquillitatem præſtat, & hilarem
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1746"/>
                <lb/>
              non parum curas pellendo reddit. </s>
              <s id="s.012758">Sic à cœ­
                <lb/>
              na comeſta ſomnos iucundos facit, vt cau­
                <lb/>
              les triſtes, & phaſeli turbulentos, & allia, ac
                <lb/>
              cepæ terribiles. </s>
              <s id="s.012759">Inde ab his natam opinio­
                <lb/>
              nem lamiarum, quæ apio, caſtaneis, fabis, ce­
                <lb/>
              pis, caulibus, phaſelíſque victitantes, viden­
                <lb/>
              tur per ſomnum ferri in diuerſas regiones,
                <lb/>
              atque ibi diuerſis modis affici, provt vniuſ­
                <lb/>
              cuiuſque fuerit temperies. </s>
              <s id="s.012760">Iuuantur ergo ad
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1747"/>
                <lb/>
              hæc vnguento, quo ſe totas perungunt. </s>
              <s id="s.012761">Con­
                <lb/>
              ſtat vt creditur, puerorum pinguedine à ſe­
                <lb/>
              pulchris eruta, ſuccíſque apij, aconitíque tum
                <lb/>
              pentaphylli, ſiliginéque. </s>
              <s id="s.012762">Incredibile dictu
                <lb/>
              quanta ſibi videre perſuadeant: modò læta,
                <lb/>
              theatra, viridaria, piſcationes, veſtes, orna­
                <lb/>
              tus, ſaltationes, formoſos iuuenes, concubi­
                <lb/>
              túſque eius generis quales maximè optant
                <lb/>
              reges quoque & magiſtratus cum ſatelliti­
                <lb/>
              bus, gloriámque omnem ac pompam huma­
                <lb/>
              ni generis, multáque alia præclara, velut &
                <lb/>
              in ſomniis, & picturis quæ maiora ſunt,
                <lb/>
              quàm quæ natura præſtare poſſit. </s>
              <s id="s.012763">Velut &
                <lb/>
              contraria ratione triſtitia, coruos, carceres,
                <lb/>
              ſolitudinem, tormenta. </s>
              <s id="s.012764">Neque id mirum,
                <lb/>
              quanquam veneficum, ad naturales enim
                <lb/>
              cauſas traduci debet. </s>
              <s id="s.012765">Quandoquidem exper­
                <lb/>
              tus ſim ſæpe vulgatum vnguentum quod Po­
                <lb/>
              puleon à frondibus populi dicitur, arteriis
                <lb/>
              pedum ac manuum, quidam etiam dicunt ie­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1748"/>
                <lb/>
              cori tum temporum, in pleriſque ſomnum
                <lb/>
              conciliare, atque in horum maxima parte
                <lb/>
              læta oſtendere in ſomnia, quod ſuccus fron­
                <lb/>
              dium nouarum populi animam exhilaret, &
                <lb/>
              imagines claritate ſua, & colore infectas
                <lb/>
              oſtendat. </s>
              <s id="s.012766">Nullus enim color viridi lætior. </s>
              <s id="s.012767">Si­
                <lb/>
              militer & in cibis: olera enim pleraque, aut
                <lb/>
              ob tenuitatem, velut meliſſa, aut quia acria,
                <lb/>
              vt allia, aut quia turbulenta, vt caules, mo­
                <lb/>
              uent inſomnia. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012768">
                <margin.target id="marg1744"/>
              Ad
                <expan abbr="memoriã">memoriam</expan>
                <lb/>
                <expan abbr="confirmandã">confirmandam</expan>
              .</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012769">
                <margin.target id="marg1745"/>
              Ingenio
                <lb/>
              acuendo.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012770">
                <margin.target id="marg1746"/>
              Ad hilarit
                <lb/>
              tem.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012771">Somnia quæ
                <lb/>
              læta, triſtia,
                <lb/>
              ac turbulen­
                <lb/>
              ta faciant.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012772">
                <margin.target id="marg1747"/>
              Lamiarum
                <lb/>
              vnguentum.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012773">
                <margin.target id="marg1748"/>
              Somnum pro­
                <lb/>
              vocantia.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012774">Quæcunque igitur non concoquuntur, vt
                <lb/>
              radices omnes, triſtia mouent ſomnia: iucun­
                <lb/>
              da verò quæ ob tenuitatem concoquuntur, vt
                <lb/>
              meliſſa, bugloſſum. </s>
              <s id="s.012775">Sunt enim quædam ſom­
                <lb/>
              ni, quædam inſomniorum, quædam qualita­
                <lb/>
              tum inſomniorum, alia veritatis eorum
                <lb/>
              cauſæ, aut impedimenta. </s>
              <s id="s.012776">Cauſæ ſomni ſunt,
                <lb/>
              quæ grauant caput, & opplent: talia autem
                <lb/>
              frigida, & humida, aut immodice
                <expan abbr="vnã">vnam</expan>
              ex his
                <lb/>
              qualitatem ſortiuntur. </s>
              <s id="s.012777">Sed quæ profundos
                <lb/>
              excitare non poſſunt ſomnos, inſomnia mo­
                <lb/>
              uent. </s>
              <s id="s.012778">Inſomnia enim in leuibus magis fiunt
                <lb/>
              ſomniis. </s>
              <s id="s.012779">Solanum & mâlum ſpinoſum, &
                <lb/>
              quæcunque multum virent, iucunda oſten­
                <lb/>
              dunt, ſola braſſica excepta. </s>
              <s id="s.012780">At fabæ cùm ſic­
                <lb/>
              cæ fuerint terribilia. </s>
              <s id="s.012781">Quæ autem illinuntur,
                <lb/>
              quoniam magis afficiunt ſpiritus, magis mo­
                <lb/>
              uent imagines in ſomnis. </s>
              <s id="s.012782">Ignes facium vide­
                <lb/>
              re quæ exuſtum aliquid ſecum habent, vt
                <lb/>
              fuligo. </s>
              <s id="s.012783">Theatra & viridaria apij ſuccus, &
                <lb/>
              mollium herbarum ac ſplendentium. </s>
              <s id="s.012784">Quæ­
                <lb/>
              cunque verò immodicè ſunt ſicca, videre fa­
                <lb/>
              ciunt multa inſomnia, ſed minimè conſtan­
                <lb/>
              tia. </s>
              <s id="s.012785">Referunt tamen dentes equi maſculi, ſeu
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1749"/>
                <lb/>
              collo appendantur, ſeu brachio ſiniſtro, eos
                <lb/>
              quia mala ſomnia videre ſunt ſoliti curare.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012786">Et qui ob talia per ſomnum ſurgunt, ſublata </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>