Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
281
281
282
282
283
283
284
284
285
285
286
286
287
287
288
288
289
289
290
290
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.012855">
                <pb pagenum="641" xlink:href="016/01/288.jpg"/>
              tamen ad alimentum, non ad verba, accur­
                <lb/>
              rant. </s>
              <s id="s.012856">Mirum erat videre orbem illum cimi­
                <lb/>
              cibus contectum, vt vix lignum videri poſ­
                <lb/>
              ſet. </s>
              <s id="s.012857">Talia proculdubio & ſunt, & eſſe neceſſe
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1761"/>
                <lb/>
              eſt, ſed vt ſciantur oportet. </s>
              <s id="s.012858">Cor veſpertilionis
                <lb/>
              prohibere exitum formicarum affirmant,
                <lb/>
              ſed ſulphur illas prohibet credo odoris ma­
                <lb/>
              gnitudine & prauitate. </s>
              <s id="s.012859">Nihil, vt expertus
                <lb/>
              ſum, in arboribus aqua tutius: circundantur
                <lb/>
              cera, illa aqua impletur. </s>
              <s id="s.012860">Ariſtoteles tradit
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1762"/>
                <lb/>
              illas arceri origano cum ſulphure miſto:
                <lb/>
              nam hoc rationi congruit, quoniam vtrun­
                <lb/>
              que vehementer & grauiter olet, & ipſe te­
                <lb/>
              ſtis dignus eſt cui fides habeatur. </s>
              <s id="s.012861">Neque
                <lb/>
              mirum videri debet, quòd corium calcanei
                <lb/>
              dextri vulturis ſuper pedem dextrum, & ſini­
                <lb/>
              ſtri ſuper ſiniſtrum podagrici, leuare poſſit
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1763"/>
                <lb/>
              dolores. </s>
              <s id="s.012862">Sicut & vmbilicus infantis, qui præ­
                <lb/>
              ciſus eſt dum naſcitur, in argenteo annulo
                <lb/>
              geſtatus, vt carnem tangeret, multis me vi­
                <lb/>
              dente profuit coli doloribus paratis, vt hoc
                <lb/>
              præſidio integra valetudine per multos an­
                <lb/>
              nos fruerentur: forſan illis profuit fides,
                <lb/>
              nam omnibus contingere hoc minimè cre­
                <lb/>
              dendum eſt, vt ſuperius oſtendi. </s>
              <s id="s.012863">Dubia ſem­
                <lb/>
              per fuit eorum quæ ſuſpenduntur, atque ſuſ­
                <lb/>
              pecta vtilitas: iactura non adeò. </s>
              <s id="s.012864">Ad poda­
                <lb/>
              gras, maſculæ pæoniæ radicem prægrandem
                <lb/>
              plenilunij die collectam, collóque ſuſpen­
                <lb/>
              ſam, vtiliſſimam expertus eſt amicus no­
                <lb/>
              ſter: non tamen auſim dicere omnibus pro­
                <lb/>
              futuram. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012865">
                <margin.target id="marg1759"/>
              Ericij, ſen
                <lb/>
              Erinacei vi­
                <lb/>
              res.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012866">
                <margin.target id="marg1760"/>
              Cimices ad
                <lb/>
              genus pin­
                <lb/>
              guedinis ve­
                <lb/>
              nientes con­
                <lb/>
              gregantur.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012867">
                <margin.target id="marg1761"/>
              Formicis ar­
                <lb/>
              cendis.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012868">
                <margin.target id="marg1762"/>
              Lib. 4.de hi­
                <lb/>
              ſtor, ani.c.8.
                <lb/>
              in fine.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012869">
                <margin.target id="marg1763"/>
              Podagra do­
                <lb/>
              loribus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012870">Ad præſer­
                <lb/>
              uandum à
                <lb/>
              cholica.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012871">At ex corporibus noſtris multa ſumi poſ­
                <lb/>
              ſunt ob ſympathiam fida.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1764"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.012872">
                <margin.target id="marg1764"/>
              Mumia quid
                <lb/>
              ſit.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012873">Mumia olim concretus erat ſanguis cor­
                <lb/>
              porum Ægyptiorum, myrrha, aloe, atque
                <lb/>
              aliis odoribus conditorum, qualia ſunt caſ­
                <lb/>
              ſia, amomum. </s>
              <s id="s.012874">Hoc medicamenti genus vn­
                <lb/>
              decunque ſanguis flueret, & ad confracta,
                <lb/>
              colliſáque viſcera, vtiliſſimum erat. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.012875">Adeò reclamarunt, quibus mores cum li­
                <lb/>
              teris Gręcorum placent, vt malint ægros pe­
                <lb/>
              rire, quàm auxiliis, quæ illi non cognoue­
                <lb/>
              rint vti, vt vſus eius exoleuerit. </s>
              <s id="s.012876">Auxítque
                <lb/>
              contemptum, quòd nunc fruſta deferantur
                <lb/>
              cadauerum, quæ in mari rubro, ob ventorum
                <lb/>
              calorem ac ſiccitatem, tum regionis æſtum
                <lb/>
              in nauibus mortuorum ac ſiccatorum, ad nos
                <lb/>
              tum eorum qui in arena ſuffocati ſunt, pro
                <lb/>
              mumia deteruntur. </s>
              <s id="s.012877">Quanquam nec hoc ge­
                <lb/>
              nus mumiæ inutile ſit medicamentum ad
                <lb/>
              ſiſtendum ſanguinem, modò loco applice­
                <lb/>
              tur, tametſi fœdum, & triſte. </s>
              <s id="s.012878">Horret enim
                <lb/>
              omne ſimile maximè ſimile cùm corruptum
                <lb/>
              eſt: vt canes canum corpora plus quam ho­
                <lb/>
              minum, vel luporum, boum autem & ouium
                <lb/>
              edunt. </s>
              <s id="s.012879">Hinc natum conciliandi odium, aut
                <lb/>
              amoris veneficium. </s>
              <s id="s.012880">Verùm vt mirabilium
                <lb/>
              effectuum genera per capita diſtinguam,
                <lb/>
              ſeptem modis mirabilia contingunt: aut na­
                <lb/>
              tura, aut coporis viribus, aut ingenij, aut
                <lb/>
              proprietate, aut viribus certis, ſed eximiis,
                <lb/>
              aut quia occulta ſit cauſa, induſtria, vel ſim­
                <lb/>
              pliciter. </s>
              <s id="s.012881">Proprietatum quidem & corporis
                <lb/>
              virium, & occultatæ per induſtriam cauſæ,
                <lb/>
              exempla plurima poſui cùm de Damauto,
                <lb/>
              vel (vt aliis placet) Dalmago, & Turcis fu­
                <lb/>
              nambulis, ac dum lupi hiſtoriam texerem.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012882">Quæ verò manifeſtis viribus agunt, ſed egre­
                <lb/>
              giis, exemplo radicis pæoniæ patefeci. </s>
              <s id="s.012883">Eo­
                <lb/>
              rum quæ ſimpliciter cauſam ignotam ha­
                <lb/>
              bent, multa poſt hæc exempla ſubiiciam:
                <lb/>
              nam ad præcantationes genus hoc pertinet:
                <lb/>
              velut veneficia, partim quidem ad quartum,
                <lb/>
              partim ad quintum, partim etiam ad ſepti­
                <lb/>
              mum genus pertinent. </s>
              <s id="s.012884">Reliquum eſt vt mi­
                <lb/>
              rabilium, quæ natura contingunt, quæque
                <lb/>
              ingenij viribus maximis fiunt, mentionem
                <lb/>
              ſubiiciam. </s>
              <s id="s.012885">Naturæ quidem multa hucuſque
                <lb/>
              narrauimus exempla, ſed quæ ad monſtra
                <lb/>
              pertinent, non iam defectu artificis, ſed ip­
                <lb/>
              ſius induſtria, vnum fuit quòd Conrado Geſ­
                <arrow.to.target n="marg1765"/>
                <lb/>
              nero autore inuentum eſt corpore toto hu­
                <lb/>
              mano ac facie, niſi quòd pedibus eſſet & vn­
                <lb/>
              guibus aquilinis, ac mutum, anno ſalutis
                <lb/>
              milleſimo, quingenteſimo, trigeſimoprimo
                <lb/>
              in ſaltu Hamesberbio Miſniæ ſubflauum,
                <lb/>
              barbatum, & quaſi pilis criſtam referebat.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012886">Dorſi ſumma parte & ſylueſtri crurum, quæ
                <lb/>
              illi humana erant, & brachiorum ſolùm pi­
                <lb/>
              loſum, pronum, & caudatum. </s>
              <s id="s.012887">Quid aliud di­
                <lb/>
              cere poſſes, quàm expoſitum infantem, nullo
                <lb/>
              doctore factum quadrupedem? </s>
              <s id="s.012888">Inde nec lo­
                <lb/>
              qui didiciſſe, creuiſſéque vngues, ferarum in
                <lb/>
              modum, cæteráque quæ locorum cogit aſpe­
                <lb/>
              ritas. </s>
              <s id="s.012889">Nutritum feræ indulgentia, qualiſcun­
                <lb/>
              que fuerit, inde agreſtibus fructibus, abdi­
                <lb/>
              tum ſpeluncis, fati vi ac robore natiuo po­
                <lb/>
              tius vixiſſe, quàm ratione vlla. </s>
              <s id="s.012890">Sic etiam Al­
                <lb/>
              berti Magni tempore captos duos, maſcu­
                <lb/>
              lum fœminámque in Germaniæ lucis homi­
                <lb/>
              nes, vt ita dicam, quadrupedes. </s>
              <s id="s.012891">Rara ſunt
                <lb/>
              hæc, raras ob cauſas. </s>
              <s id="s.012892">Et quæ his miranda vi­
                <lb/>
              dentur hac ratione aliis non ſunt. </s>
              <s id="s.012893">Ne quis
                <lb/>
              culpæ tribuat, quod nos non ignoramus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.012894">Ingenij verò mirabilis tria exempla ſubii­
                <lb/>
              cere ſufficiet. </s>
              <s id="s.012895">Vnum, in quo quod quæſitum
                <lb/>
              eſt aſſequimur. </s>
              <s id="s.012896">Secundum, in quo licet ſem­
                <lb/>
              per proficere, non tamen vnquam ad exa­
                <lb/>
              ctam notitiam peruenire. </s>
              <s id="s.012897">Tertium, quòd ſu­
                <lb/>
              pra humanas vires eſt, neceſſéque fuit non
                <lb/>
              obſcurè labi. </s>
              <s id="s.012898">Primùm igitur eſt cùm velut in
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1766"/>
                <lb/>
              artificioſis currum, aut nauim facere volu­
                <lb/>
              mus, quæ quot millia paſſuum exegerit non
                <lb/>
              doceat. </s>
              <s id="s.012899">Rota cuius ambitus ſit pedum duo­
                <lb/>
              decim cum dimidio: atque tympanum circa
                <lb/>
              axem cum denticulo, qui vbi tota verſa fue­
                <lb/>
              rit rotæ occurrens, quatuor centum dentium
                <lb/>
              vnum ex illis transferat. </s>
              <s id="s.012900">Ita perfectis qua­
                <lb/>
              tuor centum reuolutionibus rotæ primæ,
                <lb/>
              quinque millia pedum exacti eruut paſſus
                <lb/>
              mille. </s>
              <s id="s.012901">Vbi verò rota hæc conuerſa fuerit al­
                <lb/>
              tero denticulo detegat modiolum, ex quo la­
                <lb/>
              pis in ſubiectum vas æneum excidat, vt ſo­
                <lb/>
              no & numero lapillorum millia, paſſuum
                <lb/>
              multitudinem oſtendat. </s>
              <s id="s.012902">Aut verſo indice
                <lb/>
              indicabit in alia rota paſſuum millia. </s>
              <s id="s.012903">Ita in
                <lb/>
              artificioſis (vt Vitruuius docet) facilè eſt ad
                <lb/>
              exactam rerum cognitionem peruenire. </s>
              <s id="s.012904">Sed
                <lb/>
              in contemplationibus exemplum erit. </s>
              <s id="s.012905">Vt in
                <lb/>
              cœleſtibus, quæ circulis hîc demonſtrantur,
                <lb/>
              & in proportionibus ſphæralium circulo­
                <lb/>
              rum per ſinus exactiſſimè demonſtratis. </s>
              <s id="s.012906">Pro­
                <lb/>
              priè autem, vt cùm per meteoroſcopium co­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1767"/>
                <lb/>
              gnita loci diſtantia, ſcimus illius longitudi­
                <lb/>
              nem ac latitudinem: vel cognita diſtan­
                <lb/>
              tia, & latitudine, longitudinem cognoſ­
                <lb/>
              cimus. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>