Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
291
291
292
292
293
293
294
294
295
295
296
296
297
297
298
298
299
299
300
300
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.013135">
                <pb pagenum="647" xlink:href="016/01/294.jpg"/>
              tum ſonum edere apta moueat: æqualis ve­
                <lb/>
              rò tenſio cùm inæquali ſono non mouet. </s>
              <s id="s.013136">Vi­
                <lb/>
              detur hoc mihi ſanè contingere, quòd mo­
                <lb/>
              tus aër in neruis ſonum ſemper excitat,
                <lb/>
              quamuis non audiatur. </s>
              <s id="s.013137">Cùm tamen æqua­
                <lb/>
              lis eſt motus, aër in vnum conſentit mo­
                <lb/>
              tum: quia eadem ratione mouetur, & nul­
                <lb/>
              lo modo reſiſtit illi: vnde integer ea vi ad
                <lb/>
              neruum quieſcentem defertur, qua moue­
                <lb/>
              tur, mouétque propemodum tanta vi, quan­
                <lb/>
              ta mouetur.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1792"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013138">
                <margin.target id="marg1791"/>
              Cur nerui
                <lb/>
              lyræ æquali­
                <lb/>
              ter dum ten­
                <lb/>
              duntur, & ſi
                <lb/>
              non tangan­
                <lb/>
              tur, alter
                <lb/>
              ſubſilit, re­
                <lb/>
              liquo eden­
                <lb/>
              te ſonum.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013139">
                <margin.target id="marg1792"/>
              Lapis qui
                <lb/>
              ſaliua ac­
                <lb/>
              cenditur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.013140">Quæ verò minùs vera ſunt, quàm vi­
                <lb/>
              deantur, ſunt: veluti lapis, qui ſpontè ſali­
                <lb/>
              ua accenditur
                <emph type="italics"/>
              :
                <emph.end type="italics"/>
              conſtat ex libris 3. calcis vi­
                <lb/>
              uæ, picis Græcæ vnciis tribus, & Herculei
                <lb/>
              lapidis vncia: coquuntur trita in olla fictili
                <lb/>
              lateribus concluſa, inde ſepelietur in oleo
                <lb/>
              laurino per dies 15. inde ſeruatur in ſicco.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013141">Hoc minus habet veritatis, quia non ſem­
                <lb/>
              per accenditur: at liræ nerui ad æqualita­
                <lb/>
              tem ducti, ſemper paleam mouent, & ta­
                <lb/>
              men hoc de lapide euidentem ſui effectus
                <lb/>
              cauſam magis habet.
                <arrow.to.target n="marg1793"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013142">
                <margin.target id="marg1793"/>
                <expan abbr="Cãdela">Candela</expan>
              quæ
                <lb/>
              eſt inextin­
                <lb/>
              guibilis.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013143">Candela è
                <lb/>
              glacie
                <expan abbr="ardẽs">ardens</expan>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.013144">Multa ſunt mirabilia, quæ tamen cùm
                <lb/>
              noueris cauſam, ceſſat omnis admiratio: ve­
                <lb/>
              luti ſulphur cum cera æqualiter diſſolutum,
                <lb/>
              eam reddit inextinguibilem: oportet autem
                <lb/>
              ſulphur valde purum eſſe. </s>
              <s id="s.013145">Similiter ſi can­
                <lb/>
              dela ſulphuris puluere, tum carbonis oblita
                <lb/>
              in aqua mergatur hyemis `tempore, ex ſu­
                <lb/>
              periore parte contecta papyro, ſuſpenda­
                <lb/>
              turque vbi gutta cadit, circundabitur gla­
                <lb/>
              cie craſſiore, ardebitque tum accenſa, ma­
                <lb/>
              gnóque miraculo glacies aſtantibus ardere
                <lb/>
              videbitur. </s>
              <s id="s.013146">Ita lyræ nerui ſuper carnes calidas
                <arrow.to.target n="marg1794"/>
                <lb/>
              proiecti, cùm diſtorqueantur, vermiculo­
                <lb/>
              rum imaginem referunt. </s>
              <s id="s.013147">Refert Symeon
                <lb/>
              Sethi, ellychnium lampadis in ſepiæ atra­
                <lb/>
              mentum admiſtum ærugine poſitum, ſi abſ­
                <lb/>
              que lumine alio accendatur, quæcunque ad­
                <lb/>
              ſunt, partim nigra, partim viridia oſten­
                <lb/>
              dere. </s>
              <s id="s.013148">Superius dum de luce, & lumine age­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1795"/>
                <lb/>
              rem, talia docui. </s>
              <s id="s.013149">Sed capparorum aqua
                <lb/>
              deſtillata, virides verè pilos, & capillos
                <lb/>
              efficit. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013150">
                <margin.target id="marg1794"/>
              Caro vt ver
                <lb/>
              miculis ſca­
                <lb/>
              tere videa­
                <lb/>
              tur.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013151">
                <margin.target id="marg1795"/>
              Vt cuncta
                <lb/>
              nigra, par­
                <lb/>
              tim, partim
                <lb/>
              viridia vi­
                <lb/>
              deantur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013152">Pili, & ca­
                <lb/>
              pilii vt vi­
                <lb/>
              rides vi­
                <lb/>
              deantur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013153">Fructus vt
                <lb/>
                <expan abbr="formã">formam</expan>
              , quam
                <lb/>
              volueris, aſ­
                <lb/>
              ſequantur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.013154">Inter vera, naturaliaque experimenta,
                <lb/>
              illud referre abſurdum non eſt, quòd fru­
                <lb/>
              ctus omnes in
                <expan abbr="quãuis">quanuis</expan>
              formam
                <expan abbr="transferũtur">transferuntur</expan>
              ,
                <lb/>
              maximè maiores, nucleóque
                <expan abbr="carẽtes">carentes</expan>
              , vt mala
                <lb/>
              pira, cotonea, punica, cucumeres, cucurbitæ,
                <lb/>
              melongenæ. </s>
              <s id="s.013155">Ars hæc eſt:
                <expan abbr="formã">formam</expan>
                <expan abbr="quã">quam</expan>
              deſideras
                <lb/>
              finge in ligno magnitudine fructus perfecti:
                <lb/>
              huic
                <expan abbr="circũpone">circumpone</expan>
              gypſum aqua
                <expan abbr="diſſolutũ">diſſolutum</expan>
              , craſ­
                <lb/>
              ſitudine digiti minimi, bifariàm diuiſum.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013156">Siccam hanc figuram, celeriter enim ſicca­
                <lb/>
              tur, auferes à ligno: id facile fiet, ſi priùs
                <lb/>
              ligno oleum illiueris. </s>
              <s id="s.013157">Detractam hanc for­
                <lb/>
              mam cauam è gypſo, bifariàmque diuiſam
                <lb/>
              fructu creſcenti, qui iuſtæ magnitudinis
                <lb/>
              medium exceſſerit, arctiſſimè circumliga­
                <lb/>
              to, dimittoque donec fructus ad iuſtam per­
                <lb/>
              uenerit magnitudinem. </s>
              <s id="s.013158">Habebis fructum
                <lb/>
              forma ea, qua lignum dedolatum erat, li­
                <lb/>
              ceat & inſcribere quæcunque volueris: vt
                <lb/>
              verè dicere poſſis.
                <lb/>
                <emph type="quote"/>
                <emph type="italics"/>
              Creſcite, & in titulos ſurgite ritè meos.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="quote"/>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1796"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013159">
                <margin.target id="marg1796"/>
              Radices vt
                <lb/>
              formam,
                <expan abbr="quã">quam</expan>
                <lb/>
              velis.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.013160">Idem experimentum, ſed longè diuerſa
                <lb/>
              ratione, in radicibus, at non omnibus, ſuc­
                <lb/>
              cedit. </s>
              <s id="s.013161">Prægrandes atque viuaces accipere
                <lb/>
              oportet, quales bryoniæ, & quæ lignoſæ
                <lb/>
              ſunt, vt diutius durent: licebit & in vtroque
                <lb/>
              raparum genere, & raphano talia experiri.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013162">Has igitur gladio formatas, ſepelies rurſus
                <lb/>
              in terra donec obduxerint cicatricem Sic ex
                <lb/>
              bryonia tranſit in mandragoram, fictis modò
                <lb/>
              maris, modò fœminæ genitalibus. </s>
              <s id="s.013163">Adduntur
                <lb/>
              etiam capilli ſatis hordei granis
                <emph type="italics"/>
              (
                <emph.end type="italics"/>
              vt dicunt)
                <lb/>
              iuxta radicis caput, ſic vt plantæ inſerantur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.013164">Formantur & humana corpora quaſi na­
                <arrow.to.target n="marg1797"/>
                <lb/>
              tiuis figuris ab initio primum compreſſo in­
                <lb/>
              fante. </s>
              <s id="s.013165">Sed ſi placeat quandocunque nouas
                <lb/>
              inſcribere figuras, facillime efficies in æſtua­
                <lb/>
              rio diuiſa ſumma cute nouacula, prius depi­
                <lb/>
              cta atramento in cute figura: inde rimas mi­
                <lb/>
              nio vel cæruleo, aut terreo colore, quem de­
                <lb/>
              pingere cupis, implebis, & ſtatim ob calo­
                <lb/>
              rem contracto colore cutis concreſcit in
                <lb/>
              imaginem. </s>
              <s id="s.013166">Aliter, vt experimento didici, &
                <lb/>
              abſque balneo: Aquæ ſeparationis auri can­
                <lb/>
              tharides toto die naturali immiſtas ſines: in­
                <lb/>
              de calamo tenui, ſeu literas, ſeu formam
                <expan abbr="aliã">aliam</expan>
                <lb/>
              volueris, delineabis in cute, ſic vt aquæ ve­
                <lb/>
              ſtigia relinquantur, confeſtim erumpent ve­
                <lb/>
              ſicæ albæ locis, quæ aqua occupauit. </s>
              <s id="s.013167">His
                <lb/>
              ſpontè perfractis, atque die vna conſolida­
                <lb/>
              tis, perpetua cicatrix alba ſuccedet, atque
                <lb/>
              omninò indelebilis, niſi vi formam
                <expan abbr="depictã">depictam</expan>
                <lb/>
              ad vnguem referens. </s>
              <s id="s.013168">Vt verò huius demon­
                <lb/>
              ſtratio perſpicua habeatur, pauca ſubiicere
                <lb/>
              libuit. </s>
              <s id="s.013169">Aqua ſeparationis actu quidem talis
                <lb/>
              eſt, cùm igne non indigeat, vt argentum
                <lb/>
              colliquet. </s>
              <s id="s.013170">Cantharides potentia ſunt exulce­
                <lb/>
              rantes cutem. </s>
              <s id="s.013171">Demonſtratum eſt in præce­
                <lb/>
              dentibus, ea quæ poteſtate talia ſunt, vbi
                <lb/>
              his, quæ actu ſunt, coniunguntur, vim om­
                <lb/>
              nem illis tradere. </s>
              <s id="s.013172">Exulcerabit ergo aqua ſe­
                <lb/>
              parationis viribus cantharidarum imbuta,
                <lb/>
              idque efficies ſtatim, quoniam talis eſt, qua­
                <lb/>
              les ſunt cantharides, cùm iam diu hæſe­
                <lb/>
              rint cuti, & naturalis caloris vi agere cœpe­
                <lb/>
              rint. </s>
              <s id="s.013173">Tunc enim vbi agere cœperint, ſtatim
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1798"/>
                <lb/>
              agunt: atque hæc
                <foreign lang="grc">απόδειξις. </foreign>
              </s>
              <s id="s.013174">Similiter & cor­
                <lb/>
              pora puerorum macilenta abſtracta à cute
                <lb/>
              ſenſim carne pinguefacies: nihil enim inane
                <lb/>
              natura creſcentis relinquit. </s>
              <s id="s.013175">In adultis etiam
                <lb/>
              aliquid hoc confert. </s>
              <s id="s.013176">Et hæc quidem natura
                <lb/>
              conſtant. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013177">
                <margin.target id="marg1797"/>
              Literæ in­
                <lb/>
              delebiles
                <lb/>
              quomodo
                <lb/>
              corporibus
                <lb/>
              humanis in­
                <lb/>
              ſcribantur.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013178">
                <margin.target id="marg1798"/>
              Pueri vt
                <lb/>
              pingueſcant.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.013179">Metamorphoſis hæc vera figurarum, alia
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1799"/>
                <lb/>
              ſubſtantiarum, vt cùm Pyrophilum lapidem
                <lb/>
              volumus facere. </s>
              <s id="s.013180">Sanguinis humani libras
                <lb/>
              duas, quindecim diebus ſub equino fimo pu­
                <lb/>
              treſcere ſinemus. </s>
              <s id="s.013181">Inde per vitrum facta de­
                <lb/>
              ſtillatione aquam ſubtractam ſeruabimus,
                <lb/>
              fæcem in vas, crucibulum vocatum, quo me­
                <lb/>
              talla liquari ſolent, ſubiectis ſiccabimus
                <lb/>
              prunis, donec in calcem quaſi tranſeat. </s>
              <s id="s.013182">Rur­
                <lb/>
              ſus calcem illam in vaſe vitreo
                <expan abbr="poſitã">poſitam</expan>
              aquæ
                <lb/>
              ſeruatæ miſcebimus, lentóque igne verte­
                <lb/>
              mus in lapidem, aut acri velut lateres, aut
                <lb/>
              ſepulta permittemus cogi. </s>
              <s id="s.013183">Refert Agrippa
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1800"/>
                <lb/>
              in ſuo de Veneficiis ac experimentis, lapi­
                <lb/>
              dem hunc rubicundum eſſe ac ſplendidum.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013184">Hos libros quarto de Occulta philoſophia
                <lb/>
              iunctos vidi, ille autem inſcribitur, Praxis
                <lb/>
              eorum, quæ docentur in prioribus tribus: nec
                <lb/>
              vllus horum editus eſt. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013185">
                <margin.target id="marg1799"/>
              Pyrophili la­
                <lb/>
              pidis ex hu­
                <lb/>
              mano ſan­
                <lb/>
              guine ratio
                <lb/>
              ſtructuræ.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013186">
                <margin.target id="marg1800"/>
              Agrippæ li­
                <lb/>
              bri nondum
                <lb/>
              editi.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.013187">Eadem permutatio in plantis, & anima­
                <lb/>
              lium partibus in lapides, iiſdem præceptis </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>