Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013187
">
<
pb
pagenum
="
648
"
xlink:href
="
016/01/295.jpg
"/>
fieri poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013188
">Tranſeunt & herbarum fermè
<
lb
/>
genera ſingula in diuerſas vermium aut ſer
<
lb
/>
pentum ſpecies, variis præditas tum pro
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1801
"/>
<
lb
/>
priis formis atque virtutibus. </
s
>
<
s
id
="
s.013189
">Et hanc ma
<
lb
/>
gnam metamorphoſin vocamus. </
s
>
<
s
id
="
s.013190
">Quum enim
<
lb
/>
vt ſuprà docuimus, in putrefactione ſepare
<
lb
/>
tur pingue humidum à terreo, putreſcunt
<
lb
/>
autem quæcunque putreſcere poſſunt, vt
<
lb
/>
herbæ, plantarum folia, carnes, oua, lac, dum
<
lb
/>
in vitreo vaſe poſita, fimo equino fumante
<
lb
/>
ſepeliuntur: neceſſe eſt talia ſic ſepulta hu
<
lb
/>
midum excernere pingue, quo ſeparato vi
<
lb
/>
uens animal generatur. </
s
>
<
s
id
="
s.013191
">Nec poteſt prohi
<
lb
/>
beri generatio hæc, niſi ab excremento exu
<
lb
/>
ſto, dum relinquitur miſtum humido pin
<
lb
/>
gui. </
s
>
<
s
id
="
s.013192
">Nam quædam putreſcere non viden
<
lb
/>
tur, vt amara, & acria: non enim animal ge
<
lb
/>
nerant. </
s
>
<
s
id
="
s.013193
">Quoniam tam lentè id contingit, vt
<
lb
/>
prius exhalet, quod pinguis eſt humidi,
<
lb
/>
quàm ſeparetur. </
s
>
<
s
id
="
s.013194
">Omnis enim generatio (vt
<
lb
/>
dictum eſſt ) in ſeparatione conſiſtit. </
s
>
<
s
id
="
s.013195
">Quam
<
lb
/>
obrem marceſcunt potiùs talia, atque tabeſ
<
lb
/>
cunt, quam putreſcant. </
s
>
<
s
id
="
s.013196
">Amara verò facilius
<
lb
/>
acribus putreſcunt: nam in abſinthio ſæpius
<
lb
/>
vermes inuenies, quàm allio, vel cæpis. </
s
>
<
s
id
="
s.013197
">Non
<
lb
/>
enim quodcunque nobis amarum eſt, ama
<
lb
/>
rum eſt animalibus. </
s
>
<
s
id
="
s.013198
">Teſtis eſt Poëta, de ca
<
lb
/>
pris dicens:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Et ſalices carpetis amaras.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013199
">
<
margin.target
id
="
marg1801
"/>
E ſingulis
<
lb
/>
plantarum
<
lb
/>
generibus
<
expan
abbr
="
dũ
">dum</
expan
>
<
lb
/>
in fimo equi
<
lb
/>
no putreſ
<
lb
/>
cunt, ver
<
lb
/>
mium pro
<
lb
/>
priæ, nonnun
<
lb
/>
quam ſer
<
lb
/>
pentum ſpe
<
lb
/>
cies generan
<
lb
/>
tur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013200
">Et zinziber quum putreſcit præter id,
<
lb
/>
quod pingue eſt, eſt etiam minus acre. </
s
>
<
s
id
="
s.013201
">Eo
<
lb
/>
rum verò quæ putreſcunt, materiæ varietas
<
lb
/>
in cauſa eſt, vt formæ animalium diuerſæ
<
lb
/>
generentur. </
s
>
<
s
id
="
s.013202
">Si igitur quæ forma differunt,
<
lb
/>
ſpecie differunt: quæ verò ſpecie, viribus ac
<
lb
/>
moribus, & quæ ex materiis diuerſis gene
<
lb
/>
rantur, forma differunt: neceſſe eſt, quæ ge
<
lb
/>
nita ſunt diuerſis ex materiis, vires habere
<
lb
/>
diuerſas, velut de veſpis, aſpibus, crabroni
<
lb
/>
buſque ſuperius dictum eſt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1802
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013203
">
<
margin.target
id
="
marg1802
"/>
Aquæ guttæ
<
lb
/>
incorrupto
<
lb
/>
aëre vertun
<
lb
/>
tur in rube
<
lb
/>
tas.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013204
">Quandoque verò ex eadem materia, di
<
lb
/>
uerſa tamen cauſa efficiente, varia fiunt ge
<
lb
/>
nera animalium: velut aquæ guttæ in æſta
<
lb
/>
te generant pulices apud nos: eædem in Da
<
lb
/>
riene noui orbis prouincia, confeſtim ver
<
lb
/>
tuntur in rubetas. </
s
>
<
s
id
="
s.013205
">Vnde non mihi abſurdum
<
lb
/>
videtur, quendam vbi ſpuiſſet, intra dimidiæ
<
lb
/>
horæ ſpacium ranas pro ſputo exiguas oſten
<
lb
/>
diſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.013206
">Quicquid enim aëris natura poteſt, hu
<
lb
/>
manam naturam æmulari docuimus. </
s
>
<
s
id
="
s.013207
">Et
<
lb
/>
commanducatis aliquibus forſan iuuabatur,
<
lb
/>
vtpote ranarum cinere, aut parte aliqua.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013208
">Nam in his animalibus, quæ illuuie gene
<
lb
/>
rantur, facilem illorum generationem eſſe
<
lb
/>
oſtendimus. </
s
>
<
s
id
="
s.013209
">Et quòd ex propriis ſordibus ge
<
lb
/>
nerantur. </
s
>
<
s
id
="
s.013210
">
<
expan
abbr
="
Breuẽ
">Breuem</
expan
>
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
, & velocem
<
expan
abbr
="
illarũ
">illarum</
expan
>
plu
<
lb
/>
uia declarat ſunt enim ex humida ſubſtantia.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013211
">
<
expan
abbr
="
Quamobrẽ
">Quamobrem</
expan
>
& tabefactis conueniunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013212
">Sic igi
<
lb
/>
tur minore, ne
<
expan
abbr
="
dicã
">dicam</
expan
>
fine miraculo credi po
<
lb
/>
teſt, magos coram Pharaone virgas vertiſſe
<
lb
/>
in colubres. </
s
>
<
s
id
="
s.013213
">Ergo miris res proprietatibus
<
lb
/>
præditæ ſunt, tum regiones. </
s
>
<
s
id
="
s.013214
">Creta non alit
<
arrow.to.target
n
="
marg1803
"/>
<
lb
/>
venenatum animal, & tamen tepet. </
s
>
<
s
id
="
s.013215
">Cauſa
<
lb
/>
igitur eſt, quia vel alimentum deeſt, vel aër
<
lb
/>
ipſe ob mutationes impedit: odores enim
<
lb
/>
boni prohibent illa, & exitio eis ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013216
">Ruta
<
lb
/>
cùm multa magis aſtringant, & calefaciant,
<
lb
/>
confirmat ſingulari præſtantia ventriculum,
<
lb
/>
inteſtináque omnia. </
s
>
<
s
id
="
s.013217
">Fabæ corrumpunt vi
<
lb
/>
cinum aërem, cùm tamen innoxiæ ſint ſi
<
lb
/>
edantur, imò proprietate quadam ſiſtunt à
<
lb
/>
capite fluxiones. </
s
>
<
s
id
="
s.013218
">Et quanquam alia ſit ratio
<
lb
/>
fructus, alia plantæ, & rurſus virentis fru
<
lb
/>
ctus atque ſicci, non tamen adeò humida eſt
<
lb
/>
hæc planta, vt aërem afficere poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.013219
">In no
<
lb
/>
ſtris regionibus compertum eſt, bombyces
<
lb
/>
plus fabis aërem corrumpere. </
s
>
<
s
id
="
s.013220
">Corrumpunt
<
lb
/>
hæc animalia, & vermium genera omnia,
<
lb
/>
& locuſtæ, ob excrementa, & odorem pin
<
lb
/>
guis humidi: illo enim abundare ea, ſuperius
<
lb
/>
declaratum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013221
">At fabæ & ipſæ eo abundant
<
lb
/>
inter legumina: indicio eſt generatio ani
<
lb
/>
malium in illis frequens. </
s
>
<
s
id
="
s.013222
">Ob id & piſa talia
<
lb
/>
erunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013223
">Pleraque igitur, quod ſæpè dictum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1804
"/>
<
lb
/>
eſt incerta his, illis cognita cauſa fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013224
">Ci
<
lb
/>
trea ſeu medica mala calore panis putreſ
<
lb
/>
cunt celerrimè, cum à multis longè calidio
<
lb
/>
ribus minùs lædantur. </
s
>
<
s
id
="
s.013225
">Calidum enim illud
<
lb
/>
cum humidum ſit, ſiccare nequit, & ob id
<
lb
/>
putrefacit. </
s
>
<
s
id
="
s.013226
">Ob id par eſt panis calorem om
<
lb
/>
nia ad putredinem iuuare: ſed ad hæc magis,
<
lb
/>
alia minus. </
s
>
<
s
id
="
s.013227
">Simili ratione quibuſdam admi
<
lb
/>
ratione dignum videtur, quòd rubea tincto
<
lb
/>
rum, ſeu Erythrodanum in manu detentum
<
lb
/>
vrinam tingat: neſcientibus, quòd canthari
<
lb
/>
des ſanguineam prouocant vrinam, & ardo
<
lb
/>
rem illius excitant, communi ſcilicet ratio
<
lb
/>
ne: quia à calore manus ad actum talia per
<
lb
/>
ducuntur: & vbi deducta fuerint, ab arteria
<
lb
/>
rum oſculis ad veſicam deducuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.013228
">Præſta
<
lb
/>
bat igitur potius, quæ ex his ſequuntur in
<
lb
/>
quirere. </
s
>
<
s
id
="
s.013229
">Primum, quod cum tam faciliter
<
lb
/>
penetret medicamentum hoc partes tenuiſ
<
lb
/>
ſimas, illud habere neceſſarium eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013230
">Deinde,
<
lb
/>
cum veſicam petat, aliquid cum illius natu
<
lb
/>
ra habere commune. </
s
>
<
s
id
="
s.013231
">Quodque ſolùm ad il
<
lb
/>
lam permeet: ſi alij iungatur, facillimè vim
<
lb
/>
illorum ad veſicam, & intrò per vniuerſum
<
lb
/>
corpus deducere potuit. </
s
>
<
s
id
="
s.013232
">Talis perſcrutatio
<
lb
/>
præterquam quòd pulchra eſt, vtilis etiam
<
lb
/>
in multis erit </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013233
">
<
margin.target
id
="
marg1803
"/>
Creta non
<
lb
/>
alit animal
<
lb
/>
venenatum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013234
">Ventriculo,
<
lb
/>
& inteſtinis
<
lb
/>
firmandis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013235
">Fabæ aërem
<
lb
/>
vitiant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013236
">
<
margin.target
id
="
marg1804
"/>
Citrea pu
<
lb
/>
treſcunt pa
<
lb
/>
ne calido
<
lb
/>
ſuperimpoſi
<
lb
/>
to.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013237
">Rubea tin
<
lb
/>
ctorum in
<
lb
/>
manibus
<
expan
abbr
="
cõtenta
">con
<
lb
/>
tenta</
expan
>
cur
<
lb
/>
vrinam tin
<
lb
/>
gat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013238
">Quorundam verò ſenſim vt procedam,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1805
"/>
<
lb
/>
ratio obſcurior eſt: velut quòd animalia no
<
lb
/>
xia oleribus, arcentur aqua inſolationis
<
lb
/>
dierum decem cancrorum aut pagurorum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013239
">Gallorum regis frater natu minor laborabat
<
lb
/>
vlcere peſſimo, prodigioſæque turpitudinis:
<
lb
/>
curatus eſt afflatu perpetuò pueri annum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1806
"/>
<
lb
/>
agentis duodecimum. </
s
>
<
s
id
="
s.013240
">Nec abſque ratione:
<
lb
/>
ſpiritus enim à corde impubis, ætate firma
<
lb
/>
tamen ſyncerus eſt, ac corruptos humores
<
lb
/>
emendare poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013241
">Si cum lacertæ ſepo, ha
<
lb
/>
linitro, cyminoque farinam tritici miſcue
<
lb
/>
ris, gallinæ hoc cibo ſaginatæ, adeò pin
<
lb
/>
guefaciunt homines, qui eas ederint, vt diſ
<
lb
/>
rumpantur. </
s
>
<
s
id
="
s.013242
">Atque hæc quidem ſecundùm
<
lb
/>
naturam, ideóque frequentius vera. </
s
>
<
s
id
="
s.013243
">Aliud
<
lb
/>
autem eſt, frequentius vera eſſe, aliud ma
<
lb
/>
gis. </
s
>
<
s
id
="
s.013244
">Semper enim, quæ ſecundum naturam
<
lb
/>
ſunt, frequentius vera conſpiciuntur, at
<
lb
/>
non ſemper magis, vt de Herculeo lapide.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013245
">A natura enim remotum dicitur, quod om
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1807
"/>
<
lb
/>
ninò cauſas habet obſcuras: velut quòd ex
<
lb
/>
parte imminentis venti, cornu ac ſtercus bu
<
lb
/>
bali crematim tuetur ( vt dicunt ) plantas ac
<
lb
/>
ſata à rubigine. </
s
>
<
s
id
="
s.013246
">Verius illud noſtrum inuen
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1808
"/>
<
lb
/>
tum: ozymi ſuccum ex ſemuncia epotum
<
lb
/>
cum medio croci ſcrupulo, mirum in mo-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>