Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013398
">
<
pb
pagenum
="
652
"
xlink:href
="
016/01/299.jpg
"/>
videbantur eremum incolentibus olim ma
<
lb
/>
gna ex parte: nam quædam à Deo aut dæ
<
lb
/>
monibus immitti non nego ſanctis viris, quę
<
lb
/>
aut dæmonas, aut Deum tum referebant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013399
">Nam neque cùm multis aliis accidant hæc,
<
lb
/>
ad Deum, aut dæmonas transferre licet, præ
<
lb
/>
ſertim cùm dicant poſſe eos per imaginatio
<
lb
/>
nem repreſentare, etiam nobis inuitis, om
<
lb
/>
nia, quæ velint: neque tot probos, quique to
<
lb
/>
tam vitam tam aſperis laboribus ac ſolitu
<
lb
/>
dini deuorauerunt, mentiri tam parua de
<
lb
/>
cauſa crediderim. </
s
>
<
s
id
="
s.013400
">Sed ſolitudo ipſa, ménſque
<
lb
/>
ægra laboribus ac ieiuniis, tum tempera
<
lb
/>
tura cibis mutata agreſtibus, quod hu
<
lb
/>
mor poterat in illo melancholicus, repreſen
<
lb
/>
tabant.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1824
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013401
">
<
margin.target
id
="
marg1824
"/>
Authoris hi
<
lb
/>
ſtoria mira.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013402
">Secundum vigiliæ genus eſt, in quo ſola
<
lb
/>
operatio læditur, vis tamen animæ manet,
<
lb
/>
cuiuſmodi fuiſſe, quod mihi perpetuo trien
<
lb
/>
nio contigiſſe memini. </
s
>
<
s
id
="
s.013403
">Id fuit ab anno
<
lb
/>
quarto ad ſeptimum vſque ab hora enim
<
lb
/>
diei ſecunda ad quartam ſemper, aut ſi mo
<
lb
/>
dò tardiùs, aut ſurgerem, aut expergiſce
<
lb
/>
rer, imagines videbam ab imo lecti, quaſi
<
lb
/>
è paruis annulis, aëriſque conſtantes, arbo
<
lb
/>
rum, belluarum, hominum, oppidorum,
<
lb
/>
inſtructarum, acierum, bellicorum ac muſi
<
lb
/>
corum inſtrumentorum, aliorúmque huiuſce
<
lb
/>
generis aſcendentes, viciſſimque deſcenden
<
lb
/>
tes, aliis atque aliis ſuccedentibus. </
s
>
<
s
id
="
s.013404
">Cúmque
<
lb
/>
his maximè puerulus exiſtens oblectarer, ob
<
lb
/>
idque intentus inſpicerem, Clara mater, &
<
lb
/>
Margareta amita diligenter aliquando inter
<
lb
/>
rogarunt, num aliquid viderem? </
s
>
<
s
id
="
s.013405
">At ego
<
lb
/>
quanquam paruulus non ignorabam hoc eſſe
<
lb
/>
oſtentum quoddam, ob idque conſtanter
<
lb
/>
negabam: timens ne ſi reuelaſſem ſpectrum
<
lb
/>
me deſtitueret, aut mali mihi quicquam con
<
lb
/>
tingeret ob arcanum reſeratum. </
s
>
<
s
id
="
s.013406
">Non ignoro
<
lb
/>
has imagines ad ſubtilitatem ſenſus tan
<
lb
/>
quam cauſam, à Galeno referri: ſed non
<
lb
/>
has tamen, quæ quandiu perſeuerarent, cer
<
lb
/>
tóque ordine recurrerent, & formas tam ab
<
lb
/>
ſolutas oſtenderent. </
s
>
<
s
id
="
s.013407
">Sed cauſam ex Auerroë
<
lb
/>
nunc oſtendam: nam expleto ſeptennio, do
<
lb
/>
móque ſimul mutata, talia mihi apparere
<
arrow.to.target
n
="
marg1825
"/>
<
lb
/>
omninò deſierunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013408
">Pulcherrimè igitur mihi
<
lb
/>
in Collectaneis Auerroës cauſam reddere
<
lb
/>
viſus eſt, dicens: Cùm ſpiritus imaginatio
<
lb
/>
ni ſeruiens, formas imaginando exceperit,
<
lb
/>
ſoni aut qualitatis cuiuſpiam, quo odore aut
<
lb
/>
tactu dignoſcatur, aut mortui vel dæmonis,
<
lb
/>
illáque imbutus transferatur ad ſenſum, qui
<
lb
/>
in actioni correſpondet, in odoribus qui
<
lb
/>
dem ad inſtrumentum proprium olfactus, in
<
lb
/>
auditu ad aures, in ſpectris ad oculos, ne
<
lb
/>
ceſſariò olfaciet, aut audiet, aut videbit
<
lb
/>
nullo aſſiſtente obiecto: nam ſi viſio nihil
<
lb
/>
aliud eſt, quàm ſpeciei in ſpiritu in cryſtal
<
lb
/>
loide perceptio, ſeu ſpecies illa ab obiecto
<
lb
/>
decidatur, ſeu non, patet quotieſcunque
<
lb
/>
contigerit hoc, illum videre verè. </
s
>
<
s
id
="
s.013409
">Atque ita
<
lb
/>
vigilando contigit dæmones ac mortuos vi
<
lb
/>
dere, tum etiam cognitorum audire voces,
<
lb
/>
odoréſque ſentire, ac tangere, velut in ſuc
<
lb
/>
cubis, incubiſque. </
s
>
<
s
id
="
s.013410
">Ob id verò rariùs iſta vi
<
lb
/>
dentur, quàm audiantur, tangantúrve: quo
<
lb
/>
niam in cæteris ſenſibus cùm vnicam ſuffi
<
lb
/>
ciat obſeruaſſe differentiam, vnicus ſpiritus
<
lb
/>
tranſlatus ad ſenſum cum illa imagine hoc
<
lb
/>
referre poteſt, in oculis cùm plures ſint dif
<
lb
/>
ferentiæ neceſſariæ, magnitudo, forma,
<
lb
/>
calor, plures ſpiritus transferri neceſſarium
<
lb
/>
eſt: ob id etiam natura cauos fecit neruos,
<
lb
/>
qui ad oculum feruntur, ſolóſque tales, quòd
<
lb
/>
ipſi in ſuis operationibus longè pluribus in
<
lb
/>
digeant ſpiritibus: multóque etiam ob id
<
lb
/>
plus fatigamur intentè intuendo, quàm vl
<
lb
/>
lum aliorum ſenſuum exercendo. </
s
>
<
s
id
="
s.013411
">Hinc igi
<
lb
/>
tur multorum problematum ſolutio contin
<
lb
/>
git, quæ cùm veriſſima ſint, tamen adeò
<
lb
/>
fatigarunt pleróſque, vt ad miracula trans
<
lb
/>
ferre, alij ad dæmonas, alij negare non du
<
lb
/>
bitarint. </
s
>
<
s
id
="
s.013412
">Velut quòd in Iſlandia inſula vltra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1826
"/>
<
lb
/>
Britannos, & iuxta Noruegiam, ſeu illa
<
lb
/>
ſit Thyle, ſeu alia, nunc non laboro, mor
<
lb
/>
tuos domeſticos videre ſe, ac amplecti arbi
<
lb
/>
trentur, & inter amplexus illos euaneſce
<
lb
/>
re affirmant. </
s
>
<
s
id
="
s.013413
">Ea igitur inſula bitumine to
<
lb
/>
ta ſcatet, hominéſque etiam nunc pomis,
<
lb
/>
radicibúſque, farináque piſcium, aquáque
<
lb
/>
viuunt, quòd cùm in glaciali mari poſita
<
lb
/>
ſit, ob immenſum frigus non ſegetes, mul
<
lb
/>
tóque minus vinum ſuſtinere poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.013414
">Vnde
<
lb
/>
ſpiritus propter victum, aër ob ſolum, &
<
lb
/>
frigus, craſſiſſimi fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013415
">Ob aëris igitur ſpiſ
<
lb
/>
ſitatem, & vapores frigore concretos, ima
<
lb
/>
gines non ſecùs, quàm in nubibus oberrant:
<
lb
/>
quas errore, timoréque ac cogitatione con
<
lb
/>
ceptas, ſpiritus denſus, & terreus eouſque
<
lb
/>
retinet, donec ad inſtrumentum ſenſus defe
<
lb
/>
ratur. </
s
>
<
s
id
="
s.013416
">Inde videri, & alloqui ſibi eas per
<
lb
/>
ſuadent. </
s
>
<
s
id
="
s.013417
">Notos autem, & mortuos ob id vi
<
lb
/>
dere arbitrantur, quòd viuos ſciant ibi non
<
lb
/>
eſſe, tum quia in amplexu euaneſcunt: ig
<
lb
/>
notam autem figuram, vt Chimeræ, vel Hip
<
lb
/>
pocentauri, nemo in nubibus ſibi finxit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013418
">Omnis enim tranſlatio ad cognita fit. </
s
>
<
s
id
="
s.013419
">Ve
<
lb
/>
rùm cur ad Heclam montem ſpectra illa ire
<
lb
/>
ſe reſpondent? </
s
>
<
s
id
="
s.013420
">Eſt Hecla mons in ea inſula,
<
lb
/>
ardétque non aliter, quàm Ætna in Sicilia
<
lb
/>
per interualla. </
s
>
<
s
id
="
s.013421
">Ideò perſuaſione longa con
<
lb
/>
cepta, quòd ibi expientur animæ, alij ne
<
lb
/>
vani ſint affingunt inania fabulæ, vt conſo
<
lb
/>
na videatur. </
s
>
<
s
id
="
s.013422
">Nec in Iſlandia ſolùm, ſed vbi
<
lb
/>
que, licet rarò: talia quæ ibi frequenter
<
lb
/>
euenire ſolent, contingunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013423
">Efferebatur an
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1827
"/>
<
lb
/>
no præterito funus viri plebeij Mediolani
<
lb
/>
Orientali in porta iuxta templum maius fo
<
lb
/>
ro venali, quod à caulium frequentia nomen
<
lb
/>
Caulis noſtra lingua ſonat. </
s
>
<
s
id
="
s.013424
">Occurrit mihi
<
lb
/>
notus, peto, vt medicorum moris eſt, quo
<
lb
/>
morbo exceſſerit. </
s
>
<
s
id
="
s.013425
">Reſpondet ille, conſueſ
<
lb
/>
ſe hunc virum hora noctis tertia à labore
<
lb
/>
redire domum. </
s
>
<
s
id
="
s.013426
">Vidit lemurem nocte qua
<
lb
/>
dam inſequentem, quam cùm effugere co
<
lb
/>
naretur, ocyus citato pede abibat: ſed à ſpe
<
lb
/>
ctro captus, atque in terram proiectus vi
<
lb
/>
debatur: exclamare nitebatur, non poterat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013427
">Tandem cùm diu in terra cum larua voluta
<
lb
/>
tus eſſet, inuentus à prætereuntibus qui
<
lb
/>
buſdam, ſemiuiuus domum relatus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013428
">Cùm
<
lb
/>
reſipuiſſet, interrogatus, hæc quæ minùs
<
lb
/>
exſpectabantur, retulit. </
s
>
<
s
id
="
s.013429
">Ob id animam de
<
lb
/>
ſpondens, cum nec ab amicis, nec medicis,
<
lb
/>
nec ſacerdotibus perſuadere potuiſſet, ina
<
lb
/>
nia eſſe hæc, octo in diebus periit. </
s
>
<
s
id
="
s.013430
">Audi
<
lb
/>
ui poſtmodum & ab aliis, qui vicini eſſent
<
lb
/>
illi neminem ab inimico vulneratum,
<
expan
abbr
="
tã
">tam</
expan
>
con
<
lb
/>
ſtanter de illo teſtatum, vt hic, quòd à mortuo </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>