1cauſa molitus eſt: manifeſtum eſt, quòd
imaginatione, & fide conualuit. Illud mi
rum eſt, quòd ſi fraude fuit, præmium recu
ſauit: neque enim videtur quorſum hæc
fraus, quæ præmium careat, infamia verò
res ſuccedat, ſeu non ſuccedat, haud mini
ma defutura ſit? Ob id veriſimilius eſt à dæ
mone ſanatam eſſe: dæmonáſque ipſos eſſe
ac vagari. Mira verò ſunt quæ ad confirman
dam hanc opinionem recitantur à Plutar
cho in initio vitæ Simonis de Damone: item
de Pauſania, Cleonicéque, Byzantia virgi.
ne, quam ille imprudens amatam occiderat:
tum à Plinio in ſeptimo Epiſtolarum libro
de Phantaſmate, quod in domo Athenis per
petuò videbatur: de pueris etiam quibus ca
pilli abſque authore vllo præciſi erant. Rur
ſus apud Suetonium in Caligula occiſo, cuius
domus per multos annos oſtentis inquietata
eſt, donec incendio abſumpta fuit. Refert
M. Paulus Venetus, Tartaros (olim pars Scy
tharum, pars Parthorum nomine intellige
batur) adeò pollere dæmonum præſtigiis, vt
tenebras cùm velint, & vbi velint inducant,
ſemélque à latronibus hac arte circumuen
tum, vix euaſiſſe. Cui rei teſtis accedit vir
grauis Haitonus, in ſua Sarmatarum hiſto
ria, qui prælio etiam inclinatam aciem
Tartarorum vexillarij præcantatione, dum
tenebras offunderet obſcuriſſimas, reſti
tutam & victricem factam litteris prodi
derit.
imaginatione, & fide conualuit. Illud mi
rum eſt, quòd ſi fraude fuit, præmium recu
ſauit: neque enim videtur quorſum hæc
fraus, quæ præmium careat, infamia verò
res ſuccedat, ſeu non ſuccedat, haud mini
ma defutura ſit? Ob id veriſimilius eſt à dæ
mone ſanatam eſſe: dæmonáſque ipſos eſſe
ac vagari. Mira verò ſunt quæ ad confirman
dam hanc opinionem recitantur à Plutar
cho in initio vitæ Simonis de Damone: item
de Pauſania, Cleonicéque, Byzantia virgi.
ne, quam ille imprudens amatam occiderat:
tum à Plinio in ſeptimo Epiſtolarum libro
de Phantaſmate, quod in domo Athenis per
petuò videbatur: de pueris etiam quibus ca
pilli abſque authore vllo præciſi erant. Rur
ſus apud Suetonium in Caligula occiſo, cuius
domus per multos annos oſtentis inquietata
eſt, donec incendio abſumpta fuit. Refert
M. Paulus Venetus, Tartaros (olim pars Scy
tharum, pars Parthorum nomine intellige
batur) adeò pollere dæmonum præſtigiis, vt
tenebras cùm velint, & vbi velint inducant,
ſemélque à latronibus hac arte circumuen
tum, vix euaſiſſe. Cui rei teſtis accedit vir
grauis Haitonus, in ſua Sarmatarum hiſto
ria, qui prælio etiam inclinatam aciem
Tartarorum vexillarij præcantatione, dum
tenebras offunderet obſcuriſſimas, reſti
tutam & victricem factam litteris prodi
derit.
Dæmonas
eſſe, argumen
tis ab hiſto
ria ſumptis
oſtenditur.
eſſe, argumen
tis ab hiſto
ria ſumptis
oſtenditur.
Verùm omnibus hiſtoriis magis admira
bilem hîc ſubiiciam, quàm non ſemel, nec
paucis vicibus audiui à patre meo, Facio
Cardano, qui dæmonem ſe familiarem per
30. fermè annos habuiſſe confitebatur. De
mum cùm illius ſcripta requirerem, quòd
ſæpius audieram, ita literis ac memoriæ man
datum inueni. Idibus Auguſti, 1491. cùm
peregiſſem ſacra hora diei 20. apparuerunt
de more ſeptem viri, ſericeis induti veſtibus,
pallio quaſi Græco, caligis ( vt videbatur)
purpureis, ſubuculæ thoracibus ſplendenti
bus ac rubentibus, vt è chermeſino eſſe vi
derentur, forma auguſtiore, quàm commu
ni, & conſpicua admodum. Nec tamen om
nes ſic veſtiti, ſed duo, quos conſtabat eſſe
nobiliores inter ipſos: nam illorum alterum,
qui procerior erat & rubicundus, duo alij
ſequebantur comites: alterum qui pallidior
eſſet ac minor corpore, tres alij. Ita om
nes ſeptem erant. Capiti ne quid haberent
impoſitum, an nudum eſſet, ſcriptum non
reliquit. Ætas illis iuxta quadrageſimum
annum, ſed quæ nec trigeſimum perferret.
Cùm interrogarentur, quinam eſſent, re
ſponderunt, homines eſſe quaſi aëreos, qui
& ipſi naſcerentur, ac interirent: verùm vi
tam illorum noſtra eſſe longè diuturniorem,
vt quæ ad annos 300. extenderentur. Inter
roganti de animæ immortalitate noſtræ, ni
hil quòd cuique proprium eſſet, ſupereſſe
affirmarunt. Ipſos diuis eſſe coniunctiores
multò humano genere, ſed tamen ab illis
infinito penè diſtare interuallo. Nec ſecus
illos nobis, aut beatiores eſſe, aut miſerio
res, ac nos ipſis ſumus belluis. Nihil late
re abditarum rerum, vt nec libros, aut pe
cunias: infimámque illorum colluuiem eſſe
genios virorum nobiliſſimorum, non ſecùs
ac homines viliſſimos generoſorum canum,
aut equorum educatores. Cúmque ipſi te
nuiſſimo eſſent corpore, nihil nobis com
modi, aut detrimenti poſſe afferre præter
ſpectra atque terrores, tum ſcientiam. Erant
alteri, qui minore erat corpore, 300. diſci
puli, alteri 200. in publica academia. Vter
que enim eorum publicè profitebatur. Cùm
pater meus interrogaſſet, cur ſi theſauros
noſſent, ipſi non reuelarent hominibus?
Reſponderunt, ſancitum eſſe hoc priuata
lege maximis pœnis, ne quiſquam hoc eis
communicet. Manſerunt apud illum horis
plus quàm tribus: diſputarunt autem inte
rim, rogante illo de cauſa mundi: qui pro
cerior erat, negabat Deum effeciſſe mun
dum ab æterno: contrà alter aſtruebat per
ſingula momenta ita Deum creare mundum,
vt ſi vel momento deſiſteret, protinus mun
dus ipſe periret. Ad hoc ipſe ex Auerrois di
ſputationibus quædam adducebat, cùm liber
ille nondum inuentus eſſet. Referebat &
nomina quorundam librorum, quorum pars
inuenta, pars adhuc latitat. Atque hi om
nes tamen Auerrois erant: ille verò palàm
Auerroiſtam ſe profitebatur. Hæc ſeu hi
ſtoria, ſeu fabula ſit, ita ſe habuit. Quòd
fabula videatur, ſatis argumento eſſe debet,
quòd placita hæc non ſatis cum religione
conſentiunt, quodque pater meus cum ſuis
dæmonibus nihilo, aut felicior, aut ditior,
aut notior hominibus fuerit, quàm ego, qui
dæmonas nunquam vidi. Ad hæc tamen
ille reſponderet, plura ſe prædixiſſe, quæ
ſine ope dæmonum tanto tempore antè ſci
ri non poterant: vt, quòd Cæſar tandem
ſuperior futurus eſſet in Italia, quod vix
contingit poſt 30. annos: dæmonas eſſe
mendaces iuxta veritatis verbum, ille ( in
quit ) eſt pater mendaceij: ſe minimè cu
raſſe diuitias, aut honores, quarum rerum
ego ſim magis cupidus: natum eſſe humili
fortuna ipſum, obfuiſſéque initia prima. De
nique genium forſan mihi eſſe maiorem,
tum aliis longè magis, tametſi illis neque
mihi hi ſe oſtendant, non deeſſe tamen pro
opportunitate vnicuique ſuum ad auxilium.
Suum ſe ſibi, non alios aliis manifeſtaſſe,
vel quòd ita expediret, vel quod melior
eſſet, ac mente puriore: optimus quippe
erat, ac præter hæc, & poſt hæc etiam, reli
gioſiſſimus: ſeu quod coniuratione, quàm
habuiſſe à moriente Hiſpano conſtat, vſus
fuerit. Simile eſt illud quod de pueris, &
vrceis, aut vnguibus dicitur. Aliàs hæc vt
falſa deprehenſa refutauimus. Solùm id mi
rum videtur, quod Didio Iuliano Impera
tori contigit, cùm puer è ſpeculo prædiceret
hoſtes venientes, & à quibus interficere
tur. Et nunc Ioannes Leo recitat, in vrbe
Feſſa vates in vas aqua plenum olei gut
tam infundere, qua clara reddita per puel
los reſponſa de futuris dare, qui turmas
etiam militum in aqua videre ſe affirment.
Non tamen ille plus quàm quod & hîc
vulgus ſcire ſe refert: aut diligentius rem
inquiſiſſe.
bilem hîc ſubiiciam, quàm non ſemel, nec
paucis vicibus audiui à patre meo, Facio
Cardano, qui dæmonem ſe familiarem per
30. fermè annos habuiſſe confitebatur. De
mum cùm illius ſcripta requirerem, quòd
ſæpius audieram, ita literis ac memoriæ man
datum inueni. Idibus Auguſti, 1491. cùm
peregiſſem ſacra hora diei 20. apparuerunt
de more ſeptem viri, ſericeis induti veſtibus,
pallio quaſi Græco, caligis ( vt videbatur)
purpureis, ſubuculæ thoracibus ſplendenti
bus ac rubentibus, vt è chermeſino eſſe vi
derentur, forma auguſtiore, quàm commu
ni, & conſpicua admodum. Nec tamen om
nes ſic veſtiti, ſed duo, quos conſtabat eſſe
nobiliores inter ipſos: nam illorum alterum,
qui procerior erat & rubicundus, duo alij
ſequebantur comites: alterum qui pallidior
eſſet ac minor corpore, tres alij. Ita om
nes ſeptem erant. Capiti ne quid haberent
impoſitum, an nudum eſſet, ſcriptum non
reliquit. Ætas illis iuxta quadrageſimum
annum, ſed quæ nec trigeſimum perferret.
Cùm interrogarentur, quinam eſſent, re
ſponderunt, homines eſſe quaſi aëreos, qui
& ipſi naſcerentur, ac interirent: verùm vi
tam illorum noſtra eſſe longè diuturniorem,
vt quæ ad annos 300. extenderentur. Inter
roganti de animæ immortalitate noſtræ, ni
hil quòd cuique proprium eſſet, ſupereſſe
affirmarunt. Ipſos diuis eſſe coniunctiores
multò humano genere, ſed tamen ab illis
infinito penè diſtare interuallo. Nec ſecus
illos nobis, aut beatiores eſſe, aut miſerio
res, ac nos ipſis ſumus belluis. Nihil late
re abditarum rerum, vt nec libros, aut pe
cunias: infimámque illorum colluuiem eſſe
genios virorum nobiliſſimorum, non ſecùs
ac homines viliſſimos generoſorum canum,
aut equorum educatores. Cúmque ipſi te
nuiſſimo eſſent corpore, nihil nobis com
modi, aut detrimenti poſſe afferre præter
ſpectra atque terrores, tum ſcientiam. Erant
alteri, qui minore erat corpore, 300. diſci
puli, alteri 200. in publica academia. Vter
que enim eorum publicè profitebatur. Cùm
pater meus interrogaſſet, cur ſi theſauros
noſſent, ipſi non reuelarent hominibus?
Reſponderunt, ſancitum eſſe hoc priuata
lege maximis pœnis, ne quiſquam hoc eis
communicet. Manſerunt apud illum horis
plus quàm tribus: diſputarunt autem inte
rim, rogante illo de cauſa mundi: qui pro
cerior erat, negabat Deum effeciſſe mun
dum ab æterno: contrà alter aſtruebat per
ſingula momenta ita Deum creare mundum,
vt ſi vel momento deſiſteret, protinus mun
dus ipſe periret. Ad hoc ipſe ex Auerrois di
ſputationibus quædam adducebat, cùm liber
ille nondum inuentus eſſet. Referebat &
nomina quorundam librorum, quorum pars
inuenta, pars adhuc latitat. Atque hi om
nes tamen Auerrois erant: ille verò palàm
Auerroiſtam ſe profitebatur. Hæc ſeu hi
ſtoria, ſeu fabula ſit, ita ſe habuit. Quòd
fabula videatur, ſatis argumento eſſe debet,
quòd placita hæc non ſatis cum religione
conſentiunt, quodque pater meus cum ſuis
dæmonibus nihilo, aut felicior, aut ditior,
aut notior hominibus fuerit, quàm ego, qui
dæmonas nunquam vidi. Ad hæc tamen
ille reſponderet, plura ſe prædixiſſe, quæ
ſine ope dæmonum tanto tempore antè ſci
ri non poterant: vt, quòd Cæſar tandem
ſuperior futurus eſſet in Italia, quod vix
contingit poſt 30. annos: dæmonas eſſe
mendaces iuxta veritatis verbum, ille ( in
quit ) eſt pater mendaceij: ſe minimè cu
raſſe diuitias, aut honores, quarum rerum
ego ſim magis cupidus: natum eſſe humili
fortuna ipſum, obfuiſſéque initia prima. De
nique genium forſan mihi eſſe maiorem,
tum aliis longè magis, tametſi illis neque
mihi hi ſe oſtendant, non deeſſe tamen pro
opportunitate vnicuique ſuum ad auxilium.
Suum ſe ſibi, non alios aliis manifeſtaſſe,
vel quòd ita expediret, vel quod melior
eſſet, ac mente puriore: optimus quippe
erat, ac præter hæc, & poſt hæc etiam, reli
gioſiſſimus: ſeu quod coniuratione, quàm
habuiſſe à moriente Hiſpano conſtat, vſus
fuerit. Simile eſt illud quod de pueris, &
vrceis, aut vnguibus dicitur. Aliàs hæc vt
falſa deprehenſa refutauimus. Solùm id mi
rum videtur, quod Didio Iuliano Impera
tori contigit, cùm puer è ſpeculo prædiceret
hoſtes venientes, & à quibus interficere
tur. Et nunc Ioannes Leo recitat, in vrbe
Feſſa vates in vas aqua plenum olei gut
tam infundere, qua clara reddita per puel
los reſponſa de futuris dare, qui turmas
etiam militum in aqua videre ſe affirment.
Non tamen ille plus quàm quod & hîc
vulgus ſcire ſe refert: aut diligentius rem
inquiſiſſe.
Dæmonum
ſeptem hiſto
ria mira.
ſeptem hiſto
ria mira.
Didio Iulia
no è ſpeculo
à puero exi
tium prædi
ctum.
no è ſpeculo
à puero exi
tium prædi
ctum.
Sunt rurſus & alia argumenta dæmo
num, oraculorum reſponſa: velut illud Theo-
num, oraculorum reſponſa: velut illud Theo-