Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
301
301
302
302
303
303
304
304
305
305
306
306
307
307
308
308
309
309
310
310
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.013668">
                <pb pagenum="658" xlink:href="016/01/305.jpg"/>
              affirmare. </s>
              <s id="s.013669">Illud nimis verum eſt, totum ſu­
                <lb/>
              bitò conflagraſſe, mulierem confeſſam ſup­
                <lb/>
              plicio affectam. </s>
              <s id="s.013670">Conflagratio accidit quar­
                <lb/>
              to Idus Aprilis, qui dies erat Iouis ante
                <lb/>
              Paſcha, anno à Chriſto paſſo 1533. Quidam
                <lb/>
              eius oppidi ciues apud huius vrbis magiſtra­
                <lb/>
              tum rem ita geſtam pro comperto narra­
                <lb/>
              runt, quemadmodum mihi retulit Henri­
                <lb/>
              cus Glareanus, quantum meminiſſe poſſum.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013671">Dæmon ſibilo ſignum dedit è quadam æ­
                <lb/>
              dium parte. </s>
              <s id="s.013672">Caupo ſuſpicans eſſe furem, aſ­
                <lb/>
              cendit, neminem reperit. </s>
              <s id="s.013673">Sed idem ſignum
                <lb/>
              rurſus ex altiore cœnaculo redditum eſt. </s>
              <s id="s.013674">Et
                <lb/>
              huc conſcendit caupo, furem perſequens.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013675">Cùm nec illic quiſquam appareret, ſibilus
                <lb/>
              auditus eſt è faſtigio fumarij. </s>
              <s id="s.013676">Illicò tetigit
                <lb/>
              cauponis animum, eſſe dæmoniacum quid­
                <lb/>
              dam: iubet ſuos eſſe præſenti animo. </s>
              <s id="s.013677">Acciti
                <lb/>
              ſunt ſacerdotes duo, adhibitus exorciſmus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013678">Reſpondit, ſe eſſe dæmonem. </s>
              <s id="s.013679">Rogatus quid
                <lb/>
              illic ageret, ait ſe velle exurere oppidum.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013680">Minitantibus ſacrificis, Reſpondit, ſe pro ni­
                <lb/>
              hilo ducere minas illorum, quòd alter eſſet
                <lb/>
              ſcortator, vterque fur. </s>
              <s id="s.013681">Aliquanto pòſt mu­
                <lb/>
              lierculam quam cum habuerat conſuetudi­
                <lb/>
              nem annis quatuordecim, cùm interim il­
                <lb/>
              la quotannis, & confiteretur, & acciperet
                <lb/>
              euchariſtiam, ſuſtulit in aërem, impoſuitque
                <lb/>
              fumarij faſtigio: tradidit ollam, iuſſit vt
                <lb/>
              inuerteret: inuertit, & intra horam totum
                <lb/>
              oppidum exuſtum eſt. </s>
              <s id="s.013682">An dæmon indigna­
                <lb/>
              tus ob inductum riualem cauponis filium, &
                <lb/>
              oppidum perdiderit, & mulierem prodiderit,
                <lb/>
              certum non audiui: non eſt tamen vero diſſi­
                <lb/>
              mile. </s>
              <s id="s.013683">Huius facti vicini tam conſtans eſt fa­
                <lb/>
              ma, vt fictum videri non queat. </s>
              <s id="s.013684">Feruntur &
                <lb/>
              alia huius generis, ſed non libet aures tuas
                <lb/>
              vulgi fabulis remorari. </s>
              <s id="s.013685">Hîc facti ratio haud
                <lb/>
              dubia eſt. </s>
              <s id="s.013686">Dicere poſſet quiſpiam, dolum
                <lb/>
              fuiſſe fœminæ, ac deſperationem. </s>
              <s id="s.013687">Sed adeò
                <lb/>
              bellè omnia conſentire videntur, vt vix cre­
                <lb/>
              di poſſit: quoniam non dæmon oppidum
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1846"/>
                <lb/>
              concremare potuit, ſed ollam porrigere, mu­
                <lb/>
              lierem perſuadere. </s>
              <s id="s.013688">Sed audi aliam eiuſdem
                <lb/>
              hiſtoriam. </s>
              <s id="s.013689">Anno ſuperiore Magduni ( id eſt
                <lb/>
              oppidulum haud ita procul ab Aurelia) ma­
                <lb/>
              leficus quiſpiam deceſſurus vxori mandat, vt
                <lb/>
              quicquid eſſet apud ſe librorum
                <expan abbr="Magicorũ">Magicorum</expan>
              ,
                <lb/>
              reliquaque eius ſacri arma, ciui cuidam
                <lb/>
              Aureliano tradat, propediem videlicet peri­
                <lb/>
              turo, quòd hunc ſceleris conſcium ac parti­
                <lb/>
              cipem habuiſſet. </s>
              <s id="s.013690">Is hæc omnia Aureliam
                <lb/>
              tranfert. </s>
              <s id="s.013691">Iam ipſe ſacerdos domi ſuæ plus
                <lb/>
              triennium nefandum ſacrum, & quavis
                <lb/>
              idololatria execratius, non
                <expan abbr="inſciẽte">inſciente</expan>
              vxore, ſi­
                <lb/>
              lia virgine etiam adiuuante peragitat. </s>
              <s id="s.013692">Qui­
                <lb/>
              bus verò ceremoniis, quove ritu ſacrile­
                <lb/>
              gium hoc conſtiterit, paucis referam, ita vt
                <lb/>
              à certiſſimis hominibus accepi. </s>
              <s id="s.013693">Corpus illud
                <lb/>
              adorandum vindici noſtri IESV in pyxidula
                <lb/>
              quadam ſaligna conditum ſub lecti
                <expan abbr="ſtramẽ-tis">ſtramen­
                  <lb/>
                tis</expan>
              abdiderat. </s>
              <s id="s.013694">O diuinam patientiam: mihi
                <lb/>
              referenti frigidus horror membra quatit. </s>
              <s id="s.013695">Id
                <lb/>
              ante triennium à ſacrificulo quopiam fame­
                <lb/>
              lico, & impio ( cuiuſmodi hîc nimis magna
                <lb/>
              copia ) fuerat mercatus, & quidem mino­
                <lb/>
              ris ( opinor ) quàm olim Iudæi Chriſtum. </s>
              <s id="s.013696">vt
                <lb/>
              ſceleſtiſſimus ille ſacerdos Iudam nobis non
                <lb/>
              retulerit ſolùm, ſed etiam vicerit: & illum
                <lb/>
              quidem rumor eſt ſubitanea morte impieta­
                <lb/>
              tis pœnas dediſſe. </s>
              <s id="s.013697">Ergo quoties veneficus
                <lb/>
              ille rem non diuinam, ſed diabolicam fa­
                <lb/>
              cturus eſſet, depromebatur prophanis mani­
                <lb/>
              bus cœleſte myſterium, atque è ſtramentis
                <lb/>
              erutum, nudatumque exponebatur. </s>
              <s id="s.013698">Filia
                <lb/>
              puella neque dum virum paſſa, enſem nu­
                <lb/>
              dum manu ſublata tenebat, quòd id mune­
                <lb/>
              ris, niſi à virgine obiri ritè non poſſet, mu­
                <lb/>
              cronem in ſacrum illud corpus intentans,
                <lb/>
              ſcilicet minitanti ſimilis. </s>
              <s id="s.013699">Tum caput quod­
                <lb/>
              dam proferebatur, ex neſcio qua materia,
                <lb/>
              triplici facie cælatum, nempe monadem il­
                <lb/>
              lam triformem, & triadem vniformem re­
                <lb/>
              pręſentans. </s>
              <s id="s.013700">Id nouies reducto ambitu cinge­
                <lb/>
              batur. </s>
              <s id="s.013701">In his mille figuræ Tau, inauditis aun
                <lb/>
              gulorum nominibus inſcriptæ: poſtea toti­
                <lb/>
              dem ambitus cacodæmonum horrendis vo­
                <lb/>
              cabulis diſtincti. </s>
              <s id="s.013702">His ita compoſitis, maleficij
                <lb/>
              antiſtes explicitis libris execratis illis preci­
                <lb/>
              bus. </s>
              <s id="s.013703">Hecate dictante primùm adorandam
                <lb/>
              triadem, & angelorum quamplurimos ſuo
                <lb/>
              quoſque choro: deinde cacodæmonum ſex­
                <lb/>
              centa nomina citat, neque finis donec dæ­
                <lb/>
              mon ille præſtò ſit, præſenſque vocanti reſ­
                <lb/>
              pondet. </s>
              <s id="s.013704">Is erat ingentium theſaurorum, aut
                <lb/>
              opifex, aut certè monſtrator. </s>
              <s id="s.013705">Promiſerat ſce­
                <lb/>
              leſtus ille ſacrifico ſuo Perſicos montes, lar­
                <lb/>
              gitus etiam nonnihil: ſed adeò infrà ſpem,
                <lb/>
              vt virum iam operæ, quippe triennis, cœpe­
                <lb/>
              rit pœnitere. </s>
              <s id="s.013706">Itaque promiſſorem ſuum ſo­
                <lb/>
              litis precaminibus euocat, expoſtulatque ſe
                <lb/>
              iampridem lactari, & ſpe modò duci, neque
                <lb/>
              vllum operæ pretium facere. </s>
              <s id="s.013707">Purgat ille ſe
                <lb/>
              contrà, negans, id ſua culpa accidere: verùm
                <lb/>
              deeſſe quiddam ceremoniis, quòd hominem
                <lb/>
              literis præditum deſideraret: quem ſi nan­
                <lb/>
              ciſci poſſet, ſe theſauros indicaturum om­
                <lb/>
              nium votis ampliores. </s>
              <s id="s.013708">Simulque percon­
                <lb/>
              tanti, quis eſſet ad eam rem potiſſimùm aſ­
                <lb/>
              ciſcendus, ſuadet Priorem monaſterij Mo­
                <lb/>
              nachorum, qui ſe Prædicatores appelli­
                <lb/>
              tant (id eſt pone mœnia Aureliana) adeat, &
                <lb/>
              cautim virum pertentet. </s>
              <s id="s.013709">Eſt verò hic Theo­
                <lb/>
              logiæ Baccalaureus ( vt vocant ) formatus,
                <lb/>
              apud vulgus opinione non in celebri, & con­
                <lb/>
              cionator non omnino peſſimus, vt nunc qui­
                <lb/>
              dem ſunt theologi: cæterùm vt mihi pòſt
                <lb/>
              viſum eſt, & ferè ſunt eiuſmodi, famæ per
                <lb/>
              quàm auidus. </s>
              <s id="s.013710">Sed haud etiam coniectura
                <lb/>
              conſequor, quid genius ille malus captarit,
                <lb/>
              vt ne ſacerdotem ſuum iamiam ad defectio­
                <lb/>
              nem ſpectantem, rectà in perniciem indu­
                <lb/>
              ceret: an quòd ſeriò ſibi promiſerit, theo­
                <lb/>
              logi mentem, præmij propoſiti magnitu­
                <lb/>
              dine poſſe corrumpi: hac opinor fiducia,
                <lb/>
              quòd, vt diuinitùs ſcripſit Maro,
                <lb/>
                <emph type="quote"/>
                <emph type="italics"/>
              Quid non mortalia pectora cogit
                <lb/>
              Auri ſacra fames?
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="quote"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013711">
                <margin.target id="marg1845"/>
              Eraſmi Ro­
                <lb/>
              terodami
                <lb/>
              hiſtoria ad­
                <lb/>
              mirabilis.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013712">
                <margin.target id="marg1846"/>
              Hiſtoria
                <lb/>
              alia.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.013713">Tum quòd (vti aiunt) hi qui cum iſtiuſ­
                <lb/>
              modi hominum genere familiarius ſunt
                <lb/>
              verſati, ſub illis cucullis, & mendicitatis
                <lb/>
              nomine deploratiſſimæ nonnunquam men­
                <lb/>
              tes latitent, intolerabili arrogantia, & ex­
                <lb/>
              trema pecuniæ cupiditate flagrantes. </s>
              <s id="s.013714">Verùm
                <lb/>
              hoc quidem in medio relinquimus. </s>
              <s id="s.013715">Vir igi­
                <lb/>
              tur perſuaſus hominem conuenit, vtque pe­
                <lb/>
              detentim illius animum prætentaret, fingit
                <lb/>
              ſibi codices aliquot eſſe domi, inutiles qui­
                <lb/>
              dem ſibi, quippe idiotæ, verùm homini lite­
                <lb/>
              rato longè vtiliſſimos. </s>
              <s id="s.013716">Rogat, num quos </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>