Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
301
301
302
302
303
303
304
304
305
305
306
306
307
307
308
308
309
309
310
310
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.013716">
                <pb pagenum="659" xlink:href="016/01/306.jpg"/>
              emptos velit. </s>
              <s id="s.013717">Theologus proferri iubet, in­
                <lb/>
              ſpiciundos ſcilicet. </s>
              <s id="s.013718">Promit ille vetus Teſta­
                <lb/>
              mentum, quod vulgus Biblia vocat, Gallicè
                <lb/>
              verſum. </s>
              <s id="s.013719">Eum codicem vbi
                <expan abbr="cõtemſiſſet">contempſiſſet</expan>
              Theo­
                <lb/>
              logus, ecquos alios haberet percontanti,
                <lb/>
              grauatim quidem ac detrectanti ſimilis,
                <lb/>
              alium quendam ſinu abditum producit:
                <lb/>
              quem euolutum vbi animaduertiſſet impro­
                <lb/>
              barum artium eſſe magiſtrum, haud etiam
                <lb/>
              ſcio, an nouitate captui ( ita vt fit) curioſius
                <lb/>
              inſpectarit, an vt
                <expan abbr="fraudẽ">fraudem</expan>
              , quàm ſubeſſe ſen­
                <lb/>
              tiſcebat, prorſus expiſcaretur. </s>
              <s id="s.013720">Rogatus ita­
                <lb/>
              que quidnam ille placeret, reſpondit. </s>
              <s id="s.013721">Male­
                <lb/>
              ficum ſibi videri librum. </s>
              <s id="s.013722">Tum ille ſilentij
                <lb/>
              fidem obteſtatione ſtipulatus, ait eiuſdem
                <lb/>
              generis aliquot domi ſibi eſſe, ſed eruditi
                <lb/>
              homini operam deſiderare: alioqui theſau­
                <lb/>
              ros immenſos poſſe his libris conflari. </s>
              <s id="s.013723">Ibi
                <lb/>
              arrectior theologus, orat vt eos quoque ad
                <lb/>
              ſe perferat in ſpiciendos: ſibi rem hanc ve­
                <lb/>
              hementer eſſe cordi, nec omninò in nego­
                <lb/>
              tio tam diuino indormiendum: ſibi ſpem
                <lb/>
              eſſe certiſſimam feliciter euenturum. </s>
              <s id="s.013724">Ergo
                <lb/>
              datis inuicem dextris, miſer ille reliquos li­
                <lb/>
              bros adfert, Theologus expiſcari non deſi­
                <lb/>
              nit, donec homo iam eius animi ſecurus,
                <lb/>
              omni de re palàm facit. </s>
              <s id="s.013725">Poſtremò etiam de
                <lb/>
              Chriſti corpore. </s>
              <s id="s.013726">Ibi ille tanquam vehemen­
                <lb/>
              ter gauiſus, impenſius obſecrat, vt res tan­
                <lb/>
              tas ſibi oſtendat, ſe iam toto pectore de ma­
                <lb/>
              turando negotio cogitare. </s>
              <s id="s.013727">Hic hominem do­
                <lb/>
              mum ſuam deducit, vxorem myſterium
                <lb/>
              illud, reliquaque item maleficij arma de­
                <lb/>
              promere iubet. </s>
              <s id="s.013728">Proferuntur, inſpectantur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013729">Monachus longè aliud ſimulans ( vt narat
                <lb/>
              ipſe) rectà inde ad Officialem, quem vocant.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013730">rem defert, virum profectò ſumma vitæ in­
                <lb/>
              tegritate, & abſoluta Iuris vtriuſque pru­
                <lb/>
              dentia ſpectatiſſimum, noſtri maiorem in
                <lb/>
              modum amantem. </s>
              <s id="s.013731">Is verò in re tam prodi­
                <lb/>
              gioſa nihil etiam cunctandum ratus, homi­
                <lb/>
              nem prodente theologo per regios mini­
                <lb/>
              ſtros in vincula coniicit non ſine vxore &
                <lb/>
              filia. </s>
              <s id="s.013732">Protinus in ædes irruptum, myſterium
                <lb/>
              illud adorandum honore quo conueniebat
                <lb/>
              prolatum, dieique eius quod erat reliquum,
                <lb/>
              & nos omnis à clero, monachiſque per no­
                <lb/>
              ctes excubias agentibus, ſolennibus cantio­
                <lb/>
              nibus, & precibus celebrata. </s>
              <s id="s.013733">Poſtridie indi­
                <lb/>
              cta ſolemnis ſupplicatio: veſtiuntur tape­
                <lb/>
              tibus vtrinque viæ, quaque ibatur, quaque
                <lb/>
              ad templum redibatur: perſtrepebant vrbe
                <lb/>
              tota templa ſacris tintinnabulis. </s>
              <s id="s.013734">Procedit
                <lb/>
              clerus vniuerſus cum ſuis quiſque reliquiis,
                <lb/>
              tota ciuitate ad ſpectaculum effuſa: digna­
                <lb/>
              que pompa ſacramentum è conſceleratis æ­
                <lb/>
              dibus ſublatum, in templum ſalutiferæ cru­
                <lb/>
              ci ſacrum defertur. </s>
              <s id="s.013735">Ibi theologus tam fre­
                <lb/>
              quenti concione quantam antea viſam fuiſ­
                <lb/>
              ſe negant, rem omnem non ſine gloriæ ſuſ­
                <lb/>
              pitione exponit: identidem obteſtans Chriſti
                <lb/>
              corpus inibi ſub dio appoſitum, vt erat ex
                <lb/>
              ædibus malefici deportatum. </s>
              <s id="s.013736">Fecerat idem
                <lb/>
              poſtridie facturus, item deinceps, & vt quid­
                <lb/>
              que illi in cuniculis fuiſſent confeſſi, ita quo­
                <lb/>
              tidie populo renunciaturus: quòd ſibi cre­
                <lb/>
              do certiſſimam parandæ immortalitatis ma­
                <lb/>
              teriam oblatam eſſe iudicaret, niſi Officia­
                <lb/>
              lis vir minimè ſtultum theologo iam vento­
                <lb/>
              ſo gloriæ curru volitanti, ſilentium impo­
                <lb/>
              ſuiſſet. </s>
              <s id="s.013737">Excutiuntur & audiuntur aſſiduè à
                <lb/>
              theologis Lutetia in hoc aſcitis, adhibitis
                <lb/>
              item duobus Iureconſultis. </s>
              <s id="s.013738">Narrauit nobis
                <lb/>
              Officialis prodigioſa quædam in quæſtio­
                <lb/>
              nibus à viro aperiri, ſed quæ nondum pro
                <lb/>
              certis referri poſſent, quod ipſum ſibi parum
                <lb/>
              adhuc conſtare diceret: mulierem noctu
                <lb/>
              miſeris modis à cacodæmone vexari, pungi,
                <lb/>
              cædi, raptari, peneque exanimari: filiam
                <lb/>
              verò ſui ſecuram, neque quicquam ſupplicij
                <lb/>
              metu commoueri, quòd ſibi quotidie cum
                <lb/>
              luce præſtò fieri affirmat neſcio quem, qui
                <lb/>
              conſolando dolorem illi omnem adimat,
                <lb/>
              animoque tranquillo eſſe iubeat. </s>
              <s id="s.013739">Tenetur à
                <lb/>
              Magduni malefici, cuius ſuprà memini, vi­
                <lb/>
              dua. </s>
              <s id="s.013740">Hæc ille. </s>
              <s id="s.013741">Verùm aliquis dubitare poſ­
                <lb/>
              ſet, ne vnquam maleficus hic infelix dæmo­
                <lb/>
              nem auocare potuerit? </s>
              <s id="s.013742">verùm deficere ali­
                <lb/>
              quid ſuſpicantem conſilio cum vxore inito,
                <lb/>
              in laqueos incidiſſe. </s>
              <s id="s.013743">Nam ſi dæmon eum
                <lb/>
              alloquebatur, docere poterat quæ deficerent,
                <lb/>
              & hominem non amandare in perniciem,
                <lb/>
              qui iam ſuus eſſet: quique ſi deſiſſet, non
                <lb/>
              melior futurus erat, quandoquidem non ad
                <lb/>
              Deum eſſet acceſſurus, vel illum quæſiturus,
                <lb/>
              ſed dæmonem ob indignationem relicturus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013744">At dæmon proditor eſt, & ſuos negligit.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.013745">Concedatur: nemo tamen adeò eſt malus, vt
                <lb/>
              ſibi aduerſetur. </s>
              <s id="s.013746">Hoc erat abigere homines à
                <lb/>
              malarum artium ſtudiis, & ſui obſeruatio­
                <lb/>
              ne, quàm ille maximè efflagitare fertur. </s>
              <s id="s.013747">Sed
                <lb/>
              quanquam hæc dubia ſint, magnam tamen
                <lb/>
              præbent ſuſpicionem, ne aliquid eſſet, ob fi­
                <lb/>
              liæ conſolationem. </s>
              <s id="s.013748">Sed multa latere potue­
                <lb/>
              runt. </s>
              <s id="s.013749">Ita nos ancipites in his rebus Deus vi­
                <lb/>
              detur eſſe voluiſſe. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.013750">Nam & Pauſanias refert in Atticis, ſingu­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1847"/>
                <lb/>
              lis noctibus in Marathone campo, vbi Mil­
                <lb/>
              tiades iam annis tamen quadringentis elap­
                <lb/>
              ſis, Perſarum centum millia cecidiſſet, vbi­
                <lb/>
              que Icarus etiam rex antea interfectus fue­
                <lb/>
              rat, hinnitus equorum audiri, & pugnan­
                <lb/>
              tium concurſus, Quæ cuique ad hoc ſpecta­
                <lb/>
              culum accedenti data opera non occurre­
                <lb/>
              bant. </s>
              <s id="s.013751">Sed ſolùm fortuito illuc ſe conferen­
                <lb/>
              tibus exaudiebantur. </s>
              <s id="s.013752">Adeò videtur ſummus
                <lb/>
              ille opifex nos omninò incertos relinquere
                <lb/>
              voluiſſe, vt bonis fidei præmia, improbis, at­
                <lb/>
              que incredulis pœnæ deberentur. </s>
              <s id="s.013753">Sed ſi om­
                <lb/>
              ninò animæ ibi Perſarum excitabant tumul­
                <lb/>
              tum, oportuit etiam equorum animas quæ
                <lb/>
              hinnirent ſuperfuiſſe. </s>
              <s id="s.013754">Quamobrem veriſimi­
                <lb/>
              lius erit paulò pòſt prælium illud graue ex­
                <lb/>
              citatam fabulam è cauſa aliqua naturali ad
                <lb/>
              ea tempora percrebuiſſe, vt qualemcunque
                <lb/>
              ſtrepitum confuſo equorum hinnitui, &
                <lb/>
              concurſu præliantium attribuerent. </s>
              <s id="s.013755">Nam­
                <lb/>
              que in omni nocturno ſtrepitu, qui è terra
                <lb/>
              prodit, plerunque pars eſt grauior, pars acu­
                <lb/>
              tior. </s>
              <s id="s.013756">Grauiorum ad concurſus hominum, &
                <lb/>
              gemitus referunt, acutiorem ad equorum
                <lb/>
              hinnitus. </s>
              <s id="s.013757">Quamobrem antiquis relictis
                <lb/>
              exemplis, ad quædam noſtri temporis deue­
                <lb/>
              niamus. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.013758">
                <margin.target id="marg1847"/>
              Hiſtoria alia
                <lb/>
              mira.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.013759">Refert Nicolaus Venetus in Indica hiſto­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1848"/>
                <lb/>
              ria, nauclerum Indum cum ceſſaſſent venti,
                <lb/>
              inuocato, vt ipſe appellabat Deo
                <expan abbr="Mutthiã">Mutthiam</expan>
              ,
                <lb/>
              tandem in Arabem quendam illum deſcen­
                <lb/>
              diſſe, corruptumque hominem exclamaſſe,
                <lb/>
              per nauimque currentem ad tabulam, quæ </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>