Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013950
">
<
pb
pagenum
="
664
"
xlink:href
="
016/01/311.jpg
"/>
magis arbores, & excæcat quàm nix,
<
lb
/>
tum etiam quia pruina ſerius aduenit. </
s
>
<
s
id
="
s.013951
">Nam
<
lb
/>
nix non niſi hyeme fit, quia tenuis illa
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1869
"/>
<
lb
/>
ſubſtantia non facilè congelatur. </
s
>
<
s
id
="
s.013952
">At ros
<
lb
/>
facilè congelatur, quia terreus eſt, ideò ſe
<
lb
/>
rius aduenit pruina quàm nix. </
s
>
<
s
id
="
s.013953
">Quid dico
<
lb
/>
ſerius? </
s
>
<
s
id
="
s.013954
">celerius inchoat tempus pruinæ, &
<
lb
/>
tardius finitur quàm niuis. </
s
>
<
s
id
="
s.013955
">Indicium eſt
<
lb
/>
pruinam circa terram fieri, quòd in domi
<
lb
/>
bus iuxta vdos parietes fiat: loco enim ro
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1870
"/>
<
lb
/>
ris in hyeme fit pruina. </
s
>
<
s
id
="
s.013956
">Quare neque nix,
<
lb
/>
neque pruina gelaſcit, neque in grandi
<
lb
/>
nem vertitur. </
s
>
<
s
id
="
s.013957
">Oportet enim ad grandinem,
<
lb
/>
& glaciem faciendam cogi vaporem: at in
<
lb
/>
niue & pruina aër eſt, igitur neque nix,
<
lb
/>
neque pruina, dum conſiſtunt, in glaciem,
<
lb
/>
aut grandinem tranſire poſſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013958
">Grando
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1871
"/>
<
lb
/>
autem altiore loco fit, quàm nix: tum quia
<
lb
/>
neceſſe eſt æſtate altiorem locum eſſe vbi
<
lb
/>
frigeat, quàm hyeme: hoc enim ab ini
<
lb
/>
tio demonſtratum eſt: tum quia vapores
<
lb
/>
æſtate, ob aëris tenuitatem, & illorum ca
<
lb
/>
lorem, ac ſubtilitatem, & Solis vim al
<
lb
/>
tius attolluntur. </
s
>
<
s
id
="
s.013959
">In grandine autem com
<
lb
/>
preſſionem fieri neceſſe eſt, vt cogatur in
<
lb
/>
glaciem. </
s
>
<
s
id
="
s.013960
">Fit autem quandoque tantæ ma
<
lb
/>
gnitudinis, vt ingentibus lapidibus æque
<
lb
/>
tur, & iumenta occidat, & domos diruat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013961
">Commune eſt autem arborum fructus, ac
<
lb
/>
ſegetes confringere, excutere, atque pro
<
lb
/>
ſtrare. </
s
>
<
s
id
="
s.013962
">Sed grandinem abſque ventis gene
<
lb
/>
rari eſt impoſſibile: nam ſi aër tenuis eſt,
<
lb
/>
non eſt frigidus, quare gelaſcere non po
<
lb
/>
teſt vapor, ſi craſſus abſque ventis cogi
<
lb
/>
non poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013963
">Ad grandinem autem & co
<
lb
/>
gi vaporem ne nix fiat, aut pruina, &
<
lb
/>
gelaſcere, ne aqua ac pluuia, neceſſe eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013964
">Quamobrem nix & grando ſimul vix fieri
<
lb
/>
queunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013965
">Vtraque autem pluuiæ copulari
<
lb
/>
poteſt, quoniam quod non congelatur, &
<
lb
/>
cogitur, pluuia fit, non grando: quod co
<
lb
/>
gitur dum aër tenuior eſt, quàm vt om
<
lb
/>
nem prohibeat contractionem, niui vt
<
lb
/>
pluuia ſociatur. </
s
>
<
s
id
="
s.013966
">Manifeſtum eſt igitur, &
<
lb
/>
cum niue, & cum grandine frigora maxi
<
lb
/>
ma fieri: ſicut hyeme cùm pluit, teporem:
<
lb
/>
aliter enim nix fieret. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013967
">
<
margin.target
id
="
marg1867
"/>
Pluuia quo
<
lb
/>
modo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013968
">
<
margin.target
id
="
marg1868
"/>
Nix quo
<
lb
/>
modo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013969
">
<
margin.target
id
="
marg1869
"/>
Pruina fri
<
lb
/>
gidior niue.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013970
">Pruina cur
<
lb
/>
magis occi
<
lb
/>
dat arbores
<
lb
/>
quàm nix.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013971
">
<
margin.target
id
="
marg1870
"/>
Pruina quo
<
lb
/>
modo fiat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.013972
">
<
margin.target
id
="
marg1871
"/>
Grando quo
<
lb
/>
modo gene
<
lb
/>
retur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.013973
">At dices quónam pacto in montium ca
<
lb
/>
cuminibus nix fiet, & quomodo ea erunt
<
lb
/>
frigidiſſima, cùm ibi à monte reflexio fiat?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013974
">Sed nil mirum eſt in ipſo cacumine montis
<
lb
/>
frigus maximum eſſe, quia cùm aër natura
<
lb
/>
ſit frigidiſſimus, etiam locus ex quo radij,
<
lb
/>
reflectuntur inæqualis eſt, vt non ad eun
<
lb
/>
dem locum reflectantur. </
s
>
<
s
id
="
s.013975
">Eſt etiam anguſtus,
<
lb
/>
& ideò parua fit reflexio: tùm verò per ſe
<
lb
/>
natura frigidus, quoniam lapideus, pars etiam
<
lb
/>
montis in vmbra poſita: & quod maximum
<
lb
/>
eſt, partes cacumini vicinæ, quoniam ab
<
lb
/>
imo vallium, & à plano terræ plurimum
<
lb
/>
diſtant, ideò ſunt frigidiſſimæ. </
s
>
<
s
id
="
s.013976
">Flantibus
<
lb
/>
igitur ventis cùm aër per æquiſtantia fe
<
lb
/>
ratur, montium cacumina mirum in modum
<
lb
/>
refrigerari neceſſe eſt: hoc autem in Pro
<
lb
/>
blematibus a nobis oſtenſum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.013977
">At cùm
<
lb
/>
nebulæ altiùs à iugo montis attollantur, li
<
lb
/>
cet à terra non plus 2000. paſſuum eleuen
<
lb
/>
tur, quia tamen à iugo montis, hinc fit vt
<
lb
/>
à plano terræ longè plus diſtent nebulæ: vt
<
lb
/>
ſi mons quinque millia paſſuum aſcendat,
<
lb
/>
nebulæ ad 7000. paſſuum quandoque à pla
<
lb
/>
no terræ fermè diſtent. </
s
>
<
s
id
="
s.013978
">Tum verò fiunt ni
<
lb
/>
ues ob nimiam altitudinem nebularum, in
<
lb
/>
hyeme etiam tepida, aut grando in æſtate.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013979
">Commune enim eſt niuibus, grandini, nim
<
lb
/>
bis, duobus modis fieri: aut ibidem eleua
<
lb
/>
to vapore, aut alibi, atque eo per ventos
<
lb
/>
tranſlato. </
s
>
<
s
id
="
s.013980
">Verùm grando vbicunque fiat non
<
lb
/>
abſque vento fit: plerunque autem pluribus
<
lb
/>
inuicem pugnantibus ventis. </
s
>
<
s
id
="
s.013981
">Aqua autem
<
lb
/>
difficillimè altius aſcendit, tum quia coge
<
lb
/>
retur, tum quia grauis ſpontè deſcendit, ſi
<
lb
/>
non impetu ventorum contineatur. </
s
>
<
s
id
="
s.013982
">Sed
<
expan
abbr
="
grã-dini
">gran
<
lb
/>
dini</
expan
>
contingit, quia non fit niſi cogatur, vt
<
lb
/>
ſono nolarum perſæpè diſſipetur. </
s
>
<
s
id
="
s.013983
">Aër enim
<
lb
/>
altius cum impetu exiguo delatus, prohibet
<
lb
/>
cogi vaporem. </
s
>
<
s
id
="
s.013984
">Cùm autem coguntur, deſ
<
lb
/>
cendunt impetu grauitatis, & ventorum:
<
lb
/>
parte autem qua aërem ſcindunt, fiunt pla
<
lb
/>
niores, atque candidiores, vnde tonſuram
<
lb
/>
habere videntur, vulguſque ignauum ob
<
lb
/>
id putat cecidiſſe ſacerdotum præcantatio
<
lb
/>
nibus. </
s
>
<
s
id
="
s.013985
">Cùm verò vapor accenſus magna vi
<
lb
/>
lacerat nubes denſatas, fiunt fulgura, & ex
<
lb
/>
illorum caſu tonitrua. </
s
>
<
s
id
="
s.013986
">At cùm nebulæ qui
<
lb
/>
bus niues continentur denſæ non ſint, lace
<
lb
/>
rari cum impetu nequeunt: quare neque
<
lb
/>
fulgur, neque tonitru auditur, dum nix deſ
<
lb
/>
cendit, vt nec hyeme. </
s
>
<
s
id
="
s.013987
">Si verò hyeme co
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1872
"/>
<
lb
/>
ruſcet, & tonitru exaudiatur, pluuia non nix
<
lb
/>
deſcendit, & perſæpe grando, vt annis pro
<
lb
/>
ximè præteritis contigit menſe Decembri
<
lb
/>
bis, & iuxta brumam. </
s
>
<
s
id
="
s.013988
">Hoc autem quia vapor
<
lb
/>
calidus aſcendens eam regionem tepefece
<
lb
/>
rat. </
s
>
<
s
id
="
s.013989
">Ergo pluuiæ hyeme minimè fiunt, raræ
<
lb
/>
& breues æſtate. </
s
>
<
s
id
="
s.013990
">Vere autem cùm plus ſe
<
lb
/>
quens dies abſumat, quàm prior traxerit
<
lb
/>
( nam dies poſterior calidior eſt in vere, &
<
lb
/>
breuiorem habeat noctem ) ob id minus
<
lb
/>
pluit, quàm autumno: diutius autem quàm
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1873
"/>
<
lb
/>
æſtate, ac ſæpius, quàm hyeme. </
s
>
<
s
id
="
s.013991
">Ex hoc li
<
lb
/>
quet, cùm plurimum pluerit hyeme, tepi
<
lb
/>
dam futuram hyemem, ac minus ſalubrem:
<
lb
/>
ſi æſtate, humidum eſſe aërem, atque ob
<
lb
/>
id morboſum: ſi vere, frigidum Ver. </
s
>
<
s
id
="
s.013992
">Au
<
lb
/>
tumno verò pluuias maximas, ac diutur
<
lb
/>
nas fieri contingit: vnde creditum eſt hoc
<
lb
/>
fieri exortu Arcturi, ſed hoc perperàm.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.013993
">Nam autumno cùm adhuc Sol validus ſit,
<
lb
/>
multi vapores ſurſum attrahuntur: ſed
<
lb
/>
cùm ſuccedens dies longiorem præceden
<
lb
/>
te habeat noctem, & ipſa dies etiam te
<
lb
/>
pidior, neceſſe eſt cogi vaporem, inde
<
lb
/>
que deſcendere. </
s
>
<
s
id
="
s.013994
">Terra autem madefacta
<
lb
/>
rurſus trahitur quod deſcenderat, vtpote
<
lb
/>
in terræ ſuperficie hærens, atque etiam
<
lb
/>
aliquid profundius quod additur, atque
<
lb
/>
ita fiunt non ſolùm pluuiæ, atque imbres,
<
lb
/>
ſed etiam nimbi. </
s
>
<
s
id
="
s.013995
">Hoc autem maximè con
<
lb
/>
tingit, cùm ex humidiore loco ventis de
<
lb
/>
latæ nubes initium pluuiæ dederint: aliter
<
lb
/>
autem ſenſim coguntur, ac ſenſim augen
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.013996
">Si ex alio loco deferantur, repentè ma
<
lb
/>
gni eſſe incipiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.013997
">Si autem non decidant,
<
lb
/>
hoc eſt ob vnam trium cauſarum: vel quia
<
lb
/>
non incipiunt, & tunc ſicciſſimus ille pror
<
lb
/>
ſus eſt autumnus: vel quia poſtquàm pri
<
lb
/>
mò deciderint, argue rurſus coactæ nubes </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>