Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014087
">
<
pb
pagenum
="
667
"
xlink:href
="
016/01/314.jpg
"/>
partibus ſex, aut paulò pluribus vltra æqui
<
lb
/>
noctium verſus auſtrum, ex Ptolemæi ſen
<
lb
/>
tentia: quanquam ille montes Lunæ addu
<
lb
/>
cat. </
s
>
<
s
id
="
s.014088
">Inde
<
expan
abbr
="
progrediẽs
">progrediens</
expan
>
ex altiſſimis locis
<
expan
abbr
="
deſcẽ-dit
">deſcen
<
lb
/>
dit</
expan
>
fragore maximo, atque id bis. </
s
>
<
s
id
="
s.014089
">Vocant lo
<
lb
/>
ca hæc confragoſa cataractas: ſunt enim al
<
lb
/>
tiora montium loca, è quibus deſcendit flu
<
lb
/>
uius ſpuma maxima. </
s
>
<
s
id
="
s.014090
">Harum altera maior,
<
lb
/>
reliqua vocatur minor. </
s
>
<
s
id
="
s.014091
">Poſt quas in modum
<
lb
/>
maximi latus diffunditur, concipiens inſu
<
lb
/>
las ſeptingentas, quarum maxima Meroë
<
lb
/>
vocatur, vltra Cancri circulum verſus æqui
<
lb
/>
noctialem partibus circiter nouem: in qua
<
lb
/>
etiam ciuitas eiuſdem nominis eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014092
">Pòſt col
<
lb
/>
lectus denuò, in alueumque rediens proce
<
lb
/>
dit ſeptem oſtiis in mare: ab initio vbi ori
<
lb
/>
tur vſquequo mare attingit, rectà progre
<
lb
/>
diens ex Auſtro in Boream. </
s
>
<
s
id
="
s.014093
">In Nilum pauci,
<
lb
/>
vel omninò nulli influunt fluuij. </
s
>
<
s
id
="
s.014094
">Sed 17. die
<
lb
/>
Iunij poſtquam Sol apogeum ſuum ſupera
<
lb
/>
uit, incipit intumeſcere, exienſque pro
<
lb
/>
prium alueum, Ægypti terram inundat ac
<
lb
/>
tegit, ſic vt feræ pleræque intereant, iumen
<
lb
/>
ta, & homines altioribus ſe locis tueantur:
<
lb
/>
creſcitque hæc inundatio 40. diebus, donec
<
lb
/>
ſcilicet Sol ad medium Leonis peruenerit:
<
lb
/>
ab ea die totidem diebus decreſcens, Ægyp
<
lb
/>
tum ſiccam relinquit.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1882
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014095
">
<
margin.target
id
="
marg1881
"/>
Nilus cur
<
lb
/>
inundet
<
lb
/>
Ægytum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014096
">
<
margin.target
id
="
marg1882
"/>
Cauſæ tres
<
lb
/>
generales
<
lb
/>
inundatio
<
lb
/>
num.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014097
">Hæc igitur ita ſe habent. </
s
>
<
s
id
="
s.014098
">Verùm ante
<
lb
/>
quam cauſam horum inquiramus, generali
<
lb
/>
ter inundationum ratio quærenda eſt: nam &
<
lb
/>
alij fluuij agros inundant, vt Eridamus in
<
lb
/>
Italia, & Pannonia Hiſter ſeu Danubius.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014099
">Omnis igitur inundationis cauſa, aut eſt
<
lb
/>
humilitas riparum, aut copia aquarum, aut
<
lb
/>
ventus aduerſus mortui aquæ, vel etiam
<
lb
/>
tranuerſus, aut maris æſtus atque recurſus
<
lb
/>
prohibens aquam in mare effundi. </
s
>
<
s
id
="
s.014100
">Humili
<
lb
/>
tas riparum fit dehiſcente terra. </
s
>
<
s
id
="
s.014101
">Sed aqua
<
lb
/>
rum copia fit vel aucto fonte, vel niuibus
<
lb
/>
liqueſcentibus, aut pluuiis. </
s
>
<
s
id
="
s.014102
">Venti verò dum
<
lb
/>
aduerſus aquæ motum feruntur, prohibent
<
lb
/>
ad eam effluere, & cogentes eam intumeſ
<
lb
/>
cere flumen faciunt: effunditurque aqua
<
lb
/>
etiam quandoque ex artioribus ripis. </
s
>
<
s
id
="
s.014103
">Quili
<
lb
/>
bet autem ventus aquas mouet, quia vel deſ
<
lb
/>
cendit ( vel rectà fertur. </
s
>
<
s
id
="
s.014104
">Qui deſcendit,
<
lb
/>
aquam exagitat, vtpote AC, dum enim de
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.314.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/314/1.jpg
"
number
="
159
"/>
<
lb
/>
primit verſus E, pars, CE, locum occupans,
<
lb
/>
occupat EF, igitur pars EF, aſcendit ad FG,
<
lb
/>
atque ita aqua intumeſcit, & effunditur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014105
">Quòd ſi ventus rectà procedat ex BC, quia
<
lb
/>
locus F, eſt altior H, aqua impellitur. </
s
>
<
s
id
="
s.014106
">Aqua
<
lb
/>
enim rotunda eſt, vt in vrceis vides. </
s
>
<
s
id
="
s.014107
">Qua
<
lb
/>
etiam ex cauſa flumina, & lacus procul vi
<
lb
/>
dentur: aut enim ex alto ſpectamus, ob id
<
lb
/>
que videmus aquas: aut ex plano, videmuſ
<
lb
/>
que etiam, quoniam aqua rotunda eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014108
">Ma
<
lb
/>
nifectum eſt autem quòd duplex eſt motus
<
lb
/>
rectus: alter quidam mathematicus, qui
<
lb
/>
fit per breuiorem lineam, & hic fit ab im
<
lb
/>
pulſu, atque ſic venti mouentur: alter ſecun
<
lb
/>
dùm naturam, atque hic eſt qualis aquæ in
<
lb
/>
circuli periferia. </
s
>
<
s
id
="
s.014109
">Cùm igitur aqua motu cir
<
lb
/>
culari moueatur, ventus recto, ex quocunque
<
lb
/>
vento neceſſe eſt fieri perturbationem in
<
lb
/>
aqua. </
s
>
<
s
id
="
s.014110
">Rotunditas igitur aquæ tempeſtatum
<
lb
/>
cauſa eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014111
">Cùm verò vel a latere, vel aduer
<
lb
/>
ſus motum aquæ flat, & magnus fuerit, fiet
<
lb
/>
inundatio: & vbi latitudo ſit ad, tempeſtas.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014112
">Semper autem ventus in flumine aliqua in
<
lb
/>
parte, vel ex aduerſo fluminis, vel à latere
<
lb
/>
flat, quia flumen ſinuosè torquetur, vt an
<
lb
/>
gues: ideò niſi ventus fuerit admodum le
<
lb
/>
nis, aut aqua pauca, inundatio aliqua in par
<
lb
/>
te fiet. </
s
>
<
s
id
="
s.014113
">Velut flumen ſit ABC, ventus rectà
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.314.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/314/2.jpg
"
number
="
160
"/>
<
lb
/>
ex DE, feratur, tranuerſim quidem in FGH,
<
lb
/>
feretur, & ſi aqua plurima fuerit, inundatio
<
lb
/>
nem pariet, aliter non. </
s
>
<
s
id
="
s.014114
">At qui fertur ex D, in
<
lb
/>
CB, cùm aduerſus aquæ motum neceſſariò
<
lb
/>
inundationem pariet. </
s
>
<
s
id
="
s.014115
">Ob id igitur flante
<
lb
/>
vento aliquibus in locis inundatio fit, aliis
<
lb
/>
in locis ſiccantur flumina, fit igitur inunda
<
lb
/>
tio maior, aut ob aquarum multitudinem,
<
lb
/>
aut venti magnitudinem, aut quia ſurſum
<
lb
/>
venit impellens vi aquas, atque quaſi effo
<
lb
/>
diens, & hauriens illas. </
s
>
<
s
id
="
s.014116
">Eadem ratio tempe
<
lb
/>
ſtatum igitur, & magnitudinis earum ſcili
<
lb
/>
cet aquarum multitudo: vnde maior in mari,
<
lb
/>
quàm lacubus, & lacubus quàm fluuiis, &
<
lb
/>
magnis fluuiis, quàm paruis. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014117
">Cùm igitur ventus vnus fuerit, & rectà
<
arrow.to.target
n
="
marg1883
"/>
<
lb
/>
proceſſerit, vt ſecundum BC, lineam prioris
<
lb
/>
figuræ, non ſubmergetur. </
s
>
<
s
id
="
s.014118
">Si verò obliquus,
<
lb
/>
id eſt, ex alto deſcenderit: tunc immenſam
<
lb
/>
aquarum copiam voluens periculum ingens
<
lb
/>
affert. </
s
>
<
s
id
="
s.014119
">Quòd ſi duo fuerint contrarij, vt AF,
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.314.3.jpg
"
xlink:href
="
016/01/314/3.jpg
"
number
="
161
"/>
<
lb
/>
& BF, ſubmergetur nauis, quoniam non po
<
lb
/>
terit procedere altero illum contra niten
<
lb
/>
te: & ſi nauis ferantur ex C, in F, ventis
<
lb
/>
latera verberantibus, ſubuerteretur. </
s
>
<
s
id
="
s.014120
">Me
<
lb
/>
lius verò eſt: vt nauis feratur ex D, in F,
<
lb
/>
vbi A F, ventus ſit validior BF: ſemper
<
lb
/>
enim tutior eſt nauis, quæ ſecundùm ven
<
lb
/>
tum validiore fertur, quàm quæ aduer
<
lb
/>
ſus, Quòd ſi tres venti fuerint, A F, B F,
<
lb
/>
& E F, aliquiſque eorum ex alto veniat,
<
lb
/>
validior autem ſit AF, omninò neceſſe eſt
<
lb
/>
nauim ſubmergi, quoniam ſecundùm DF,
<
lb
/>
ferri non poteſt, quia ab EF, vento euer
<
lb
/>
teretur. </
s
>
<
s
id
="
s.014121
">Neque ſecundum EF, euerte
<
lb
/>
tur enim ab AF, Secundum G F, autem
<
lb
/>
ferri non poteſt, reluctante F E. </
s
>
<
s
id
="
s.014122
">In </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>