Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014122
">
<
pb
pagenum
="
668
"
xlink:href
="
016/01/315.jpg
"/>
Oceano etiam contingit ſingulares ventos,
<
lb
/>
propter æſtum rationem duorum obtinere.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014123
">Superiùs vento, inferiùs æſtu ipſo nauim
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1884
"/>
<
lb
/>
iactante, ſed non eodem periculo. </
s
>
<
s
id
="
s.014124
">Quæ
<
lb
/>
igitur ſint tempeſtates periculoſæ, & quis
<
lb
/>
modus euadendi, iam dictum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014125
">Vt igi
<
lb
/>
tur inundationes lacus ſunt non perpetui,
<
lb
/>
ita lacus inundationes ſunt perpetuæ. </
s
>
<
s
id
="
s.014126
">Qua
<
lb
/>
mobrem lacus fiunt quinque concurrenti
<
lb
/>
bus cauſis. </
s
>
<
s
id
="
s.014127
">Prima quidem, vt fluuius influat
<
lb
/>
in locum: à magnis quidem magni, vt Con
<
lb
/>
ſtantienſis, qui maximus eſt à Rheno: Le
<
lb
/>
manus à Rhodano, Verbanus à Ticino: par
<
lb
/>
ui autem à riuulis, vt Eupilus in Italia. </
s
>
<
s
id
="
s.014128
">Opor
<
lb
/>
tet autem colligi aquas altitudine montium
<
lb
/>
aut collium: ob idque omnis lacus, aut in
<
lb
/>
ter montes eſt aut colles, aliter collecta
<
lb
/>
aqua effunderetur, diſpergeretur que. </
s
>
<
s
id
="
s.014129
">Dein
<
lb
/>
de ſitum adeſſe oportet inter latera humi
<
lb
/>
liorem alueo fluminis: nam ſi ſublimior ſit,
<
lb
/>
ſiccato quandoque flumine, quod frequenter
<
lb
/>
contingit, ſiccabitur lacus, & iam non erit
<
lb
/>
lacus, ſed palus aut ſtagnum. </
s
>
<
s
id
="
s.014130
">Lacus enim
<
lb
/>
non eſt, cùm frequenter ſiccatur, & ſi tan
<
lb
/>
tùm non habeat aquæ, vt perpetuò fluat, &
<
lb
/>
tempeſtatibus aſſiduè agitetur. </
s
>
<
s
id
="
s.014131
">Cùm verò
<
lb
/>
quieſcit, palus eſt, non lacus Neceſſarium eſt
<
lb
/>
etiam, vt ex aduerſa parte, qua flumen in
<
lb
/>
fluit altior ſit ripa, aliter enim totus effluet,
<
lb
/>
eritque inundatio, non lacus. </
s
>
<
s
id
="
s.014132
">Vltimò, opor
<
lb
/>
tet vt in anguſtum humilitas loci redigatur,
<
lb
/>
effluatque flumen: nam ſi non effluxerit,
<
lb
/>
corrumpetur aqua, fietque mare, non lacus,
<
lb
/>
etiamſi æſtum, & tempeſtates patiatur. </
s
>
<
s
id
="
s.014133
">Ob
<
lb
/>
id igitur ex mari nullum flumen erit: etſi
<
lb
/>
exeat, non eſt illi proportione reſpondens.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014134
">Lacuum igitur & maris, &
<
expan
abbr
="
ſtagnorũ
">ſtagnorum</
expan
>
, vel pa
<
lb
/>
ludum ac inundationum differentias habes,
<
lb
/>
nunc igitur ad inundationis Nili cauſas re
<
lb
/>
deundum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014135
">Ea igitur eſt, quia procella il
<
lb
/>
la, de qua dictum eſt, in Æthiopia die 11.
<
lb
/>
Iunij initium habeat: intumeſcente ſtatim
<
lb
/>
flumine, vt etiam apud nos, quòd maxima
<
lb
/>
ſit copia aquarum, diffunditur Nilus per
<
lb
/>
campos. </
s
>
<
s
id
="
s.014136
">Nec obſtat, quòd Æthiopia pro
<
lb
/>
cul Ægypto fit: nam ſi mare medio intu
<
lb
/>
meſcit recurſu aquarum ob æſtum: vt ſu
<
lb
/>
prà declarauimus ( quia alius eſt aquæ flu
<
lb
/>
xus, alius tumor: in quo ſtatim partibus ſibi
<
lb
/>
inuicem ſuccedentibus ab extremo ad extre
<
lb
/>
mum compreſſione tumor tranſit ) nil
<
expan
abbr
="
mirũ
">mirum</
expan
>
<
lb
/>
eſt igitur quamvis Nilus lente fluat, turgere
<
lb
/>
ab extremo ad
<
expan
abbr
="
extremũ
">extremum</
expan
>
quatridui ſpatio:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
<
lb
/>
& tu ſi comprimas vt rem ab altero extre
<
lb
/>
morum, videbis abſque motu in reliquo in
<
lb
/>
tumeſcere. </
s
>
<
s
id
="
s.014137
">Inde ceſſante pluuia, ipſo autem
<
lb
/>
ſe perpetuò exonerante in mare, extenuatur
<
lb
/>
iterum, & ad ſua loca redit. </
s
>
<
s
id
="
s.014138
">Forſan & ad hoc
<
lb
/>
facit, quòd aquæ Oceani auſtralis ( vt dixi
<
lb
/>
mus ) tribus aut quatuor menſibus ad Au
<
lb
/>
ſtrum feruntur, vnde fieri poteſt, vt tunc
<
lb
/>
compreſſis fontibus Nili, dum aqua nimis
<
lb
/>
redundat, cogatur Nilus intumeſcere, & al
<
lb
/>
ueum egredi. </
s
>
<
s
id
="
s.014139
">Nam ſuperiùs docui, dulces
<
lb
/>
aquas ſalſis continuari. </
s
>
<
s
id
="
s.014140
">Fine enim optimo
<
lb
/>
factum eſt, vt pluuiæ illæ Solem comitaren
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.014141
">Nam primùm hauſta ex mari ſalſa tran
<
lb
/>
ſit in dulcem, redditque vices tot fluminibus
<
lb
/>
in mare ſe exonerantibus, quorum aquæ dul
<
lb
/>
ces in ſalſas vertuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.014142
">Quamobrem ſi æqua
<
lb
/>
debet eſſe diſtributio, vt ſempiterna manere
<
lb
/>
poſſit, neceſſe eſt, vt maxima ſit imbrium
<
lb
/>
aqua, quæ omnium fluminum ſe in mare
<
lb
/>
effundentium iacturæ coæquetur. </
s
>
<
s
id
="
s.014143
">Secunda
<
lb
/>
cauſa eſt, vt aër ipſe temperatus reddatur,
<
lb
/>
atque ita habitabilis regio. </
s
>
<
s
id
="
s.014144
">Tertia, vt terra
<
lb
/>
humo perfuſa abundet fructibus atque ſege
<
lb
/>
te, vt animalia in ea, atque homines viuere
<
lb
/>
poſſint, nec tanta terræ portio tanquam
<
lb
/>
inutilis pereat. </
s
>
<
s
id
="
s.014145
">Nam ſuperiùs demonſtra
<
lb
/>
tum eſt contrariis rationibus, etiam ſub
<
lb
/>
polis coli terras. </
s
>
<
s
id
="
s.014146
">Quarta ne terra areſcens
<
lb
/>
in medio ſolueretur, atque ſic tota periret,
<
lb
/>
dum partem neglectam habuiſſet Deus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014147
">Horum omnium cauſa atque etiam alio
<
lb
/>
rum, factum eſt, vt Solem nebulæ perpe
<
lb
/>
tuæ fermè comitarentur. </
s
>
<
s
id
="
s.014148
">Nec verum eſt,
<
lb
/>
vaporem ſeruari tamdiu, vt ex Geminis in
<
lb
/>
Cancrum Sol procedat, ſed humeſcit tan
<
lb
/>
tum interim aër: ſuccedenti tamen diei
<
lb
/>
prior aquas ſpargendo, dum Sol eſt in
<
lb
/>
Cancro, opitulatur. </
s
>
<
s
id
="
s.014149
">Idcirco igitur in At
<
lb
/>
lante maiore, quem montem vocant Ser
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1885
"/>
<
lb
/>
raliona, nubes denſiſſima in cacumine con
<
lb
/>
ſpicitur, perpetuò fulgura aſſidua corruſ
<
lb
/>
cant, & tonitrua procul 50000. paſſuum
<
lb
/>
exaudiuntur: quoniam calor ibi Solis ſem
<
lb
/>
per vigens, ac montis humidum, nubem
<
lb
/>
perpetuam generant. </
s
>
<
s
id
="
s.014150
">Igitur montem illum
<
lb
/>
humidiſſimum eſſe neceſſe eſt: ad quod ta
<
lb
/>
men iuuat maris vicinitas quippe quòd
<
lb
/>
mons non iam ſimpliciter dici mereatur,
<
lb
/>
ſed cùm progrediatur radicibus in mare,
<
lb
/>
potiùs promontorium. </
s
>
<
s
id
="
s.014151
">Apparet autem ex
<
lb
/>
his, quæ noſtris diebus innotuerunt, non
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
terrã
">terram</
expan
>
Oceano circumdari, ſed Oceanum eſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1886
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
tanquã
">tanquam</
expan
>
lacum
<
expan
abbr
="
quendã
">quendam</
expan
>
inter terras
<
expan
abbr
="
conſtitutũ
">conſtitutum</
expan
>
,
<
lb
/>
altera parte habitabilis noſtra alia Norti
<
lb
/>
ca, Braſilia à meridie, & America à ſepten
<
lb
/>
trione. </
s
>
<
s
id
="
s.014152
">In ipſo autem Oceano vndique in
<
lb
/>
ſulæ numero incredibili, adeò vt ſupra
<
lb
/>
10000. eſſe affirment. </
s
>
<
s
id
="
s.014153
">Itaque mare, lacus
<
lb
/>
eſt terræ totius, non terra inſula maris. </
s
>
<
s
id
="
s.014154
">Ip
<
lb
/>
ſæ verò inſulæ cùm aquas ſcateant, argu
<
lb
/>
mentum præbent, quòd non in illis gene
<
lb
/>
ratur, ſed percolatur. </
s
>
<
s
id
="
s.014155
">Qui enim fieri poſſet,
<
lb
/>
vt Hibernia quindecim flumina haberet, ni
<
lb
/>
ſi ex mari purgatis aquis originem duce
<
lb
/>
rent? </
s
>
<
s
id
="
s.014156
">Nec ſolùm inſulæ hæ, ſed etiam per
<
lb
/>
exiguæ aquas dulces continent: velut ea,
<
lb
/>
quæ tribus partibus vltra æquinoctium po
<
lb
/>
ſita eſt, procul ab omni terra millibus paſ
<
lb
/>
ſuum fermè 1000, cum 8000. paſſuum in
<
lb
/>
longitudine, quatuor in latitudine, tota vi
<
lb
/>
rens, multis aquis dulcibus ſcatet. </
s
>
<
s
id
="
s.014157
">Oriri eas
<
lb
/>
neceſſe eſt, quoniam inſula montis ſit cacu
<
lb
/>
men: mons autem mari circundatus aquas
<
lb
/>
ſalſas percolando dulces reddat. </
s
>
<
s
id
="
s.014158
">Ibidem aues
<
lb
/>
diuerſorum generum, quæ ignaræ inſidia
<
lb
/>
rum hominis, ſpontè capi ſe permittebant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014159
">Vnde igitur illarum origo? </
s
>
<
s
id
="
s.014160
">nam nec tranſ
<
lb
/>
uolare tam procul nec ex putrida mate
<
lb
/>
ria gigni potuerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014161
">Sed vel olim habi
<
lb
/>
tata, tranſlatis auibus: poſtmodum ob me
<
lb
/>
tum, vel maris incrementum deſit habita
<
lb
/>
ri: vel tranſeuntibus nauibus demiſſæ aues
<
lb
/>
originem generi loco incolumi dederunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014162
">Nam & nunc Hiſpani ſues in inſulis de
<
lb
/>
ſertis dimittunt: vt quandoque etiam il
<
lb
/>
lis vſui ſint. </
s
>
<
s
id
="
s.014163
">Tria igitur ſunt elementa: </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>