Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014215
">
<
pb
pagenum
="
670
"
xlink:href
="
016/01/317.jpg
"/>
ratione procedit. </
s
>
<
s
id
="
s.014216
">Tertium, quod nec à cor
<
lb
/>
pore, nec in corpore, ſed in animo fit,
<
expan
abbr
="
voca-túrq;
">voca
<
lb
/>
túrque</
expan
>
afflatus. </
s
>
<
s
id
="
s.014217
">In omni mutatione, quod agit
<
lb
/>
corruptioni eſt obnoxium. </
s
>
<
s
id
="
s.014218
">Influxus autem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1893
"/>
<
lb
/>
ab immortali corpore, afflatus autem ab im
<
lb
/>
mortali nec corpore: hiſque hæc tria inter
<
lb
/>
ſe differunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014219
">Afflatus etiam docet, influxus
<
lb
/>
impellit. </
s
>
<
s
id
="
s.014220
">An verò cœlorum idem ſit cen
<
lb
/>
trum, an mundi infiniti, ad libros de Æterni
<
lb
/>
tatis arcanis rurſus ſpectat. </
s
>
<
s
id
="
s.014221
">In hoc vero vno
<
lb
/>
ipſo Deum eſſe aliquem omninò neceſſe eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014222
">Nam neque ordo Vniuerſi conſtare poſſet,
<
lb
/>
nullo rectore gubernante, cùm materia caſu
<
lb
/>
ſolùm recta, diuturnam rerum ſeriem tueri
<
lb
/>
non poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.014223
">Multò minùs conſtructio tam
<
lb
/>
elegans, tam abſoluta, atque vnicuique fini
<
lb
/>
adeò congrua, non ſolùm opifice prudenti,
<
lb
/>
ſed etiam ſapientiſſimo, qualis Deus eſt,
<
lb
/>
prorſus indigebat. </
s
>
<
s
id
="
s.014224
">Eſt etiam ſtatus in omni
<
lb
/>
cauſarum genere, qui ad alium pertingere
<
lb
/>
non poteſt, quàm ad Deum. </
s
>
<
s
id
="
s.014225
">Atque hæ tres
<
lb
/>
rationes omnino demonſtrant non ſolùm
<
lb
/>
Deum eſſe, ſed ſapientiſſimum etiam, ac cun
<
lb
/>
cta ſcientém. </
s
>
<
s
id
="
s.014226
">Quod ſuadent etiam multa: vt
<
lb
/>
prodigia futurorum nuncia, quæ non niſi ab
<
lb
/>
eo, qui ventura nouerit, fieri queunt: & men
<
lb
/>
tis humanæ origo, quæ à meliore quodam
<
lb
/>
opifice proficiſcitur. </
s
>
<
s
id
="
s.014227
">Nihil autem melius
<
lb
/>
mente, quòd non intelligat. </
s
>
<
s
id
="
s.014228
">Et conſcientia
<
lb
/>
facinorum, quę homines torquet. </
s
>
<
s
id
="
s.014229
">quaſi nobis
<
lb
/>
naturaliter inſitus ſit timor, & reuerentia
<
lb
/>
quædam melioris cuiuſdam opificis atque re
<
lb
/>
gis. </
s
>
<
s
id
="
s.014230
">Ciuitatum etiam ſocietates non adeò
<
lb
/>
eſſent diuturnæ, nec qui eas violant, obnoxij
<
lb
/>
pœnis numinis, abſque numine vllo. </
s
>
<
s
id
="
s.014231
">Homi
<
lb
/>
nibus etiam omnibus, quamvis de Dei eſſen
<
lb
/>
tia diſſideant, communi conſenſu opinio,
<
lb
/>
cultúſque Dei hæſit, atque id ab orbis me
<
lb
/>
moria. </
s
>
<
s
id
="
s.014232
">Diſcrimen quoque honeſti, & turpis,
<
lb
/>
boni, & mali, virtutis ac vitiorum, tum ſeries
<
lb
/>
tanta ac ordo adeò admirabilis numerorum
<
lb
/>
ab aliqua prima mente, ab aliquo primo bo
<
lb
/>
no, ab aliquo primo ordine ducunt
<
expan
abbr
="
originẽ
">originem</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014233
">Hæc igitur tot tantáque ſunt, quæ Deum non
<
lb
/>
eſſe ſolum, ſed qualis, quantúſque ſit, oſten
<
lb
/>
dunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014234
">Quòd ſi is non curat vnumquodque,
<
lb
/>
cùm res non ſint præter ſingularia: ſingula
<
lb
/>
ribus pereuntibus, peribunt & ſpecies. </
s
>
<
s
id
="
s.014235
">Vel
<
lb
/>
igitur ſuſtinentur ſingularia ordine quodam
<
lb
/>
Vniuerſi, quem Fatum vocamus: aut ſi non
<
lb
/>
ex putredine ſpecies
<
expan
abbr
="
poterũt
">poterunt</
expan
>
inſtaurari. </
s
>
<
s
id
="
s.014236
">
<
expan
abbr
="
Horũ
">Horum</
expan
>
<
lb
/>
veriſimilius eſt, Deo ſingularia cognoſcente
<
lb
/>
ordino
<
expan
abbr
="
quodã
">quodam</
expan
>
vniuerſi manere cuncta,
<
expan
abbr
="
quan-doquidẽ
">quan
<
lb
/>
doquidem</
expan
>
ſpecies interire apud Philoſophos,
<
lb
/>
abſurdum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014237
">Deus igitur omnia nouit. </
s
>
<
s
id
="
s.014238
">Sed
<
lb
/>
vnde ſortes, an ab illo? </
s
>
<
s
id
="
s.014239
">minimè, ſed ab afflatu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1894
"/>
<
lb
/>
quandoque. </
s
>
<
s
id
="
s.014240
">Lex tamen noſtra ſortes à Deo
<
lb
/>
immitti, & gubernari affirmat. </
s
>
<
s
id
="
s.014241
">Vti eis licet
<
lb
/>
ad euitandam calumniam vel offenſionem,
<
lb
/>
cùm inter æquales contentio fuerit. </
s
>
<
s
id
="
s.014242
">Nobiliſ
<
lb
/>
ſimi generis eſt geomantica mirabili certè
<
lb
/>
ratione conſtructa, de qua libri circumferun
<
lb
/>
tur nomine Petri Apponenſis, celebres. </
s
>
<
s
id
="
s.014243
">Et
<
lb
/>
quamvis quidem amici noſtri non parùm lu
<
lb
/>
dendo his profecerint, ſeu fiducia, ſeu proprio
<
lb
/>
ſydere ad diuinandum, ſeu dæmonum præſi
<
lb
/>
dio adiuti, attamen illarum omnium incon
<
lb
/>
ſtantiam in quarto de Sapientia libro decla
<
lb
/>
rauimus. </
s
>
<
s
id
="
s.014244
">Et Diogenes dicere ſolebat, cùm
<
lb
/>
hoc genus hominum aruſpicum, aut ſorte
<
lb
/>
futura prædicentium intueor, parùm abeſſe
<
lb
/>
homines à belluis exiſtimo: cùm medicos aut
<
lb
/>
pictores, parùm diis. </
s
>
<
s
id
="
s.014245
">Hæc igitur de vniuerſa
<
lb
/>
rerum natura dicta ſunt, non vt pleraque per
<
lb
/>
ſequeremur, aut magnam partem earum, ſed
<
lb
/>
vt omnium quaſi exempla, ſemina, principiá
<
lb
/>
que doceremus. </
s
>
<
s
id
="
s.014246
">Etenim fi quis, quæ mente
<
lb
/>
aſſequi non valet, quæque arte mira conſtare
<
lb
/>
putat, quàm facilè, & vt ita dicam, nullo ar
<
lb
/>
tificio à natura fiant, intelligat, non ſolùm
<
lb
/>
deſinet admirari, & plurima vnius exemplo
<
lb
/>
cognoſcet, ſed etiam à naturæ operibus ad
<
lb
/>
artem traducens, & ipſe haud magno labore
<
lb
/>
admiranda aliis fabricabit. </
s
>
<
s
id
="
s.014247
">Sit autem pro in
<
lb
/>
numeris vnum tale exemplum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014248
">
<
margin.target
id
="
marg1883
"/>
<
expan
abbr
="
Tempeſtatũ
">Tempeſtatum</
expan
>
<
lb
/>
differentiæ.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014249
">
<
margin.target
id
="
marg1884
"/>
Lacuum
<
lb
/>
cauſæ quin
<
lb
/>
que.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014250
">
<
margin.target
id
="
marg1885
"/>
Atlantis
<
lb
/>
maioris Æ
<
lb
/>
thiopiæ
<
expan
abbr
="
mẽ-tis
">men
<
lb
/>
tis</
expan
>
mirum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014251
">
<
margin.target
id
="
marg1886
"/>
Orbis ſitus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014252
">
<
margin.target
id
="
marg1887
"/>
Æther.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014253
">
<
margin.target
id
="
marg1888
"/>
Demonſtra
<
lb
/>
tio oſtendens,
<
lb
/>
quod idem
<
lb
/>
numero
<
expan
abbr
="
nun-quã
">nun
<
lb
/>
quam</
expan
>
in æter
<
lb
/>
num redibit.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014254
">
<
margin.target
id
="
marg1889
"/>
Acuum quid
<
lb
/>
ſit.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014255
">
<
margin.target
id
="
marg1890
"/>
In æternis
<
lb
/>
idem eſt eſſe
<
lb
/>
ac poſſe.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014256
">
<
margin.target
id
="
marg1891
"/>
Zeilam inſu
<
lb
/>
la, terreſtris
<
lb
/>
quidam pa
<
lb
/>
radiſus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014257
">
<
margin.target
id
="
marg1892
"/>
Influxus
<
lb
/>
quid ſit.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014258
">
<
margin.target
id
="
marg1893
"/>
Afflatus
<
lb
/>
quid ſit.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014259
">
<
margin.target
id
="
marg1894
"/>
Sortes in
<
lb
/>
quibus, & à
<
lb
/>
quo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014260
">Vides papillionum alas, quàm pulchrè, &
<
lb
/>
ad amuſſim coloribus diſtinctæ ſint? </
s
>
<
s
id
="
s.014261
">tum par
<
lb
/>
dorum, pantherarum, felium, tótque aliorum
<
lb
/>
animalium pelles, quod & ars etiam noſtris
<
lb
/>
temporibus nimis ſagax cœpit imitari, dum
<
lb
/>
muſtellarum earum, quas à varietate varios
<
lb
/>
appellant, pelles purpureo colore tingunt,
<
lb
/>
non ſolùm iucundo, ſed etiam ſalubri inuen
<
lb
/>
to. </
s
>
<
s
id
="
s.014262
">Sed ad rem redeo. </
s
>
<
s
id
="
s.014263
">Quid florum tot ſpecies
<
lb
/>
adeò elaboratas, vt ſumma diligentia, nec pi
<
lb
/>
ctor inſignis ad vnguem eos exprimat? </
s
>
<
s
id
="
s.014264
">Quid
<
lb
/>
igitur, an ab opifice natura intellectus, &
<
lb
/>
ſenſus experte, hæc quæ propriè ad ſenſum
<
lb
/>
atque eundem valdè purum pertinere viden
<
lb
/>
tur, facta erunt, aut fieri
<
expan
abbr
="
potuerũt
">potuerunt</
expan
>
, an ſummi
<
lb
/>
opificis cura, tam paruis ac numeroſis rebus
<
lb
/>
deſtinabitur? </
s
>
<
s
id
="
s.014265
">Ille flores cyclaminis, trigemi
<
lb
/>
nóſque Iouis, goſſipij, iridis, colchici, ericæ,
<
lb
/>
hyoſcyami, tótque aliarum herbarum? </
s
>
<
s
id
="
s.014266
">illene
<
lb
/>
culmos albi ellebori, aut totam denique
<
lb
/>
pæoniam nobis diſtinguet? </
s
>
<
s
id
="
s.014267
">abſit. </
s
>
<
s
id
="
s.014268
">Sed quo
<
lb
/>
modo ſine arte vlla tantum artificium fiat,
<
lb
/>
intellige. </
s
>
<
s
id
="
s.014269
">Quæcunque fortuna miſta ſunt,
<
lb
/>
quomodocunque coloribus diſtinguantur, ac
<
lb
/>
abſque vlla ratione, ſeu creſcant, ſeu diuidan
<
lb
/>
tur æqualiter ſeu inflentur, formam colori
<
lb
/>
bus diſtinctam, exornatámque ad amuſſim ac
<
lb
/>
depictam pulchrè admodum præferunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014270
">Di
<
lb
/>
uiduntur igitur papilionum alæ, & florum fo
<
lb
/>
lia, creſcúntque, & intumeſcunt velut vitrea
<
lb
/>
vaſa. </
s
>
<
s
id
="
s.014271
">Cùm enim albo maſſa, quaſi obiter di
<
lb
/>
ſtinguatur inflata, colores illos reddit æqua
<
lb
/>
libus diſtinctos interuallis. </
s
>
<
s
id
="
s.014272
">Iam vides, ſi quis
<
lb
/>
depictam velit tabellam, teſſellatóque po
<
lb
/>
tiùs labore variatam efficere, miſtis fortuitò
<
lb
/>
coloribus in maſſam, eáque per tranſuerſum
<
lb
/>
diuiſa æqualibus altitudinibus, fruſta dura
<
lb
/>
ta tabulæ pulcherrimæ formam referent, &
<
lb
/>
opus æternum reddent, cùm non vt colores
<
lb
/>
eluantur. </
s
>
<
s
id
="
s.014273
">Ergo vides vt in his imago reluceat
<
lb
/>
vniuerſi: vt enim multa ex vno, & ex æquali
<
lb
/>
inæqualia, ex fortuitis artificioſa, ex inordi
<
lb
/>
natis ordinata: ita ex vno Deo omnium opi
<
lb
/>
fice ſummo &
<
expan
abbr
="
cõſtanti
">conſtanti</
expan
>
, facili quadam æqua
<
lb
/>
litate tam multa prodeunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014274
">Videtur autem
<
lb
/>
ex vnitate binarius primùm proficiſci, quod
<
lb
/>
in cœlo obſeruare licet, neque enim tam
<
lb
/>
ſimpliciter vnum eſſe poteſt, quin in eo duos
<
lb
/>
motus primos effingere, imò & contemplari
<
lb
/>
liceat. </
s
>
<
s
id
="
s.014275
">Sed de his aliàs.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1895
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014276
">
<
margin.target
id
="
marg1895
"/>
Cur quædam
<
lb
/>
quarto anno
<
lb
/>
ſingulo me
<
lb
/>
liora eua
<
lb
/>
dant, & de
<
lb
/>
aliis circui
<
lb
/>
tibus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014277
">Nec ſolùm quæ abdita ſunt formis, ſed
<
lb
/>
etiam numeris, cauſam habent. </
s
>
<
s
id
="
s.014278
">Velut quod
<
lb
/>
in Moluchiis quartano circuitu annorum
<
expan
abbr
="
ga-ryophylorũ
">ga
<
lb
/>
ryophylorum</
expan
>
vberior prouentus ac felicior ſit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014279
">Thermarum autem aquæ eodem circuitu </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>