Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014279
">
<
pb
pagenum
="
671
"
xlink:href
="
016/01/318.jpg
"/>
fiunt deteriores: nam referunt biſextilibus
<
lb
/>
fieri noxias. </
s
>
<
s
id
="
s.014280
">Inter febres quoque genus eſt
<
lb
/>
omnibus notum, quod ab hoc circuitu no
<
lb
/>
men meruit. </
s
>
<
s
id
="
s.014281
">Qui in aſtrorum vim hæc refe
<
lb
/>
runt, Saturnúmque huius faciunt authorem,
<
lb
/>
maiorem quàm diſſoluant dubitationem re
<
lb
/>
linquunt: ſcilicet, quid aſtris cum quartano
<
lb
/>
circuitu dierum, vel annorum. </
s
>
<
s
id
="
s.014282
">Melius forſan
<
lb
/>
fuerit rerum ipſarum ſeriem contemplari,
<
lb
/>
quæ triplici ordine perficitur, initio, medio,
<
lb
/>
fine: ſeu imperfecto, perfecto, & abſoluto: aut
<
lb
/>
poſitiuo, comparatiuo, atque ſuperlatiuo. </
s
>
<
s
id
="
s.014283
">Hi
<
lb
/>
gradus cum in omnibus ſint rebus,
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
in bo
<
lb
/>
nis, tum in malis, ſi recurrat ordo, fiet quar
<
lb
/>
tus ſimillimus primo, quintus ſecundo, ſextus
<
lb
/>
tertio, atque rurſus quartus ſeptimo, atque
<
lb
/>
ita deinceps: vnde conſpicuus fiet quartanus
<
lb
/>
circuitus, atque illius cauſa manifeſtiſſima,
<
lb
/>
quam alij admirabantur tanquam ſuperſti
<
lb
/>
tioſam, alij longiſſimè repetebant, velut in
<
lb
/>
garyophilis primo anno vis imbecillis, ſe
<
lb
/>
cundo melior, tertio optima, quarto rurſus,
<
lb
/>
in effœta fiat, neceſſarium eſt, aliter virtus
<
lb
/>
eſſet infinita. </
s
>
<
s
id
="
s.014284
">Ita in thermarum aquis inutilis
<
lb
/>
anno vno, ſecundo bona, tertio optima, quar
<
lb
/>
to rurſus inutilis. </
s
>
<
s
id
="
s.014285
">Hanc vocant in ſalubrem
<
lb
/>
& noxiam, quæ cùm non iuuat, nocet non pa
<
lb
/>
rùm. </
s
>
<
s
id
="
s.014286
">In fluctibus, quóque maris ſi inſpicias,
<
lb
/>
primùm creſcunt, inde fremur pòſt ad ſum
<
lb
/>
mum attolluntur, ac mox decidunt: eodém
<
lb
/>
que ordine rurſum recurrunt: adeò vt audeam
<
lb
/>
dicere, res omnes hoc ordine teneri, quæ ma
<
lb
/>
gnis cauſis fiunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014287
">Sed ſolùm in his mentem
<
lb
/>
adhibemus, in quibus ordo hic dies ſingulos,
<
lb
/>
aut annos pro ſingulis gradibus perficit: tunc
<
lb
/>
enim tres cùm exigantur anni ſeu dies, re
<
lb
/>
currendo quartanus declaratur circuitus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014288
">Quæ verò alternatim decidunt ac perficiun
<
lb
/>
tur, tertianum circuitum perficiunt: quæ pa
<
arrow.to.target
n
="
marg1896
"/>
<
lb
/>
rùm, aut nihil mutantur, quotidianum: atque
<
lb
/>
hæc eſt tam abſtruſi problematis manifeſtiſ
<
lb
/>
ſima cauſa. </
s
>
<
s
id
="
s.014289
">Iam verò aliò dirigenda oratio
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014290
">Dices enim, cur ſi Deus omnium eſt au
<
lb
/>
tor, mala bonis præſtant, celeritate, facilita
<
lb
/>
te, frequentia, magnitudine? </
s
>
<
s
id
="
s.014291
">Hora, imò mo
<
lb
/>
mento peſſum imus, & infirmamur: vt dite
<
lb
/>
mur, vt ſanemur, longo tempore opus eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014292
">Malum ingens caſu, verbo aduenit: vix mul
<
lb
/>
tis amicis, & auxilio ſeruamur. </
s
>
<
s
id
="
s.014293
">Tot denique
<
lb
/>
infortunia, luctus, dolor, morbus, infamia,
<
lb
/>
amor, irritus, timor, paupertas, vnum autem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1897
"/>
<
lb
/>
ſolùm bonum non indigere. </
s
>
<
s
id
="
s.014294
">Quamobrem re
<
lb
/>
ctè videntur Epicurei ſtatuiſſe, indolentiam
<
lb
/>
bonorum finem. </
s
>
<
s
id
="
s.014295
">At magnitudine, quæ volu
<
lb
/>
ptas cruciatui, quæ ſpes timori, quæ felicitas
<
lb
/>
orbitati: quæ iucunditas carceri, quæ ſanitas
<
lb
/>
morbo, aut quæ diuitiæ paupertatis incom
<
lb
/>
modis, quis honor contemptui, aut irriſioni
<
lb
/>
coæquari poteſt? </
s
>
<
s
id
="
s.014296
">Denique eſt illa rerum om
<
lb
/>
nium extrema mors, cuius cogitationi ſolæ,
<
lb
/>
nec gaudia mille vitarum conferri poſſunt:
<
lb
/>
habet tamen hoc boni, quòd reliquos finiat
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1898
"/>
<
lb
/>
mœrores. </
s
>
<
s
id
="
s.014297
">Vt verò mortem odimus, ita filios,
<
lb
/>
vt nos alios factos amamus: auxilium quaſi
<
lb
/>
vnicum aduerſus illam ineuitabilem. </
s
>
<
s
id
="
s.014298
">Sunt
<
lb
/>
enim hi è nobis, ſpeciémque noſtram ſer
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1899
"/>
<
lb
/>
uant, & nos ipſo referunt: ideò magis eos di
<
lb
/>
ligimus, quàm ſcorta, etſi plus illorum cauſa
<
lb
/>
ſeminis diſpereat. </
s
>
<
s
id
="
s.014299
">Filiorum quoque cauſa
<
lb
/>
Venus iucundior facta fuit ab opifice: cùm
<
lb
/>
enim miſceantur corpora, & quod proritat
<
lb
/>
intimum ſit, & minimo cum dolore, ideò
<
lb
/>
quamvis titillatio ſit è genere ſcabiei, ſenſus
<
lb
/>
tamen ille longè iucundior eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014300
">Sic igitur hoc
<
lb
/>
inuento, perpetuitati animantium prima
<
lb
/>
cauſa conſuluit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014301
">
<
margin.target
id
="
marg1896
"/>
Mala bonis
<
lb
/>
quot modis
<
lb
/>
præſtent.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014302
">
<
margin.target
id
="
marg1897
"/>
Bonorum fi
<
lb
/>
nis indolen
<
lb
/>
tia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014303
">
<
margin.target
id
="
marg1898
"/>
Filios cur
<
lb
/>
magis ſcortis
<
lb
/>
amamus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014304
">
<
margin.target
id
="
marg1899
"/>
Venus cur
<
lb
/>
plus delectet,
<
lb
/>
quàm ſi quis
<
lb
/>
ſcabiem
<
lb
/>
ſcalpat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014305
">Differt autem cauſa, principium, & occaſio
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1900
"/>
<
lb
/>
in rebus gerendis, non tantùm in natura: di
<
lb
/>
cimus enim cauſam fuiſſe Alexandro, quòd
<
lb
/>
in Aſiam traiecerit, victoriam facilem Athe
<
lb
/>
nienſium, de Artaxerxe ac Xerxe: tum Age
<
lb
/>
ſilai expeditionem, qua breuiſſimo tempore
<
lb
/>
partem Aſiæ occupauerat: vnde Alexandro
<
lb
/>
ſpes nata. </
s
>
<
s
id
="
s.014306
">Principium eſt, quo vtuntur ad ve
<
lb
/>
landum auaritiæ, & ambitionis ſuſpicionem
<
lb
/>
Reges, vt tranſitus in Græciam, Perſarum,
<
lb
/>
& cædes legatorum Perſarum, quæ à Mace
<
lb
/>
donibus perpetrata eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014307
">Occaſio, Phillippi
<
lb
/>
mors relinquentis exercitus bellicoſos, ex
<
lb
/>
hauſtámque cladibus Græciam. </
s
>
<
s
id
="
s.014308
">Vt omnes
<
lb
/>
eius populi aut gratia, aut metu cum Alexan
<
lb
/>
dro ſentirent. </
s
>
<
s
id
="
s.014309
">Sed non ſic Deus, imò omnium
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1901
"/>
<
lb
/>
horum, quæ in vniuerſo ſunt, cauſa, & origo,
<
lb
/>
fons, & principium eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014310
">Eſt autem totum im
<
lb
/>
menſum, ſummáque perfectio, nec aliud,
<
lb
/>
quàm ſeipſum contemplatur. </
s
>
<
s
id
="
s.014311
">Tanta luce, vt
<
lb
/>
ſolus capere poſſit eam, ac claritate mundum,
<
lb
/>
& hunc, & illum & quicquid eſt in orbium
<
lb
/>
extremo illuminat, immobilis, abſque varie
<
lb
/>
tate, cuius mortalium nemo, vel momento
<
lb
/>
ſplendorem ſuſtinere, aut fulgorem inſpicere
<
lb
/>
queat. </
s
>
<
s
id
="
s.014312
">Facilius toto anno Solem æſtiuum me
<
lb
/>
ridianum perferas oculis, quàm homo tem
<
lb
/>
poris exigui parte Dei lucem intellectu poſ
<
lb
/>
ſis contemplari. </
s
>
<
s
id
="
s.014313
">Ad quam tamen cùm fertur,
<
lb
/>
beatiſſimus eſt momento ſolo. </
s
>
<
s
id
="
s.014314
">Eſt enim hæc
<
lb
/>
ectaſis illa, ſolis probis, ſapientibúſque con
<
lb
/>
ceſſa, melior omni humana felicitate. </
s
>
<
s
id
="
s.014315
">Te
<
lb
/>
nuiſſima ſubſtantia eſt, atque ideò ſemper
<
lb
/>
quieſcit:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
quæ ſubtiliſſima ſunt, aut ſemper
<
lb
/>
mouentur, vt cœli: aut ſemper quieſcunt, vt
<
lb
/>
intellectus. </
s
>
<
s
id
="
s.014316
">Deus tamen non eſt intellectus,
<
lb
/>
ſed aliquid intellectu longè melius, beatius,
<
lb
/>
potentius, digniúſque. </
s
>
<
s
id
="
s.014317
">Quæris quid ergo ſit? </
s
>
<
s
id
="
s.014318
">ſi
<
lb
/>
ſcirem, Deus eſſem: nam Deum nemo nouit:
<
lb
/>
nec quid ſit, quiſpiam ſcit, niſi ſolus Deus.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1902
"/>
<
lb
/>
Cùm verò quid ſit neſciamus, multò minùs
<
lb
/>
eius proprium nomen ſcire conceſſum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014319
">At
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
principiorum,
<
expan
abbr
="
reliquorũ
">reliquorum</
expan
>
cùm nec Deo,
<
lb
/>
nec illis
<
expan
abbr
="
nomẽ
">nomen</
expan
>
ſit
<
expan
abbr
="
vllũ
">vllum</
expan
>
, ſed impoſitis nomini
<
lb
/>
bus iuxta
<
expan
abbr
="
opinionẽ
">opinionem</
expan
>
, quam de eis
<
expan
abbr
="
cõcepimus
">concepimus</
expan
>
,
<
lb
/>
vel poteſtatis, vel claritatis, ac dignitatis, vti
<
lb
/>
mur. </
s
>
<
s
id
="
s.014320
">Conficta ſunt etiam multa à prauis ho
<
lb
/>
minibus, qui de Deo etiam nugari
<
expan
abbr
="
tanquã
">tanquam</
expan
>
de
<
lb
/>
vno è nobis auſi ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014321
">Sed nomina à
<
expan
abbr
="
rerũ
">rerum</
expan
>
na
<
lb
/>
tura,
<
expan
abbr
="
viribúſq;
">viribúſque</
expan
>
ac proprietatibus
<
expan
abbr
="
ſumũtur
">ſumuntur</
expan
>
no
<
lb
/>
bis cognitis. </
s
>
<
s
id
="
s.014322
">Animas autem cœleſtes,
<
expan
abbr
="
natu-rámq;
">natu
<
lb
/>
rámque</
expan
>
<
expan
abbr
="
earũ
">earum</
expan
>
multò magis, & Dei ſublimis in
<
lb
/>
cognitam intellectui noſtro omni ex parte
<
lb
/>
eſſe docuimus, quónam pacto ergo diis no
<
lb
/>
men vllum erit, aut imponere licebit.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1903
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014323
">
<
margin.target
id
="
marg1900
"/>
Cauſa, prin
<
lb
/>
cipium, &
<
lb
/>
occaſio in
<
lb
/>
quo
<
expan
abbr
="
differãt
">differant</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014324
">
<
margin.target
id
="
marg1901
"/>
Deus quid.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014325
">
<
margin.target
id
="
marg1902
"/>
Dij nomine
<
lb
/>
carent.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.014326
">
<
margin.target
id
="
marg1903
"/>
Epilogus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014327
">Hæc igitur tot, tantáque de Subtilitate di
<
lb
/>
cta ſufficiant, per genera, ſpeciéſque tractan
<
lb
/>
tibus: nam ſingularia ipſa finem nullum ha
<
lb
/>
bitura eſſent, & tamen ſub his comprehen
<
lb
/>
duntur. </
s
>
<
s
id
="
s.014328
">Quæ verò hîc exemplorum loco po
<
lb
/>
ſita ſunt, alia ob experientiæ facilitatem, alia
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quoniã
">quoniam</
expan
>
à veritate magis aliena eſſe videren
<
lb
/>
tur, quædam ob raritatem, quædam ob diffi
<
lb
/>
cultatem adiecimus: ex his enim ad alia in </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>