Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
321
321
322
322
323
323
324
324
325
325
326
326
327
327
328
328
329
329
330
330
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.014496">
                <pb pagenum="678" xlink:href="016/01/325.jpg"/>
              eſſet, & fraudulenti, vt qui (quantum ad me
                <lb/>
              attinet ) permitterem tot horas perire ho­
                <lb/>
              minibus in perlegendis tam inutilibus nu­
                <lb/>
              gis. </s>
              <s id="s.014497">Itaque vt veritati non deſim, pro infini­
                <lb/>
              tis calumniis, quas in me confinxit, ſolùm
                <lb/>
              quaſis ſit tribus verbis oſtendam. </s>
              <s id="s.014498">Imperitiſ­
                <lb/>
              ſimus, ſtultus, malus. </s>
              <s id="s.014499">Quòd imperitiſſimus ſit
                <lb/>
              oſtenditur, quoniam iam vbicumque artium
                <lb/>
              præcepta tractat, aut mathematicæ, aut me­
                <lb/>
              dicinæ, vel naturalis Philoſophiæ, ne vel il­
                <lb/>
              larum prima elementa quidem attigiſſe de­
                <lb/>
              prehenditur, ſed ſolùm verſatur in dialecti­
                <lb/>
              cis, primaque Philoſophia, & Grammatica
                <lb/>
              quadam à ſe confecta. </s>
              <s id="s.014500">Stultus, qui vbi de­
                <lb/>
              prehendi poſſe certò ſciebat, non tacuerit,
                <lb/>
              qui nouem annos in calumnia ſola vnius li­
                <lb/>
              bri, nec antiqui, conſumpſerit: quique nouo
                <lb/>
              omninò exemplo ſingulis chartis quater, aut
                <lb/>
              quinquies, ſi generali ratione computatio
                <lb/>
              ineatur, ſe laudet. </s>
              <s id="s.014501">Malus, qui tot verè in­
                <lb/>
              uenta, lectu iucunda, vſu mortalibus com­
                <lb/>
              moda conetur delere, ſenſum peruertendo
                <lb/>
              fucis rhetoricis, ſophiſticis argumentis, de­
                <lb/>
              primendo, mentiendo, maledictis, iniuriis
                <lb/>
              criminationibus, etiam de impietate accu­
                <lb/>
              ſando, cùm
                <expan abbr="tamẽ">tamen</expan>
              ipſe pro his, quæ de ſtruere
                <lb/>
              nititur, nihil ſubſtituat. </s>
              <s id="s.014502">Inde etiam ſuborna­
                <lb/>
              uit ſycophantam, qui pro illo de me male­
                <lb/>
              diceret, vt vnus hiſtrio duorum ſcurrarum
                <lb/>
              perſonas ageret: peſſimo adeò exemplo, vt
                <lb/>
              ad huius hominis importunitatem nihil ad­
                <lb/>
              di poſſit. </s>
              <s id="s.014503">Demirórque Gallos, tum magiſtra­
                <lb/>
              tus eum ferre, quanquam de Gallis fatea­
                <lb/>
              tur, tam benè ſe acceptum, quàm miles à ru­
                <lb/>
              ſticis, apud quos hybernat: nec intelligit ſe
                <lb/>
              illos non damnare, ſed ſuos ſe prodere mo­
                <lb/>
              res. </s>
              <s id="s.014504">Medicus enim ni omninò peſſimus vir
                <lb/>
              ſit, omnibus præterquàm apud alios medi­
                <lb/>
              cos, apud quos inuidia laborare conſueuit,
                <lb/>
              maximè acceptus eſt. </s>
              <s id="s.014505">Adeò vt nos qui acer­
                <lb/>
              ba natura ſumus, quique inuidia non leui
                <lb/>
              laborauimus, nihil tamen præter offenſio­
                <lb/>
              nem ex verbis clandeſtinè prolatis, & non
                <lb/>
              negatis, ſed non oblatis ſpontè honoribus
                <lb/>
              ab his expertus ſim: cùm aliis autem non
                <lb/>
              ſolùm omninò ſine iniuria, ſed etiam gratio­
                <lb/>
              ſus vixerim. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.014506">At video quid tandem dicturi ſint non­
                <lb/>
              nulli, errauit improbus: ſit licet optimè te
                <lb/>
              tueris, nulla illi ſupereſt ſpes præmij tanti
                <lb/>
              laboris, barbarè loquitur, cauſam non ha­
                <lb/>
              buit contradicendi, omnia tibi & plura
                <lb/>
              quàm velis condonamus: ſed tamen ille te­
                <lb/>
              cum diſputat, te vrget, te interim rhetorem
                <lb/>
              ex philoſopho agis, nihil ad obiecta reſpon­
                <lb/>
              des? </s>
              <s id="s.014507">Omitte igitur alia omnia, & tuere tua,
                <lb/>
              ne videantur mortales à te decepti. </s>
              <s id="s.014508">Quid
                <lb/>
              agam, obtemporabone? </s>
              <s id="s.014509">cùm tanta temporis
                <lb/>
              iactura? </s>
              <s id="s.014510">an omninò obdureſcam, atque ſi­
                <lb/>
              lebo? </s>
              <s id="s.014511">nihil curans famam, nihil autoritatem
                <lb/>
              conſcriptorum librorum, nihili faciens, quòd
                <lb/>
              multi tanquam conſtanti exemplo ineptia­
                <lb/>
              rum mearum, etiam librorum aliorum le­
                <lb/>
              ctionem ſint neglecturi? </s>
              <s id="s.014512">Ita ſumus (vt dici ſo­
                <lb/>
              let ) inter Scyllam & Charybdim. </s>
              <s id="s.014513">Sed con­
                <lb/>
              donemus aliquid occaſioni, faueamus nobis,
                <lb/>
              faueamus gloriæ, ſi quà eſt noſtræ, conſula­
                <lb/>
              mus hominum vtilitati, conſuetudini tri­
                <lb/>
              buamus aliquid: ſic agamus vt ſi gloriam
                <lb/>
              contemnimus, illud tamen effugiamus, ne
                <lb/>
              videamur totum mortalium genus voluiſſe
                <lb/>
              decipere, quòd impoſtor hic nobis palàm
                <lb/>
              adſcribit. </s>
              <s id="s.014514">Nec exiſtiment noſtræ authorita­
                <lb/>
              ti nimium tribuere rationibus, errare illum
                <lb/>
              oſtendamus. </s>
              <s id="s.014515">Sic etiam exemplo in poſterum
                <lb/>
              conſultum erit, vt ſi quis eis ſimilis quiſ­
                <lb/>
              piam tale auſus fuerit, homines dicere poſ­
                <lb/>
              ſint. </s>
              <s id="s.014516">Si hic viueret, tu nullus eſſes, neque
                <lb/>
              adeò te iactares. </s>
              <s id="s.014517">Vidimus alios, qui multò
                <lb/>
              maiore conatu idem aggreſſi cum nihil pro­
                <lb/>
              fecerint, etiam vituperationem non leuem
                <lb/>
              apud homines conſecuti ſunt. </s>
              <s id="s.014518">Difficile eſt
                <lb/>
              contra veritatem pugnare ſi ille viueret, vt
                <lb/>
              olim aduerſus alios modico labore omnia
                <lb/>
              hæc, quàm ſint falſa oſtenderet. </s>
              <s id="s.014519">Denique ne
                <lb/>
              hunc hominem, quamuis nihil ob ſuam im­
                <lb/>
              probitatem mali non meritum, contemnere
                <lb/>
              videamur, qui tanta ſpe ſcripſit, tantiſque
                <lb/>
              laboribus, qui vel hoc ipſo dignus eſt, vt &
                <lb/>
              reſcribas, quòd dignatus eſt, tuum opus di­
                <lb/>
              ligentiſſimè legere, nec ſemel, ſed ſæpius:
                <lb/>
              &: qui, quamuis iurgiis àgat contra te ( po­
                <lb/>
              tius forſan profeſſorum Grammaticæ con­
                <lb/>
              ſuetudine, vel etiam natura propria, quam
                <lb/>
              licet furca expellas, inde recurret, quàm li­
                <lb/>
              uore, vel improbitate vlla inductus eſt ) ni­
                <lb/>
              hilominus effecit, quantum per ipſum eſt (vt
                <lb/>
              vulgò dici ſolet) vt vel viuas dupliciter, & in
                <lb/>
              tuis, & in ſuis ſcriptis, aut ſaltem in alteris
                <lb/>
              eorum. </s>
              <s id="s.014520">Vincat ergo hæc opinio apud me
                <lb/>
              nunc, quamuis non leui incommodo, ſed il­
                <lb/>
              lud minuemus certa ratione. </s>
              <s id="s.014521">Primùm abſti­
                <lb/>
              nebimus ab omni iurgio ac contumelia, ne
                <lb/>
              illum imitemur, ſufficiat ſolùm inuidiæ hu­
                <lb/>
              ius viri admonuiſſe Lectores, qui potius vo­
                <lb/>
              luerit neſcire, quàm neſcierit: quod exem­
                <lb/>
              plum adeò frequens eſt in illo, vt vix vlla
                <lb/>
              pagina ab hac labe ſit immunis. </s>
              <s id="s.014522">Abſtinebi­
                <lb/>
              mus & ab his, quæ in ſecunda editione,
                <lb/>
              quàm iam tot annis antequam librum ederet
                <lb/>
              videre potuit, emendata & commutata ſunt:
                <lb/>
              in quem errorem ſcio multos eſſe puerulos,
                <lb/>
              qui non incidiſſent. </s>
              <s id="s.014523">Præteribo & ea in qui­
                <lb/>
              bus actionem cum re commutat, vt in quar­
                <lb/>
              ta exercitatione: nam vt eius verbis vtar,
                <lb/>
              Condenſatio & rarefactio motus ſunt loca­
                <lb/>
              les, igitur denſitas, & raritas ab actione ad
                <lb/>
              rem. </s>
              <s id="s.014524">Talia ſunt abſque numero. </s>
              <s id="s.014525">Cauebo
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
                <lb/>
              ne quod ſemel reprehenſum eſt pro exem­
                <lb/>
              plo, vbi in ſimilem lapſum incidat, amplius
                <lb/>
              reprehendat, nam (vt dixi) doctis & ſtudioſis,
                <lb/>
              non aliis ſcribo, quibus vnum exemplum
                <lb/>
              pro omnibus, in quibus eodem lapſu decidit,
                <lb/>
              ſufficiet, abſtinebo & à defenſione Latini­
                <lb/>
              tatis, cum ipſe barbarè adeò loquatur, vt pu­
                <lb/>
              deat ſcriptoris cauſarum linguæ Latinæ. </s>
              <s id="s.014526">Ab
                <lb/>
              hiſtoriis omnibus ſuis, quoniam neque ve­
                <lb/>
              ræ, neque falſæ dici poſſunt, cùm neque ſe
                <lb/>
              vidiſſe affirmet, neque rationes adducat,
                <lb/>
              neque à quo acceperit, cauebo etiam ne
                <lb/>
              in ſimilem errorem ſuo incidam: ſed non
                <lb/>
              eſt omnino ſimilis. </s>
              <s id="s.014527">Ille reprehendit, quæ
                <lb/>
              non intelligit: nos reprehenderemus, quæ
                <lb/>
              non dicit: neque dicere exiſtimamus, cùm an
                <lb/>
              ſint vera non doceat. </s>
              <s id="s.014528">At neque de his
                <expan abbr="contẽ-demus">conten­
                  <lb/>
                demus</expan>
              , quæ ex ſacra pagina oppugnat: tur­
                <lb/>
              pius enim illi eſt in alieno foro litigare, quàm
                <lb/>
              mihi non reſpondere, Relinquam & ſcom­
                <lb/>
              mata, & ſales ſuos non Æthiopicos ſanè, ſed
                <lb/>
              ex fimarchia potius. </s>
              <s id="s.014529">Et quæ contra alios diſ-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>