Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014563
">
<
pb
pagenum
="
680
"
xlink:href
="
016/01/327.jpg
"/>
paratus eſt nonne intelligitur indefinita, vt
<
lb
/>
Dialectici volunt, non
<
expan
abbr
="
ſolũ
">ſolum</
expan
>
pro pluribus, ſed
<
lb
/>
etiam vtili? </
s
>
<
s
id
="
s.014564
">Tofus non generatur vera gene
<
lb
/>
ratione, quæ eſt viuentium ſolum, ſed coa
<
lb
/>
gmentatur: generari tamen verbo vtimur,
<
lb
/>
quod vulgaris ſignificatio ad id extendatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014565
">Non erunt tria principia, imò ad genera
<
lb
/>
tionem concurrit materia, vt ſubiectum,
<
lb
/>
forma generantis ad præparationem, anima
<
lb
/>
autem ſeipſam exhibendo efficit. </
s
>
<
s
id
="
s.014566
">Quæ verò
<
lb
/>
diſputat contra animam mundi, perlegas
<
lb
/>
eorum reſponſiones in libris de Arcanis
<
lb
/>
æternitatis, quia eſt res prolixa, & quæ pe
<
lb
/>
culiari indiget opere: & non vt ab ipſo
<
lb
/>
obiter tractatur, cùm non ſolùm Philoſo
<
lb
/>
phiæ naturalis principia, ſed & diuinæ non
<
lb
/>
parua pars, & eorum, quæ ſenſibus ſubia
<
lb
/>
cent, ratio pendeat. </
s
>
<
s
id
="
s.014567
">Pariter & alia eiuſdem
<
lb
/>
exercitationis ad eandem doctrinam perti
<
lb
/>
nent. </
s
>
<
s
id
="
s.014568
">Ob idque ſuperſedeo hîc, niſi quod
<
lb
/>
admonere illum volo eius, quod adeò fir
<
lb
/>
miter negat, ſcilicet animam eſſe in corde
<
lb
/>
ſolùm, cùm id dicat Philoſophus, in libro
<
lb
/>
de Iuuentute & Senectute in initio:
<
foreign
lang
="
grc
">Επεὶ
<
lb
/>
δὲ π̔ρὶ ψυχοῡς ἐν ἑτέροις διώρισαι, καὶ δούλον ὅτε
<
lb
/>
οὐκ ὄιονται εἶναι σω̄μα τὴν οὐσίαν ἀυτοῡς, ἀλλ̓ ὅμως
<
lb
/>
ὅτιγε ἔντινι τοῡ σώματος ὑπάρχει χορίῳ φανε
<
lb
/>
ρόν. </
foreign
>
</
s
>
<
s
id
="
s.014569
">Interpretetur modò vt velit, nun
<
lb
/>
quam obtinebit, quin illud apertè velit
<
lb
/>
Ariſtoteles, vt anima ſit in aliqua parte
<
lb
/>
corporis. </
s
>
<
s
id
="
s.014570
">Id etiam oſtendimus in libris de
<
lb
/>
Rerum varietate, atque alio modo etiam
<
lb
/>
euidentius demonſtrari poteſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014571
">7 Mouet anima mundi principium in
<
lb
/>
ternum, vt ab aliis quæ extrinſecùs ſunt,
<
lb
/>
non vt pars moti. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014572
">8 Motu raritatis, quæ via eſt ad corru
<
lb
/>
ptionem: aliqua enim eſt, quæ non corrum
<
lb
/>
pit, & tamen natura eam refugit, quòd
<
lb
/>
via fit ad corruptionem. </
s
>
<
s
id
="
s.014573
">Motus à raritatis
<
lb
/>
cauſa, tardus ſemper eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014574
">Inter tabulas aut
<
lb
/>
perpetuò eſt aër, vel ſi non eſt, non fit mo
<
lb
/>
tus, ſed impeditur, quia deeſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014575
">Et id ipſe in
<
lb
/>
frà affirmat, quaſi nos irridens, qui nega
<
lb
/>
mus non eſſe aërem. </
s
>
<
s
id
="
s.014576
">Quod ad motum ne
<
lb
/>
ceſſarium eſt, & tamen trahitur pars infe
<
lb
/>
rior, quia emoueri non poteſt: non tamen
<
lb
/>
aſcendit, ergo aſcenſus grauis etiam in aqua
<
lb
/>
propter raritatem impedimentum motus,
<
lb
/>
non motus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014577
">9 Dicit ignem noſtrum, eſſe ignem ele
<
lb
/>
mentarem condenſatum, & ob id calidio
<
lb
/>
rem, ſicut glacies eſt aqua condenſata, & ob
<
lb
/>
id frigidior. </
s
>
<
s
id
="
s.014578
">Pulchrum dictum, & ſpecie
<
lb
/>
plauſibile, ſed omninò falſum: nam glacies
<
lb
/>
manet, & non depaſcitur, ſicut nec aqua:
<
lb
/>
at ignis noſter neque manet, vel momento,
<
lb
/>
& depaſcitur, ergo nullo modo eſt idem
<
lb
/>
ſpecie cum elementari. </
s
>
<
s
id
="
s.014579
">Si elementaris de
<
lb
/>
paſcitur, quæro vnde alimentum? </
s
>
<
s
id
="
s.014580
">huic ar
<
lb
/>
gumento debuerat reſpondere, quod à me
<
lb
/>
adducitur. </
s
>
<
s
id
="
s.014581
">Ex quo patet, quòd cùm deueni
<
lb
/>
tur ad res manifeſtas, & quæ ſenſibus poſ
<
lb
/>
ſunt diiudicari, falſus in omnibus deprehen
<
lb
/>
ditur. </
s
>
<
s
id
="
s.014582
">Sed ad ſingula. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014583
">Aër in concauo orbis Lunæ non eſt fri
<
lb
/>
gidus aut obſcurus, quòd frigiditas aut ob
<
lb
/>
ſcuritas ſit aliquid, ideò cohærere poteſt cœ
<
lb
/>
lo. </
s
>
<
s
id
="
s.014584
">Sol quia non diſſipatur, conſeruat calo
<
lb
/>
rem motu, ideò ſolidus eſt, ignis autem diſ
<
lb
/>
ſipatur. </
s
>
<
s
id
="
s.014585
">Aqua incaleſcit leui motu, non ob
<
lb
/>
motum, ſed ob aërem, qui illius partes mo
<
lb
/>
tu ad ſuperficiem deductas calefacit. </
s
>
<
s
id
="
s.014586
">De ven
<
lb
/>
tis Cypri, & Rhodi quid opus eſt, cùm
<
lb
/>
in æſtuario experiamur? </
s
>
<
s
id
="
s.014587
">qui tamen validiſſi
<
lb
/>
mi ſunt, atque omnes frigidi. </
s
>
<
s
id
="
s.014588
">Vapor enim
<
lb
/>
longo tractu celerrimè deductus, neceſſariò
<
lb
/>
diſſipatur. </
s
>
<
s
id
="
s.014589
">Fumus, & calor ignis: quo torre
<
lb
/>
tur caro, & non lucent: at quomodo pro
<
lb
/>
bauit vnquam ( fateor enim, quod non lu
<
lb
/>
ceant) quòd ſint ignis, & in extremo calidi
<
lb
/>
tatis, quod falſum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014590
">Inde ſupponit multas
<
lb
/>
propoſitiones, è quibus prima eſt euidenter
<
lb
/>
falſa, ignis eſt corpus, id eſt, naturale vel
<
lb
/>
elementum, nos enim ſæpè diximus, tria
<
lb
/>
tantùm eſſe elementa, terram, aquam, aërem
<
lb
/>
Quis dubitat, quòd ſi ignem ſtatuerimus
<
lb
/>
elementum, quin illum ſub Luna ob leuita
<
lb
/>
tem, & quòd alia loca ſciamus iam occupa
<
lb
/>
ta, non eſſemus collocaturi? </
s
>
<
s
id
="
s.014591
">Deinde cum vin
<
lb
/>
culis non poſſit lectores tenere, lacteis ver
<
lb
/>
bis vult hic ſtrenuus Peripateticus captare.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014592
">Sed interim tot declarationes à nobis alla
<
lb
/>
tas prætermittit: quòd aëris partes quanto
<
lb
/>
ſublimiores, tanto ſunt frigidiores, quòd eſ
<
lb
/>
ſet ibi nulli vſui: nam corpora, quæ corru
<
lb
/>
ptioni obnoxia ſunt, ſunt ſolùm propter ge
<
lb
/>
nerationem: at ille putat totum contrarium,
<
lb
/>
ſcilicet quòd immortalia, quæ propter ſe ſunt
<
lb
/>
non per ſe ſint, ſed fortuitò propter genera
<
lb
/>
tionem. </
s
>
<
s
id
="
s.014593
">Imperfecta enim propter perfecta,
<
lb
/>
non contrà. </
s
>
<
s
id
="
s.014594
">Quæ in diffinitione elementi ad
<
lb
/>
duntur, petunt (vt dici ſolet) principium. </
s
>
<
s
id
="
s.014595
">Vt
<
lb
/>
enim quod eſſet in concauo orbis Lunæ, aſ
<
lb
/>
ſumit, quòd ſit elementum, ita vt ſit ele
<
lb
/>
mentum, aſſumit, quòd ſit in concauo orbis
<
lb
/>
Lunæ. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014596
">10 In ipſo principio negat adeſſe id, de
<
lb
/>
quo arguitur, & quod fermè omnes faten
<
lb
/>
tur, ſcilicet elementum vtramque
<
expan
abbr
="
qualitatẽ
">qualitatem</
expan
>
<
lb
/>
extremam obtinere. </
s
>
<
s
id
="
s.014597
">Nam qui negant vtram
<
lb
/>
que qualitatem maximam eſſe, qui paucio
<
lb
/>
res ſunt, dicunt alteram eſſe maximam, alte
<
lb
/>
ram maximæ propinquam, vt res ad idem
<
lb
/>
quaſi redeat, nec fatente illo, quod petimus,
<
lb
/>
eſt amplius inſiſtendum. </
s
>
<
s
id
="
s.014598
">Quamuis enim per
<
lb
/>
tinacem plus mouit cum rei veritas inexpu
<
lb
/>
gnabilis, quàm inſtitutum defendendi etiam
<
lb
/>
in inferiore cauſa Ariſtotelem, Ariſtoteli
<
lb
/>
coſque. </
s
>
<
s
id
="
s.014599
">Itaque cùm rationes non habeat,
<
lb
/>
quibus aut conuincere, aut tueri ſe poſſit, de
<
lb
/>
clamatorem
<
expan
abbr
="
eximiũ
">eximium</
expan
>
agit ex Philoſopho re
<
lb
/>
pentè factus. </
s
>
<
s
id
="
s.014600
">Vnum tamen ſubiiciam, in quo
<
lb
/>
videatur excuſatione dignus, quòd difficilli
<
lb
/>
mum ſit veteres opiniones hominum ani
<
lb
/>
mis diu inſitas eradicare. </
s
>
<
s
id
="
s.014601
">Quodque, vt ait Ga
<
lb
/>
lenus, facilius diſcipulos Chriſtiani à lege
<
lb
/>
ſua ſubduxeris, quàm addictos in verba ali
<
lb
/>
cuius ſectæ à ſuis placitis, atque hæc ſuffi
<
lb
/>
ciant pro omnibus illius declamationibus. </
s
>
<
s
id
="
s.014602
">Vt
<
lb
/>
tamen breui quod diximus declaremus: ſi ca
<
lb
/>
lor non eſt qualitas extrema in aëre, erit ergo
<
lb
/>
humidum, quare in aqua frigiditas. </
s
>
<
s
id
="
s.014603
">Quomo
<
lb
/>
do igitur glacies aqua frigidior? </
s
>
<
s
id
="
s.014604
">Si dicas
<
lb
/>
non frigidior, ſed ob
<
expan
abbr
="
denſitatẽ
">denſitatem</
expan
>
talis videtur?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014605
">Ergo ſumma frigiditas cogit? </
s
>
<
s
id
="
s.014606
">Igitur omnis
<
lb
/>
aqua glacies, quare & immobilis, & non ele
<
lb
/>
mentum humidum. </
s
>
<
s
id
="
s.014607
">Et quia torquetur circa </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>