Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
pb
pagenum
="
682
"
xlink:href
="
016/01/329.jpg
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014660
">18 Agit Rhetorem facetum, cùm argu
<
lb
/>
menta & reſponſiones deſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014661
">Et quàm fa
<
lb
/>
tetur Ariſtotelis fuiſſe ſententiam, ſcilicet
<
lb
/>
frigiditatem eſſe priuationem, & quòd Aui
<
lb
/>
cenna bene dixit, frigus ad operationes ni
<
lb
/>
hil affert commodi, in me reprehendit. </
s
>
<
s
id
="
s.014662
">Aqua
<
lb
/>
non gelaſcit, quia frigus (vt dixi) eſt priuatio.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014663
">Melius feciſſet, ſi quæſiſſet ab aëre, cùm
<
lb
/>
vtrinque ſit priuatio? </
s
>
<
s
id
="
s.014664
">lædimur à frigore, quo
<
lb
/>
niam materia impediente peregrina impreſ
<
lb
/>
ſio, ſcilicet calor aboletur. </
s
>
<
s
id
="
s.014665
">At id ſentitur ab
<
lb
/>
animante, quod natura calidum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014666
">Syſto
<
lb
/>
len, adeò rudis eſt hic vir, putat eſſe quietem,
<
lb
/>
cùm ſit motus, ſcilicet contractio: eam Gale
<
lb
/>
nus fatetur expreſsè ſe ſentire, primo de Di
<
lb
/>
gnoſcendis pulſibus. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014667
">CAP. V </
s
>
<
s
id
="
s.014668
">Vide ruditatem & temeritatem,
<
lb
/>
vbi in tam paucis verbis dupliciter peccat,
<
lb
/>
& ita peccat, vt nulla arte defendi poſſit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014669
">Quòd etiam dixerim, ſicca non poſſe hu
<
lb
/>
mectari, & reprehendit, & ſe non intellige
<
lb
/>
re fatetur: atque id vbique fermè facit. </
s
>
<
s
id
="
s.014670
">Et
<
lb
/>
verè negat ſe intelligere, nam in ſicco nul
<
lb
/>
lum eſt principium vt humectetur, nec in
<
lb
/>
tus, nec extra: ſolùm materia addi poſſet,
<
lb
/>
ſed non in iuuentute per nutritionem quia
<
lb
/>
deeſt principium: nec per generationem
<
lb
/>
cum iam ſit antea genitum. </
s
>
<
s
id
="
s.014671
">At frigidum po
<
lb
/>
teſt calefieri calore cordis & reliquæ quali
<
lb
/>
tates ſponte ſe ingerunt defectu contraria
<
lb
/>
rum, cùm ſint priuationes: & hic (vt video)
<
lb
/>
dicet eſſe ſolœciſmum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014672
">19 Ætherem, id eſt, cœlum, quandoque
<
lb
/>
aërem ſupremum ſignificat, vtrumque apud
<
lb
/>
antiquos. </
s
>
<
s
id
="
s.014673
">Lapis frigefacit manum quoniam
<
lb
/>
calor refugit, ſicut tenebras lux oculi. </
s
>
<
s
id
="
s.014674
">Qui
<
lb
/>
enim diu in tenebris verſantur, partem viſus
<
lb
/>
amittunt. </
s
>
<
s
id
="
s.014675
">Sic mortem natura. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014676
">20 Tria ſunt principia miſtorum, ſed duo
<
lb
/>
tantùm præbent qualitatem, ſcilicet cœlum
<
lb
/>
& aqua. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014677
">21 Ignis miſcet corpora, id eſt, iuxta ap
<
lb
/>
ponit, vt in cumulis hordeum cum frumen
<
lb
/>
to, ſed ſubſtantias ſeparat: corrumpit enim,
<
lb
/>
non ergo miſcet, id eſt, non verè. </
s
>
<
s
id
="
s.014678
">Ecce ſuam
<
lb
/>
contradictionem. </
s
>
<
s
id
="
s.014679
">Ita hallucinatur ſemper in
<
lb
/>
duplici ſignificato. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014680
">22 Sicut & illud, quatuor ſunt elemen
<
lb
/>
ta, id eſt, partes qualitatibus elementis ſimi
<
lb
/>
libus, ſed non extremo in miſto non elemen
<
lb
/>
ta quatuor, cùm ſint tria tantùm: nec verè
<
lb
/>
ſimilibus, ſed iuxta Ariſtotelis opinionem:
<
lb
/>
nec elementa, cùm non habeant frigidita
<
lb
/>
tem extremam, nec calorem actu. </
s
>
<
s
id
="
s.014681
">Animalia
<
lb
/>
quæ crudis carnibus veſcuntur, breuis ſunt
<
lb
/>
vitæ, ob incommoda quæ patiuntur, non ob
<
lb
/>
victus rationem: nam cornix & coruus etiam
<
lb
/>
ipſo teſte, diu viuunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014682
">23 Cœlum habet qualitatem, quæ apud
<
lb
/>
nos vocatur caliditas, ſicut lux in vrceo, al
<
lb
/>
terius modi eſt in pariete: nec ibi eadem
<
lb
/>
patitur, & eſt (vt ita dicam) qualitas viuifica,
<
lb
/>
ſicut calor humanus eſt in vipera calor exi
<
lb
/>
tialis. </
s
>
<
s
id
="
s.014683
">Non eſt ergo differentia tanquam ho
<
lb
/>
monymi, ſed ſolùm ratione ſubiecti. </
s
>
<
s
id
="
s.014684
">Quali
<
lb
/>
tas tamen ipſa eſt eadem. </
s
>
<
s
id
="
s.014685
">Sic frigus in aqua
<
lb
/>
gelu generat, in oleo concretionem. </
s
>
<
s
id
="
s.014686
">Atta
<
lb
/>
men qualitas principium eſt non expers
<
lb
/>
qualitatis, & Peripateticorum cœlum. </
s
>
<
s
id
="
s.014687
">Py
<
lb
/>
rauſtæ non generantur in igne, ſed in excre
<
lb
/>
mentis. </
s
>
<
s
id
="
s.014688
">Ignis enim tollit vim caloris cœle
<
lb
/>
ſtis, quæ eſt humida. </
s
>
<
s
id
="
s.014689
">Agens ſiccum non ge
<
lb
/>
nerat in humido, quia ineptum eſt prorſus
<
lb
/>
natura. </
s
>
<
s
id
="
s.014690
">Ad fabulas conuertitur. </
s
>
<
s
id
="
s.014691
">Pulli non
<
lb
/>
excluduntur à cinere puro: à fimo etiam in
<
lb
/>
noſtris regionibus excludi poſſunt, ſed fal
<
lb
/>
lax eſt: tamen experiri liceret, à cinere nun
<
lb
/>
quam. </
s
>
<
s
id
="
s.014692
">Omnis calor motu indiget ad conſer
<
lb
/>
uationem, quia non niſi à cœlo: cœlum au
<
lb
/>
tem mouetur: quòd autem motu indiget:
<
lb
/>
aſſumit. </
s
>
<
s
id
="
s.014693
">In ſeminibus eſt calor potentia, ſuo
<
lb
/>
tempore fit actu, & exedit cùm pabulum
<
lb
/>
non inuenit, & etiam auxilio aëris. </
s
>
<
s
id
="
s.014694
">Diſpar
<
lb
/>
comparatio, ſi homo non haberet calorem,
<
lb
/>
qui à corde influitur, refrigeratus non inca
<
lb
/>
leſceret: ita nec aqua refrigeraretur, cùm
<
lb
/>
non habeat vnde petat. </
s
>
<
s
id
="
s.014695
">Aër ex aqua gigni
<
lb
/>
tur propter neceſſitatem, quia ignis nihil
<
lb
/>
generat: dixi autem elementa eſſe hylæ
<
lb
/>
proxima, & quaſi non entia. </
s
>
<
s
id
="
s.014696
">Nec clarum
<
lb
/>
eſt, an ſolus vapor generetur, nos autem in
<
lb
/>
rebus, quæ ſunt exigui momenti, nec adeò
<
lb
/>
perſpicuè communem opinionem ſecuti ſu
<
lb
/>
mus, ne videremur velle interturbare ſtudio
<
lb
/>
ſos, non docere. </
s
>
<
s
id
="
s.014697
">Denique quærit quid illud
<
lb
/>
ſignificat inanis?
<
foreign
lang
="
grc
">μάντες</
foreign
>
fuit vt reor hic ty
<
lb
/>
pographus. </
s
>
<
s
id
="
s.014698
">Diuinauit inaniter multa te hîc
<
lb
/>
effutiturum, quod & feciſti, cùm integrum
<
lb
/>
eſſet lecta ſecunda editione videre naturalis,
<
lb
/>
pro inanis. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014699
">23 De bilioſis videtur mihi puer in me
<
lb
/>
dicina. </
s
>
<
s
id
="
s.014700
">Videat Galenum quinto de tuenda
<
lb
/>
Sanitate. </
s
>
<
s
id
="
s.014701
">Eſt enim illius inuentum. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014702
">26 Nulla illarum comparationum eſt ad
<
lb
/>
propoſitum: nam cauſæ illæ licet habeant
<
lb
/>
diuerſos modos producendi, in principa
<
lb
/>
li tamen ſunt vna, at in generatione non
<
lb
/>
eſt diuerſitas modorum, igitur principium
<
lb
/>
eſt vnum omnino. </
s
>
<
s
id
="
s.014703
">Deinde declaratio illa
<
lb
/>
probat, quòd generatio hæc non ſit cauſa
<
lb
/>
materiæ. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014704
">27 Non à frigore periêre, ſed à calore
<
lb
/>
imminuto. </
s
>
<
s
id
="
s.014705
">Dicit non vidiſſe apud me decla
<
lb
/>
ratum, quare motus æſtiuum refrigeret aë
<
lb
/>
rem? </
s
>
<
s
id
="
s.014706
">non quòd dicit ille, ſed quoniam calo
<
lb
/>
rem ex ſe non habeat, ſed ſolùm à radiis ſo
<
lb
/>
lis, motus non recipit impreſſionem, vt nec
<
lb
/>
manus à pruna agitata, quare neceſſariò re
<
lb
/>
frigeraretur. </
s
>
<
s
id
="
s.014707
">Et hæc eſt cauſa propter quam
<
lb
/>
ſuperius dixi, quòd cùm omnia ſolida motu
<
lb
/>
inflammentur, omnia tamen liquida refrige
<
lb
/>
rari. </
s
>
<
s
id
="
s.014708
">Verba illa de calore meritò quemcun
<
lb
/>
que torquere poſſent, & ſi alibi non mino
<
lb
/>
rem cauſam habuiſſet admirationis, poterat
<
lb
/>
ferri illius procacitas à viro, qualis ego ſum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014709
">Accipe igitur ſenſum loci quem ipſe non ca
<
lb
/>
pit. </
s
>
<
s
id
="
s.014710
">Duabus cauſis diximus aërem hic cali
<
lb
/>
dum, altera quòd quoties euertere ſtudemus
<
lb
/>
placita aliorum, euidentius euertuntur ex
<
lb
/>
conceſſis ab illis, quàm in his quæ illi ne
<
lb
/>
gant: at concludere ſtudemus eſſe tantùm
<
lb
/>
duo elementa, quæ miſtum generent: illi
<
lb
/>
volunt aërem eſſe calidum, igitur calidum
<
lb
/>
eſſe aërem nos ſupponere oportuit. </
s
>
<
s
id
="
s.014711
">Dicitur
<
lb
/>
& calidus comparatione aliorum elemen
<
lb
/>
torum, vt multa aſtra frigida, cùm enim ſit
<
lb
/>
tenuior, nec natura, nec longa conſuetudine
<
lb
/>
quadam ob conceptos ſolis radios, quæ vi
<
lb
/>
cem naturæ apud vulgus obtinet, non tam
<
lb
/>
frigidus eſt, vt alia elementa. </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>