Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
pb
pagenum
="
689
"
xlink:href
="
016/01/336.jpg
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.014984
">99 Agit egregium Rhetorem, oues, &
<
lb
/>
boues, & pecora campi, cùm rationes de
<
lb
/>
ſunt, ad has nugas ſe conuertit. </
s
>
<
s
id
="
s.014985
">Ibidem de
<
lb
/>
Africæ parte diſputat, quæ vltra æquino
<
lb
/>
ctij circulum poſita eſt: ibi quâ parte Bra
<
lb
/>
ſiliam reſpicit mare, excipit quòd eſt ei à
<
lb
/>
meridie: at Braſilia ipſa quæ ab oriente ma
<
lb
/>
ri alluitur, gemmarum inſulas habet, ob
<
lb
/>
abundantiam earum ita appellatas. </
s
>
<
s
id
="
s.014986
">Sicut &
<
lb
/>
Melindæ regnum, & Azaniæ, & Arabia Fœ
<
lb
/>
lix, & Hiſpania inſula: omnes enim mare ab
<
lb
/>
oriente habent, & gemmarum, & auri, &
<
lb
/>
aromatum ſunt feraces. </
s
>
<
s
id
="
s.014987
">Sic videt omnia
<
lb
/>
concordare, & adhuc audet hiſcere. </
s
>
<
s
id
="
s.014988
">De Hiſ
<
lb
/>
pania (quod ſolùm obiici poteſt) negamus
<
lb
/>
auri, vel gemmarum, vel aromatum poſſe
<
lb
/>
eſſe feracem: & hoc ſi ad ſuprà dictas regio
<
lb
/>
nes conferatur argenti, poteſt vt & Germa
<
lb
/>
niæ. </
s
>
<
s
id
="
s.014989
">Plinius eam laudauit, quòd ſeculo illo
<
lb
/>
quo Romani pauperrimi erant, viſa eſt di
<
lb
/>
ues ſuo malo Prouincia, quòd Italiæ compa
<
lb
/>
rata aliquid auri, gemmarum etiam gigne
<
lb
/>
ret. </
s
>
<
s
id
="
s.014990
">Sed neque expilata tota Prouincia auri
<
lb
/>
copia apparuit, neque poſt, neque nunc, ne
<
lb
/>
que in poſterum vnquam apparebit, donec
<
lb
/>
mutata rerum forma alium quoque inire
<
lb
/>
rationem oporteat. </
s
>
<
s
id
="
s.014991
">Exiſtimat enim hic vir
<
lb
/>
noſtras declarationes ſimiles eſſe ſuis nugis:
<
lb
/>
nos enim ſecurè & tutò etiam pronuncia
<
lb
/>
mus de rebus. </
s
>
<
s
id
="
s.014992
">Caueat modò lector, ne per
<
lb
/>
peràm, vt ille dicta noſtra intelligat, in qui
<
lb
/>
bus falli facilè quiſque poteſt ob eam quæ
<
lb
/>
aliàs dicta eſt rationem. </
s
>
<
s
id
="
s.014993
">Sic & in ſenſu il
<
lb
/>
lorum verborum (nec ab occiduis radiis) de
<
lb
/>
cipitur: & (vt video) profunditatem ver
<
lb
/>
borum non aſſequitur, ſed ſolùm corticem.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014994
">Quare ſi tandem ſapere tantus natu inci
<
lb
/>
pere vult legat magnam Ptolomæi compo
<
lb
/>
ſitionem, & ſolùm animaduertat aſſumptio
<
lb
/>
nes: ſimiliter & illius libros de iudiciis, in
<
lb
/>
quibus nos profundiſſimam rationem aſ
<
lb
/>
ſumptionum declarauimus: nam illius exem
<
lb
/>
plo, & Euclidis, tùm Galeni duabus lineis in
<
lb
/>
methodo totam rationem librorum conden
<
lb
/>
dorum venati ſumus: nec Ariſtoteles eam
<
lb
/>
neſciuit, nec prætermiſit, ſed in eo adeò ob
<
lb
/>
ſcura eſt, vt nunquam ex illis operibus quiſ
<
lb
/>
quam illam, etiam ſi lynceus eſſet, expiſcari
<
lb
/>
poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.014995
">Tria enim ſunt genera declarandi,
<
lb
/>
rectum Mathematicorum, diuiſiuum Gale
<
lb
/>
ni, & participans, ſeu reflexum, quod eſt
<
lb
/>
omnibus difficilius Ptolomæi. </
s
>
<
s
id
="
s.014996
">Quamobrem
<
lb
/>
cùm in omnibus vno ex his vſi ſimus, ne
<
lb
/>
que volentes errare potuimus, niſi ſi qua
<
lb
/>
aſſumpta eſſent, quæ vera non eſſent. </
s
>
<
s
id
="
s.014997
">In quo
<
lb
/>
diligenter cauimus, & experimento ipſo, &
<
lb
/>
conteſtibus, & ratione rurſus in ipſis aſſum
<
lb
/>
ptis, & quòd omnibus maius eſt, nihil tan
<
lb
/>
quam quod ſit, ſed eſſe poſſit, aſſumendo.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.014998
">Vt non dicamus quicquam ſimpliciter, ſed
<
lb
/>
quoniam ita eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.014999
">Hoc enim neceſſarium &
<
lb
/>
ſempiternum, eſſe autem fortuitum, falláx
<
lb
/>
que affirmatio. </
s
>
<
s
id
="
s.015000
">Mathematica verò illa figu
<
lb
/>
ra nihil arguit, niſi inſaniam. </
s
>
<
s
id
="
s.015001
">Sed ne ver
<
lb
/>
bis illum ſolùm damnare videamur, expo
<
lb
/>
namus id quod propoſuimus
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
nec ab occi
<
lb
/>
duis radiis, hæc autem in initio ſexti libri
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
vbi ex oriente vapores maris in terram de
<
lb
/>
feruntur, concoqui poſſunt oriente Sole, qui
<
lb
/>
moderato calore ſenſim cogit, & attenuat:
<
lb
/>
inde vſque ad veſperam humor ille com
<
lb
/>
miſtus temperatur purgato aëre: at ſi dicas,
<
lb
/>
in Hiſpania, exempli gratia, vapores è mari
<
lb
/>
delatos veſpertinâ horâ concoqui poſſe?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015002
">oſtendimus ex nimio feruore, ſiccitatéque
<
lb
/>
Solis occidui exuri terras, non concoqui hu
<
lb
/>
morem. </
s
>
<
s
id
="
s.015003
">Sed nec à matutino, cùm nondum
<
lb
/>
à Sole ſint educti. </
s
>
<
s
id
="
s.015004
">Sed enim impellit, &
<
lb
/>
aërem, & ventos, & vapores ante ſe, non ſo
<
lb
/>
lùm eleuat. </
s
>
<
s
id
="
s.015005
">Vt autem huius rei duo habeas
<
lb
/>
experimenta clariſſima, ſi terram veſpertina
<
lb
/>
hora, dum Sol viget irrigaueris, areſcent
<
lb
/>
omnes plantæ ob cauſam dictam. </
s
>
<
s
id
="
s.015006
">Quòd ſi
<
lb
/>
id vbi iam Sol deciderit agas, matutino de
<
lb
/>
mulcente luxuriant plantæ. </
s
>
<
s
id
="
s.015007
">Rurſus ſi aream
<
lb
/>
ex occidente plantarum delicatiorum ſeras,
<
lb
/>
ſeruabis: ſi ex oriente nunquam, quod oc
<
lb
/>
ciduum Solem excipiant, orientem non vi
<
lb
/>
deant. </
s
>
<
s
id
="
s.015008
">Ita hic egregius vir, quam vtilitatem
<
lb
/>
præſtet humano generi cum ſuis ſophiſma
<
lb
/>
tibus intelligitis, quàm ineptè interpretetur
<
lb
/>
cognoſcitis? </
s
>
<
s
id
="
s.015009
">Sic & vbi adeò amens eſt, vt
<
lb
/>
acliuis, & decliuis diſcrimen intelligere me
<
lb
/>
non putat, pondus ſententiæ euertit: ob ac
<
lb
/>
cliuitatem deſcendit aqua, per declinitatem
<
lb
/>
deſcendit. </
s
>
<
s
id
="
s.015010
">Sed putat nos, vt ipſum temerè
<
lb
/>
conſcripſiſſe hos libros. </
s
>
<
s
id
="
s.015011
">At dignus erat cui
<
lb
/>
nihil reſponderetur, ſed maluimus Poſterita
<
lb
/>
ti conſulere. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015012
">100 Puteum illum, ſi ſuo periculo expe
<
lb
/>
riretur, intelligeret quantum interſit inter
<
lb
/>
Peripateticum ſophiſtam, clamoſúmque li
<
lb
/>
tigatorem, ac vere Sapientem, qui res ipſas
<
lb
/>
tractauit, principia nouit, meditatione non
<
lb
/>
garrulitate expendit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015013
">101 Hic ſepia noſtra inuenit quod quæ
<
lb
/>
rebat, ſcilicet rem ad rauim vſque litigio
<
lb
/>
ſam. </
s
>
<
s
id
="
s.015014
">Quis enim docuit, in tertia ſectione
<
lb
/>
vinum & aquam per minima miſceri, cùm
<
lb
/>
in qualibet parte deprehendatur vtrunque
<
lb
/>
ſenſu: ſenſus autem eſt certus index ſenſi
<
lb
/>
lium, vt habetur octauo Phyſicorum, vbi
<
lb
/>
negat dari hos motus, qui ſentiri nequeant,
<
lb
/>
idemque alibi teſtatur. </
s
>
<
s
id
="
s.015015
">Vinum aquæ ſuper
<
lb
/>
fundi debet, vt pars ſuperior vinoſior ſit,
<
lb
/>
quæ hauſta petit imum ventriculi. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015016
">CAP. 23. In 6. decipitur, oleum den
<
lb
/>
ſius eſt, & tenuius, nec parum rore, Ela
<
lb
/>
boratum enim pluribus menſibus multis
<
lb
/>
inſtrumentis, ros in aëre vnica nocte.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015017
">Ideò vides hominem neſcientem prorſus
<
lb
/>
quid garriat. </
s
>
<
s
id
="
s.015018
">In duodecima putat, rurſus
<
lb
/>
fieri poſſe miſtionem veram, abſque gene
<
lb
/>
ratione, nec animaduertit declarationem,
<
lb
/>
quæ generaliter concludit: experimentum
<
lb
/>
etiam de linteo, vbi neceſſe eſt, partes non
<
lb
/>
eſſe verè miſtas. </
s
>
<
s
id
="
s.015019
">Simili ruditate vult ab
<
lb
/>
igne fieri poſſe: ſempérque ſupponit
<
lb
/>
quod probare deberet, quódque falſum eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015020
">In tertiadecima rurſus homonymia decipi
<
lb
/>
tur, aut decipere conatur. </
s
>
<
s
id
="
s.015021
">Ariſtoteles de
<
lb
/>
miſtione communi loquitur, non de ea,
<
lb
/>
de qua nos declarationem adduximus: vbi
<
lb
/>
vna ſola forma corporis. </
s
>
<
s
id
="
s.015022
">Laborat præterea
<
lb
/>
in quarta decima ſectione, in duobus pri
<
lb
/>
mum, quòd lapides viuere affirmem, cùm
<
lb
/>
ponam in illis formam elementi domi
<
lb
/>
nantis: at non in viuentibus pono eam </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>