Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
331
331
332
332
333
333
334
334
335
335
336
336
337
337
338
338
339
339
340
340
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.015129">
                <pb pagenum="692" xlink:href="016/01/339.jpg"/>
              magis demirer? </s>
              <s id="s.015130">Mercurio ſi non placet ele­
                <lb/>
              ctrum, tribuatur hydrargyrium. </s>
              <s id="s.015131">In quinta
                <lb/>
              diuiſione, vult xyloaloen durum appellari,
                <lb/>
              cùm aurum molle eſſe referam. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015132">In ſexta ſectione, ſepia perpetuò diſſimu­
                <lb/>
              lat centies repetita, illam non eſſe veram
                <lb/>
              miſtionem, ſed ſolùm generatione fieri. </s>
              <s id="s.015133">In
                <lb/>
              palma abſurdus eſt, & ſupinam profert igno­
                <lb/>
              rantiam: tres ſunt arbores vnà viuentes, vt
                <lb/>
              ſocij in eadem domo. </s>
              <s id="s.015134">Sed in hoc fauit natu­
                <lb/>
              ra plantis: & hanc coniunctionem ille, non
                <lb/>
              animalia admittunt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015135">110 Candidus colos nullus perſpicuus
                <lb/>
              ob nimiam lucem, quod aliis coloribus non
                <lb/>
              contingit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015136">111 Plinius non id dicit, quod ille præ­
                <lb/>
              ſtabat. </s>
              <s id="s.015137">Sic ſemper miſcet, quæ non nouit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015138">112 Omnia extra propoſitum. </s>
              <s id="s.015139">Loquor
                <lb/>
              ego de actione, ille de inſtrumento: ego hi­
                <lb/>
              ſtoriam quæ ſub oculis eſt affero, ille nugas
                <lb/>
              Democriti. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015140">113 Summæ imperitiæ argumentum, tam
                <lb/>
              claram in fine primæ ſectionis ſententiam
                <lb/>
              interuertere. </s>
              <s id="s.015141">Hyacinthus vt amuletum pro­
                <lb/>
              hibet, ne fulmen occidat, atque id genere
                <lb/>
              auxilium medicum dici poteſt, vt de Pazar
                <lb/>
              aduerſus venena, tantæ verò noxæ reſiſtere
                <lb/>
              miraculo proximum. </s>
              <s id="s.015142">In ſecunda ſectione,
                <lb/>
              quid garriat de rutilo, intelligere non poſ­
                <lb/>
              ſum: rutilare longè aliud eſt, quàm rutilum
                <lb/>
              eſſe. </s>
              <s id="s.015143">Vergilius, arma dixit rutilare, id eſt,
                <lb/>
              ſplendere cum quodam motu, quod pauci
                <lb/>
              intellexerunt. </s>
              <s id="s.015144">Sic adamas, </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015145">114 Pili craſſa, metalla tenui ſunt ſub­
                <lb/>
              ſtantia, nullum craſſum ſplendidum. </s>
              <s id="s.015146">Quid
                <lb/>
              hoc? </s>
              <s id="s.015147">De equo aliàs hoc experimentum do­
                <lb/>
              cuimus, quòd ob nitorem, non ſplendorem
                <lb/>
              accidit. </s>
              <s id="s.015148">Et ſi puer naſcatur biceps, non pro­
                <lb/>
              pter hoc hominum genus biceps eſſe dice­
                <lb/>
              mus, Giraffam non vidit: ſunt enim macu­
                <lb/>
              læ ferrugineæ, non purpureæ. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015149">115 Os non reſtituitur, quia durum &
                <lb/>
              termino comprehenſum, lapides in fodinis
                <lb/>
              cùm creſcere, & multùm, & breui ſpatio cer­
                <lb/>
              tum ſit, quid litigat argutiunculis? </s>
              <s id="s.015150">Non
                <lb/>
              enim eam in fodina habent duritiem, quàm
                <lb/>
              extra ſiccati, neque à tam leui vi aguntur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015151">116 De lapidibus cùm hæc ſcribebam
                <lb/>
              adduxi experimenta, quæ me mouerunt. </s>
              <s id="s.015152">Ve­
                <lb/>
              rùm vt illa quoque acceſſerunt quæ nunc
                <lb/>
              dicam, haud dubius ſum ſcripſiſſe veriſſi­
                <lb/>
              ma. </s>
              <s id="s.015153">Anno præterito cùm gemmam illam
                <lb/>
              ſomniatricem, ac vigilatricem, digito volu­
                <lb/>
              ptatis cauſa indidiſſem, intra biduum effe­
                <lb/>
              ctum eſt, vt aquam odire, ac metuere vide­
                <lb/>
              rer, ſic vt biberem cum conatu. </s>
              <s id="s.015154">Bona fortu­
                <lb/>
              na euenit, vt non antea per plures annos,
                <lb/>
              neque morſus eſſem à cane, neque canes tra­
                <lb/>
              ctaſſem: nihilominus cùm vnde hoc mihi
                <lb/>
              eueniret hæſitarem, gemmæ recordatus, ſta­
                <lb/>
              tim eam repoſui, & intra dimidium horæ
                <lb/>
              aſpectum aquæ, & potum, abſque vlla repu­
                <lb/>
              gnantia admiſi, nec poſtea auſus ſum illam
                <lb/>
              digito imponere. </s>
              <s id="s.015155">At contra effigies illa Gal­
                <lb/>
              bæ Imperatoris naturalis nigris lineis, in
                <lb/>
              Achate adeò mihi dulces ſomnos reddidit,
                <lb/>
              vt repueraſſiſſe videar: tantam autem ani­
                <lb/>
              mi tranquillitatem adiecit, vt alius penè
                <lb/>
              factus ſim. </s>
              <s id="s.015156">De prudentia non dicam, ne me
                <lb/>
              ipſum laudare velle quis obiiciat, atque hæc
                <lb/>
              omnia menſium quatuor ſpatio. </s>
              <s id="s.015157">Quòd verò
                <lb/>
              odij theologorum meminerit, illum ſatis
                <lb/>
              noui qualis ſit, eos nondum ſum expertus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015158">Vnum ſat ſcio me hîc neminem, ex his in­
                <lb/>
              fenſum inueniſſe, neque Lutetiæ: neque
                <lb/>
              ego quicquam feci, aut dixi, quo illos irrita­
                <lb/>
              rem. </s>
              <s id="s.015159">Nunc forſan addita quædam ab alio
                <lb/>
              quopiam inter edendum me non ſolùm in­
                <lb/>
              ſcio, ſed planè vbi ſciui ægrè ferente, forſan
                <lb/>
              poterunt illos extimulare: quæ ſi præuenero,
                <lb/>
              ſcio æquos me experturum. </s>
              <s id="s.015160">Ego enim ab
                <lb/>
              omni calumnia & maledicto, tum iurgio na­
                <lb/>
              tura admodum ſum alienus, mitis ac placi­
                <lb/>
              dus, & Muſarum alumnus. </s>
              <s id="s.015161">De ingenio au­
                <lb/>
              tem quòd rapidiſſimum, fœliciſſimum, atque
                <lb/>
              incomparabile mihi eſſe ait? </s>
              <s id="s.015162">ſi ſeriò dicit, &
                <lb/>
              illi debeo, & mutuum maius accepiſſe cre­
                <lb/>
              dam ſin ſecus, hæc magis conueniebant plu­
                <lb/>
              ra de ſe pollicenti. </s>
              <s id="s.015163">At cur damnat iudicium,
                <lb/>
              ex quo tanta eſt orta fœlicitas in artis exer­
                <lb/>
              citatione, quanta vlli mortalium vnquam?
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015164">Sed poſtquam natura comparatum eſt, vt
                <lb/>
              velut in effigie vnuſquiſque alium melius,
                <lb/>
              quàm ſemetipſum per ſpeculum agnoſcat,
                <lb/>
              ſententiæ ſuæ de noſtro iudicio non repu­
                <lb/>
              gno: multóque minus repugnabo, ſi eam
                <lb/>
              alicuius argumentis oſtenderit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015165">122 Quinque mihi obiicit, in hac exer­
                <lb/>
              citatione, nec vlla grauior, aut verior accu­
                <lb/>
              ſatio: primùm quòd lapidem in bufonis ca­
                <lb/>
              pite
                <expan abbr="inuentũ">inuentum</expan>
              Chelonitem appelluuerim, cùm
                <lb/>
                <foreign lang="grc">χελώνε</foreign>
              , dubio procul teſtudinem ſignificet
                <lb/>
              id etiam maximi mei ſtuporis eſſet argu­
                <lb/>
              mentum. </s>
              <s id="s.015166">Exiſtimabam apud Camillum
                <lb/>
              Leonardum legiſſe, & demirabar ſatis, non
                <lb/>
              tamen inueni: in tertia editione emendaue­
                <lb/>
              ram: ſciebam immeritò ſic appellari: potius
                <lb/>
              Myoxoniten, vel Bathraconiten, vel Bathra­
                <lb/>
              conitem à rana dixerim: nam bufo certè
                <lb/>
              ranæ genus eſt, apud omnes autores. </s>
              <s id="s.015167">Cur er­
                <lb/>
              go nomen addamus ſpeciale, cum apud an­
                <lb/>
              tiquos plus vſui eſſent noſtræ ranæ bufoni­
                <lb/>
              bus, erant enim pariter omnes inuiſæ. </s>
              <s id="s.015168">
                <expan abbr="Itaq;">Itaque</expan>
                <lb/>
              excidiſſe quædam talia nominibus, dum re­
                <lb/>
              bus ipſis acrius ſum intentus, fallente me­
                <lb/>
              moria non nominum imperitia (nam dixiſ­
                <lb/>
              ſem ſeu) gratulor mihi: vt melius imperi­
                <lb/>
              tiam, & temeritatem meam accuſem, tan­
                <lb/>
              tùm enim habeo, quantum in ſingula mo­
                <lb/>
              menti accipio. </s>
              <s id="s.015169">Excuſaueram hoc in fine li­
                <lb/>
              bri, & putabam debere ſatisfacere. </s>
              <s id="s.015170">Sed ille
                <lb/>
              nimis acer cenſuræ exactor eſt. </s>
              <s id="s.015171">Si tamen ter­
                <lb/>
              tiam hanc editionem exſpectaſſet, pauca vt
                <lb/>
              exiſtimo, in hoc genere ei ſuperfuiſſent, nam
                <lb/>
              & longè plura in libris de Rerum Varietate
                <lb/>
              atque aliis quos caſtigare non potui. </s>
              <s id="s.015172">Prima
                <lb/>
              mihi fuit cura rerum, inde cauſarum, pòſt
                <lb/>
              nominum, inde ordinis, vltima ornatus. </s>
              <s id="s.015173">De
                <lb/>
              echeneide, dictum eſt in libro de Libris pro­
                <lb/>
              priis, dum Rondellitius non accuſat: is cum
                <lb/>
              tuis libris editus eſt, ſed Lugduni. </s>
              <s id="s.015174">De techo­
                <lb/>
              lito nonne præter Plinium vis verbi arridet:
                <lb/>
              nam
                <foreign lang="grc">τέκω</foreign>
              ſignificat conſumere, liquefacere,
                <lb/>
              mollire, at non propriè
                <foreign lang="grc">συντπίβω</foreign>
              , vel
                <foreign lang="grc">ἀγνύω</foreign>
                <lb/>
              quod eſt frango. </s>
              <s id="s.015175">Vicit. </s>
              <s id="s.015176">In verbis, vbi plinium
                <lb/>
              non ſequi religio eſt, relinquit: in rebus ip­
                <lb/>
              ſis & cauſis Grammaticum, quod propha­
                <lb/>
              num eſt amplectitur: non enim tam amens </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>