Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015237
">
<
pb
pagenum
="
694
"
xlink:href
="
016/01/341.jpg
"/>
genter, ac illis nomina accommodaſſe, quod
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
norunt facere ſapientes? </
s
>
<
s
id
="
s.015238
">Si igitur ab illis
<
lb
/>
erratum eſt, an & nos errare docet cum illis?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015239
">finem verò rei atque tractationis, vt diluci
<
lb
/>
dioris doctrinæ cauſa id fiat, quis culpabit?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015240
">Et maximè cùm quid intelligi volumus, de
<
lb
/>
claramus. </
s
>
<
s
id
="
s.015241
">At his omnibus neceſſitas ipſius
<
lb
/>
rei maior eſt: nam ſi hoc non faciamus? </
s
>
<
s
id
="
s.015242
">no
<
lb
/>
mina verò recipiamus ſub eiſdem ſignifican
<
lb
/>
tia, ſub quibus à veteribus accepta ſunt in
<
lb
/>
diuiſione: quædam ſub pluribus diuiſionis
<
lb
/>
membris continebuntur, quædam ſub nullis,
<
lb
/>
vt confuſio maxima ſucceſſura ſit, totáque
<
lb
/>
doctrina euertatur. </
s
>
<
s
id
="
s.015243
">Sin noua nomina ſuppo
<
lb
/>
nere voluerimus? </
s
>
<
s
id
="
s.015244
">barbara omninò ratio no
<
lb
/>
ſtra euadet. </
s
>
<
s
id
="
s.015245
">Sin (vt ipſe exiſtimo vellet) per
<
lb
/>
circuitus verborum res ipſæ oſtendantur, in
<
lb
/>
repetendo ſæpius, & prolixitas inutilis,
<
lb
/>
& obſcuritas atque perplexitas ſententiæ
<
lb
/>
euadet. </
s
>
<
s
id
="
s.015246
">An ergo res propter verba relinque
<
lb
/>
re decuit? </
s
>
<
s
id
="
s.015247
">Quin potiùs vt in exemplo nomi
<
lb
/>
num recta interpretatio præponenda fuit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015248
">Inde liberè proſequi res ipſas, velut ſi dicas,
<
lb
/>
plantę aut
<
expan
abbr
="
retinẽt
">retinent</
expan
>
ſtipitem, aut non: quæ non,
<
lb
/>
herbæ vocentur, quantumuis magnæ ſint, vt
<
lb
/>
cucurbita. </
s
>
<
s
id
="
s.015249
">Quæ retinent, ſi modum herbarum
<
lb
/>
communem non excedant, vocentur ſuffru
<
lb
/>
tices, ſi plurimùm creſcant arbores: quæ
<
lb
/>
mediæ, frutices, aut arbuſta. </
s
>
<
s
id
="
s.015250
">Hic quid vi
<
lb
/>
des abſurdum, aut confuſum, vel obſcurum?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015251
">Ita vbi opus fuit huiuſmodi diuiſionibus
<
lb
/>
nullum alium, qui ſatisfaceret modum,
<
lb
/>
præter hunc inuenire potuimus. </
s
>
<
s
id
="
s.015252
">In quo ta
<
lb
/>
men non obiter nos geſſimus, ſed quatuor
<
lb
/>
ſeruatis conditionibus, quas ille contradi
<
lb
/>
cendi ſtudio cæcus non animaduertit. </
s
>
<
s
id
="
s.015253
">Nam
<
lb
/>
non niſi in principalibus generationibus di
<
lb
/>
uidendis, maximiſque & Latinis ſumptis
<
lb
/>
nominibus, atque ab eo ſignificato minimè
<
lb
/>
abhorrentibus, & propoſita illorum expli
<
lb
/>
catione: quas qui ſeruauerit, tutò id faciat,
<
lb
/>
per me licebit. </
s
>
<
s
id
="
s.015254
">Inde adducit difficultates ex
<
lb
/>
aizoo, ſaluia, philitide. </
s
>
<
s
id
="
s.015255
">Caulem hîc accipio
<
lb
/>
pro ea parte plantæ, ex qua racematim fun
<
lb
/>
duntur folia vt in fœniculo, anethóque: vt
<
lb
/>
que à cauliculo, pediculóve diſtinguuntur,
<
lb
/>
quæ nemo neſcit omnibus fermè herbis
<
lb
/>
etiam philitidi ineſſe, neſcio quomodo ne
<
lb
/>
get. </
s
>
<
s
id
="
s.015256
">Itaque decuit illum paulò accuratiùs
<
lb
/>
rem tractare, nam quod dicat faſtidium me
<
lb
/>
parere, lectores reprehenſionibus his non
<
lb
/>
minùs tædio afficiuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.015257
">Nam & inconſide
<
lb
/>
ratè legit, & peruersè interpretatur, & futi
<
lb
/>
lè arguit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015258
">140 Sic & ille truncus, eſt ſtipes detrun
<
lb
/>
catus: truncus intelligitur, cui rami inerant,
<
lb
/>
non ſtipes, ſed minor eſt ac gracilior: de re
<
lb
/>
conſtat, hic nomina habent exquiſitiora:
<
lb
/>
laudo, nos conſuluimus breuitati. </
s
>
<
s
id
="
s.015259
">Sic & il
<
lb
/>
lud plantæ quædam vrbanæ, id eſt, quæ cul
<
lb
/>
tu gaudent: nam & frumentum eſt? </
s
>
<
s
id
="
s.015260
">attamen
<
lb
/>
in agris naſcitur, & ſpontè etiam, ſed rarò.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015261
">Atque hoc diſcrimen cur non approbat,
<
lb
/>
quod Theophraſti eſt, Hipponémque repre
<
lb
/>
hendit. </
s
>
<
s
id
="
s.015262
">Triticum vix in Scotia prouenit,
<
lb
/>
nam ibi fui: non nego aliqua in parte ob ſi
<
lb
/>
tum aliquid naſci. </
s
>
<
s
id
="
s.015263
">Acorum, & Iridem ne
<
lb
/>
mo numerat inter aromata, ſi non magis
<
lb
/>
cyperum. </
s
>
<
s
id
="
s.015264
">Denique illud de pericarpio non
<
lb
/>
animaduertit, fructum putat eſſe fœtum (vi
<
lb
/>
(vide ſtuporem hominis) non plantam, quæ
<
lb
/>
gignitur. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015265
">141 De Iacea quomodo cinamono aſſi
<
lb
/>
miletur odore non intelligo: nam ſi per Ia
<
lb
/>
ceam vulgarem noſtram, ſeu purpuream vio
<
lb
/>
lam intelligit, ita lupum cum cuniculo pote
<
lb
/>
rat comparare, tum maximè, quia de radice
<
lb
/>
loquitur. </
s
>
<
s
id
="
s.015266
">Iaciæ hoc genus quod Latina vox
<
lb
/>
non ſit, nec Græca, niſi iaciam pro Ia intel
<
lb
/>
ligamus, nullus claſſicus author agnoſcit. </
s
>
<
s
id
="
s.015267
">Sed
<
lb
/>
ipſe ſibi habeat, poſtquam gloriatur de re
<
lb
/>
bus contentioſis. </
s
>
<
s
id
="
s.015268
">Eſſe enim radicem, quæ ci
<
lb
/>
namomum oleat, illi credo: veridicum enim
<
lb
/>
exiſtimo, ſed Dioſcoridi notam nego. </
s
>
<
s
id
="
s.015269
">Ad rem
<
lb
/>
ſemper flos eſt radice odoratior: hîc non di
<
lb
/>
co, ſed non ſemper radix flore. </
s
>
<
s
id
="
s.015270
">Sic & ille
<
lb
/>
error non tolerandus, cùm charæophillon
<
lb
/>
vult eſſe florem eum, qui
<
foreign
lang
="
grc
">φλὸξ</
foreign
>
Græcè vocatur
<
lb
/>
Theophraſto, & Plinio lib. 6. c. 6.
<
expan
abbr
="
affirmãtibus
">affirmantibus</
expan
>
<
lb
/>
odore illum carere, cùm noſter, ob id nomen
<
lb
/>
adeptus ſit, quòd oleat ſuauiſſimè. </
s
>
<
s
id
="
s.015271
">Benè ſit
<
lb
/>
autem huic viro, qui dialecticus, ſophiſta,
<
lb
/>
rhetor, Philoſophus, theologus, grammati
<
lb
/>
cus, aretalogus, Græcus, pædagogus, mathe
<
lb
/>
maticus, denique minus eſt, quid faciam huic
<
lb
/>
Proteo? </
s
>
<
s
id
="
s.015272
">qui nouit quid etiam mortui dictu
<
lb
/>
ri ſint: at tantùm abeſt, vt de Leoniceno
<
lb
/>
maledixerim, vt etiam ipſum in Medicinæ
<
lb
/>
encomio laudauerim. </
s
>
<
s
id
="
s.015273
">De ſiliquaſtro ſecutus
<
lb
/>
ſum Fuchſium, non quòd aliud non ſignifi
<
lb
/>
cet hoc nomen, ſed quòd ei, cui nomen hoc
<
lb
/>
imponebatur, nullum aliud nomen eſſet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015274
">Splendorem eximium, & maximè cum pur
<
lb
/>
pureo aut fuſco colore, nulli plantæ, aut fru
<
lb
/>
ctui ineſſe, citra veneni participationem
<
lb
/>
animaduerti, ratioque id docet, ideò non te
<
lb
/>
merè dictum, immaturum acrius, quia mi
<
lb
/>
nus concoctum. </
s
>
<
s
id
="
s.015275
">Semper enim inter eiuſdem
<
lb
/>
generis rem comparatio fieri debet, aliter ef
<
lb
/>
ficax argumentum haud præbet, quod ipſe
<
lb
/>
minimè obſeruat vllibi, vnde fallitur. </
s
>
<
s
id
="
s.015276
">Acria
<
lb
/>
enim humida quædam ſunt, & ea maturitate
<
lb
/>
miteſcunt veluti temperatiora. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015277
">142. Multa de graui odore nugatur extra
<
lb
/>
propoſitum. </
s
>
<
s
id
="
s.015278
">Debuerat videre, quid per gra
<
lb
/>
uem odorem intelligam, & nihil ei ſuper
<
lb
/>
fuiſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.015279
">De colore intelligimus herbarum, non
<
lb
/>
lignorum radicum aut fructuum, fatiſque
<
lb
/>
fuit exemplis ipſis declaraſſe: nam quæ ſuc
<
lb
/>
cum non viridem progignunt, vt dictæ, &
<
lb
/>
chelidonia, omnes venenoſæ qualitatis ſunt
<
lb
/>
participes. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015280
">143 Inſcitiæ non prima argumenta pro
<
lb
/>
dit, dum nec tam claram intelligit declara
<
lb
/>
tionem de ligni ſitu. </
s
>
<
s
id
="
s.015281
">Cæterum fallitur in
<
lb
/>
cauſæ redditione. </
s
>
<
s
id
="
s.015282
">De veſica neque ſcit argu
<
lb
/>
mentis reſpondere, nam terra obruta non aſ
<
lb
/>
cendit, ſed argumento ſuo ſe conficit. </
s
>
<
s
id
="
s.015283
">Ratio
<
lb
/>
autem ſua peccat, quia portio aquæ, quæ
<
lb
/>
ſubeſt pilæ æneæ, non eſt grauior ſpecie aë
<
lb
/>
re, ſed leuior, licet pondere poſſit eſſe ſecùs.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015284
">Indicio etiam eſt, quod vbique aqua ſubit
<
lb
/>
leuiora, vt aër etiam ſub ipſa terra manet,
<
lb
/>
quantò magis ſub aqua, quæ leuior eſt terra,
<
lb
/>
manere deberet. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015285
">148 Dicit perire metamorphoſin piperis
<
lb
/>
in hæderam, quòd pediculis, quibus anne
<
lb
/>
ctatur piper careat? </
s
>
<
s
id
="
s.015286
">oblitus eſt tantus Phi
<
lb
/>
loſophus ſapientiæ naturæ, quæ omnibus
<
lb
/>
ſerpentibus plantis aliquid addidit, quo </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>