Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
341
341
342
342
343
343
344
344
345
345
346
346
347
347
348
348
349
349
350
350
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.015430">
                <pb pagenum="698" xlink:href="016/01/345.jpg"/>
              bus, quin admonerem in quantas difficul­
                <lb/>
              tates ac tenebras ſe coniicerent, qui noſtris
                <lb/>
              principiis non inhærent. </s>
              <s id="s.015431">Palàm enim eſt, &
                <lb/>
              aquam, & piper, & lapides refrigerari, quia
                <lb/>
              calor cùm ſit aduentitius, ſpontè reſoluitur:
                <lb/>
              & ita omnia ex æquo per ſe refrigerantur,
                <lb/>
              quia frigiditas, non eſt, niſi priuatio quæ­
                <lb/>
              dam, vt etiam tenebræ. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015432">186. Vbi non habet, quòd obiiciat, ludit.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015433">Serpentes volitare vult, anguibus illis maxi­
                <lb/>
              mis venenum largitur. </s>
              <s id="s.015434">Ratio tamen ipſa de­
                <lb/>
              claratiua eſt: ſed ipſæ cæcus eſt, aut cæcus eſ­
                <lb/>
              ſe vult. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015435">187. Auxilium veneni nouus Priſcianus
                <lb/>
              reprobat. </s>
              <s id="s.015436">Ego apud Celſum didici auxilium
                <lb/>
              aduerſæ valetudinis. </s>
              <s id="s.015437">Cætera produnt mores
                <lb/>
              illius, qui quicquid in buccam venerit, ef­
                <lb/>
              futiat. </s>
              <s id="s.015438">Quid enim in comparatione ſpecie­
                <lb/>
              rum, vbi neceſſitas finis & ſingularium inter
                <lb/>
              ſe ſimile. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015439">189. Obiicit duo, ouem quæ humidior eſt
                <lb/>
              ariete, cùm ipſa cornibus plerunque careat,
                <lb/>
              & ceraſtes, aſpideſque multis anguibus non
                <lb/>
              cornutis, nec vngularibus pernicioſiores.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015440">Imò hæc parua extremæ ſiccitatis ſunt indi­
                <lb/>
              cia. </s>
              <s id="s.015441">In ouibus, alia eſt ratio: quoniam non
                <lb/>
              prodeunt cornua ob humidum abundans,
                <lb/>
              quod non neceſſaria impedit: neceſſaria im­
                <lb/>
              pedire non poteſt. </s>
              <s id="s.015442">De anguium ſtercore no­
                <lb/>
              ta eſt omnibus pigmentariis, quibus quan­
                <lb/>
              doque pro moſcho vendere, ſed fruſtrà ru­
                <lb/>
              ſtici tentant: ego ſæpius apud me habui. </s>
              <s id="s.015443">Et
                <lb/>
              vir hic egregius, qui fabulas multas emit,
                <lb/>
              & vendit res nouiſſimas, quoniam ſuo cum
                <lb/>
              cerebro, quæ non conueniunt irridet. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015444">190. Intolerabile malum addictum eſt
                <lb/>
              hæreſi, vt Galenus ait: hic negat fabas cùm
                <lb/>
              animalia gignunt non putreſcere. </s>
              <s id="s.015445">Putat pu­
                <lb/>
              tredinem vnius modi eſſe, an ergo ex propa­
                <lb/>
              gatione genitos vermes illos putat? </s>
              <s id="s.015446">In quo
                <lb/>
              differt hæc generatio à vermium auellaneo­
                <lb/>
              rum? </s>
              <s id="s.015447">niſi quòd humidior eſt auellanæ, quàm
                <lb/>
              fabarum ſubſtantia. </s>
              <s id="s.015448">Quod in ſecunda ſectio­
                <lb/>
              ne ait, ex ſingulis animalibus certa genera­
                <lb/>
              ri, non ita accipiendum eſt, vt rurſus ex ſic
                <lb/>
              genitis alia generentur: ſed de primis ac
                <lb/>
              propagatione genitis intelligendum eſt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015449">191. Experimenta quæ adducit contra
                <lb/>
              apum generationem, non videt miſer eſſe
                <lb/>
              contra ſe, apud Ariſtotelem enim vermes
                <lb/>
              inſectorum ouis ſunt imperfectiores. </s>
              <s id="s.015450">In al­
                <lb/>
              tero obiêre parentes neceſſariò breui, quam­
                <lb/>
              vis de patre referat. </s>
              <s id="s.015451">Ita vir hic ſpecie ad do­
                <lb/>
              ctrinam, re ad eam deſtruendam natus eſt
                <lb/>
              ſolùm. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015452">192. Intelligitur de origine, multitudi­
                <lb/>
              neque omen de locis inſuetis. </s>
              <s id="s.015453">Addit præte­
                <lb/>
              rea quid nomine meo. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015454">103. Sepia rurſus conturbat non ex pu­
                <lb/>
              tredine, quæ connumerat generantur, ſed
                <lb/>
              propagatione quadam, quæ ſimpliciter om­
                <lb/>
              nes dolores leuant, quoniam acopa ſunt non
                <lb/>
              contraria cauſæ: ſed ſi id contingat, duplici
                <lb/>
              emolumento erunt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015455">194. In ſexta diuiſione, docui nos debe­
                <lb/>
              re imitari naturam, quæ minimis maxi­
                <lb/>
              morum miracula oſtendit. </s>
              <s id="s.015456">Sed hic nodos in­
                <lb/>
              ſcirpo quærit, omnia confundens. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015457">199. Conatur infringere cauſam magni­
                <lb/>
              tudinis caudæ veruecum, quòd ſues ſint
                <lb/>
              humidiores: fateor, ſed humido magis
                <lb/>
              concocto, quia in his calor eſt maior: ideò
                <lb/>
              verueces humidiores non ſimpliciter, ſed
                <lb/>
              comparatione ad proprium calorem. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015458">200. Nugatur more ſolito, in feruidiſſi­
                <lb/>
              ma æſtate iuſſi in Scotia, vt conquirerent
                <lb/>
              quoſdam ſerpentes, ad medicinam attule­
                <lb/>
              runt, ita obtigebant, vt apud nos media hye­
                <lb/>
              me: non ſolùm ob cœli qualitatem, quæ qua­
                <lb/>
              ſi temperata erat, ſed ob naturam cœlo in­
                <lb/>
              gentiam, non ſolùm ipſis, ſe ab initio primis
                <lb/>
              ſerpentibus. </s>
              <s id="s.015459">Quæ à Sueciis accepit, à ratio­
                <lb/>
              ne ſunt aliena: quomodo enim exanguia in
                <lb/>
              frigidis locis efferari poterunt? </s>
              <s id="s.015460">at forma ſi­
                <lb/>
              mile nihil prohibet. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015461">201, Lupum piſcem marinum ſcio. </s>
              <s id="s.015462">Lu­
                <lb/>
              pum fluuiatilem à moribus lucium quis po­
                <lb/>
              terit appellare? </s>
              <s id="s.015463">Cæterùm dico nihil quod
                <lb/>
              moueatur in aquis, putreſcere quod exedat a.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015464">qua. </s>
              <s id="s.015465">Ita miſer hic
                <expan abbr="vbiq;">vbique</expan>
              fallitur ſuis captiun­
                <lb/>
              culis. </s>
              <s id="s.015466">Poſſem adducere multa, ſed quorſum? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015467">202. Culpat nomeni alopecæ. </s>
              <s id="s.015468">Vide ho­
                <lb/>
              minis inſcitiam intolerabilem, alopeca non
                <lb/>
              in accuſatiuo, ſed nominatiuo poſita eſt, ab
                <lb/>
                <foreign lang="grc">ἀλωηεκὶς</foreign>
              , quòd eſt catulus vulpis, deriua­
                <lb/>
              tur: nam in
                <foreign lang="grc">α</foreign>
              ſæpè a Latinos tranſit. </s>
              <s id="s.015469">Quaſi
                <lb/>
              catulum vulpis hunc canem non compoſito
                <lb/>
              nomine appellarem, licuiſſe vulpinum dice­
                <lb/>
              re, ſed Græci quod ſciam non habent: at
                <lb/>
              calumniator omnia ſibi licere putat, fingit,
                <lb/>
              inuenit quæ non ſunt: quæ ſunt, præterit.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015470">Nónne Virgilius illo ſapientior lyciſcam
                <lb/>
              vocauit,
                <foreign lang="grc">ἁλύκος</foreign>
              nomine diminutio, non
                <lb/>
              à compoſito ex cane & lupo, quamvis à
                <lb/>
              cane lyciſca oriatur: ita vides viri teme­
                <lb/>
              ritatem, & ſtultam de ſe perſuaſionem.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.015471">Sic & in quinta ſectione reprehendit,
                <lb/>
              quod maximè probari debuerat. </s>
              <s id="s.015472">Neque
                <lb/>
              enim dæmonum auxilio id factum arbi­
                <lb/>
              tror, ſed quidvis potius quàm diuino mi­
                <lb/>
              raculo, qui tam crudeli ſcænæ fauerit. </s>
              <s id="s.015473">Ita
                <lb/>
              non videt vir aduerſus omnia bona natus,
                <lb/>
              me eos deterrere, quibus non ſolùm ſufficit
                <lb/>
              immania perpetrare, ſed etiam immanibus
                <lb/>
              facinoribus Dei voluntatem prætexere. </s>
              <s id="s.015474">Cui
                <lb/>
              pio voto ſi quicquam cordis fuiſſet, to­
                <lb/>
              tis viribus etiamſi falſum fuiſſet ſuffraga­
                <lb/>
              ri debuerat, nunc etiam ſententiæ aduer­
                <lb/>
              ſatur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015475">203. Irridet ſolita ſua vrbanitate, quod
                <lb/>
              dixerim mores hominum animalium patrio­
                <lb/>
              rum naturis perſæpe declarari, ibi Ligurum
                <lb/>
              totam nationem, vah quàm acriter proſcin­
                <lb/>
              dit? </s>
              <s id="s.015476">Hoc non intellexit id contingere ſo­
                <lb/>
              lùm, cùm vitia in immenſum efferun­
                <lb/>
              tur. </s>
              <s id="s.015477">Sic etiam & prodigia, & diuinæ vl­
                <lb/>
              tiones. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.015478">204. Ille qui expanſis pro erectis mani­
                <lb/>
              bus, vt in 2. editione manifeſtum eſt, ani­
                <lb/>
              maduertit, cùm etiam poſſet in eadem ſe­
                <lb/>
              cunda editione legere, dentes illos pręlongos
                <lb/>
              è ſuperiore mandibula oriri: & cur etiam id
                <lb/>
              neceſſarium fuerit, maluit tamen vir hic vt
                <lb/>
              ſtultitiam ſuam planè proderet, & fidem om­
                <lb/>
              nem à ſuis libris eximeret, hæc in prima ſe­
                <lb/>
              ctione ſcribere. </s>
              <s id="s.015479">Illorum maximus error, qui
                <lb/>
              dentes illos è ſuperiore naſci mandibula, at­
                <lb/>
              que deorſum ſpectare prodiderunt. </s>
              <s id="s.015480">
                <expan abbr="">Nam</expan>
              præ­
                <lb/>
              ter ſenſus
                <expan abbr="fidẽ">fidem</expan>
              , quæ id falſum docet, eſt ſubti­
                <lb/>
              litas in duabus rationibus, priorem ſumimus </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>