1quamvis nullo exemplo talia in me, in bo
nas diſciplinas molitus ſit: quamvis ſingu
laris imperitiæ, amentiæ, malignitatis argu
menta dederit, ſed quòd alieno nomine pue
riliter conatus ſit peſſimo exemplo nobis il
ludere. Nam ſi per hos ſycophantas licet
oppetere probis viris: qui opes, operam, vi
tam denique ipſam pro ſtudiis impende
runt, quónam peiore exemplo immaniſſi
mi tyranni vti poterunt, quàm vt per ſcur
ras, & mimos ludibrio exhibeantur artes, &
diſciplinæ, ſimul cum ipſis, qui eas profi
tentur viris? Sed dij dabunt, vt faba hæc
in caput ſuum recudatur. Hocque ipſo li
bro intelligent homines nihil ſanum, nihil
dignum, nihil vtile à tam fœda ſentina pro
ficiſci poſſe. An exiſtimabat, ſi his artibus
honeſta gloria parari poſſet, Mediolani de
eſſe decem nebulones, quanquam non ex
ſacra medicina, qui ſimilibus illam poſſent
infamare? Exemplum teterrimum non ſe
cutus eſt, ſed inuenit impius: vt quod nun
quam aliàs generoſi viri in manus nephan
dorum imperitorum traderentur. Quid hoc
eſt aliud, quàm quòd in Romanis exe
crantur omnes boni viri, cùm homines
feris dilaniandos exponerent? Inde conquæ
ritur ſua non placere, quæ de cauſis lin
guæ Latinæ ſubtiliſſimè, inquit, ſcripſi, ne
quid amentiæ ſuæ deeſſet. Magno certè
malo negliguntur à grammaticis hi libri,
cum nihil profeſſus ſit, nihil norit, quàm
Grammaticam. At ipſi contradicunt, dicen
tes odiſſe Grammaticæ profeſſorem, qui
cùm ſcribat, omnes alios ſcriptores barba
rie ſuperauerit: ſimul illud, vt eſt genus
eorum clamoſum obſtrepentes.
nas diſciplinas molitus ſit: quamvis ſingu
laris imperitiæ, amentiæ, malignitatis argu
menta dederit, ſed quòd alieno nomine pue
riliter conatus ſit peſſimo exemplo nobis il
ludere. Nam ſi per hos ſycophantas licet
oppetere probis viris: qui opes, operam, vi
tam denique ipſam pro ſtudiis impende
runt, quónam peiore exemplo immaniſſi
mi tyranni vti poterunt, quàm vt per ſcur
ras, & mimos ludibrio exhibeantur artes, &
diſciplinæ, ſimul cum ipſis, qui eas profi
tentur viris? Sed dij dabunt, vt faba hæc
in caput ſuum recudatur. Hocque ipſo li
bro intelligent homines nihil ſanum, nihil
dignum, nihil vtile à tam fœda ſentina pro
ficiſci poſſe. An exiſtimabat, ſi his artibus
honeſta gloria parari poſſet, Mediolani de
eſſe decem nebulones, quanquam non ex
ſacra medicina, qui ſimilibus illam poſſent
infamare? Exemplum teterrimum non ſe
cutus eſt, ſed inuenit impius: vt quod nun
quam aliàs generoſi viri in manus nephan
dorum imperitorum traderentur. Quid hoc
eſt aliud, quàm quòd in Romanis exe
crantur omnes boni viri, cùm homines
feris dilaniandos exponerent? Inde conquæ
ritur ſua non placere, quæ de cauſis lin
guæ Latinæ ſubtiliſſimè, inquit, ſcripſi, ne
quid amentiæ ſuæ deeſſet. Magno certè
malo negliguntur à grammaticis hi libri,
cum nihil profeſſus ſit, nihil norit, quàm
Grammaticam. At ipſi contradicunt, dicen
tes odiſſe Grammaticæ profeſſorem, qui
cùm ſcribat, omnes alios ſcriptores barba
rie ſuperauerit: ſimul illud, vt eſt genus
eorum clamoſum obſtrepentes.
ἄλλον ἴατρος ἀυτὸς ἕλκεσι βρύων.
300. Subdunt ſe tot illius ſtultitiæ, & te
meritatis exempla vt apud eos, qui non
dum librum eius viderint, verear ne nomen
calumniatoris ſubeam: ſed audi verba il
lius, Qua inſcitia aut negligentia M. Tul
lius ad tot alia ſignificanda vſus ſit. Iraſci
ne ego debeo, ſi illi in philoſophia non pla
ceo, cui M. Tullius diſplicet in Latinitate?
Multos ſtultos ſcripſiſſe ſatis noui, quorum
etiam volumina iam per ſe exoleuerunt, at
tamen hoc ipſo ſtultiorum neminem vidi.
Inde ſubiicit in decimo Elementorum tra
ctari de numeris, credo neque Euclidis vel
amen, nedum libros viderit. Hic etiam iu
dex in dicta cauſa damnat loquentes de pri
mo cognito: nomen ſeſquitertiæ proportio
nis. Culpat quod dixerim, quanta poſſit
oculus in duobus illis experimentis, & non
docuerim, cur non idem aliqua arte auri
bus, vel naribus, aut aliis inſtrumentis effi
ci poteſt? Dicam vt illi morem geram: id
fit, quòd oculus ſyncerè, & rectè, &ex rectis
lineis depræhendit obiectum.
meritatis exempla vt apud eos, qui non
dum librum eius viderint, verear ne nomen
calumniatoris ſubeam: ſed audi verba il
lius, Qua inſcitia aut negligentia M. Tul
lius ad tot alia ſignificanda vſus ſit. Iraſci
ne ego debeo, ſi illi in philoſophia non pla
ceo, cui M. Tullius diſplicet in Latinitate?
Multos ſtultos ſcripſiſſe ſatis noui, quorum
etiam volumina iam per ſe exoleuerunt, at
tamen hoc ipſo ſtultiorum neminem vidi.
Inde ſubiicit in decimo Elementorum tra
ctari de numeris, credo neque Euclidis vel
amen, nedum libros viderit. Hic etiam iu
dex in dicta cauſa damnat loquentes de pri
mo cognito: nomen ſeſquitertiæ proportio
nis. Culpat quod dixerim, quanta poſſit
oculus in duobus illis experimentis, & non
docuerim, cur non idem aliqua arte auri
bus, vel naribus, aut aliis inſtrumentis effi
ci poteſt? Dicam vt illi morem geram: id
fit, quòd oculus ſyncerè, & rectè, &ex rectis
lineis depræhendit obiectum.
302 Simili peruerſitate iudicij exiſtimat
vocem audiri non ex lancea, ſed aëre dila
bente ſecus lignum, cum ſi auri admouea
tur, minùs ſentiatur, tùm etiam ſtridor
oſtendit eum decipi. Similiter & in Dieſi
dimidium hemitonij, quòd ex his, quæ ſen
tiuntur primum harmoniæ coaptari poteſt.
In ſeptima diuiſione repræhendit, quòd ſy
ringam à fiſtula, chelin, & teſtudinem à
φόρμιγγα diſtinxerim. Reſpondebo quod
Alexander Parmenoni. Hic cum dixiſſet, ſi
ego Alexander eſſem, Darij conditiones ac
ciperem: inquit Alexander, Et ego ſi Par
meno eſſem. Similiter ægrè fert, quòd om
nia non confuderim, repetens ſuo more: bel
lus ſanè homo.
vocem audiri non ex lancea, ſed aëre dila
bente ſecus lignum, cum ſi auri admouea
tur, minùs ſentiatur, tùm etiam ſtridor
oſtendit eum decipi. Similiter & in Dieſi
dimidium hemitonij, quòd ex his, quæ ſen
tiuntur primum harmoniæ coaptari poteſt.
In ſeptima diuiſione repræhendit, quòd ſy
ringam à fiſtula, chelin, & teſtudinem à
φόρμιγγα diſtinxerim. Reſpondebo quod
Alexander Parmenoni. Hic cum dixiſſet, ſi
ego Alexander eſſem, Darij conditiones ac
ciperem: inquit Alexander, Et ego ſi Par
meno eſſem. Similiter ægrè fert, quòd om
nia non confuderim, repetens ſuo more: bel
lus ſanè homo.
303. Corporei ſenſus tactus, & guſtus:
diuini & incorporei viſus, & auditus: me
dius olfactus. Reuocat autem dubitationem
non leuem: nam Plotinus animam ſentire,
& hominem ſecundùm illam exiſtimat. In
tertia diuiſione, aliorum hiſtorias ( Bellonij)
tanquam ſuas quibuſdam inuerſis recitat. In
ſexta ſectione, vide improbam illius inſecta
tionem: profeſſus ſum, non niſi vera ſcrip
ſiſſe: ibi aio ſi verum eſt, conqueritur vera
non ſcripſiſſe me, & alieno nomine, & de
quo dubitare non licet, cùm ego dubitem,
& quod falſum nondum eſſe conſtat. In 7.
ſectione, conatur euertere pulcherrimum
inuentum, affirmatque dum hæc molitur,
vt falſus falſa muniat, cerebrum non indi
gere peregrina refrigeratione, contra Ga
lenum expreſsè in libro de Vſu reſpiratio
nis, atque experimentum. Ridiculum dein
de cum tribus verbis ſententiam noſtram
ſcripturum pollicetur, & tamen totidem fer
mè ſubiicit, quot ego, ſed neque dimidium
ſententiæ, quam non intelligebat, refert.
Tandem adducit bugloſſum, quod potiùs
piloſum eſt, quàm ſpinoſum, & tamen hu
midum: aromata ſicca, non tamen ſpinoſa.
At non videt aromata eſſe ſicca, ſed non
terrea: bugloſſum verò in humido craſſiore
iuxta pilorum ſubſtantiam aliquid contine
re terrei, quod cordi confert: quod ſi odo
ratum eſſet, tanto vtilius. Sed veriſimile eſt
eſſe: tamen ſub copia humidi craſſioris te
gi: nam & hoc in boragine agnoſcimus.
Ita vir hic ad euertendum omnia benè in
uenta ſolo ductus liuore natus videtur.
diuini & incorporei viſus, & auditus: me
dius olfactus. Reuocat autem dubitationem
non leuem: nam Plotinus animam ſentire,
& hominem ſecundùm illam exiſtimat. In
tertia diuiſione, aliorum hiſtorias ( Bellonij)
tanquam ſuas quibuſdam inuerſis recitat. In
ſexta ſectione, vide improbam illius inſecta
tionem: profeſſus ſum, non niſi vera ſcrip
ſiſſe: ibi aio ſi verum eſt, conqueritur vera
non ſcripſiſſe me, & alieno nomine, & de
quo dubitare non licet, cùm ego dubitem,
& quod falſum nondum eſſe conſtat. In 7.
ſectione, conatur euertere pulcherrimum
inuentum, affirmatque dum hæc molitur,
vt falſus falſa muniat, cerebrum non indi
gere peregrina refrigeratione, contra Ga
lenum expreſsè in libro de Vſu reſpiratio
nis, atque experimentum. Ridiculum dein
de cum tribus verbis ſententiam noſtram
ſcripturum pollicetur, & tamen totidem fer
mè ſubiicit, quot ego, ſed neque dimidium
ſententiæ, quam non intelligebat, refert.
Tandem adducit bugloſſum, quod potiùs
piloſum eſt, quàm ſpinoſum, & tamen hu
midum: aromata ſicca, non tamen ſpinoſa.
At non videt aromata eſſe ſicca, ſed non
terrea: bugloſſum verò in humido craſſiore
iuxta pilorum ſubſtantiam aliquid contine
re terrei, quod cordi confert: quod ſi odo
ratum eſſet, tanto vtilius. Sed veriſimile eſt
eſſe: tamen ſub copia humidi craſſioris te
gi: nam & hoc in boragine agnoſcimus.
Ita vir hic ad euertendum omnia benè in
uenta ſolo ductus liuore natus videtur.
307. Teſtimonia animi ſui depromit, ne
que enim malignius quicquam excogitari
poteſt. Nugatur verò in immenſum in ea
materia, in qua qui eruditi ſunt, maximè
fuerunt ( vt ita dicam ) ſobrij ac breues.
Quin & adulator factus eſt: atque immode
ratè omnia, ne à moribus ſuis, vel vngue la
to recederet. Verùm tot inutilibus ac vanis
illius diſputationibus ( etiamſi veræ eſſent,
cùm tamen abſurdæ ſint, rudes, & incondi
tæ ) relictis videamus, an in ipſius immorta
litatis propoſito, quod per ſe tam dignum,
tam vtile atque iucundum eſt, vt neque ani
les in hoc argumento fabulas ſoleam aſper
nari, quicquam nouum, aut laude dignum in
medium attulerit? Vno enim hoc commodo
ſi quid præſtiterit, & veniam tot delicto
rum in diſciplinis admiſſorum, promeretur.
Itaque cùm plures de animorum immortali
tate ſcripſerint, neminem conſtat infœlicius
hoc calumniatore ſcripſiſſe. Primum enim
palàm non ſolùm de hominis anima eas ra
tiones oſtendere, ſed etiam cæterorum om
nium animalium atque plantarum conclu
dere. Deinde eas rationes Platonis eſſe ſal
tem primam ac tertiam: atque in his, quod
declarare debuerat maximè tanquam pro
axiomate aſſumi Sed quia tertia nos vtimur
que enim malignius quicquam excogitari
poteſt. Nugatur verò in immenſum in ea
materia, in qua qui eruditi ſunt, maximè
fuerunt ( vt ita dicam ) ſobrij ac breues.
Quin & adulator factus eſt: atque immode
ratè omnia, ne à moribus ſuis, vel vngue la
to recederet. Verùm tot inutilibus ac vanis
illius diſputationibus ( etiamſi veræ eſſent,
cùm tamen abſurdæ ſint, rudes, & incondi
tæ ) relictis videamus, an in ipſius immorta
litatis propoſito, quod per ſe tam dignum,
tam vtile atque iucundum eſt, vt neque ani
les in hoc argumento fabulas ſoleam aſper
nari, quicquam nouum, aut laude dignum in
medium attulerit? Vno enim hoc commodo
ſi quid præſtiterit, & veniam tot delicto
rum in diſciplinis admiſſorum, promeretur.
Itaque cùm plures de animorum immortali
tate ſcripſerint, neminem conſtat infœlicius
hoc calumniatore ſcripſiſſe. Primum enim
palàm non ſolùm de hominis anima eas ra
tiones oſtendere, ſed etiam cæterorum om
nium animalium atque plantarum conclu
dere. Deinde eas rationes Platonis eſſe ſal
tem primam ac tertiam: atque in his, quod
declarare debuerat maximè tanquam pro
axiomate aſſumi Sed quia tertia nos vtimur