Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.015841
">
<
pb
pagenum
="
707
"
xlink:href
="
016/01/354.jpg
"/>
in libris de Arcanis æternitatis, videmus an
<
lb
/>
forſan recta via, vel ſaltem in hac inceſſe
<
lb
/>
rit? </
s
>
<
s
id
="
s.015842
">Ergo inquit, ſi anima manet, immor
<
lb
/>
talis eſt: ſi interit, igitur in nihilum tranſit,
<
lb
/>
eademque ratione creabitur. </
s
>
<
s
id
="
s.015843
">At hoc etiam
<
lb
/>
infirmius eſt reliquis argumentis, nam idem
<
lb
/>
concludemus de forma lateris, & oſſis: at
<
lb
/>
reclamabis, formæ hæ ſimplices non ſunt,
<
lb
/>
ſed ex materia eductæ? </
s
>
<
s
id
="
s.015844
">Vera dicis, ſed ta
<
lb
/>
men per ſe ſimplex eſt, & neque incremen
<
lb
/>
tum, aut diminutionem ſuſcipit iuxta Ari
<
lb
/>
ſtotelem? </
s
>
<
s
id
="
s.015845
">Dices, ſed ex materia, vt prodit,
<
lb
/>
& vt illi annectitur, non ſimplex eſt, ſed ex
<
lb
/>
quatuor elementorum miſtione conſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.015846
">At
<
lb
/>
in animalibus hæc ſufficere negat Ariſtote
<
lb
/>
les, & veritas docet: docet: neceſſe eſt enim
<
lb
/>
eſſe ſpiritum, cuius forma reſpondet ele
<
lb
/>
mento ſtellarum dices ita ſit? </
s
>
<
s
id
="
s.015847
">tantò magis
<
lb
/>
miſta eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.015848
">Tum ergo & hominis anima ſi
<
lb
/>
militer ex his prodit? </
s
>
<
s
id
="
s.015849
">aut igitur anima
<
lb
/>
ſcarbei immortalis eſt, aut anima homi
<
lb
/>
nis interit cum illo? </
s
>
<
s
id
="
s.015850
">Ita egregium hoc
<
lb
/>
ſuum argumentum eius quod declarare de
<
lb
/>
buerat, contrarium planè oſtendit. </
s
>
<
s
id
="
s.015851
">Poſt hęc
<
lb
/>
ſuo more nugatur illius exemplo, qui pel
<
lb
/>
lem vrſi nondum capti coriario vendere vo
<
lb
/>
lebat: cum enim ex eius rationibus de ani
<
lb
/>
mæ immortalitate non conſtet, quærit, quo
<
lb
/>
nam pacto Deus nouè animas creare poſſit?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015852
">Sed deterius hoc ipſo eſt, quot tot, tantaſ
<
lb
/>
que materias hic miſcet, vt etiam ſi eſſet,
<
lb
/>
qualis eſſe deberet, non poſſet illas maximo
<
lb
/>
libro abſoluere. </
s
>
<
s
id
="
s.015853
">Sed ſi talis eſſet, non tanta
<
lb
/>
miſceret, vt nec decimam partem concoque
<
lb
/>
re ſufficiat. </
s
>
<
s
id
="
s.015854
">Verùm cùm neque principiis bo
<
lb
/>
nis inuitatur, nec ipſe his qualiacunque ſint
<
lb
/>
commodè vti norit, & neque claſſica vta
<
lb
/>
tur inquirendæ veritatis ratione, nec ratio
<
lb
/>
nis ſtructura connexa ſit ac efficax, & tur
<
lb
/>
gens, ipſa verò farrago diſſidentibus, &
<
lb
/>
in connexit conſtet, factum eſt, vt nihil
<
lb
/>
tetrius legi poſſit. </
s
>
<
s
id
="
s.015855
">Nam nulla ratione ſibi
<
lb
/>
fidens, exiſtimanſque ſe alterum Apollinem,
<
lb
/>
quæcunque illi in bucam venit, conſcripſit,
<
lb
/>
vt imitatus illud videatur, quod de Pytha
<
lb
/>
gora diſcipuli dicebat
<
foreign
lang
="
grc
">ἀυτὸς ἔφα</
foreign
>
, vt amentiæ
<
lb
/>
ſuæ non aliàs pulchrius ſpecimen dederit,
<
lb
/>
quàm hic cùm ſibi placet. </
s
>
<
s
id
="
s.015856
">Verùm neque il
<
lb
/>
lud credatis calorem in æſtate fieri fato, na
<
lb
/>
tura enim conſtat. </
s
>
<
s
id
="
s.015857
">Et quanquam hic locus
<
lb
/>
non ſit huius tractationis, nec æquum ſuo
<
lb
/>
more omnia omnibus in locis repetere at
<
lb
/>
que confundere, charitatis tamen cauſa
<
lb
/>
vnum verbum dicam, idem diuerſis modis
<
lb
/>
factum dicitur? </
s
>
<
s
id
="
s.015858
">veluti ceraſus oriente è po
<
lb
/>
mi planta per inſitionem villici, fato, natu
<
lb
/>
ra, conſilio, & fortuna oriri dicitur: fa
<
lb
/>
to, vt ad complexum omnium cauſarum res
<
lb
/>
comparatur: natura, vt ad ſurculum, qui in
<
lb
/>
ſertus eſt ramo pomi: conſilio, vt compa
<
lb
/>
ratur ad villicum, qui inſitionis autor fuit:
<
lb
/>
fortuna comparatione domini, qui neſciebat
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
villicũ
">villicum</
expan
>
inſeruiſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.015859
">Vnde fortuna
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
eſt cauſa,
<
lb
/>
ſed modus ſciendi aut
<
expan
abbr
="
cognoſcẽdi
">cognoſcendi</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.015860
">Quantum
<
lb
/>
verò delinquat ipſe ac perapitici ſui, &
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
<
lb
/>
varij ſint errandi modi vno exemplo alio
<
lb
/>
accommodatè ſatis, vt reor, declarabo. </
s
>
<
s
id
="
s.015861
">Ad
<
lb
/>
uenit vnus ex agro vir ſimplex ac verax,
<
lb
/>
ſed minimè ſtultus amicus meus, qui refert,
<
lb
/>
ſe audiſſe bouem loquentem, dicentemque.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.015862
">Heu patriæ huic. </
s
>
<
s
id
="
s.015863
">Statim Epicurus dicet,
<
lb
/>
hunc virum eſſe ſtultum, aut ebrium, aut
<
lb
/>
mendacem? </
s
>
<
s
id
="
s.015864
">iam hic habes genus hominum
<
lb
/>
quoddam ſibi ſapiens: at alius Platonicus
<
lb
/>
dæmonas confinget. </
s
>
<
s
id
="
s.015865
">Rurſus theologus ad
<
lb
/>
Deum, & culpam noſtram referet. </
s
>
<
s
id
="
s.015866
">At ve
<
lb
/>
rus peripateticus ac prudens conabitur id
<
lb
/>
ex naturæ principiis, minùs quàm poterit,
<
lb
/>
abſurdè deducere. </
s
>
<
s
id
="
s.015867
">Aſtrologus in aſtrorum
<
lb
/>
vim tranferet abſurdo commento, vt aſtra
<
lb
/>
bouem loquentem efficere poſſint. </
s
>
<
s
id
="
s.015868
">At ſi quis
<
lb
/>
ad me hoc deferat, poſtquàm cognouere
<
lb
/>
hominis integritatem, dicam bos quidem
<
lb
/>
naturaliter loqui non potuit, quoniam au
<
lb
/>
ditionis illius primùm capax non eſt, nec in
<
lb
/>
memoriæ orationis, nec inſtrumenta ad lo
<
lb
/>
cutionem apta habet, nec ſenſim eruditus
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.015869
">Ergo non loquutus omninò eſt natura
<
lb
/>
liter, ſed fortè nec Dei voluntate: quid
<
lb
/>
enim indiget Deus hoc ſermone, nonne ho
<
lb
/>
mines poteſt admonere abſque peruerſione
<
lb
/>
naturalium legum? </
s
>
<
s
id
="
s.015870
">Deus etiam æquè affici
<
lb
/>
tur noſtris negociis
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
res puerilibus ludis:
<
lb
/>
quis ergo rex eſt, qui velit leges ſuas muta
<
lb
/>
re ob noſtros ludos? </
s
>
<
s
id
="
s.015871
">Sed neque dæmonum
<
lb
/>
auxilio, nam iuxta Philoſophos non ſatis
<
lb
/>
primò liquet, an dæmones ſint: deinde ſi
<
lb
/>
admittantur, quomodo poſſunt cùm ſint in
<
lb
/>
corporei corpus mouere? </
s
>
<
s
id
="
s.015872
">Et ſi iam moueant,
<
lb
/>
non eſt inſtrumentum ſermoni aptum. </
s
>
<
s
id
="
s.015873
">Quod
<
lb
/>
ſi iuxta Theologos neque id, nam non con
<
lb
/>
ſtat vnquam in ſcripturis quantacunque
<
lb
/>
narrentur miracula, vnquam iumentum lo
<
lb
/>
cutum eſſe, niſi de aſina Balaam. </
s
>
<
s
id
="
s.015874
">Sed hoc ab
<
lb
/>
angelo factum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.015875
">Quid tandem non locu
<
lb
/>
tus eſt bos? </
s
>
<
s
id
="
s.015876
">ille tamen audiuit, ergo ſenſus
<
lb
/>
eſt affectus, vt in ſomno, in ecſtaſi, in timo
<
lb
/>
re ingenti. </
s
>
<
s
id
="
s.015877
">Illud ergo vel humorum vitio,
<
lb
/>
vel cauſa aliqua naturali inferiore, vel cœ
<
lb
/>
leſti propria, vel generali. </
s
>
<
s
id
="
s.015878
">Humorum vitio
<
lb
/>
non cùm conſtet ſibi, cùm res ſit ordinata,
<
lb
/>
ſcilicet ſenſus ac verba: caſus autem non
<
lb
/>
poteſt longum ordinem ſeruare, cauſam ſi
<
lb
/>
militer inferiorem excogitare, quæ tanto
<
lb
/>
miraculo reſpondeat difficile eſt, relinquitur
<
lb
/>
tandem vt ſit cauſa propria vel generalis ex
<
lb
/>
cœlo: ſi propria, illi minatur periculum,
<
lb
/>
ſed rarò id contingit: ſi generale etiam pe
<
lb
/>
riculum, idque frequenter euenit. </
s
>
<
s
id
="
s.015879
">Vides
<
lb
/>
quàm abſoluta ſit doctrina, quæ ex princi
<
lb
/>
piis noſtris proficiſcitur. </
s
>
<
s
id
="
s.015880
">Peripateticorum
<
lb
/>
autem principia adeò remota ſunt à ſenſi
<
lb
/>
libus, vt niſi per prudentiſſimos viros tra
<
lb
/>
ctentur, aut ſilere cogant hominem vere
<
lb
/>
cundum, aut impudentem irriſioni etiam
<
lb
/>
plebis exponant. </
s
>
<
s
id
="
s.015881
">At contrà ſi in prudentiſ
<
lb
/>
ſimum virum incidant, magnis cum labori
<
lb
/>
bus quæſitis ſatisfaciunt. </
s
>
<
s
id
="
s.015882
">Memini enim cùm
<
lb
/>
Puteoli conflagratio accidiſſet anno 1540.
<
lb
/>
quidam diſcipulus Auguſtini Niphi Sueſſa
<
lb
/>
ni Philoſophus, cuius nomen nunc è memo
<
lb
/>
ria excidit, adeò egregiè de illius cauſis diſ
<
lb
/>
ſeruit, ſed non abſque difficillimis diſputa
<
lb
/>
tionibus, & interpretationibus, quamvis
<
lb
/>
propoſito accommodatis, literam tamen ex
<
lb
/>
torquentibus, vt diceres fuiſſe neceſſariam
<
lb
/>
illam conflagrationem, potuiſſeque ex Ari
<
lb
/>
ſtotelis libris tanquam propheticis, ante
<
lb
/>
quam facta eſſet, prædici: adeò ſcitè, inge
<
lb
/>
nioſeque acutè omnia verba, omneſque Phi-</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>